Cytaty na temat idea (679 cytatów, strona 5)

„Ludzie teatru mają ogląd teatralnej mapy Polski. Wiedzą, gdzie się dzieje coś ciekawego. Nie musiałem czekać do pierwszego marca, aby ułożyć sobie w głowie kształt festiwalu. Wiedziałem, które przedstawienia nadają się na kaliską scenę. Moje myślenie przestrzenią obu scen wpisało się w pewną ideę, którą chciałem zaproponować publiczności.”

Igor Michalski (1957) polski aktor

Źródło: „Głos Wielkopolski”, 8 maja 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/mmme.htm

O ludziach , O myślach , O czekaniu , O myśleniu

„Gdzież wyjście z piekła obecnego życia, w którym panuje wilcze prawo wyzysku, ucisku, gwałtu? Wyjście w idei życia harmonijnego, życia pełnego, obejmującego całe społeczeństwo, całą ludzkość – w idei socjalizmu, w idei solidarności mas pracujących. Idea ta już przychodzi, już lud otwarte serce ma dla niej; czas już przyszedł. Trzeba skupić szeregi głosicieli tej miłości i nieść wysoko jej sztandar, by lud go dojrzał i poszedł za nim. I to jest dziś najpilniejsze zadanie Socjaldemokracji.”

Feliks Dzierżyński (1877–1926) polski i rosyjski działacz komunistyczny

Pamiętnik więźnia
Źródło: s. 15

O ludziach , O piekle , O czasie , Serce

„W samych książkach Grossa są bardzo ciekawe idee, o których w Polsce nikt właściwie nie dyskutuje. Np. w „Sąsiadach” pisze o zjawisku podwójnej kolaboracji. Rzeczywiście bardzo dużo ludzi kolaborowało i z Sowietami po 1939 r., i z Niemcami po 1941. To pokazuje, że często ideologia nie grała decydującej roli w wyborach życiowych.”

Timothy Snyder (1969) amerykański historyk

Źródło: wywiad Adama Leszczyńskiego, Mord bez granic, „Gazeta Wyborcza”, 21–22 maja 2011.

O ludziach , O książkach

„Jeśli nie uda nam się przeprowadzić rewolucji metodami pokojowymi, lud rozpęta krwawą rewolucję. (…) Możemy tego dokonać, zaprowadzając sprawiedliwość społeczną dla mas pracujących. (…) Rzecz jasna idea ta nie jest popularna wśród bogatych. (…) Bez wątpienia nasze działania spotkają się z ich oporem. Ale oni są największymi wrogami samych siebie. Lepiej jest oddać teraz 30 procent, niż w ciągu paru lat lub nawet miesięcy stracić wszystko, włącznie z posłuchem.”

Juan Perón (1895–1974) polityk argentyński, wojskowy

słowa z sierpnia 1944.
Źródło: Daniel Chirot, Tyrani XX wieku, op. cit., s. 269–270.

O ludziach , O sprawiedliwości , O wieku

„Adamie! Kiedyś – dawno temu – byliśmy przyjaciółmi. Teraz pragniesz mnie postawić przed sądem (właśnie otrzymałem list od Twojego adwokata), ponieważ napisałem prawdę: że jesteście – Ty i Twoi ludzie – spadkobiercami Róży Luksemburg i jej straszliwej idei wynarodowienia Polaków (oraz wszystkich innych narodów) – idei podjętej potem przez Komunistyczną Partię Polski. Uważasz, że się mylę? Świetnie! To dlaczego grozisz mi sądem, zamiast podjąć ze mną dyskusję? A Twój adwokat pisze do mnie jakieś głupstwa o spółce giełdowej i jej interesach, którym podobno zagrażają moje poglądy. Czy idee i poglądy mają coś wspólnego z pieniędzmi i giełdą? To do tego doszedłeś? A to wstyd!”

Jarosław Marek Rymkiewicz (1935) polski pisarz i krytyk literacki

w liście do Adama Michnika.
Źródło: List otwarty do A. Michnika: „czemu grozisz mi sądem?”, wp.pl, 5 października 2010 http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,List-otwarty-do-A-Michnika-czemu-grozisz-mi-sadem,wid,12727749,wiadomosc_prasa.html

O ludziach

„Zawsze mi się wydawało, że każde poczęcie jest niepokalane, że w dogmacie dziewictwa Bogarodzicy wyrażona jest cała idea macierzyństwa.”

Borys Pasternak (1890–1960) rosyjski poeta i prozaik

O macierzyństwie

„Idee przypominają szyby ułożone jedna przy drugiej na półce u szklarza, każda z osobna jest przejrzysta, razem stają się mętne.”

Jules Renard (1864–1910)

„Idee lewicowe nie są obecne w telewizji i radiu. Tworzy się społeczeństwo jednoświatopoglądowe, pozostające pod wpływem prawicowych poglądów.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

„Urodzenie się na tym terenie nie jest – zdaniem moim – główną legitymacją tej przynależności (…) najważniejszym czynnikiem w tym względzie jest idea, przekonanie, czyn, poświęcenie i walka ofiarna o wolność i wielkość Ojczyzny. Tymi więzami czuję się związany z tą ziemią, a krew wspólna tu przelana jest dla mnie trwalszym i lepszym ogniwem łączności braterskiej niż urodzenie. Z tych motywów uważam się za szczerze oddanego syna ziemi śląskiej.”

Michał Grażyński (1890–1965) polski działacz polityczny, instruktor harcerski

O wolności , O walce , O ojczyźnie

„Należy rozróżnić Europę jako pewną ponadnarodową ideę oraz poszczególne kultury europejskie, które mają swój wkład w „europejskość” rozumianą szeroko – jako swego rodzaju opozycję względem np. filozofii i estetyki azjatyckiej.”

Jonathan Mills (1963)

Źródło: Marcin Malicki, Globalna polifonia http://www.culturecongress.eu/theme/theme_alien_europe/mills_interview_alien_europe, Europejski Kongres Kultury http://www.culturecongress.eu.

„Myślę, że rozwój ksiąg pisanych ręcznie, który dokonał się jakieś dwa tysiące lat temu, wywarł gigantyczny wpływ na rozwój Zachodniej Cywilizacji. Nie tylko poprzez dostarczenie zasobu informacji, idei czy opowieści, ale poprzez nauczenie nas angażowania się w te informacje, idee i opowieści na odpowiednio „głębokim” poziomie. Ludzie ze swej natury są istotami które łatwo się rozkojarzają. Książka pozwoliła nam przezwyciężyć ten biologiczny nawyk, oraz wtłoczyć się ramy znacznie bardziej zdyscyplinowanego myślenia.”

Nicholas Carr (1959)

Źródło: Piotr Stasiak, Czy internet spłyca myślenie? Umysł przeładowany, polityka.pl, 8 września 2011 http://www.polityka.pl/nauka/komputeryiinternet/1508546,1,czy-internet-splyca-myslenie.read

O ludziach , O książkach , O myślach , O naturze

„W życiu uczestniczyłem w kilku rewolucjach muzycznych i społecznych. Wygląda to tak, że kiedy ruszają masy, słyszalny staje się głos pojedynczego człowieka. Rewolucja hip-hopowa doprowadziła do tego, że nagle wszyscy mogli stać się artystami. Wystarczyło pójść z kolegą do piwnicy, podłączyć mikrofon do sprzętu i zacząć rymować. Rewolucja związana z komórkami dopiero ma się wydarzyć. Na razie rozniecam ją razem z kilkuset osobami w Polsce, które tak jak ja, robią filmy przy pomocy telefonów. Nasza idea polega na tym, że powstaje telewizja obywatelska, w której nie ma miejsca dla mędrców mówiących, co jest mądre i ładne. W tak rozumianym medium ludzie będą mogli prezentować dokładnie taki fragment swojego świata, jaki chcą pokazywać. Jedynym kryterium emisyjności podobnych materiałów będzie to, czy są ciekawe i robione przez wrażliwych ludzi…”

Cezary Ciszewski (1970)

Źródło: Piotr Czerkawski, Byłem w stanie umrzeć dla mojego filmu. Rozmowa z Cezarym Ciszewskim, stopklatka.pl, 17 grudnia 2008 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=51287

O ludziach , O pomocy

„Walczę i umrę jedynie dlatego, że w wychodku, jakim jest nasze życie, żyć nie mogę, to ubliża – słyszysz! – ubliża mi jako człowiekowi z godnością nie niewolniczą. Niech inni się bawią w hodowanie kwiatów czy socjalizmu, czy polskości, czy czego innego w wychodkowej (nawet nie klozetowej) atmosferze – ja nie mogę! To nie sentymentalizm, nie mazgajstwo, nie maszynka ewolucji społecznej, czy tam co, to zwyczajne człowieczeństwo. Chcę zwyciężyć, a bez walki, i to walki na ostre, jestem nie zapaśnikiem nawet, ale wprost bydlęciem, okładanym kijem czy nahajką. Rozumiesz chyba mnie. Nie rozpacz, nie poświęcenie mną kieruje, a chęć zwyciężenia i przygotowania zwycięstwa. Ostatnią moją ideą (…) jest konieczność wytworzenia w każdej partii, a tym bardziej naszej [PPS-Frakcja Rewolucyjna], funkcji siły fizycznej, funkcji, że użyję tak nieznośnego dla uszu „humanitarystów” określenia (histeryczne panny, nie znoszące drapania po szkle, ale znoszące pranie ich po pysku) funkcji „przemocy brutalnej”.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

Źródło: list do Feliksa Perla, 1908, cyt. za: Andrzej Garlicki, Józef Piłsudski 1867–1935, Warszawa 1988.

O życiu , O piciu , O sile , O walce

„Wierzę, iż miłość mężczyzny dla kobiety nie powinna być alfą i omegą ludzkiego istnienia, że ugiąć się, złamać się pod nią może tylko człowiek słaby, albo taki, któremu ona zastąpić musiała wszystko: czyn, ideę, sławę. W klatce niéma wyboru pożywienia; zgłodniały bierze taki pokarm, jaki znajduje, a jeśli pokarm ten jest trucizną, żyje nią czas jakiś, a potém… umiera, i tém się kończy jedna z tragi-komedyi ludzkiego istnienia na świecie.”

Eliza Orzeszkowa (1841–1910) polska pisarka

pisownia oryginalna.
W klatce
Źródło: s. 5

O miłości , O kobietach , O czasie

„Jestem socjalistą nie dzięki przeczytaniu książki, która sprawiła, że zachwyciłem się tą ideą, ani też nie z powodu bezmyślnej tradycji, ale dlatego, że wierzę że jest to idea najlepsza. Socjalizm najlepiej odpowiada istnieniu, które jest jednocześnie racjonalne i moralne. Oznacza współdziałanie nie rywalizację, wspólnotę nie strach. Oznacza równość, nie dlatego, że chce aby ludzie byli jednakowi ale dlatego, że jedynie poprzez równość warunków ekonomicznych nasza indywidualność może się właściwie rozwinąć.”

Tony Blair (1953) brytyjski polityk

I am a Socialist not through reading a textbook that has caught my intellectual fancy, nor through unthinking tradition, but because I believe that, at its best, Socialism corresponds most closely to an existence that is both rational and moral. It stands for co-operation, not confrontation; for fellowship, not fear. It stands for equality, not because it wants people to be the same but because only through equality in our economic circumstances can our individuality develop properly.
pierwsze przemówienie w Izbie Gmin, 6 lipca 1983.
Źródło: Hansard, House of Commons, 6th Series, vol. 45, col. 316.

O ludziach , O książkach , O strachu

„Jeżeli jedna osoba miała ojca, a może nawet i matkę, w Komunistycznej Partii Polski i funkcjonuje w jakimś środowisku – a takie osoby są również po prawej stronie sceny – jest to bez znaczenia. Jeśli jednak istnieje całe środowisko [ „Gazety Wyborczej” – red. „Polityki”], w którym praktycznie wszystkie osoby miały rodziców w KPP i na dodatek te osoby mają potężny instrument oddziaływania na świadomość Polaków, to pojawia się problem. Zwłaszcza że na łamach tego potężnego instrumentu pewne idee KPP (…) mają swoją kontynuację. Elementem kontynuacji jest radykalne kwestionowanie wartości narodowych. W moim przekonaniu KPP była w całym tysiącleciu polskich dziejów środowiskiem najgorszym (…). Jestem gotów bronić tezy, że nastawienie owej potężnej gazety, to poczucie misji – w moim przekonaniu bardzo szkodliwej dla Polski – bierze się właśnie z tamtej spuścizny.”

Jarosław Kaczyński (1949) polski polityk, premier RP

wypowiedź na temat „Gazety Wyborczej”.

O matce , O problemach , O rodzicach

„Kościół monopolizując naukę i wychowanie, tworząc organizacje zakonne i rycerskie sprawił, iż idea religijna zaczęła być utożsamiana z celami politycznymi, czego przykładem są wyprawy krzyżowe w celu nawracania pogan, których to jednak prawdziwym celem były kolejne podboje nowych ziem dla łupów wojennych i zwiększenia „przestrzeni życiowej.””

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

O nauce

„Niestety, bezpłodne idee mają zwykle najwięcej dzieci.”

Władysław Grzeszczyk (1935) polski aforysta

O dzieciach

„Idei należy się obawiać najbardziej, gdy przechodzą w czyny.”

Frank Herbert (1920–1986) amerykański pisarz fantastyki naukowej

„Idee głoszone przez ekonomistów oraz myślicieli politycznych, bez względu na to, czy są słuszne, czy błędne, mają większą siłę, niż się powszechnie przypuszcza.”

John Maynard Keynes (1883–1946) angielski ekonomista

Źródło: Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, przeł. Michał Kalecki, Stanisław Rączkowski, PWN, Warszawa 2003, s. 350.

O sile

„Sama idea jest dla nas bardzo interesująca. Jednak propozycje natury technicznej, które do tej pory nam zasugerowano, nie są w pełni satysfakcjonujące. Jesteśmy jednak na starcie rozmów, wiele może się zmienić. Bezkompromisowym priorytetem pozostaje bezpieczeństwo Polski.”

Jarosław Kaczyński (1949) polski polityk, premier RP

o projekcie budowy tarczy antyrakietowej.
Źródło: wywiad dla „Gazety Polskiej” nr 7, 14 lutego 2007

O naturze

„(…) nędza filozofii jest od połowy XX wieku przytłaczająca. Nowe idee pojawiły się tylko na samym jego początku: Wstęp do psychoanalizy Freuda, Traktat Wittgensteina, Byt i czas Heideggera. Potem było już tylko przyczynkarstwo i komentatorstwo, przeżuwanie cudzych myśli. (…) Nic się z tego w kulturze nie ostanie poza mułem w umysłach i zwałami makulatury w bibliotekach.”

Bogusław Wolniewicz (1927–2017) filozof polski

O myślach , O czasie , O wieku , O myśleniu

„Zaniepokojona bezideowością lewicy, postanowiłam sporządzić w zwięzłej formie zarys 'manifestu człowieka lewicy'. Pragnę podkreślić, że ten, kto jest wrażliwy na biedę i nieszczęścia innych w naturalny sposób może stać się zwolennikiem prądów lewicowych.
Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto wcześniej należał do PZPR, a dziś chce to zatrzeć i wtóruje prawicy w krytyce minionego systemu. Człowiekiem lewicy nie jest ten, kto kiedyś cenił wartość socjalizmu, a dziś mówi o tym pogardliwie chcąc czerpać profity w nowej rzeczywistości.
Lewicowość wiąże się nierozdzielnie z traktowaniem każdego człowieka jako celu samego w sobie, a nigdy jako środka do nawet najbardziej szczytnych celów. Ta zasada płynąca z filozofii Kanta stanowi podstawę socjalizmu.
Człowiek lewicy, ceniąc narodową tradycję i kulturę, czuje się przede wszystkim częścią ludzkości. Stanowi to zaporę dla kierowania się egoizmem rodzinnym w polityce.
Twierdzę, że obowiązkiem człowieka lewicy – w obliczu wynalezienia broni masowej zagłady – jest dążenie do trwałego pokoju, a nawet szerzej – urzeczywistnianie idei pacyfistycznych.
Człowiek lewicy powinien być rzecznikiem rozdzielenia religii i prawa, religii i polityki, jak również religii i nauki. Może wyznawać określoną religię, może być bezwyznaniowym, czy agnostykiem, bądź ateistą, ale zarazem zwolennikiem państwa neutralnego światopoglądowo.
Ideowość – nie zaś karierowiczostwo i pragmatyzm – ma znamionować człowieka lewicy. Troska o nią winna prowadzić do starań, by telewizja i radio publiczne wreszcie zaczęły nadawać programy o treściach lewicowych. Inaczej nie powstanie społeczeństwo obywatelskie, a więc wieloświatopoglądowe.
Człowiek lewicy nie powinien uznawać własności prywatnej za świętą i nienaruszalną. Powinien cenić także własność państwową i spółdzielczą.
Przedstawiciel lewicy powinien być człowiekiem czynu. Bieda, nędza, głód, bezrobocie, bezprawie – wymagają przezwyciężenia. Sprawiedliwość należy urzeczywistniać poprzez rozwiązania systemowe. Filantropia może jedynie doraźnie rozwiązać czyjś problem i z reguły uwłacza tym, do których jest skierowana.
Człowiek lewicy powinien pozwalać innym na głoszenie poglądów, które sam uznaje za błędne i nieprawidłowe. Ma być życzliwy dla prawd innych niż własne. Konsekwentnie ma wygłaszać niezgodę na nietolerancję.
Człowiek lewicy ma czynić wysiłki, by zmieniać świadomość społeczeństwa. Istotne znaczenie ma wyzbywanie się uprzedzeń i stereotypów.
Człowiek lewicy ma działać na rzecz eliminowania dyskryminacji i braku akceptacji rozmaitych grup społecznych.
Człowiek lewicy powinien czuć się częścią świata przyrody, a więc odznaczać się braterskim stosunkiem do innych istot żywych.
Wierność wobec wyznawanych wartości powinna znamionować człowieka lewicy.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

Źródło: '„Manifest człowieka lewicy”', w: „Lewicowość w XXI wieku”, tChu, W-wa 2004.

O głodzie , O pokoju , O religii , O sprawiedliwości

„Idea równowagi pomiędzy człowiekiem a ziemią, świadomość destrukcji środowiska przez przemysł i nowoczesną technologię, docenienia mądrości człowieka archaicznego zmuszonego pod groźbą całkowitego wyginięcia do respektowania swego habitatu, choć w obcych latach nie były jeszcze intelektualną modą, już zaczynały kiełkować wszędzie, nawet Peru.”

Mario Vargas Llosa książka Gawędziarz

Gawędziarz

„Kiedy fakty zadają kłam ideologiom, rzadko się to kończy śmiercią ideologii. Dla jakiejś marginalnej grupy ideologia taka nabiera rangi kultu – tak jak w wypadku stalinistów czy neonazistów. Teraz taki marginalny status należałoby też nadać rynkowym fundamentalistom. Nie spotyka ich to tylko dlatego, że ich idee odchudzonego państwa są dla różnych miliarderów tak dochodowe, że finansują dla nich rozmaite think tanki.”

Naomi Klein (1970) dziennikarka i pisarka kanadyjska

Źródło: Zielone światło dla buntu, „Blätter für deutsche und internationale Politik”, tłum. „Forum”, 19 marca 2012.

O śmierci , O świetle

„Dziś gruba kreska, brak lustracji, brak dekomunizacji i historyczny relatywizm wychodzą nam bokiem. Kto ma się w III RP najlepiej? Ciężko pracujący, utalentowani ludzie czy cwaniacy z układów – partyjnych i służbowo-tajnych – którzy opanowali gospodarkę? Kto ma się lepiej – walczący o wolną Polskę czy kelnerzy przodującej idei? (…) Nie twierdzę, że lustracja i dekomunizacja, także moralna, byłaby odpowiedzią na większość polskich bolączek. Nie na większość. Ale na bardzo wiele tak. Za ten grzech zaniechania będziemy płacili bardzo długo.”

Tomasz Lis (1966) polski dziennikarz telewizyjny

Źródło: Nie tylko Fakty, 2004

O ludziach

„Tylko wzorowanie się na wielkich i kryształowo czystych charakterach rodzi piękne idee i szlachetne czyny.”

Albert Einstein (1879–1955) fizyk niemiecki, noblista

O charakterze

„Ludzie upokarzani są gniewni i szukają środków, by gniew ten wyładować. (…) Zamiast zespolonych i zwartych zbiorowości mamy do czynienia z rojami. Siła roju polega na tym, że może przejść do porządku dziennego nad prawdziwymi różnicami idei, poglądów, preferencji, które dzielą poszczególnych członków. (…) Negatywna siła roju, jego moc „oczyszczania gruntu pod budowę” jest olbrzymia. Ale kiedy dochodzi do budowania, wychodzą na wierzch utajone różnice, rozpraszając złudzenie solidarności celów.”

Zygmunt Bauman (1925–2017) polski socjolog, filozof, eseista

Źródło: rozmowa Tomasza Kwaśniewskiego, Więc będzie wojna?, „Gazeta Wyborcza”, 14–15 kwietnia 2012

O wojnie , O ludziach , O sile , O gniewie

„Podziwiałem Ojca Maksymiliana Kolbego, któremu marzyło się radio na służbie Niepokalanej. Pierwsze próby poczyniono. Był zachwyt, jednak krótko. Szatan rękami nazistów zabił Ojca Maksymiliana, który przez radio chciał chwalić Niepokalaną. Można zabić człowieka. Można zniszczyć nawet miliony istnień ludzkich. Nie można zabić wiary, nie można zabić prawdy, nie można zabić idei. One są odporne na kule, na krematoryjne piece, na gułagi i eksterminację NKWD. To nie są puste słowa…”

Kazimierz Ryczan (1939–2017) polski duchowny katolicki, biskup ordynariusz diecezji kieleckiej

Źródło: Zwyciężycie razem z Narodem, naszdziennik.pl, 3 grudnia 2011 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20111203&typ=rd&id=rd60.txt

O wierze , O piekle

„(…) to nie Polacy są potrzebni Polsce, to Polska jest potrzebna Polakom. Polacy, ci współcześni, nie są Polsce potrzebni, Polska się może bez nich obejść, bo jest i zawsze była Wieczną Ideą, która będzie trwała bez względu na to jacy będą Polacy, jak się będą zachowywać, na jaki sposób będą tutaj żyć.”

Jarosław Marek Rymkiewicz (1935) polski pisarz i krytyk literacki

Źródło: „Życie Warszawy”, 13 lipca 1995

O życiu

„Niezależny intelektualista to czujne oko sprawiedliwości. Jeśli tak nie jest, to znaczy, że wymyślił on siebie sam i że jego niezależność wynika z zaprogramowanej kapitulacji przed złem. Interesują go wszystkie religie, odkrycia, idee, wszystkie przejawy humanizmu. Nawet jednak szybując w najwyższych przestworzach ducha nogami stoi on mocno na ziemi. Niezależny intelektualista jest istotą z ducha i ciała – elementów tak ściśle powiązanych i zarazem tak bezkresnych, jak niebo i ziemia.”

Dimityr Korudżijew (1941)

Niezależny intelektualista

O religii , O sprawiedliwości

„Podstawową cechą charakteru rosyjskiego jest azefizm (dwustronna prowokacja, oparta na zasadniczej sprzeczności celów i idei), który powstał w narodzie rosyjskim w wyniku wielowiekowego ucisku i tyranii policyjnej państwa. Podstawową cechą charakteru polskiego jest hamletyzm (brak decyzji, pokryty kwietyzmem – słowa… słowa… słowa… – tchórzostwo cywilne, przesadna skłonność do analizy, a unikanie syntezy i wniosków), wytworzony w narodzie polskim przez nałóg ciągłego szukania oparcia poza sobą.”

Jerzy Niezbrzycki (1902–1968) oficer polskiego wywiadu wojskowego

Źródło: Piotr Lisiewicz, James Bond z Dzikich Pól, Niezależna Gazeta Polska, 5 października 2007, s. 26.

O charakterze , O decyzjach

„Różnica między patriotyzmem polskim a patriotyzmem zachodnioeuropejskim w jego fazie rewolucyjnej uwydatnia się najjaskrawiej w tym, że patrioci polscy pomagali czynnie patriotom niemieckim walczyć z Niemcami broniącymi praw dynastycznych; ginęli na barykadach paryskich w walce z francuskim legitymizmem i orleanizmem; towarzyszyli Garibaldiemu w bojach z włoskim partykularyzmem dynastycznym i papieskim. Lecz myśl, żeby w Polsce przyjść miało do orężnej rozprawy także z odłamem Polaków nie chcącym wyzbyć się przestarzałego przywileju – ta myśl wydawała im się potworna i zbrodnicza. Zdarzało się natomiast, że sami ginęli z rąk rodaków i to nie renegatów w służbie zaborcy, lecz tych, których pragnęli poprowadzić do walki. „Taki jest los szlachty polskiej” kończy Hubert Olbromski (w Wiernej rzece) opowiadanie o okrutnej śmierci ojca. Nie los szlachty polskiej, lecz los elity szlacheckiej, najczęściej faktycznie już zdeklasowanej inteligencji, która, nie mogąc wysnuć idei ojczyzny z konkretnej rzeczywistości (jak na Zachodzie z rewolucyjnego ruchu mieszczaństwa), usiłuje abstrakcyjną ideą przezwyciężyć konkretną rzeczywistość (istota wszelkiego romantyzmu). Mocą tej abstrakcyjnej idei dziedzic Chwalibóg (Turoń) poprowadzić miał do powstania chłopa, którego wczoraj jeszcze trzymał w lochu i zakuwał w kajdany.”

Julian Brun (1886–1942) polski dziennikarz i działacz komunistyczny

Źródło: Stefana Żeromskiego tragedia pomyłek, www.nowakrytyka.pl http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article446

O śmierci , O losie , O inteligencji , O myślach

„Na egzaminie Ewa Lassek spytała Zygarlicką, czemu chce być aktorką? Uzasadnione, choć banalne pytanie, odpowiedź bywa zwykle rutynowa. – A ja na to – mówi Zygarlicka – że chciałabym mieć taką pracę, do której się chodzi na dziesiątą. Wstydziłam się mówić o ideach. I nie wiedziałam, co powiedzieć, żeby nie zabrzmiało pretensjonalnie. A Lassek, wielka, poważna aktorka, zaskoczona, zapytała z nadzieją: To może ma pani jakieś rodzinne związki z teatrem? Na co ja: Tak, pochodzę ze znanej cyrkowej rodziny.”

Beata Zygarlicka

A ona – uspokojona chyba – to ja wpiszę, że na decyzję miał wpływ cyrk.
O Beacie Zygarlickiej
Źródło: Artur D. Liskowacki, Zygarlicka: Bez czułości, „Dialog” nr 1/01-11, 27 stycznia 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/110088.html

O decyzjach , Pytanie

„Mówi Hitler. O polityce, idei i organizacji. Głęboko i mistycznie. Prawie jak ewangelia. Przejmuje dreszcz, gdy wędruje się z nim ku otchłaniom bytu.”

Joseph Goebbels (1897–1945) niemiecki polityk nazistowski, minister propagandy

w 1926.
Dzienniki (1923–1945)

„Biafra to idea, jedna z dróg dla Nigerii. Warto się nad nią zastanowić, nie ma w niej niczego złego.”

Chukwuemeka Odumegwu Ojukwu (1933–2011)

Źródło: Wojciech Jagielski, Koniec mitu niewinnej Afryki, wyborcza.pl, 20 kwietnia 2012 http://wyborcza.pl/magazyn/1,126176,11579770,Koniec_mitu_niewinnej_Afryki.html

„Wchodziliśmy do ministerstwa z ideą rozbicia układu rządzącego Polską. Wyobrażaliśmy sobie, że w całej Polsce działa coś takiego jak układ warszawski, który udało się rozbić.(…) Wierzyliśmy, że układ jest wszędzie. I to nie chciało się potwierdzić.”

Janusz Kaczmarek (1961) prawnik polski

Źródło: „Polityka” nr 34, 25 sierpnia 2007

„Z nienawiści do mojej formacji jesteście państwo w stanie wypowiedzieć każde kłamstwo. Nie będę się odnosić do pomówień, a to, co pan powiedział o alkoholizmie, można odnieść do polityków pana formacji. Chciałabym panu powiedzieć, że jest pan akwizytorem głupich idei. Powinien pan rozpatrzyć pracę w telewizji, gdzie stawiają tarota. Na takie złośliwości, jakie od pana płyną, ja nie zasłużyłam.”

Dorota Arciszewska-Mielewczyk (1968) polska polityk

do Jerzego Wenderlicha
Źródło: gazeta.pl http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,13643349,Wederlich_cytuje_Sw__Mateusza__Arciszewska__Niech.html?lokale=warszawa#BoxWiadTxt z 27 marca 2013 r.

O kłamstwie

„Przynajmniej od ukazania się „Końca historii” Francisa Fukuyamy istniejący na Zachodzie porządek nazywaliśmy „liberalną demokracją”. W tej nazwie zawierają się dwie piękne idee: wolności i równości. Trudno było jej idealistycznemu urokowi nie ulec. Sęk w tym, że opisuje ona tylko niematerialną część faktycznie istniejącego systemu, czyli demokratycznego kapitalizmu. Jego kształt wyznacza punkt przecięcia dwóch osi: demokracji i kapitalizmu. Równości (praw) i nierówności (bogactwa). Przez te 20 lat punkt przecięcia osi gwałtownie się przesunął. Potęga kapitalizmu wzrosła niepomiernie i niezauważenie. Powstał globalny system instytucji rynkowych (banków, funduszy, korporacji) nie tylko zbyt wielkich, by upaść, lecz także zbyt potężnych, by państwa mogły je kontrolować. A jednocześnie demokracja gwałtownie się zdegenerowała, stając się (…) „mediokracją”, czyli faktycznie branżą show-biznesu.”

Jacek Żakowski (1957) dziennikarz polski

Źródło: Czy po kryzysie czeka nas wojna?, polityka. pl, 30 września 2011 http://www.polityka.pl/swiat/analizy/1519692,1,czy-po-kryzysie-czeka-nas-wojna.read

O wojnie , O demokracji , O historii , O biznesie

„My, zwolennicy idei królewskiej, skupieni w Polskim Ruchu Monarchistycznym, działamy odważnie, ale i rozważnie.”

Leszek Wierzchowski (1949) polski polityk, pisarz i poeta

Źródło: Pokłon dla monarchii, [w:] Herbarz: nadania godności szlacheckich i arystokratycznych w Polsce 1992–1995, op. cit., s. 16.

„Każda ideowość posunięta do przesady zaczyna kierować się zasadą, że cel uświęca środki. Dlatego zarówno w wynaturzonej działalności świętej inkwizycji, jak i czasach komunizmu czy faszyzmu, a i teraz, gdy doszedł do głosu islamizm i towarzyszący mu terroryzm – szlachetna idea usprawiedliwiała i usprawiedliwia niedające się wytłumaczyć okrucieństwo.”

Izabella Cywińska (1935) polski reżyser teatralny, b. minister kultury i sztuki

Źródło: „Rzeczpospolita”, 29 listopada 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/unmp.htm

„Na razie będę wjeżdżać wasągiem, a w każdym razie czymś, co scenograf uznał za ideę wasągu. I śpiewać pół arii, bo dyrektor z kolei uznał, że całej naród może nie wytrzymać. Jak Boga kocham.”

Monika Szwaja książka Artystka wędrowna

Artystka wędrowna

O Bogu , O śpiewie , Kochać się

„Sztuka jest jak magiczny klucz, który otwiera drzwi do ukrytych skarbów. Za tymi drzwiami znajdują się idee i wyobrażenia, którym nadano rzeczywistą formę.”

Fethullah Gülen (1941)

Art is like a magical key that opens hidden treasures. Behind the doors it opens are ideas embodied and imaginings given substantial form. (ang.)
Źródło: Perły mądrości

O sztuce

„Odkryłem, że parlament nie jest obszarem politycznej deliberacji, że jakieś wyższe cele, idee, to wszystko nie istnieje na tle gry personalnej i gry o władzę. Oczywiście w tym otoczeniu mało kto nie scyniczeje. Ideowość jest traktowana jak jednostka chorobowa, a powoływanie się na jakieś idee jak świadectwo naiwności.”

Paweł Śpiewak (1951) polski socjolog i historyk idei

Źródło: „Zwierciadło” nr 2/1960, luty 2010

„Obecny kryzys nie domaga się moim zdaniem „nowego kapitalizmu”, tylko nowego pojmowania starych idei – Smitha i Pigou, o których, niestety, zapomnieliśmy. Trzeba też trzeźwego zrozumienia tego, jak funkcjonują instytucje publiczne, od rynków po instytucje państwa – jak mogą one wykraczać poza doraźne rozwiązania i współtworzyć gospodarczo przyzwoitszy świat.”

Amartya Sen (1933) ekonomista indyjski, noblista

Źródło: wyborcza.pl, 3 kwietnia 2009 http://wyborcza.pl/1,97559,6463889,I_rynek_i_panstwo.html?as=2&startsz=x

O świecie , O zrozumieniu

„Idea KOR-u polegała nie tylko na próbie instytucjonalizacji opozycji, i nie tylko na ostentacyjnej jawności, ale również, a może przede wszystkim, na mocnym położeniu akcentu na motywacji moralnej – i przewadze działania socjalnego nad politycznym. Opieka nad więzionymi, ich rodzinami, nad pozbawionymi pracy itd. była takim właśnie działaniem, mogącym skupiać ludzi o wyraźnych wyborach politycznych – i takich, którzy powodują się wyłącznie motywacją moralną i potrzebą wyrażenia jej w konkretnym działaniu. Była to strategia stworzenia szerokiego frontu, którego podstawą są opcje raczej moralno-socjalne, niż sensu stricte polityczne, choć w generaliach najbardziej ogólnych (niepodległość i demokracja) i pod tym względem panowała jednomyślność.”

Jan Józef Lipski (1926–1991) polski działacz polityczny, historyk literatury

Źródło: Czym był KOR?, krytykapolityczna.pl, 24 września 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/LipskiCzymbylKOR/menuid-1.html

O ludziach , O demokracji , O motywacji , Sens

„Ruchy o charakterze faszystowskim istniały przed wojną w całej Europie. W niektórych krajach doszły nawet do władzy, w innych im się to nie udało. Już wówczas one się między sobą nieco w pewnych kwestiach różniły, ale przede wszystkim łączyła je podstawowa idea – wizja totalnej, homogenicznej kulturowej jednolitości. Istniały różne odłamy tych ruchów i w Niemczech najbardziej znanym był oczywiście narodowy socjalizm. W Polsce ruchem analogicznym był natomiast Obóz Narodowo-Radykalny. I dzisiaj też mamy w Europie do czynienia z takimi ruchami, gdzie ta idea totalnej jednolitości jest wciąż bardzo żywa. Choć nie wszystkie sięgają głęboko do tej tradycji najbardziej niechlubnych z czasów II wojny światowej. Do takich ruchów należy też węgierski Jobbik.”

Rafał Pankowski (1976)

Źródło: Nacjonalisty nie można nazwać neonazistą? Prof. Pankowski: Decyduje nienawiść, a nie poglądy społeczno-gospodarcze http://natemat.pl/60347,nacjonalisty-nie-mozna-nazwac-neonazista-prof-pankowski-decyduje-nienawisc-a-nie-poglady-spoleczno-gospodarcze, natemat.pl, 2013.

O nienawiści , O wojnie , O charakterze

„Z daleka bolszewizm przedstawia dla biednych i uciśnionych nadzieję lepszego jutra, (…) z bliska jednak okazuje się zaprzeczeniem idei socjalistycznej.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

w wywiadzie dla dziennika „Journal de Genève”, 31 maja 1919.
Źródło: Bohdan Urbankowski, Józef Piłsudski, marzyciel i strateg, Warszawa 1997, tom II, s. 89.

„Nie czcimy niczego i nikogo. Uważamy, że idea „czczenia” jest poniżająca. Jest to równoznaczne z obniżaniem własnej wartości w stosunku do czczonego obiektu, obojętne czy jest on zmyślony czy rzeczywisty. Przez tysiące lat ludzie idiotycznie czcili koty, krowy, słońce, kamienie, strachy i duchy wszelkiego rodzaju. […] Uważamy, że jest to głupia praktyka zakorzeniona w prymitywnych przesądach i niechlubna pozostałość po dzikiej przeszłości ludzkości.”

Ben Klassen (1918–1993)

Biblia Białego Człowieka

O ludziach , O strachu , O słońcu , O przeszłości

„Ludzie mylą się często co do istoty i natury powodów, dla których niektóre umysły areligijne lub pozbawione wiary mają dla katolicyzmu wielki szacunek, prowadzący do wielkiego przywiązania. (…) Istotny jest byt moralny, do którego wznosi się myśl, kiedy usta wypowiadają imię Kościoła rzymskiego. (…) Starzec w białych szatach, siedzący na samym szczycie katolickiej hierarchii, może przypominać władców, jednak przez większość czasu jego władza to pełnienie pokojowej funkcji przewodnika chóru, dyrygującego śpiewem, który chórzyści rozumieją. Zewnętrzny porządek nie kończy pojęcia katolicyzmu, jego harmonia idzie dalej. (…) Zasady rządzące wnętrzem organizacji odnajdują się w ścisłości krytycznych wyborów, racjonalnych opinii, jakie logika dogmatu nakazuje wiernym. Obowiązują hierarchiczne stopnie, na których spoczywają majestatyczne autorytety. Wszystko to, co człowiek może otrzymać od wiary Kościoła, dostaje proporcjonalnie, wedle stopnia ważności, użyteczności i dobroci. Nic w świecie nie może się równać z tym ciałem złożonym z zasad tak prostych, podporządkowanych jednej idei, że wszyscy ci, którzy zgodzą się tę wielkość uznać, nie będą mogli nigdy się tłumaczyć, że zbłądzili z powodu niewiedzy czy nieświadomości.”

Charles Maurras (1868–1952)

Le dilemme de Marc Sangnier. Essai sur la démocratie religieuse
Źródło: s. 59

O ludziach , O wierze , O myślach , O naturze

„Nasze najwartościowsze filmy powstały z potrzeby wolności, szacunku dla tradycji i obrony elementarnych wartości. Szkoła polska, czy potem kino moralnego niepokoju, czerpały z traumatycznych doświadczeń swoich pokoleń. Teraz mamy wolność i my, filmowcy, stoimy z opuszczonymi rękami. Wypaliły się emocje, zbladły idee. A reżyser to dziś wynajęty człowiek, któremu płaci się za podnoszenie oglądalności kolejnego sitcomu. Sukces ma tylko twarz kasową. Odwróciliśmy się od historii, nie ma kontynuacji najlepszych dokonań kina polskiego, nie rozwija się język filmu. Skończyły się romantyczne porywy i króluje geszefciarstwo.”

Waldemar Krzystek (1953) polski reżyser, scenarzysta filmowy

Źródło: „Rzeczpospolita”, 9 grudnia 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/czlowiekwa.htm

O szkole , O historii , O wolności , O sukcesie

„(Jeśli ktoś) chce coś zrobić dla chwały Bożej, dla drugiego człowieka, dla samej idei czynienia dobrze (jest) natychmiast atakowany, podejrzany, niszczony jako odmieniec.”

Henryk Jankowski (1936–2010) polski ksiądz katolicki, biznesmen

Źródło: fragment kazania, wg relacji „Gazety Wyborczej”, 24 października 2004

O relacjach

„Dla mnie nie ma najmniejszej wątpliwości, że idea anarchizmu, która neguje każdą formę rządu, tworzy bezpośrednio przeciwieństwo każdej przemocy.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Pacyfizm

„Idee, które powstają nagle, na ogół nie są prawdziwe.”

Herbert Spencer (1820–1903) angielski filozof oraz socjolog

„Wszyscy jesteśmy podatni na chore idee. Z nimi jest tak samo jak z masową histerią albo z przebojami, które nucimy przez cały dzień, zakażając nimi kolejne osoby. Dotyczy to także kawałów o blondynkach, miejskich legend, wiary w horoskopy i marksizm. Bez względu na to, jak jesteśmy mądrzy, zawsze mamy ukrytą w sobie głęboko potrzebę irracjonalności, która czyni z nas potencjalne ofiary samopowtarzających się informacji.”

Neal Stephenson książka Zamieć

Zamieć
Źródło: Hiro tłumaczący działanie metawirusa, Zamieć, str. 420–421, Poznań 1992.

O wierze

„Co obiecaliśmy Kubańczykom? Że wolność będzie absolutnym prawem, że nikt nie będzie prześladowany za swoje idee, że chłopi otrzymają ziemię na własność dzięki reformie rolnej, że nasze dzieci będą mogły uczyć się w szkołach, w których będzie się je przygotowywać do życia i w których będzie się je kształtować na wolnych obywateli, że nasz naród będzie cieszył się niepodległością i suwerennością i korzystał z nich bez ograniczeń, bez żadnych związków z jakąkolwiek metropolią, że nasz lud będzie cieszył się dobrymi warunkami życia, jednocześnie stając się panem własnego przeznaczenia. Za spełnienie tych wszystkich obietnic jestem gotów oddać życie!”

Huber Matos (1918–2014)

na swoim procesie w dniu 11 grudnia 1959 w obrębie garnizonu Columbia.
Źródło: Serge Raffy, Fidel Castro, tłum. Maria Mróz, wyd. Świat Książki, Warszawa 2006, s. 190.

O życiu , O dzieciach , O ludziach , O książkach

„Walka o demokrację parlamentarną leży we wspólnym interesie socjalizmu, jako idei, jako doktryny i jako ruchu, klasy robotniczej, Państwa Polskiego, jako całości.”

Mieczysław Niedziałkowski (1893–1940) polityk polski

Źródło: Socjalizm a liberalizm, w: Demokracja parlamentarna w Polsce, Wyd. Księgarni Robotniczej, Warszawa 1930 http://lewicowo.pl/socjalizm-i-liberalizm/

O demokracji , O walce

„Odkąd odkryłem istnienie Ruchu dla Dobrowolnego Wyginięcia Ludzkości (powstał w Ameryce już 18 lat temu!), nieco śmielej przyznaję się publicznie do swej idei, żeby zlikwidować polską piłkę nożną.”

Rafał Stec (1976) polski dziennikarz sportowy

Źródło: Siatkarz musi wygrywać, piłkarzowi wystarczy być, sport.pl http://www.sport.plsport/1,86005,7060057,Rafal_Stec__Siatkarz_musi_wygrywac__pilkarzowi_wystarczy.html

O sporcie

„Chcemy wychować ludzi zdolnych do ciągłego rozwoju, postępu, zdolnych do ciągłego marzenia i ciągłego budowania, do przekształcenia środowiska i siebie samych, ludzi, których siłę stanowić będzie niezależność duchowa, którzy nie przywiążą się do żadnych form, zawsze gotowi przyjąć to, co lepsze, szczęśliwymi czuć się będą ze zwycięstwa nowych idei; ludzi pragnących żyć wszechstronnie w tym jedynym życiu.”

Francesc Ferrer i Guàrdia (1859–1909)

Źródło: Piotr Kropotkin, Wielka Rewolucya Francuska, 1789–1793, Kraków: Grono młodzieży UJ, 1914, t. 2 (z okładki).

O ludziach , O młodzieży , O marzeniach , O sile

„Tak długo, jak demokracja istnieje, nawet w bardzo niedoskonałej angielskiej formie, totalitaryzm jest w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Cały anglojęzyczny świat jest przeniknięty ideą równości ludzi i choć może okazać się po prostu kłamstwem powiedzenie, że my albo Amerykanie kiedykolwiek działaliśmy by ją zapewnić, to Idea nadal istnieje i może pewnego dnia stanie się rzeczywistością.”

George Orwell (1903–1950) pisarz i publicysta angielski

So long as democracy exists, even in its very imperfect English form, totalitarianism is in deadly danger. The whole English-speaking world is haunted by the idea of human equality, and though it would be simply a lie to say that either we or the Americans have ever acted up to our professions, still, the IDEA is there, and it is capable of one day becoming a reality. (ang.)
Źródło: The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius http://ebooks.adelaide.edu.au/o/orwell/george/o79e/part14.html, 1941

O ludziach , O kłamstwie , O świecie , O demokracji

„Traktuję komunizm jako ideę skompromitowaną, ale mimo to zasługującą na to, aby dostrzec w niej coś niezmiernie ważnego, co stanowi lekcję i ostrzeżenie – gwałtowną, przesadną i tragicznie błędną reakcję na rozliczne i jak najbardziej rzeczywiste skłonności społeczeństw kapitalistycznych i tradycji liberalnej.”

Andrzej Walicki (1930) filozof i historyk polski

Źródło: Aleksander Hall, Antykomunista, który bronił PRL, „Gazeta Wyborcza”, 17–18 lipca 2010.

„Problemem w XXI wieku staje się los ludzi pozbawionych pracy. Sytuacja ta tworzy się zarówno z powodu niewłaściwie prowadzonej gospodarki, jak i z powodu rozkwitu techniki. Maszyny, mówiąc najogólniej, zastępują ludzi. Dlatego też twierdzę, odwołując się do poglądów niemieckiego filozofa XX wieku Gustawa Radbrucha, że jedną z idei XXI wieku powinien stać się transpersonalizm. Otóż filozof ten zwrócił uwagę na to, że w dziejach zachodzi wciąż na nowo pewien paradoks. Ocenia się przeszłe pokolenia stosownie do wartości dzieł kulturowych, które po nich pozostały. Ale pokolenia, które żyje nikt nie zachęca ku temu, by koncentrowało swoje siły na tworzeniu dzieł kultury. Według innych kryteriów ocenia się minione pokolenia – a ku innym celom skłania się tych, którzy są żywi. Mianowicie zaszczepia się od wieków przekonanie, że należy oddawać życie w imię patriotycznych lub religijnych idei. Zmiana tego paradoksu, czyli propagowanie znaczenia wysiłku kulturotwórczego wśród żywych pokoleń spowodowałyby zarazem rozwiązanie problemu wzrastającej liczby osób pozbawionych pracy, nie wiedzących jak ukierunkować własną energię psychofizyczną. Transpersonalizm, wskazujący wartość idei oraz szerzący szacunek dla różnic indywidualnych między ludźmi, może stać się ideą nadającą sens życia człowiekowi w XXI wieku.”

Maria Szyszkowska (1937) polska działaczka polityczna, filozof

O życiu , O losie , O ludziach , O wysiłku

„To, co nadaje prawdę przedmiotom poznania a poznającemu daje moc poznawania, nazywaj Ideą Dobrą.”

Platon Państwo

Państwo
Źródło: Księga VI

„Cieszę się, że nigdy go nie uprałem. Pachnie jak śmierć, blondynka i zwycięstwo. Może to powinien być mój prezydencki uniform? Czy prezydenci w ogóle mają uniformy? Chyba nie. Ale jak już będę prezydentem, będę mógł robić co zechcę! Na przykład przepiszę ten cały Akt Rejestracji superbohaterów. I tak jest niepotrzebny. „Jesteś samozwańczym superbohaterem, chłopcze?” „Jasne, kurwa, sir. Regularnie biegam na patrole w gaciach na wierzchu i walczę z przestępczością, bo nie rozumiem cholernych zasad, wedle których działa nasz świat.” „To dobrze. Dlatego teraz wyślę cię do obozu koncentracyjnego, gdzie zostaniesz poddany lobotomii, sterylizacji, łamaniu kości i pasteryzacji. Tak rozkazuje prezydent Goblin.” To ostatnie brzmiało bardziej jak Dr. Doom. Ale wciąż oddaje sens idei. Notatka do siebie: Częściej dyktować po nagu, pomysły zdają się płynąć o wiele swobodniej.”

Warren Ellis (1968) Angielski pisarz, scenarzysta komiksowy i telewizyjny.

Norman, przebierając się w strój Green Goblina
Thunderbolts

O śmierci , O świecie , O zwycięstwie , Sens

„Rezygnacja z idei europejskiej jedności oznaczałaby wypisanie się ze światowej historii.”

Jürgen Habermas (1929) niemiecki filozof, socjolog i publicysta polityczny

Źródło: Uratujemy EUropę!, tłum. Piotr Buras, „Gazeta Wyborcza”, 18–19 sierpnia 2012.

O historii

„Jest parę idei wokół których krążymy. Są to: zaszumienie, gra językowa, zacieranie granic, wykorzystanie komputera na zasadach wykraczających poza tekst literacki nurtu głównego. Dezautomatyzacja przyzwyczajeń, wiersz losowy, wiersz poprzez algorytm, poszerzenie środków artystycznych, połączenia z obrazowością plastyczną, wizulaną i połączenia z muzycznością, muzyką instrumentów, szmerów, glitch'y itd.”

Roman Bromboszcz (1976)

Źródło: Poezja cybernetyczna http://www.allarte.pl/NzUzNw__df7233,poezja-cybernetyczna-wywiad-z-romanem-bromboszczem.html

O grach

„Uczmy się bojowości od towarzyszki Jiang Qing! Przysięgamy doprowadzić do końca Wielką Proletariacką Rewolucję Kulturalną! Będziemy zawsze lojalni wobec przewodniczącego Mao! Będziemy zawsze lojalni wobec idei Mao Tse-tunga! Będziemy zawsze lojalni wobec rewolucyjnej linii przewodniczącego Mao!”

Ye Qun (1920–1971)

na wiecu w Pekinie, 27 marca 1968.
Źródło: Przemówienia członków KC KPCh dotyczące Wielkiej Proletariackiej Rewolucji Kulturalnej, str. 11 http://maopd.files.wordpress.com/2012/03/przemowienia-czlonkow-kc-kpch-dotyczace-wielkiej-proletariackiej-rewolucji-kulturalnej-1968.pdf

„Żyjemy w czasie wielkich bankructw idei, które niedawno poruszały umysły, wywoływały Wiosnę Ludów, były natchnieniem poetów.”

Artur Górski (1870–1959) polski krytyk literacki, redaktor

Cykl Młoda Polska
Źródło: IV, „Życie” 1898

O życiu , O ludziach , O wiośnie , O czasie

„Wielki postęp dokonać się może tylko poprzez idee bardzo odbiegające od aktualnie obowiązujących.”

Hans Selye (1907–1982) fizjopatolog kanadyjski

„Żarty sobie stroisz, Jasza? Komunizm? Nawet o tym nie myśl. Zabiliśmy cara, zniszczyliśmy kościoły. Ludzie muszą uczepić się jakiejś idei.”

Leonid Breżniew (1906–1982) radziecki polityk, działacz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego

na pytanie swojego brata Jakowa, czy kiedyś w Rosji zapanuje prawdziwy komunizm.
Źródło: Philippe Comte, Nagły zgon Leonida Iljicza w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 171.

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Afryka jest kolebką ustroju socjalistycznego. Socjalizm istniał w Afryce na długo przed Marksem. Socjalizm afrykański w swojej najgłębszej istocie jest ideą humanizmu i braterstwa między ludźmi. To właśnie braterstwo i jedność były podstawą afrykańskiego ustroju plemiennego, w którym nieznane było pojęcie własności – źródło wszelkich konfliktów międzyludzkich. W tym sensie można przyjąć, że w instytucji plemienia afrykańskiego został zrealizowany nie tylko socjalizm, ale nawet komunizm. Ten szczęśliwy ustrój socjalizmu afrykańskiego został naruszony przez kolonializm, który dążył do podziału społeczeństwa afrykańskiego na klasy, a więc tym samym do likwidacji socjalizmu w Afryce. Dzisiaj niepodległa Afryka ma szansę na odrodzenie socjalizmu afrykańskiego. Droga do tego celu nie wiedzie poprzez marksizm. Droga ta wiedzie przez nawrót Afryki do ustroju wspólnoty plemiennej. Do odrodzenia plemienia jako socjalistycznej komórki społeczeństwa afrykańskiego.”

Julius Nyerere (1922–1999) polityk tanzański

Ujamaa – An African Socialism (1962)
Źródło: Ryszard Kapuściński, Gdyby cała Afryka…, Agora, Warszawa 2011, ISBN 9788326805264, s. 350–351.

Sens

„Idea „demokracji islamskiej” jest w Iranie ciągle żywa.”

Hooman Majd (1957)

Źródło: Tomasz Kostrzewa, Coraz więcej mieszkańców Iranu wierzy, że zmiany muszą nadejść i pewnego dnia nadejdą – wywiad z Hoomanem Majdem, solidarniziranem.pl, 11 lipca 2012 http://solidarniziranem.pl/pl/publicystyka/item/68-coraz-wi%C4%99cej-mieszka%C5%84c%C3%B3w-iranu-wierzy,-%C5%BCe-zmiany-musz%C4%85-nadej%C5%9B%C4%87-i-pewnego-dnia-nadejd%C4%85-%E2%80%93-wywiad-z-hoomanem-majdem

O demokracji

„Chrześcijaństwo jest religią gloryfikującą jeden konkretny historyczny fakt stracenia, stracenie Jezusa, gdyż Kościół dostrzega w tym wydarzeniu zbawienie przez krew. Tym samym kara śmierci jest dla chrześcijan warunkiem zbawienia. Kara śmierci zostaje przez to – jeśli można się tak wyrazić – uświęcona jako środek do osiągnięcia zbawienia. Bóg okazuje się tu najwyższym rzecznikiem kary śmierci, gdyż skazał swego syna i pragnął jego ukrzyżowania, to znaczy zbawienia ludzi. Ponieważ instytucja ferowania wyroków śmierci musiała istnieć już przed Jezusem, aby odpowiednio wcześniej umożliwić dokonanie się zbawczej śmierci – zatem wszyscy ludzie straceni przed Jezusem stają się niejako warunkiem, poprzednikami i tymi, którzy utorowali drogę tej zbawczej śmierci. Podobnie wszyscy, którzy zostali straceni po Jezusie, są ofiarami tej „koncepcji-zbawienia-przez-krzyż” (Kreuz-Erlösungs-Idee), ponieważ instytucja kary śmierci, która w odniesieniu do Jezusa była wolą Boga, w przypadku innych ludzi też nie może być z tą wolą sprzeczna. Tak na tę kwestię patrząc, można stwierdzić, że wszyscy straceni są w pewnym sensie męczennikami, zmarli oni i umierają dla dobrej, najlepszej idei – zbawienia świata.”

Uta Ranke-Heinemann (1927)

Źródło: Nie i amen

O śmierci , O Bogu , O ludziach , O religii

„W myśleniu o sztuce towarzyszyła Robakowskiemu zawsze idea mocy. „Energia emisyjna czystego światła” albo energia jako element biologiczny. Entuzjazm energetyczny rozsadza i w(y)lewa się w formę. To czysta moc pomnożona. Robakowski ogrywa witalność i wigor energetyczny we wszelkich możliwych aspektach.”

Józef Robakowski (1939)

Źródło: Aleksandra Hirszfeld, Robić sztukę po swojemu http://www.dwutygodnik.com/artykul/3875/, Dwutygodnik.com nr 90/2012

O myślach , O myśleniu

„Głównym sposobem na utrzymanie jedności Polski i budowanie jej siły musi być odzyskanie wolności – szczególnie wolności gospodarczej. Główne idee wolności w Polsce reprezentuje Kościół katolicki – jako z zasady reakcyjny i antysocjalistyczny.”

Grzegorz Braun (1967) polski reżyser i scenarzysta

Źródło: Dyskusja po I Opolskim Marszu Niepodległości. „Gorzelik wymyślił sobie naród po to, by nie przekraczać progu wyborczego”, wpolityce.pl, 4 maja 2011 http://wpolityce.pl/view/11250/Dyskusja_po_I_Opolskim_Marszu_Niepodleglosci___Gorzelik_wymyslil_sobie_narod_po_to__by_nie_przekraczac_progu_wyborczego_.html

O wolności , O sile

„Aktualne dla współczesnego widza są pytania dotyczące tożsamości, wolności, odwagi i poświęcenia dla idei – oraz ceny tego poświęcenia, pytania dotyczące tchórzostwa, tego, co jest bohaterstwem, kiedy bohater uznany jest przez społeczność, czy ludzie niepoddani totalitarnej presji równie łatwo decydują się na kompromisy.”

Agnieszka Holland (1948) polska reżyserka i scenarzystka

Źródło: Agnieszka Holland ekranizuje kryminał Tokarczuk, culture.pl, 2 lutego 2013 http://culture.pl/pl/artykul/agnieszka-holland-ekranizuje-kryminal-tokarczuk

O ludziach , O wolności , Pytanie

„(…) wśród Oburzonych najistotniejszą rolę odgrywali tak zwani absolwenci bez przyszłości. To oni podchwycili przecież jako pierwsi idee Stéphane Hessela i zaczęli je rozpowszechniać. I to oni jako pierwsi zaczęli się domagać pogłębienia demokracji oraz sprawiedliwego podziału dóbr. Począwszy od hiszpańskich Indignados, którzy, w maju 2011 roku, masowo demonstrowali przeciwko dyktatowi banków, upartyjnieniu państwa oraz społecznemu wykluczeniu, aż po Stany Zjednoczone, gdzie powstał ruch Occupy Wall Street.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: Krzysztof Niewrzęda o „Zamęcie” i nie tylko – rozmowa Krzysztofa Lichtblaua dla „eleWatora Kultury” http://elewatorkultury.org/niewrzeda-krzysztof-o-zamecie-i-nie-tylko/#comments

O demokracji , O przyszłości

„(…) wierzę mocno, że państwo, którego wszyscy obywatele byliby harcerzami, byłoby najpotężniejsze ze wszystkich. Harcerstwo bowiem, a polskie szczególnie, ma takie środki, pomoce, że kto przejdzie przez jego szkołę, to jest typem człowieka, jakiego nam teraz potrzeba. A już najdziwniejszą, ale najlepszą jest idea harcerstwa. Wychowanie młodzieży przez młodzież. I ja sam, jak długo tylko będę mógł, co daj Boże, aby zawsze było, będę harcerzem i nigdy dla niego pracować i popierać go nie przestanę. Czuwaj!”

Stefan Wincenty Frelichowski (1913–1945) polski duchowny katolicki, błogosławiony,harcerz

zapis w pamiętniku, 16 stycznia 1930.
Źródło: Wypisy z PAMIĘTNIKA bł. ks. Stefan Wincentego Frelichowskiego, torun.zhp.pl http://torun.zhp.pl/czuwaj/pliki/gazetka/frelichowski_wypisy.pdf

O Bogu , O młodzieży , O pomocy

„Myślę, że wielkim wkładem katolickiej myśli społecznej jest zasada pomocniczości. A zatem przekonanie, że decyzje podejmują najlepiej ci, których one bezpośrednio dotyczą, czyli kiedy ma to miejsce na najniższym szczeblu. Trzeba być bardzo ostrożnym, kiedy się mówi o światowej władzy, i pamiętać, że na szczeblu międzynarodowym i ponadkrajowym należy regulować jedynie te problemy, których nie da się rozwiązać na niższym szczeblu. W katolickim nauczaniu społecznym nie ma żadnych podstaw dla idei światowej władzy.”

Mary Ann Glendon (1938)

Źródło: Ostrożnie z ideą światowej władzy, gosc.pl, 28 kwietnia 2012 http://gosc.pl/doc/1142948.Ostroznie-z-idea-swiatowej-wladzy

O myślach , O decyzjach , O myśleniu

„Znamy to: ludzie, którzy w coś bardzo wierzą i przede wszystkim są ambitni, wrażliwi i odważni, zawsze ocierają się o to ryzyko, że staną się opętani swoją ideą. To wręcz może zakrawać na chorobę psychiczną.”

Tomasz Mycan (1977)

Źródło: „Dziennik Teatralny, Toruń”, 25 marca 2008 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/onsu.htm

O ludziach

„(…) naturalnie, szczęścia bezwzględnego, doskonałego nie ma tu na ziemi i rozkosze „tysiącletniego królestwa”, które malowała wyobraźnia pierwszych chrześcijan, nigdy nie będą udziałem śmiertelnych. Lecz nam wystarczy to szczęście, które zdobędziemy sobie w społeczeństwie bez klas i bez wyzysku, bez nędzy i ciemięstwa. Oto nasz „gruby materializm.””

Feliks Perl (1871–1927)

Oto nasza prawdziwa idea Chrystusa naszych czasów.
Źródło: Komunizm w pierwotnym chrześcijaństwie, Biblioteka Ludowa, Warszawa 1907.

O szczęściu , Chrystus

„Proszę sobie wyobrazić – jest rok 1948, młody chłopak z formacją z Sodalicji Mariańskiej przychodzi z prowincjonalnego miasta do metropolii, jaką wydaje mu się Warszawa. Wchłania świat innych książek niż te, które czytywał w domu. W tych książkach znajduje sprzeciw wobec ludzkiej krzywdy. Dowiaduje się z nich o świecie, o Europie, poznaje ideę sprawiedliwości społecznej i krytykę zachodniej demokracji, czyta o nieuchronności pewnych kosztów koniecznych, gdy chce się na dużą skalę wprowadzić społeczną sprawiedliwość. Sądziłem wtedy, że komunizm jest młodością świata.”

Bronisław Geremek (1932–2008) polski historyk i polityk

Źródło: Janusz Onyszkiewicz, Bronisław Geremek – polityk nie w pełni wykorzystany, demokraci.pl http://www.demokraci.pl/aktualnosci,474,bronislaw_geremek__polityk_nie_w_pelni_wykorzystany

O książkach , O świecie , O sprawiedliwości , O demokracji

„Okrągły Stół zaprzepaścił wielką ideę solidarności. Wepchnął Polskę w nomenklaturę, nieprawy kapitalizm. Przyniósł niewymierne straty moralne i słabnięcie polskiej tożsamości.”

Kornel Morawiecki (1941–2019) działacz opozycji w PRL

Źródło: Dlaczego przewróciłem okrągły stolik, rp.pl, 5 lutego 2009 http://www.rp.pl/artykul/9157,258725_Morawiecki__Dlaczego_przewrocilem_okragly_stolik.html

O stracie

„Artysta nie jest sługą ani kierownikiem, nie należy ani do narodu, ani do świata, nie służy żadnej idei ani żadnemu społeczeństwu.”

Stanisław Przybyszewski (1868–1927) polski pisarz, dramaturg i publicysta

Confiteor

„Zapytałem profesora nanotechnologii, jakiego urządzenia używają do mierzenia tych niewyobrażalnie małych dystansów w nanoprzestrzeni. Powiedział, że nanometrów. Niewiele mi to pomogło. Nanometr to jedna miliardowa metra. Matematycznie jest to 10–9 metra lub 0,000000001 metra. Zrozumiałem ideę, ale nie mogłem sobie wyobrazić, co to znaczy. Zapytałem – „Ile to będzie tak z grubsza?” – pomyślał przez chwilę i powiedział: „Nanometr to z grubsza tyle, ile męska broda rośnie w sekundę”. Nigdy nie myślałem o tym, co robi męska broda w sekundę, ale coś rzeczywiście musi robić. Urośnięcie o około milimetr zajmuje jej cały dzień. Nie wyskakuje z twarzy o ósmej rano. Brody są czymś powolnym, ospałym, a nasz język to odzwierciedla. Nie mówi się: „szybki jak broda” albo „żwawy jak szczecina”. Możemy sobie teraz mniej więcej wyobrazić, jak powolna jest broda – około nanometr w sekundę.”

Ken Robinson (1950)

Oblicza Umysłu. Ucząc się kreatywności

O myślach , O myśleniu

„Idea polityczna, która nie prowadzi do katastrofy nigdy nie jest popularna.”

Nicolás Gómez Dávila (1913–1994)

„Marsz Niepodległości wbrew wszystkiemu, co się mówi, i wbrew wszystkim politycznym interpretacjom w pierwszej kolejności miał być i jest wielką manifestacją patriotyczną. Oczywiście za inicjatywą jego organizacji stały środowiska neoendeckie takie jak Młodzież Wszechpolska i ONR, ale otworzyły się one na inne środowiska prawicowe i konserwatywne. Nie chodzi w nim jedynie o promowanie idei narodowych. Mimo że kończył się pod pomnikiem Romana Dmowskiego, nie chodziło nawet o jakieś nachalne wyeksponowanie jego postaci kosztem innego z ojców polskiej niepodległości Józefa Piłsudskiego, koło którego pomnika zresztą też marsz przeszedł. Chodziło głównie o uczczenie Święta Niepodległości w sposób żywy, niezależnie od rządowych inicjatyw i przemówień. Chodziło o pokazanie, że można być dumnym z bycia Polakiem, z naszej tradycji, z naszych barw narodowych.”

Krzysztof Bosak (1982) polski polityk

Źródło: Bosak: Prędzej czy później zmiana pokoleniowa nadejdzie http://www.fronda.pl/a/bosak-predzej-czy-pozniej-zmiana-pokoleniowa-nadejdzie,16130.html, fronda.pl, 27 listopada 2011.

O młodzieży , O zmianach

„Człowieka należy rozumieć poczynając „od dołu” – od jego głodu, chłodu, bezdomności; nie idea, lecz ciało jest kluczem do ludzkich tajemnic.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

O głodzie , O tajemnicy

„Gdy nie wiemy, jak coś zrobić, w dalszą drogę prowadzą nas często nasze pomyłki. Nieoczekiwane staje się siłą uwalniającą. Stajemy się tym, czym jesteśmy i co się zdarza. Uczymy się pozwalać sprawom dziać się. Nie jesteśmy niczym innym niż idee, które nas znajdują.”

Christopher Doyle (1952) australijski operator filmowy

Źródło: Wywiad, 2003 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=13704

O sile

„Moja aktywność sportowa od czasu oddania nerki jest taką promocją idei transplantologii. Chcę pokazać ludziom, że nie ma czego się bać, można pomóc bliskiej osobie, oddać narząd i dalej żyć pełnią życia.”

Przemysław Saleta (1968) bokser polski

wypowiedź po wygranej walce z Andrzejem Gołotą.
Źródło: Polsat Boxing Night, Cyfrowy Polsat, 23 lutego 2013

O czasie , O walce

„U podstaw każdego ruchu militarnego spoczywają pewne tendencje faszystowskie, toteż partia mogłaby zostać użyta jako dobra przykrywka dla antydemokratycznych idei rządu kontrolowanego przez bagnety.”

Rómulo Betancourt (1908–1981)

wyrażając sceptycyzm wobec współpracy z UPM (Union Patriotica Militar – Wojskowej Unii Patriotycznej).
Źródło: Venezuela: Politico y petroleo, Meksyk 1956, s. 188., Wenezuela 1945: Wojskowi za demokracją? w: Zamachy stanu, przewroty, rewolucje. Ameryka Łacińska w XX w. pod redakcją Tadeusza Łepkowskiego, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1983, ISBN 8307008336, s. 129.

O demokracji , O współpracy

„Tempo, w jakim dana idea obiecuje uszczęśliwić całą ludzkość, jest wprost proporcjonalne do tempa wzrostu wieżyczek strażniczych i zasieków z drutu kolczastego, w przypadku wprowadzenia tej idei w życie.”

Zbigniew Sajnóg (1958) polski poeta i performer

Źródło: O jakości świata montowanego

O życiu

„Genjalność jest ideą, do której jeden się zbliża, podczas gdy inny w wielkiem pozostaje od niej oddaleniu, do której jeden szybko zdąża, inny może dopiero u kresu swego życia.”

Otto Weininger (1880–1903) filozof austriacki

Płeć i Charakter
Źródło: s. 114

„Polska w ciągu ostatnich 30 lat w moim przekonaniu niemal całkowicie odeszła od ideałów Sierpnia '80, od czystego, jednorodnego kształtu, od jedności i wspólnoty, a także od idei walki o godne życie i pracę dla robotników.”

Marian Jurczyk (1935–2014) polski działacz związkowy i samorządowy

Źródło: Marian Jurczyk: Polska odeszła od ideałów Sierpnia '8o http://www.polskatimes.pl/pap/301194,marian-jurczyk-polska-odeszla-od-idealow-sierpnia-80,id,t.html

O życiu , O odejściu , O walce

„Dobrze się stało, że pan prezydent orędziem wsparł ideę stabilizacji w polskim życiu politycznym…”

Janusz Maksymiuk (1947) polski działacz polityczny, inżynier rolnik

komentarz z dnia 13 lutego 2006 odnośnie decyzji prezydenta Lecha Kaczyńskiego w sprawie nierozwiązywania Sejmu przed upływem kadencji.

O decyzjach

„Gawiedź (t. j. ludzkość) najłatwiej daje się porywać i entuzjazmować genialnym egoistom, t. j. indywiduom, które tylko mają korzyść na widoku. Motywa egoistyczne są dla mas ludzkich od razu zrozumiałe: dla jakichś tam idei abstrakcyjnych mają one zmysły zamknięte. To nam objaśnia powodzenie Napoleonów i innych tego rodzaju opryszków, dla których miliony ludzi poświęcały chętnie życie i wszystkie dobra swoje.”

Jan Niecisław Baudouin de Courtenay (1845–1929) polski językoznawca

Źródło: Aforyzmy http://www.polona.pl/item/384158/3/, Lwów 1891, s. 3–4.

O życiu , O ludziach

„Jak to się stało, że cywilizacja zachodnia ponownie uległa ideologicznemu zaczadzeniu objawiającemu się uznaniem pewnej doktryny ekonomicznej (monetaryzmu) za uosabiającą całą ekonomiczną Prawdę? (…) Dlaczego ci, którym bliskie były ideały liberalne, pozwolili na zmonopolizowanie sposobu myślenia o liberalizmie, doktrynie wewnętrznie bogatej i zróżnicowanej, tym, którzy reprezentowali tylko jedną, uproszczoną jego wersję? Jak można było dopuścić do kompromitacji idei, która stanowiła jedną z najcenniejszych w naszym dziedzictwie kulturowym?”

Andrzej Szahaj (1958) filozof polski

Źródło: Posprzątać po neoliberalizmie, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2011 http://wyborcza.pl/1,97863,10030760,Odpowiedz_Sierakowskiemu__Posprzatac_po_neoliberalizmie.html

O myślach , O myśleniu

„Z sercem pełnym smutku muszę powiedzieć, że wciąż nie ma czegoś takiego jak naród iracki, istnieje jedynie ogromna masa jednostek wyzutych z wszelkiej idei patriotycznej, której spoiwem jest tylko tradycja i niedorzeczne poglądy, pozbawiona głębszych więzów, skłonna do złego, do bezprawia i nieustannie gotowa powstać przeciw jakiemukolwiek rządowi.”

Fajsal I (1883–1933) król Iraku

w mowie wygłoszonej niedługo przed śmiercią.
Źródło: Daniel Myerson, Pięciu tyranów, tłum. Agnieszka Dębska, Wydawnictwo Amber, 2002, ISBN 8324100857, s. 145.

O śmierci , Serce

„Świetny amerykański reżyser, Stanley Kubrick, tuż po ukończeniu Odysei Kosmicznej zaczął planować trzygodzinny film, którego bohaterem byłby „arcygeniusz Napoleon Bonaparte”; marzył o tym filmie do samego zgonu (przed śmiercią żałował tylko jednej rzeczy – iż ta idee fixe nie została zrealizowana).”

Stanley Kubrick (1928–1999) amerykański reżyser filmowy

Źródło: Waldemar Łysiak, Napoleon: o Cesarzu wyklętym przez Salon w: tenże, Salon 2: Alfabet szulerów (cz. II/M-Z), Wydawnictwo Nobilis, Warszawa 2006, ISBN 83-60297-12-6, s. 359, 360.

O śmierci

„Lud jest stadem głupców, to idiotycznie cierpliwych, to zrewoltowanych dziko. Powiedzą mu: - „Masz się bawić!” - bawi się. Powiedzą mu: - „Idź się bij z sąsiadami!” - idzie się bić: - „Głosuj za cesarzem” - oddaje głos cesarzowi; „głosuj za republiką” - odda głos republice.
Ci, co nimi kierują, są także głupcami, z tą różnicą, że zamiast słuchać ludzi, słuchają zasad, które już przez to samo są głupie, jałowe i fałszywe, że są zasadami, to znaczy ideami, uchodzącemi za pewne i niezmienne - na tym świecie, gdzie nie ma nic pewnego, ponieważ światło jest złudą, ponieważ złudą jest dźwięk.”

Guy de Maupassant (1850–1893)

Źródło: Horla http://www.polona.pl/dlibra/docmetadata?id=4342, wyd. W. Zukerkandel, Lwów, s. 17, tłum. Zygmunt Niedźwiecki.

O ludziach , O świetle

Cytaty na temat idea strona 5

Cytaty na temat idea
strona 5