Cytaty na temat dowódca (76 cytatów)

„Generałem uczyni cię Kongres, dowódcą – łączność w walce.”

George Patton (1885–1945) amerykański generał

O walce

„Wybrałem się z Zosią w piękne, lipcowe popołudnie na spacer na most Poniatowskiego. Tam oczom naszym przedstawił się niebiański widok. Obraz, o jakim marzyliśmy od lat. Po jezdni ciągnął nieprzerwany sznur żołnierzy niemieckich, ale takich, jakich nigdy nie widzieliśmy. Obdarci, brudni, często bez broni i butów, pieszo, na rowerach i wozach, w nieładzie i rozsypce i często bez dowódców. A wśród nich ranni z obwiązanymi głowami i rękami na temblakach. O widoku niezapomniany! A tu w dodatku słońce lipcowe, jak gdyby chcąc tę nędzę lepiej wystawić na widok, wydobywało z mundurów każdą dziurą, każdą plamę z bandaża, każdą rdzę na karabinie. Trzymając się za ręce i z trudem hamując radość, sygnalizowaliśmy sobie uściskiem dłoni ciekawsze widoki. Takich jak my przechodniów było na moście więcej. Wędrowała tam cała Warszawa. Ludzie, udając, że rozkoszują się pięknym, lipcowym popołudniem i Wisłą połyskującą w potokach światła, w gruncie rzeczy paśli oczy widokiem pobitych Niemców. Wymienialiśmy z nimi ukradkiem rozradowane spojrzenia, a tłumy zdemoralizowanych Niemców płynęły bez końca, ścigane głuchym głosem armat dolatujących od Radzymina i Otwocka. Nie ulegało wątpliwości, że front zbliżał się do Warszawy. Już od dawna obserwowaliśmy wśród Niemców oznaki rozkładu i strachu.”

Stefan Korboński (1901–1989) polski polityk ruchu ludowego, działacz Polskiego Państwa Podziemnego

Źródło: W imieniu Rzeczypospolitej…, op. cit., s. 342–343.

O ludziach , O strachu , O butach , O słońcu

„Rząd będzie równą drużyną, która będzie maszerowała za swoim dowódcą – premierem Jarosławem Kaczyńskim.”

Przemysław Gosiewski (1964–2010) polski prawnik i polityk

Źródło: PAP, 19 lipca 2006

„Generał Haller Stanisław. Na dowódcę armii zdatny, nie ma kaprysów co do otoczenia i sam sobie da radę w każdym sztabie. Jako szef Sztabu Wodza Naczelnego jest bardzo dobrym i lojalnym pracownikiem.”

Józef Piłsudski (1867–1935) polski działacz niepodległościowy i polityk, premier, Naczelnik Państwa, twórca tzw. rządów sanacyjnych

Źródło: Maciej Gablankowski, Co Piłsudski naprawdę myślał o swoich generałach? http://ciekawostkihistoryczne.pl/2016/08/03/co-pilsudski-naprawde-myslal-o-swoich-generalach-ten-jeden-rekopis-mogl-zlamac-kariere-marszalka/, ciekawostkihistoryczne.pl, 3 sierpnia 2016.

O myślach , O myśleniu

„Aktor w Polsce jest nikim. Na okrągło spotykamy się z dyletantami, amatorami i hochsztaplerami. W szkołach teatralnych uczy się nas, że reżyser jest dowódcą, przywódcą stada. Tymczasem „dowódca” z reguły nie ma pojęcia, co począć na próbach, nie wie, jak pracować z aktorem. Efekt jest taki, że 90 procent rzeczy, nad którymi pracujemy, nie trzyma się kupy. Reżyserów-artystów, dla których spotkanie z drugim człowiekiem, z aktorem, jest naprawdę ważne, mógłbym policzyć na palcach jednej ręki.”

Paweł Królikowski (1961) aktor polski

Źródło: wywiad, 2010 http://film.onet.pl/0,0,1606654,1,596,artykul.html

„Ta wielka prowokacja została zaplanowana przez ciebie i twoich dowódców wojskowych! Amerykanie i Europejczycy myślą tak samo. To by się nie wydarzyło, gdybyśmy mieli normalny rząd!”

Bidzina Iwaniszwili (1956)

o wojnie gruzińsko-rosyjskiej z 2008, do prezydenta Micheila Saakaszwilego.
Źródło: Co powiedział Iwaniszwili?, geopolityka.org, 27 października 2012 http://geopolityka.org/panstwa-nieuznawane/osetia-poludniowa/1836-co-powiedzial-iwaniszwili

O wojnie , O myślach , O myśleniu

„Czy istniała w oczach ówczesnych rzeczników politycznych i dowódców wojskowych Polski podziemnej możliwość wyboru? W tejże perspektywie jawi się powstania nieuchronność, która nosi cechy rodem z tragedii greckiej.”

Aleksander Gieysztor (1916–1999) polski historyk mediewista

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Tragizm i sens Powstania Warszawskiego, Janusz Kuczyński, Józef L. Krakowiak (red.), Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2006, s. 173.

„Robiłem starania o nawiązanie kontaktu [z dowódcami powstańczych odcinków – W. B. ] przez cały czas. Od dowódców powstańczych odcinków otrzymywałem odpowiedzi na piśmie zredagowane w takim tonie, który czynił zaszczyt moim wrogom. Jeśli chodzi o mnie osobiście były tak obraźliwe, że nie miałem odwagi pokazywać ich moim przełożonym, z obawy postawienia mnie przez sądem wojennym.”

Erich von dem Bach-Zelewski (1899–1972) niemiecki zbrodniarz hitlerowski, generał

Źródło: Władysław Bartoszewski, 1859 dni Warszawy, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008, s. 853, 854.

O czasie

„Jako dowódca początkowo grupy a potem Armii Sprzymierzonej, posiadałem w szeregach moich przeważnie obcoplemieńcow. Najlepszych synów Rusi, Ukrainy, Białorusi i Rosji, tych co Polsce ufali, wierzyli i w ciężkich chwilach walk o Polskę na pomoc przyszli i ramię przy ramieniu z Polskimi żołnierzami w szeregach stanęli. Kurhany mogił tych bohaterów rozsiane na szlaku działań mojej byłej Armii od Buga do Dniepru są świadectwem dobrowolnej rycerskiej ofiary życia, złożonej przez obcoplemieńcow dla Polski.”

Stanisław Bułak-Bałachowicz (1883–1940) generał polski, pochodzenia białoruskiego

Wojna będzie czy nie będzie, Warszawa 1931

O pomocy

„Istniały również poważne argumenty, które przemawiały przeciwko rozpoczynaniu walki z Niemcami w Warszawie:
1) Nieuregulowane stosunki dyplomatyczne polsko-sowieckie. Z tego powodu nie wiadomo, jak się do tej walki ustosunkuje rząd sowiecki. Wysuwana była uzasadniona obawa, że rząd sowiecki wstrzyma celowo dalsze posuwanie się Armii Czerwonej ze względów dyplomatycznych i pozostawi nas odosobnionych w walce w Warszawie, co wcześniej czy później doprowadzić musi do klęski.
2) Brak porozumienia z dowództwem Armii Czerwonej i z tego powodu niemożność uzgodnienia naszego działania z działaniem Armii Czerwonej.
3) Obawa, że siły własne w Warszawie są zbyt małe i że nie wytrzymamy walki przez dłuższy czas, to znaczy do sforsowania Wisły przez Armię Czerwoną. Obawa ta w rachunku matematycznym była uzasadniona. Specjalnie ważna była sprawa zaopatrzenia w amunicję i brak w dostatecznej ilości środków walki z czołgami niemieckimi, jak również całkowity brak broni ciężkiej (artyleria, miotacze min) oraz brak broni przeciwlotniczej i wsparcia, względnie osłony przez lotnictwo. Generał „Monter” – Chruściel wyznaczony na dowódcę tej walki oświadczył, że ma amunicję na pięć dni walki.
4) Obawa, że na skutek walki będą wielkie ofiary wśród ludności cywilnej i być może duże zniszczenie miasta, jeśli Armia Czerwona wstrzyma swoje natarcie. Ten ostatni argument nie był przekonywujący. Ludności Warszawy i bez walki groziły straty na skutek ewakuacji i prac nad niemieckimi umocnieniami w pobliżu linii frontu, prócz tego nie podejmując walki musiały dojść do tego straty natury moralnej i bardzo prawdopodobne wywiezienie zdolnych do pracy na teren Reichu, a miasto w wypadku zatrzymania się frontu na Wiśle, bez naszej walki musiało ulec zniszczeniu.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

Okulicki podaje cztery argumenty przeciwko rozpoczynaniu walki z Niemcami w Warszawie w sierpniu 1944; 5 kwietnia 1945.

O wsparciu , O naturze , O sile , O stracie

„Zgodnie z instrukcjami, jakie otrzymałem od moich przełożonych w Londynie w końcu r. 1943, wydałem rozkaz podległym mi lokalnym dowódcom, aby przystąpili do otwartej walki przeciwko Niemcom i aby czynnie popierali operacje wojsk sowieckich od chwili, gdy linia frontu znajdzie się w pobliżu ich dowództwa. Rozkazy te zostały ściśle wykonane i w r. 1944 w czasie sowieckiej ofensywy we Wschodniej Polsce nasza Armia Krajowa uderzyła na Niemców w wielu okręgach, ułatwiając postępy Rosjanom i zajęcie przez nich wielu miast, a wśród nich: Wilna, Lwowa i Lublina. Ta współpraca z armią czerwoną nie ustaliła jednakże trwałej łączności na jakiejś szerszej płaszczyźnie czy skali, wykraczającej poza ramy pola bitwy, w jak najściślejszym znaczeniu tego słowa. Nie mogąc ustalić łączności z dowództwem sowieckim, co nie było naszą winą, usiłowałem skoordynować nasze operacje z działaniami armii czerwonej, na podstawie mojej własnej oceny sytuacji wojskowej. Wziąłem pod uwagę stale powtarzające się wezwania sowieckich radiostacji, nawołujących nas do rzucenia wszystkich sił przeciwko Niemcom. Jednym z tych licznych apelów była audycja moskiewskiego radia z 29 lipca 1944 r., wzywająca ludność Warszawy do powstania przeciw wrogowi w otwartej bitwie.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

Źródło: Tadeusz Bór-Komorowski w relacjach i dokumentach, opracował Andrzej Kunert, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2000, s. 411.

O relacjach , O czasie , O walce , O współpracy

„Jeśli minister obrony Bogdan Klich nie poda się do dymisji lub nie zostanie zdymisjonowany, to będzie skandal, a my będziemy czekać na kolejne katastrofy. To Bogdan Klich odpowiada za regres szkolenia w armii. Liczba katastrof lotniczych jest w ostatnich latach rekordowa (niedawno kilku lotników zginęło w katastrofie Bryzy, inny lotnik zginął w katastrofie śmigłowca Mi-24), a ich okoliczności świadczą o ogromnej nieodpowiedzialności dowódców i polityków. Klich odpowiada też za zablokowanie zakupów w uczciwych przetargach nowych samolotów dla VIP czy samolotów szkolnych.”

Tomasz Hypki (1959)

Źródło: newsweek.pl, 11 kwietnia 2010 http://www.newsweek.pl/artykuly/sekcje/polska/%E2%80%9Ew-mon-musi-dojsc-do-trzesienia-ziemi%E2%80%9D,56550,1

O czekaniu

„To dzielny człowiek i bardzo zdolny dowódca niewielkich operacji, ale nie ma kwalifikacji odpowiednich do dowodzenia dużymi jednostkami.”

Erwin Rommel (1891–1944) niemiecki generał

Gerd von Rundstedt o Erwinie Rommlu, po tym jak E. Rommel zaczął wydawać rozkazy podwładnym von Rundstedta podczas inspekcji stanu przygotowań Wehrmachtu do odparcia inwazji w północnej Francji
O Erwinie Rommlu

„Cudu nad Wisłą, czyli zwycięstwa w walnej bitwie pod Warszawą nie należy wyłącznie przypisywać pojedynczym dowódcom, poszczególnym Armiom lub oddziałom, czy też poświęceniu się jednostek – wiadomo, że zwycięstwo jest łatwe gdy wojsko i dowódcy są dobrzy, jednak jest ono bardzo wątpliwe gdy żołnierz jest wyczerpany i zwątpiony, nieufny i zdemoralizowany. Wówczas najświetniejsze plany, najmądrzejsze i najostrzejsze rozkazy nie pomogą nic, jeśli nie przyjdą z pomocą duchowe i moralne czynniki, przekuwające u żołnierza psychologię odwrotu na psychologię zwycięstwa, na pobudzenie do największego wysiłku i do szlachetnej ofiarności krwi za drogą Ojczyznę. Do Cudu nad Wisłą przyczynił się zbiorowy wysiłek całego Narodu, a bezpośrednio ludność stolicy, duchowieństwo, patriotyczne organizacje wojskowe i cywilne, które ofiarując swoje siły i wiedzę w chwili najbardziej przełomowej przetworzyły zmęczenie w rześkość, zwątpienie w zapał, cofanie w natarcie, odwrót w zwycięstwo – i przez to dopomogły w obronie Warszawy.”

Franciszek Latinik (1864–1949) polski wojskowy, generał

Bój o Warszawę. Rola wojskowego gubernatora i 1-ej armii w bitwie pod Warszawą w 1920 r.

O wysiłku , O sile , O zwycięstwie , O pomocy

„Ja miałem kilka sytuacji ryzykownych, np. w momencie, kiedy mieliśmy startować na lotnisku w Bagdadzie, był ostrzał moździerzowy i kapitan pytał się mnie jako wiceministra, co robić. Ja odpowiadałem w takiej sytuacji: dowódcą jest tutaj pan, moja rola zaczyna się w gmachu MON.”

Janusz Zemke (1949) polityk polski

Źródło: gazeta.pl, Raport MAK. Zemke o naciskach: Za samolot jednoosobowo odpowiada kapitan, 13 stycznia 2011 http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80271,8940882,Raport_MAK__Zemke_o_naciskach__Za_samolot_jednoosobowo.html

„Pinochet „Najwyższym Dowódcą Narodu”! Ileż pochlebstw, nacisków, gróźb i intryg musiał użyć, by uzyskać od pozostałych trzech członków junty zgodę na ten dziwny tytuł? Jedno jest pewne: Pinochet tylko wtedy będzie zadowolony, kiedy wydusi od junty rezolucję proklamującą go prezydentem republiki. I jeszcze jedno jest pewne: jego koledzy, jak dotąd, nie wyrazili na to zgody. Ale wiemy, jak jest uparty i znamy jego zdolność do intryg… Nie spocznie w połowie drogi. Jego celem jest prezydentura republiki ze wszystkimi atrybutami władzy wykonawczej, choćby dla osiągnięcia tego miał wyrzucić przez okno Merina, Leigha i Mendozę”

Carlos Prats (1915–1974)

pozostałych członków junty
wpis z 27 czerwca 1974.
Dziennik chilijskiego żołnierza
Źródło: s. 122.

„29 lipca 1944 rano budzące się miasto zastało rozplakatowaną na murach odezwę generała Polskiej Armii Ludowej (PAL) Juliana Skokowskiego, mówiącą, że Naczelny Dowódca Armii Krajowej i Delegat Rządu na Kraj uciekli z miasta i wzywającą do powstania przeciw Niemcom pod jego komendą.”

Kazimierz Leski (1912–2000) inżynier polski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego

Źródło: Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK, wyd. II, Warszawa 1995, s. 292.

O życiu

„Ogłasza się stan wyjątkowy na terytorium całego kraju. Naczelny dowódca sił zbrojnych odpowiada za wdrożenie tej decyzji, która wchodzi w życie dzisiaj.”

Blaise Compaoré (1951)

prezydenckie oświadczenie odczytane w radiu w związku z trwającą rewolucją
Źródło: Stan wyjątkowy w Burkina Faso. Po 27 latach mają dość prezydenta http://www.tvn24.pl/stan-wyjatkowy-w-burkina-faso-po-27-latach-maja-dosc-prezydenta,483283,s.html, tvn24.pl, 30 października 2014

O życiu , O decyzjach

„Chcę bardzo podziękować Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej za autopoprawkę do sprawozdania, która mówi o ustanowieniu Krzyża Narodowego Czynu Zbrojnego, wprowadzonego przed 58 laty przez Narodowe Siły Zbrojne. Należy to traktować, w moim przekonaniu i w przekonaniu członków Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego (ale widzę, na szczęście, że także wielu posłów z innych klubów) jako formę zadośćuczynienia żołnierzom i dowódcom Narodowych Sił Zbrojnych. Zadośćuczynienia spóźnionego, dokonanego po półwieczu, ale bardzo potrzebnego. Narodowe Siły Zbrojne były tą formacją wojskową, ideową i polityczną, która wniosła poważny wkład w walkę z niemieckim okupantem w czasie II wojny światowej, a następnie z nowym, sowieckim agresorem. Obok Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich były najliczniejszym, zbrojnym ramieniem Polski podziemnej. Po wojnie, wraz z Narodowym Zjednoczeniem Wojskowym i WIN, stawiły czoło temu, co w czasie powstania warszawskiego określano jako czerwoną zarazę. NSZ walczyły, kiedy trzeba było, na dwóch frontach, to prawda. Nie dlatego, że tak chcieli żołnierze NSZ, ale dlatego, że taki właśnie, tragiczny, był los Polski w tym czasie. Po wojnie – o czym panowie postkomuniści już nie mówili – komunistyczne UB najzacieklej ze wszystkich formacji zbrojnych polskiego państwa podziemnego tropiło żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.”

Ryszard Czarnecki (1963) polityk polski

Źródło: wypowiedź na posiedzeniu Sejmu, 29 lipca 1992 http://orka2.sejm.gov.pl/Debata1.nsf/d4f9d5c35cf7b761c12574c6004133f1/74e4d3a815f29caac125750c004430fe?OpenDocument

O losie , O wojnie , O szczęściu , O prawdzie

„Zmuszę ich [swoich dowódców] do decyzji tu, w Berlinie, albo umrę.”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

słowa z 20 kwietnia 1920.
Źródło: Jean-Paul Bled, Samobójstwo Hitlera w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 25.

O decyzjach , O samobójstwie

„Wbrew potocznej opinii, przypisującej decyzję podjęcia walki w Warszawie jedynie dowódcy AK i jego sztabowi, podjęło ją gremium znacznie szersze i o kompetencjach nie tylko wojskowych. Przede wszystkim zgodę na powstanie w Warszawie wyraził premier rządu polskiego Stanisław Mikołajczyk, przekazując ostateczną decyzję w ręce delegata rządu na kraj, Jana Stanisława Jankowskiego. O decyzji tej powiadomieni byli i poparli ją bądź nie zgłosili zasadniczych zastrzeżeń: przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak, członkowie Komisji Głównej RJN, reprezentujący najważniejsze stronnictwa, oraz członkowie Krajowej Rady Ministrów, najbliżsi współpracownicy delegata, który miał wówczas tytuł wicepremiera. Była to decyzja generalna: że w Warszawie będzie powstanie, że dojdzie do próby opanowania stolicy Polski. Ostateczna decyzja pozostawała jednak rzeczywiście w dużym stopniu w rękach generała Tadeusza Komorowskiego: on bowiem stawiał wniosek co do terminu powstania, chociaż o samym wybuchu zdecydować miał wspólnie z delegatem rządu i przewodniczącym RJN. Ostateczne postanowienie podjęli pod wieczór 31 lipca 1944 r. delegat rządu i dowódca AK, gdyż na ściągnięcie Pużaka zbrakło już czasu. Ale była to tylko sprawa terminu – decyzja zasadnicza zapadła kilka dni wcześniej. Nad sprawą powstania w Warszawie zastanawiały się więc najbardziej kompetentne czynniki polskiego państwa podziemnego. Jest to fakt o znaczeniu podstawowym, na który w literaturze przedmiotu nie zwraca się dostatecznej uwagi.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 113–114

O literaturze , O decyzjach , O czasie , O walce

„W radzieckim łagrze na pustyni Kara Kum siedziałem po wojnie razem z Niemcami. Byłem tam dowódcą patrolu roboczego składającego się tylko z Niemców. W związku z tym musiałem wydawać komendy po niemiecku. Bardzo szybko wszyscy umierali, bo tam śmiertelność była szalona. W ciągu 4,5 miesiąca prawie cały obóz wymarł. Obserwowałem ich w niewoli, wszyscy zachowali się w najpodlejszy sposób. Wszyscy byli już komunistami. Wszyscy antyhitlerowcy. Coś potwornego.”

Witold Kieżun (1922) polski ekonomista

Źródło: Ewa Koszowska, Prof. Witold Kieżun dla WP.PL: większość moich studentów uważa Polaków za nazistów http://wiadomosci.wp.pl/title,Prof-Witold-Kiezun-dla-WPPL-wiekszosc-moich-studentow-uwaza-ze-nazisci-to-Polacy,wid,16753214,wiadomosc.html?ticaid=1131b3, wiadomosci.wp.pl, 15 lipca 2014

O wojnie , O karze , O zachowaniu

„Prawdziwy dowódca w najgorszych opałach pamięta o skomplikowanej duszy każdego powierzonego mu żołnierza.”

Aleksiej Nikołajewicz Tołstoj (1883–1945) pisarz rosyjski

O duszy

„Po aresztowaniu mnie we Lwowie 22 stycznia 1941 na twierdzenie, że nazywam się Rokosza podano mi, że jestem płk Okulicki, pseudonimy Mysz, Biedronka, Osa, że w Warszawie występowałem jako Jan i Miller, jak, kiedy i z jakim zadaniem zostałem wysłany z Warszawy do Lwowa. Nakłaniano mnie, a później zmuszano terrorem do zeznań o ZWZ twierdząc, że wszystko wiedzą; dla przekonania mnie podano mi: a) co to jest ZWZ, b) kto to jest Rakoń, zupełnie dobry rysopis Rakonia, że chodzi dobrze ubrany, c) czytano dosłownie wytyczne pracy ZWZ z połowy 1940 r., d) kto to jest dr Mirowyj, e) że zastępcą Rakonia jest płk Janusz Albrecht; ze sztabu Rakonia wiedziano, jaką rolę pełni Bronka (mjr Janina Karasiówna), wiedziano o Sanojcy (mjr. Antonim Sanojcy), Jerzym (prawdopodobnie kpt. Jerzym Michalewskim), mjr. Thunie (mjr Stanisławie Thunie), mjr. dypl. Berka (mjr Wacław Berka, szef wywiadu), Irenie, Dorocie (Kordecki „Marcyniuk”); rysopis na ogół prawdziwy, f) że Kordecki został zlikwidowany, g) sprawa mjr. Rżańskiego, h) powód mej ucieczki z Łodzi, i) dokładne dane o mej pracy we Lwowie, j) że dowódcą okręgu jest płk Pełczyński, a najbliżej mnie stał mjr Juszczakiewicz, k) lokal konspiracyjny na Rakowieckiej 43, Chmielna 64, Skorupki 6, Wawelska 64 i jeszcze kilka, których nigdy nie znałem i nie pamiętam, l) że w Krakowie była wsypa ze składem broni, ł) że w Warszawie nasz wywiad posługuje się mundurami niemieckimi, m) że na terenie ZWZ siedzą komuniści, którzy zakupują broń od żołnierzy niemieckich.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

fragment meldunku gen. Okulickiego do Londynu o aresztowaniu go przez NKWD, listopad 1941.
Źródło: Andrzej Przemyski, Ostatni komendant generał Leopold Okulicki, op. cit., s. 45.

O czytaniu

„Wśród rodziców i krewnych znanych postaci dziennikarstwa III RP są: szef Głównego Zarządu Politycznego LWP, dowódca KBW, pułkownik UB, oficer II oddziału (wywiad) Sztabu Generalnego WP, członek KC PZPR, współzałożycielka i dziennikarka „Trybuny Ludu”, działacze KPP w okresie międzywojennym oraz tajni współpracownicy służb cywilnych i wojskowych. Dzieci tych wszystkich osób dobrze się znają, często ze sobą współpracują, tworzą silnie zintegrowane środowisko wpływu na bieg spraw w Polsce.”

Andrzej Zybertowicz (1954) socjolog polski

Źródło: Ojca się nie wybiera. Ale naród może wybrać swoje elity, „Gazeta Polska”, 16 listopada 2011.

O dzieciach , O ludziach , O rodzicach

„Spaghetti można tylko ciągnąć, nie można go pchać – dowódca musi dowodzić od przodu. Armia amerykańskie jeszcze się wtedy tego nie nauczyła. Brytyjczycy to wiedzieli, Patton to wiedział. Zawsze podziwiałem Pattona, o tak, ten głupi bękart był nienormalny, jemu się wydawało, że on żyje gdzieś w średniowieczu, a jego żołnierze byli jego poddanymi. Nie podobało mi się takie podejście ale miałem wiele szacunku dla jego teorii i tego w jaki sposób potrafił motywować do walki.”

George Patton (1885–1945) amerykański generał

If you’re a leader, you don’t push wet spaghetti, you pull it. The U.S. Army still has to learn that. The British understand it. Patton understood it. I always admired Patton. Oh, sure, the stupid bastard was crazy. He was insane. He thought he was living in the Dark Ages. Soldiers were peasants to him. I didn’t like that attitude, but I certainly respected his theories and the techniques he used to get his men out of their foxholes.
Źródło: Bill Mauldin, amerykański rysownik w książce autobiograficznej The Brass Ring (1971)

O walce

„(…) wszędzie, czy tam, czy tu musisz wykonać swoją robotę. Czy jesteś w bandzie rockowym, czy dowódcą czołgu, czy alfonsem, czy kurwą. Obojętnie, ale swoją robotę wykonać musisz.”

Tomasz Pukacki (1967) polski gitarzysta basowy (Acid Drinkers, Albert Rosenfield)

Źródło: Leszek Gnoiński, Raport o Acid Drinkers, Konin, Wyd. In Rock, s. 116, 1996, ISBN 83-86365-05-6.

O koniach

„Jestem gotów do odlotu dla pracy, jaką w Kraju ustali dla mnie Dowódca Armii Krajowej. Mogę zapewnić Pana Generała, że żadnych trudności swą osobą nie sprawię.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

do gen. Kazimierza Sosnkowskiego, 16 maja 1944.
Źródło: Janusz Kurtyka, Jacek Pawłowicz, Generał Leopold Okulicki 1898–1946, Warszawa 2010, IPN, ISBN 9788376292168, s. 153.

„To dzielny człowiek i bardzo zdolny dowódca niewielkich operacji, ale nie ma kwalifikacji odpowiednich do dowodzenia dużymi jednostkami.”

Gerd von Rundstedt (1875–1953) niemiecki feldmarszałek

o Erwinie Rommlu, po tym jak E. Rommel zaczął wydawać rozkazy podwładnym von Rundstedta podczas inspekcji stanu przygotowań Wehrmachtu do odparcia inwazji w północnej Francji.

„Myślę też o tym przedziwnym dzieciaku, który przez niespełna dwa lata zdążył być cesarzem – władcą świata, dowódcą, włóczęgą, niewolnikiem, robotnikiem portowym, kapłanem, szpiegiem, członkiem eskorty karawany i Bóg wie czym jeszcze. Który posługiwał się pięcioma imionami, dziesiątki razy próbowano go zabić na najróżniejsze sposoby, stawał przeciwko potworom, Czyniącym, zabójcom, wojownikom i wciąż żyje. A do tego jest prawowitym następcą tronu cesarskiego, co także może mieć znaczenie.”

Jarosław Grzędowicz Pan Lodowego Ogrodu

Postać: Vuko Drakkainen
o Filarze, synu Oszczepnika.
Pan Lodowego Ogrodu
Źródło: tom 3, rozdział 9, Śpiąca królewna

O Bogu , O myślach , O myśleniu

„Chciałbym zawsze jak najgoręcej zalecić system zastępowy, to znaczy prowadzenie pracy w małych, na stałe zorganizowanych gromadkach chłopców, z których każda pozostawałaby pod odpowiedzialną komendą chłopca-przywódcy. Zastosowanie tego systemu jest bardzo ważnym czynnikiem powodzenia. System zastępowy można zastosować i wyzyskać w mniejszym lub większym stopniu; lecz istota rzeczy polega na pracy w małych, na stałe zorganizowanych gromadkach chłopców, z których każda pozostaje pod odpowiedzialną komendą chłopca-przywódcy, a takie właśnie grupki, powstałe samorzutnie, należy organizować jako zastępy skautowe.(…) Mamy więc zastęp złożony z sześciu, siedmiu lub ośmiu chłopców. Ponieważ ma on być jednostką w pracy, w zabawie, w organizacji drużyny, w obozie i przy spełnianiu dobrych uczynków, więc trzeba koniecznie postawić na jego czele odpowiednio uzdolnionego skauta. Słowa „odpowiednio uzdolniony” nie znaczą, że musi on nadawać się do prowadzenia zastępu. Zalety kwalifikujące na dowódcę są częściowo wrodzone, częściowo nabyte…”

Roland E. Philipps (1890–1916) brytyjski instruktor skautingu

Źródło: System zastępowy (The Patrol System)

„On jeszcze nie rządzi zespołem w odpowiednim stopniu. Jest za miły, zbyt fajny i dobry. Mnie czasami aż boli w środku, kiedy muszę mu powiedzieć coś złego. Patrzę w te jego oczy i aż mnie skręca, że muszę go opieprzyć. Ale na środku nie może stać łagodny człowiek. To musi być zakapior, dowódca. Taki, który obsika teren wokół siebie, dając znak innym „nie wchodź tam, bo śmierdzi.””

Bogdan Wenta (1961) polski piłkarz ręczny

o Bartłomieju Jaszce.
Źródło: sport.wp.pl http://sport.wp.pl/kat,65242,title,Wenta-Jaszka-jest-za-mily-fajny-i-dobry,wid,11900117,wiadomosc.html

O sporcie

„Znakomity szachista jest artystą, jest uczonym, jest inżynierem, jest wreszcie dowódcą i zdobywcą.”

Louis de la Bourdonnais (1796–1840) francuski szachista

Źródło: Jerzy Giżycki, Z szachami przez wieki i kraje, str. 99.

O wieku

„Ani dowódca AK gen. „Bór”, ani dowódca powstania gen. „Monter” nie poszli w chwili klęski na moralny kompromis. Podzielili los swoich podwładnych. Także delegat rządu i zarazem wicepremier Jankowski, trzej ministrowie: Adam Bień, Stanisław Jasiukowicz i Antoni Pajdak, dyrektorzy departamentów Delegatury Rządu i członkowie Rady Jedności Narodowej – podzielili los ludności cywilnej, nie domagając się dla siebie żadnych przywilejów. Zaraz po wydostaniu się z obozu przejściowego w Pruszkowie powrócili oni do pracy w podziemiu, podejmując zwłaszcza opiekę nad ewakuowanymi z miasta i rozrzuconymi na obszarze Generalnej Guberni warszawiakami.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 124–125

O losie

„Hannibal, Napoleon i Lee ostatecznie przegrali, ale historia wzniosła ich ponad ich zwycięzców. To samo dotyczy Rommla. Wysokie wzorce zachowań uplasowały go ponad władzą, dla której walczył, i zapewniły mu poczesne miejsce wśród Wielkich Dowódców w historii wojskowości.”

Erwin Rommel (1891–1944) niemiecki generał

Charles F. Marshall
O Erwinie Rommlu

O zachowaniu , O historii

„„T. Bór-Komorowski w „Armia Podziemna”: Osobiście zdawałem sobie jasno sprawę, że jako dowódca AK trzymam w ręku kartę, może jedną z ostatnich do rozegrania, w grze o Niepodległość Polski”. Dziś wiemy, iż owa karta była ówcześnie nie do wygrania, ale czy tę wiedzę a posteriori mogli mieć decydenci roku 1944?”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), wyd. Instytut Historii PAN, Warszawa 1995, s. 39.

O historii , O grach

„Zasadniczą cechą tego okresu była jedność – zespolenie całego narodu, prawdziwe, istotne. Dziedzic i chłop, rolnik, fabrykant, sprzedawca, kupujący, żołnierz, dowódca – jedna myśl, jeden cel, jeden duch. Bojownik Podziemia był przez Niemców tropiony, ścigany jak dzikie zwierzę, lecz wieleż radosnej siły dodawało mu poczucie niezawodnego zaplecza! Domy, ludzie, wszystko mu sprzyjało, chroniło, wspomagało. O, wzruszające wspomnienia wędrówek po kraju, gdy nieznajomy robotnik zapytany, gdzie by można znaleźć nocleg, wskazując ręką gospodę dodawał poufnie: „Politycznie ja za nich nie ręczę… Z polityką lepiej ostrożnie… Za to w tamtej chałupie, choć ciasno, ale o wszystkim mówić można… To Polacy murowani…” (…). Jedności, kto ciebie nie znał… Dalsze cechy to były braterstwo i ludzkość. Nigdy i nigdzie nie spotkałbyś tyle przejawów dobroci, ofiarności, poświęcenia dla drugich, co w życiu Podziemia długie cztery lata – wiedziałam, doznałam, stwierdziłam.”

Zofia Kossak-Szczucka (1889–1968) pisarka polska

o Polsce w czasach II wojny światowej i okupacji niemieckiej.
Cytaty z Zofii Kossak-Szczuckiej
Źródło: Zofia Kossak, W Polsce Podziemnej. Wybrane pisma dotyczące lat 1939–1944 red. Stefan Jończyk, Mirosława Pałaszewska, wyd. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1999, s. 29.

O wojnie , O ludziach , O myślach , O sile

„Okręg Warszawski od dawna szykował się do powstania powszechnego, natomiast plany działań w ramach „Burzy” były, jeśli chodzi o Warszawę, nie sprecyzowane. Jakieś tam pomysły koncentracji AK poza miastem i zaatakowania Warszawy wydawały się z operacyjnego punktu widzenia nonsensem. Byłem od początku zdecydowanym zwolennikiem wyzwolenia Warszawy przez AK. Wystąpiłem z wnioskiem w tym duchu do Pełczyńskiego i okazało się, że w jego głowie już kiełkuje ta sama myśl. Poszliśmy razem do „Bora”, który też się z nami zgodził. (…) Trudności zaczęły się dopiero, gdy przyszło do podjęcia decyzji, kiedy rozpocząć walkę. Z rosnącą niecierpliwością obserwowałem w tych dniach „Bora”, który wciąż się wahał, zastanawiał i okazywał wewnętrzną rozterkę. Nie licowało to wszystko z postawą dowódcy, który wobec podkomendnych, musi okazywać stanowczość i zdecydowanie. (…) Tymczasem „Bór” kazał wszystkim po kolei wypowiadać się, raz po raz kogoś brał na bok, chwytał za guzik i wszystkich świętych prosił o radę. W końcu zacząłem się niepokoić, czy „Bór” kiedykolwiek zdecyduje się zacząć. Wyglądało już na to, że będzie zwlekał, wahał się tak długo, aż w końcu ubiegną nas albo komuniści, albo Armia Czerwona, albo Niemcy, którzy podejmą środki prewencyjne. Na ostatniej odprawie nie wytrzymałem i wybuchnąłem. Wygarnąłem „Borowi”, że z wyjątkiem Piłsudskiego Polska nie miała szczęścia do dowódców i dlatego przegraliśmy wszystkie nasze kolejne powstania. Przypomniałem Skrzyneckiego. Zarzuciłem mu kunktatorstwo i brak zdecydowania. Gdyby na miejscu „Bora” był Anders, wyleciałbym z miejsca.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

Źródło: Jan Nowak-Jeziorański, Kurier z Warszawy, wyd. Znak, Kraków 1997, s. 373–374

O myślach , O decyzjach , O walce , O cierpliwości

„To co się działo w Polsce po wojnie to nie była „wojna domowa”, jak określiła to „Gazeta Wyborcza”. Nie było dwóch równoprawnych stron, lecz agresja z zewnątrz półmilionowej armii sowieckiej, która okupowała kraj i rękami swoich polskich towarzyszy pacyfikowała wszelki opór. Michał Rola-Żymierski, Naczelny Dowódca Wojska Polskiego, wydał w 1945 roku rozkaz aby w toku walk nie brać do niewoli partyzantów, czyli ich rozstrzeliwać, a do odpowiedzialności karnej pociągać wszystkich, którzy udzielali partyzantom jakiejkolwiek pomocy, nie wyłączając członków najbliższej rodziny. Ten autentyczny zbrodniarz jest idolem generała Jaruzelskiego.”

Leszek Żebrowski (1955) polski historyk, ekonomista i publicysta

Źródło: Kim naprawdę byli Żołnierze Wyklęci, blogpress. pl, 4 kwietnia 2012 http://www.blogpress.pl/node/12289

O wojnie , O pomocy

„5 października oddziały Armii Krajowej, ze swym dowódcą na czele, maszerowały ulicami wśród milczących warszawiaków. Powstańcy opuszczali miasto, które daremnie próbowali oswobodzić spod obcej okupacji. Pod szarym niebem, w deszczu, szli do niewoli żołnierze, którzy pięć lat trwali w podziemiu, a przez sześćdziesiąt trzy dni prowadzili otwartą, regularną walkę. W czasie niemieckiej okupacji i gestapowskiego terroru codziennie ryzykowali życie. Walka na ulicach Warszawy była ostatnią próbą odzyskania wolności. Stała się również widomym dowodem zdradliwej polityki Rosji. (…) Stałam, salutując, na chodniku koło ostatniej barykady. Generał Bór dostrzegł mnie i uchylił kapelusza, a oficerowie z jego sztabu zasalutowali. Żegnałam oddziały Armii Krajowej, dumę polskiego podziemia, z trudem zachowując kamienną twarz.”

Maria Tarnowska (1884–1965) polska działaczka społeczna

5 października 1944, Warszawa.
Źródło: Joanna Wieliczka-Szarkowa, Powstanie warszawskie 1944. Gloria victis, Wydawnictwo AA, Kraków 2014, s. 277.

O życiu , O wolności , O czasie , O walce

„Trudno sobie wyobrazić poziom deprawacji i zdemoralizowania, zarówno najwyższych oficerów SS, jak i zwykłych żołnierzy. Dirlewanger stworzył oddział złożony z kłusowników, do którego rychło włączył najcięższych kryminalistów, morderców i gwałcicieli. Na Białorusi robili, co tylko przyszło im do głowy, bo po prostu mogli. To bodaj najbardziej okrutny rozdział II wojny światowej i najbardziej doświadczony przez niemiecką okupację kawałek Europy. Nie cofali się przed żadną zbrodnią, realizowali ją perfekcyjnie. Z rąk tych oddziałów, na rozkaz tych dowódców zginęły dziesiątki tysięcy Żydów i Białorusinów. Dodatkowo w Warszawie von dem Bach, Reinefarth, Dirlewanger, Kaminski byli już straszliwie rozczarowani, mieli poczucie przegranej. Mieszanka bezkarności, okrucieństwa z zawiedzionymi ambicjami jest bardzo groźna.”

Alexandra Richie (1961)

Źródło: rozmowa Pawła Smoleńskiego, Warszawski kompleks Hitlera, wyborcza.pl, 1 sierpnia 2014 http://wyborcza.pl/magazyn/1,139949,16415475,Warszawski_kompleks_Hitlera.html#CukGW

O wojnie

„Radosław Markowski nie jest profesorem! Nie jest profesorem! Jest doktorem habilitowanym zatrudnionym na stanowisku profesora w prywatnej uczelni. Tak samo jak dowódca brygady w stopniu pułkownika nie jest generałem brygady. Podobnie jest z Magdaleną Środą, Tomaszem Nałęczem czy Moniką Płatek i wieloma innymi uchodzącymi za „profesorów”. Nazwy swojego stanowiska „profesor” mogą używać na terenie uczelni, ale nie w publicznym obiegu. To doktorzy habilitowani zatrudnieni na stanowiskach profesora nadzwyczajnego. Nie można w nieskończoność poniewierać i pauperyzować tytułu profesorskiego i celowo go mylić z profesorskim stanowiskiem. Tak się nie godzi! To zwyczajna dezinformacja i nadużycie.”

Aleksander Nalaskowski (1957)

Źródło: Zawłaszczyć tytuł. Radosław Markowski nie jest profesorem! Nie można w nieskończoność poniewierać i pauperyzować tytułu profesorskiego, wpolityce. pl, 16 kwietnia 2016 http://wpolityce.pl/polityka/289061-zawlaszczyc-tytul-radoslaw-markowski-nie-jest-profesorem-nie-mozna-w-nieskonczonosc-poniewierac-i-pauperyzowac-tytulu-profesorskiego

„Poznali się wiele lat temu w partyzantce. Ślub dał im dowódca oddziału, a ucztę weselną, złożoną z gorących ziemniaków i ajerkoniaku na bimbrze, przerwał atak zmotoryzowanej żandarmerii hitlerowskiej.”

Anna Kłodzińska (1915–2008) dziennikarka i autorka kryminałów milicyjnych.

Czy Pan pamięta, inżynierze?

O ślubie

„W oparciu o „Instrukcję Rządu dla Kraju” z 26 października 1943, która była też instrukcją Naczelnego Wodza, dowódca Armii Krajowej w porozumieniu z Delegatem Rządu na Kraj, wydał 20 listopada 1943 wytyczne i szczegółowe rozkazy do „Burzy”. Nakazał też w nich ujawnianie się wobec wkraczającej Armii Czerwonej, co w lutym 1944 zostało zatwierdzone przez Rząd Polski i Naczelnego Wodza przy udziale w naradach Prezydenta Rzeczypospolitej.”

Tadeusz Pełczyński (1892–1985) Oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Źródło: Tadeusz Pełczyński, przedmowa [w:] Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, Praca zbiorowa, tom III, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo 1990, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. XXV (25), ISBN 83 kwietnia 03631–2 (tom III).

„Szkoliłem młodych pilotów do misji kamikaze w Pułku Lotnictwa Hoko na Tajwanie. 1 lutego 1945 roku, kiedy wydano pierwszy rozkaz dla kamikaze, dowódca bazy, major Kobayashi, powiedział pilotom: „Podnieść ręce ci, którzy zgłaszają się na ochotnika do misji kamikaze, jeśli otrzymamy taki rozkaz”. Na to piloci się wściekli. Nasz gniew zrobił na nim wrażenie. Wszyscy byli gotowi, by zginąć. Taka była atmosfera.”

Takeo Tagata (1916–2008) japoński pilot wojskowy, autor książek historycznych i propagator historii

komentarz na temat powołania jego podwładnych do misji kamikaze.

O wrażeniach , O gniewie

„Legendarni dowódcy tacy jak brytyjski marszałek Bernard Montgomery czy amerykański generał Douglas MacArthur mieli hopla na punkcie prasy. Gdy zaczynała się wojna, byli nieznanymi oficerami. Przydzieleni do jednostek korespondenci wojenni nie mogli wiele pisać o tym, co się dzieje na froncie, więc zajmowali się dowódcami, których kreowali niemal na gwiazdy hollywoodzkie.”

Antony Beevor (1946) brytyjski historyk

Źródło: rozmowa Bartosza Wielińskiego, Wojna Stalina, „Ale Historia”, w: „Gazeta Wyborcza”, 6 maja 2013.

O wojnie , O historii

„Myśmy liczyli od początku, tak jak i dowództwo, które planowało Powstanie, że nasz sojusznik, który stał na drugim brzegu Wisły, sowieckie wojsko i dywizja kościuszkowska Berlinga, Rola-Żymierski i reszta dowódców ludowych – że oni przyjdą nam na pomoc. Ta pomoc była wkalkulowana. Musimy pamiętać o tym, że przyczółki mostowe były utrzymane na Czerniakowie przez nasze oddziały, przez „Parasol”. Była możliwość przeprawienia się na łodziach pontonowych przez Wisłę. Była możliwość ostrzelania, przez koordynację ognia artyleryjskiego, pozycji niemieckich ciężkich armat, które były na Polu Mokotowskim. Była możliwość posłania myśliwców, żeby przegoniły sztukasy, które fruwały bezkarnie na wysokości dachów i zrzucały bomby; lądowały na Okęciu czy na innych bliskich lotniskach i ładowały nowe bomby, i załogi, które były zmęczone, zmieniały się. Tak samo pozwolenie aliantom na lądowanie liberatorów i halifaksów, które przylatywały z Brindisi, z południowych Włoch, czy południową drogą, czy północną przez kraje skandynawskie. Miały pełne baki benzyny i zbiorniki, kontenery, które miały dla nas; fruwały wolno, bo były obciążone. Załogi musiały lecieć do Warszawy i z powrotem, a mogły przecież lądować na lotniskach, które były w sowieckich rękach.”

Janusz Brochwicz-Lewiński (1920–2017) polski wojskowy, powstaniec warszawski

Źródło: Janusz Brochwicz-Lewiński „Gryf” http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/janusz-brochwicz-lewinski,449.html, 1944. pl, 18 grudnia 2004.

O historii , O pomocy

„Zanim zagrałem w tej nieszczęsnej Stawce…, która zaszuﬂadkowała mnie na całe życie, miałem szereg ról mundurowych. Zawsze czułem się wypożyczony z wojska. Mój dowódca, tam gdzie odbywałem służbę, wypożyczył mnie do sztuki granej w lubelskim teatrze, gdy zachorował jeden z aktorów. I tak zostało. Ale spłacam dług wobec wojska, grając od czasu do czasu takie właśnie role.”

Stanisław Mikulski (1929–2014) polski aktor filmowy i teatralny

Źródło: gala.pl http://www.gala.pl/gwiazdy/wywiady/zobacz/artykul/stanislaw-i-kuba-mikulscy-co-ich-wzrusza.html

O życiu , O czasie

„Gdybyśmy zachowali się zupełnie biernie, Warszawa nie uniknęłaby zniszczeń i strat. Musieliśmy się liczyć z tym, że jeżeli stolica stanie się polem bitwy i walk ulicznych między Niemcami a Sowietami, może ją czekać los Stalingradu. Ani na chwilę nie mam zamiaru uchylać się od osobistej odpowiedzialności za decyzje, które podejmowałem jako dowódca Armii Krajowej.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

O losie , O zachowaniu , O decyzjach , O stracie

„Niemcy to dobry kraj, gdzie Hitler, kiedy był premierem i naczelnym dowódcą, spalił ponad sześć milionów Żydów. Hitler i wszyscy Niemcy wiedzieli, że Izraelici nie są ludźmi, którzy pracują dla dobra narodów świata i dlatego palili ich żywcem w komorach gazowych na niemieckiej ziemi…”

Idi Amin (1925–2003) dyktator Ugandy

Źródło: Shelley Klein, Najgroźniejsi dyktatorzy w historii, op. cit., s. 178.

O historii

„Wątpić należy, czy wielki książę był w stanie – nawet używając wszystkich oddziałów wojskowych, które gotowe były walczyć przeciwko powstaniu, i nie wahając się przed wydaniem rozkazów najdrastyczniejszych – stłumić rozruchy w Warszawie w momencie, gdy na ulice wyległ kilkunastotysięczny tłum, zbrojnie wspierając akcję sprzysiężonych polskich oddziałów wojskowych. Nie ulega wątpliwości, że w chwili rozpoczęcia powszechnej, otwartej walki między siłami polskimi i rosyjskimi wszystkie oddziały polskie wyłamałyby się z posłuszeństwa wobec stojących u boku Konstantego swoich dowódców i przyłączyły do powstania – co do tego nie miał wątpliwości nawet generał „Staś” Potocki. Plebs miejski zdecydowany był na walkę uliczną, czuł swoją siłę i nie lękał się bynajmniej starcia z regularnymi oddziałami.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 15

O sile , O walce

„Dlaczego minister obrony narodowej nie zdecydował się na leasing nowoczesnego samolotu dla tak ważnej delegacji państwowej, do składu której zatwierdził podsekretarza stanu w MON, szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i dowódców wszystkich rodzajów wojsk. Jak można było umieścić kluczowe dla bezpieczeństwa państwa osoby w jednym samolocie z poprzedniej epoki i wysłać ten samolot w czasie mgły na polowe lotnisko, bez wyznaczenia z góry zapasowego wariantu lądowania i scenariusza pozwalającego na przesunięcie terminu uroczystości?”

Sławomir Petelicki (1946–2012) generał polski

o Bogdanie Klichu.
Źródło: gazeta.pl, 22 kwietnia 2010 http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,7803514,Gen__Petelicki_apeluje__Premierze_odwolaj_Klicha.html

O czasie

„Kamikaze startowali uspokojeni wewnętrznie. To brzmi jak film lub powieść, ale tak było. Uśmiechali się, prosili o obserwowanie startu, poklepywali się po ramieniu. To nie jest żadna bajka. Wszyscy bez wyjątku startowali ze skupionym wzrokiem i podniesionym czołem. Sądzę, że startowali i ginęli z tragiczną odwagą ludzi odkrywających religię lub Zen. Kamikaze widzieli, że ich odwaga tworzy chwałę historii. Żołnierze wszystkich stopni łącznie z dowódcą odprowadzali pilotów na start. Byli zdenerwowani, płakali, nie mogąc znaleźć słów zachęty.”

Takeo Tagata (1916–2008) japoński pilot wojskowy, autor książek historycznych i propagator historii

komentarz na temat determinacji pilotów kamikaze.
Źródło: Wielka encyklopedia lotnictwa nr 3, dołączony film z serii Aviator pt. Kamikaze – boski wiatr

O ludziach , O religii , O historii , O bajkach

„Jak dowódca, nie skazaniec, w stronę śmierci ze spokojem
idzie generał Fieldorf – bohater trzech wojen.”

Tadek (1982) polski raper

Tadek – Niewygodna prawda
Źródło: Generał Nil

O śmierci

„Idealny dowódca okrętu wojennego zna odpowiedź na każde pytanie, ma wyjaśnienie dla każdej niezrozumiałej sytuacji i nigdy, przenigdy nie przyznaje się do niewiedzy.”

Marcin Mortka (1976) pisarz polski

Źródło: Karaibska krucjata. Płonący Union Jack

Pytanie

„W 120. rocznicę urodzin generała Kazimierza Sosnkowskiego – współtwórcy niepodległości Rzeczypospolitej z 1918 r. i zwycięstwa nad bolszewikami w 1920 r., polityka i ministra spraw wojskowych kilku rządów II Rzeczypospolitej, Naczelnego Wodza w latach 1943–1944, jednego z wybitnych przywódców polskiej emigracji niepodległościowej i niezłomnego orędownika sprawy polskiej na arenie międzynarodowej – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej czci Jego pamięć. Generał Kazimierz Sosnkowski, współtwórca Legionów Polskich i Wojska Polskiego odradzającego się po I wojnie światowej, dowódca, polityk i mąż stanu – dobrze zasłużył się Ojczyźnie.
Kazimierz Sosnkowski – symbol walki o niepodległość, wszedł na trwałe do naszej historii i powinien znaleźć godne miejsce w pamięci historycznej kolejnych pokoleń Polaków.”

Kazimierz Sosnkowski (1885–1969) generał polski, minister

Źródło: Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 9 grudnia 2005 r. http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WMP20050801125&type=2&name=M20051125.pdf w sprawie uczczenia pamięci gen. Kazimierza Sosnkowskiego w 120. rocznicę urodzin.

O wojnie , O historii , O urodzinach , O walce

„Oglądam się, wjeżdża czołg, rozwala bramę i staje. Z czołgu żołnierz wyskakuje. Wyjmuje z kabury pistolet i na wiwat strzela w górę. Zaczynam do niego mówić po angielsku, bo w czasie okupacji zaczęłam się uczyć angielskiego u Szachtmajerowej. Tymczasem żołnierz woła: „Dziewczyno, my Polacy!”. W tym czołgu jechał dowódca pułku, pułkownik Koszucki, który napisał później wspomnienia: „Wjeżdżam do obozu pierwszym czołgiem, a naprzeciwko stoi mała dziewczynka w szynelu do ziemi i do mojego żołnierza zwraca się po angielsku.””

Hanna Szczepanowska (1929–2017)

To jest opowieść, która się tylko mnie przydarzyła, dlatego ją sobie bardzo cenię.
o wyzwoleniu obozu przez polskich żołnierzy 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka
Źródło: Hanna Szczepanowska „Heban” Archiwum Historii Mówionej http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/hanna-szczepanowska,607.html 1944.pl

O historii , O górach , O czasie

„Potrzebne jest wyraźne rozróżnienie: talibów gotowych do pojednania, dowódców średniej rangi i zwykłych bojowników reintegrujemy ze społeczeństwem. Wysokiej rangi dowódcy talibów kryją się w Pakistanie, dowodzą na odległość.(…) Prości wojownicy zmagają się z zimą, uczestniczą w zażartych walkach, podczas gdy ich dowódcy siedzą sobie w luksusowych kwaterach za granicą…”

David Petraeus (1952)

Źródło: wywiad Stefana Korneliusa i Tobiasa Materna, Jak w kolejce górskiej, „Süddeutsche Zeitung”, tłum. „Forum”, 28 lutego 2011.

O zimie , O odległości , O walce

„Czerwonoarmiści wchodzili na teren Niemiec. Żadne niuanse narodowościowe nie były brane pod uwagę. Byli nawet zachęcani przez dowódców do okrutnego postępowania z ludnością niemiecką. Wet za wet, oko za oko – to miała być zemsta za to, co Niemcy wyprawiali na wschodzie. Przerażające okrucieństwo, zwłaszcza wobec kobiet, gwałconych i mordowanych przez rosyjskich żołnierzy.”

Kazimierz Orłoś (1935) polski pisarz, scenarzysta filmowy i telewizyjny

Źródło: Agnieszka Sowińska, Psiejak i kukawecka http://www.dwutygodnik.com/artykul/3787/, Dwutygodnik.com, nr 87/2012.

O kobietach , O zemście

„Generał Błasik nie był jednak zwykłym pasażerem. Z własnej woli przejął dowodzenie Tu-154M. Zadokumentował to przy trapie samolotu na lotnisku w Warszawie, składając meldunek prezydentowi Kaczyńskiemu o gotowości załogi do wykonania zadania. W ten bezprecedensowy sposób pozbawił kompetencji dowódcę maszyny i w decydującej fazie lotu zasiadł w kokpicie. Poza tym jaki pasażer może przebywać w kabinie pilotów podczas lądowania, w dodatku w skrajnie niekorzystnych warunkach atmosferycznych?”

Leszek Miller (1946) polityk polski, premier

Źródło: se.pl, 9 kwietnia 2011 http://www.se.pl/wydarzenia/opinie/leszek-miller-strzal-w-gowe_168024.html

„Najlepszymi dowódcami są ci, co najlepiej znają sytuację nieprzyjaciela.”

Chabrias

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

O myślach , O myśleniu

„Największy dowódca w armii amerykańskiej.”

John Pershing (1860–1948)

o generale Douglasie MacArthurze.
Źródło: Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 255.

O świecie

„Ręce w górę! W górę! (…) Coście za jedni? Ty mów! – odezwał się najwyższy z uzbrojonych podchodząc do prodziekana Aniłłowicza.
(…)
– Jedziemy do Wrocławia… jesteśmy uczonymi, uniwersytet… Polska… – dobiegały Wielenieckiego pojedyncze słowa. (…) Wszyscy stali nieruchomo. Pod dużą wierzbą przy rowie dwóch leśnych obszukiwało szofera.
– No… – rzekł dowódca, widać nie bardzo wiedząc, co robić z tym fantem – no…
Nagle wzrok jego padł na milicjanta, który coraz bardziej bladł od upływu krwi.
– Żbik, co z tym szczeniakiem?
– Melduję posłusznie, komunista, panie kapitanie. Znalazłem! – triumfująco, choć spokojnie wypalił Żbik, ów brodacz w spadochroniarskim hełmie, który postrzelił milicjanta. Podniósł w górę zakrwawioną książeczkę. Do tej pory podtrzymywał chłopca, jakby tego nie czując. Teraz puścił go. Tamten ukląkł od razu i zastygł niezdarnie na czworakach. Ze spęczniałej bluzy mundurowej kapała krew.
Żbik potrząsnął w powietrzu książeczką. Żaden z profesorów nie spojrzał w tę stronę; była cisza. Dowódca założył kciuki za pas. Marszcząc czoło wciągnął ze świstem powietrze.
– A wy co, polscy profesorowie? – ryknął nagle głosem wysilonym do zdarcia. – Co robicie?! Rozkazów bolszewików słuchacie?! Chleb moskiewski zapachniał?! Żydokomunę zaprowadzić?! Co?! Co?! Co?! – krzyczał coraz przenikliwiej, jakby upajając się własnym głosem. (…) – Bolszewika wam dali, żeby bronił?! A przed kim?! Przed kim, ja się was pytam, panowie moi?! Przed nami, przed armią polską, przed siłami zbrojnymi niepodległej rzeczypospolitej…
Urwał, krótką chwilę wytrzymał w strasznej ciszy i rzucił:
– Komuniści, wystąp! (…) Są peperowcy? Żydzi? No?!
Grupa profesorów zwarła się jeszcze bardziej, tak że Wieleniecki został zupełnie sam na jej narożu. Chwila, a wystąpiłby przed szereg. Czuł, jak pali mu pierś legitymacja partyjna i jak powoli łomocą pulsy w głowie. Dwaj leśni przeciągali przez rów milicjanta, który leciał im z rąk. Po raz ostatni zobaczył Wieleniecki twarz chłopca.
(…)
Profesorowie kupą rzucili się do autobusu. (…) Starter stęknął, szyby zadrżały i autobus ruszył od razu z drugiego biegu. Gdy mijali zakręt, od łąki rozległ się jeden głośny strzał.”

Stanisław Lem (1921–2006) polski pisarz, futurysta

Powrót

O górach , O miłości , O sile , O ciszy

„W moich oczach wszyscy Sprawiedliwi są większymi bohaterami niż żołnierze AK, którzy mieli broń, dowódców, organizację, nawet żołd z Londynu. Sprawiedliwi nie mieli nikogo, zagrożeni przez Niemców, złych sąsiadów, nawet przez członków swoich rodzin, których przecież też narażali.”

Aleksander Skotnicki (1948) polski hematolog

o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – osobach ratujących Żydów w czasie II wojny światowej.
Źródło: Wizytówka życia https://www.tygodnikpowszechny.pl/wizytowka-zycia-160893, z Aleksandrem Skotnickim rozmawia Katarzyna Kubisiowska, Tygodnik Powszechny, 28 października 2019.

„W ciągu pięcioletniej pracy żołnierskiej, prowadzonej w najtrudniejszych warunkach konspiracyjnych, gen. Tadeusz Bór-Komorowski składa dowody najwyższego męstwa, hartu ducha i siły charakteru. Oddaje on walczącej nieustannie i zwycięsko Armii Krajowej olbrzymie usługi, jako jej współtwórca, a następnie Dowódca.”

Kazimierz Sosnkowski (1885–1969) generał polski, minister

do Kapituły Orderu Wojennego „Virtuti Militari”: wniosek o odznaczenie gen. Tadeusza Komorowskiego (ps. Bór) Krzyżem Komandorskim Virtuti Militari, Londyn, 29 września 1944.
Źródło: Tadeusz Krząstek, Jerzy Tomczyk, W 55 rocznicę powstania Armii Krajowej, Wydawnictwo „Egros” na zlecenie MON, Warszawa 1997, ISBN 8386268638. s. 138.

O charakterze , O sile

„Nie ma niemieckiego żołnierza, który by nie wiedział, że w sowieckiej niewoli nie będzie tak traktowany, jak to jest w zwyczaju wśród europejskich przeciwników. Nie znajdzie się żaden dowódca, który mógłby się oddać wraz ze swoimi żołnierzami w ręce Rosjan, dopóki będzie istniała choć jedna jedyna możliwość ucieczki. To nie jest kwestia dumy, że nie dopuszcza się zgody na kapitulację wobec Rosjan, dla nich jest to po prostu sprawa życia i śmierci…”

Jürgen Thorwald (1915–2006)

Wielka ucieczka (1951), ISBN 978-83-08-05853-4, Wydawnictwo Literackie Sp. z o.o. 1995

O śmierci

„Żołnierze Armii Krajowej! Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą. W przekonaniu, że rozkaz ten spełnicie, że zostaniecie na zawsze wierni tylko Polsce.”

Leopold Okulicki (1898–1946) generał polski

w ostatnim rozkazie do żołnierzy Armii Krajowej, 19 stycznia 1945.
Źródło: Ostatnie rozkazy „Niedźwiadka” https://niezalezna.pl/255257-ostatnie-rozkazy-niedzwiadka, niezalezna.pl, 19 stycznia 2019.

O pewności siebie

„Wobec wkraczającej na ziemie nasze regularnej armii rosyjskiej wystąpić w roli gospodarza. Należy dążyć do tego, aby naprzeciw wkraczającym oddziałom sowieckim wyszedł polski dowódca mający za sobą bój z Niemcami i wskutek tego najlepsze prawo gospodarza. Miejscowy dowódca polski winien się zgłosić wraz z mającym się ujawnić przedstawicielem cywilnej władzy administracyjnej u dowódcy oddziałów sowieckich i stosować się do jego życzeń.”

Tadeusz Komorowski (1895–1966) polski generał, dowódca AK, polityk emigracyjny

rozkaz dowódcy Armii Krajowej Tadeusza Komorowskiego o rozpoczęciu na terenie kraju „Akcji Burza”, zbrojnego powstania przeciwko okupantowi niemieckiemu, 20 listopada 1943.
Źródło: Akcja "Burza" http://www2.polskieradio.pl/wojna/artykul.aspx?sid=4&id=76122, polskieradio.pl

O pewności siebie

„Druga refleksja to uczucia obrzydzenia, szkaradzieństwa do narodu czeskiego. Prezydent Czech i minister spraw zagranicznych podpisali haniebny z punktu widzenia każdego narodu dokument. Ale że nie znalazł się żaden generał dywizji, żaden pułkownik, żaden dowódca kompanii czy szwadronu, który by wyprowadził żołnierzy na szosę i kazał strzelać dla uratowania honoru narodu. Sytuacja beznadziejna! (…) I dlatego z dumą, z radością, z rozczuleniem myślimy, że u nas taka sytuacja byłaby niemożliwa. Nawet gdybyśmy byli w sytuacji dziesięć razy bardziej beznadziejnej niż Czesi, nie znalazłby się u nas taki prezydent, taki rząd, taki lud. U nas od pierwszego dostojnika państwa do ostatniego robotnika każdy by się bił, gdyby wojska obce wkroczyły na nasze terytorium.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Data: 16 III 1939 r.
Czechy i Morawy zajęte przez Hitlera. Hańba narodu czeskiego, po zajęciu Czech i Moraw przez Niemcy hitlerowskie.
Słowo

O myślach , O myśleniu , O ludziach , Radość

„Pomiędzy generałem Borem, dowódcą powstania, a marszałkiem Rydzem, wodzem w kampanii wrześniowej, różnica jest zasadnicza. Rydz miał w Polsce faktycznie władzę i wojskową, i polityczną, stąd za klęskę wrześniową ponosi odpowiedzialność całkowitą: i formalną, i materialną. Bór był tylko dowódcą wojskowym, słuchał politycznych rozkazów rządu, wojskowych – naczelnego wodza i prezydenta. Bór jest gorąco atakowany przez przyjezdnych z Warszawy, zarówno narodowców, których jego otoczenie prześladowało, jak lewicowców, których popierało. Ale jako wojskowy, wobec historii Bór będzie miał inną reputację niż Rydz, który miał 33 dywizje piechoty i całe państwo do dyspozycji, walczył tylko 17 dni i uciekł. Bór nie miał nic, miał konspirację tworzoną w fantastycznych warunkach, walczył 63 dni i poszedł razem z żołnierzami do niewoli, zrywając łańcuch naszych wodzów, którzy żołnierzy zostawiali, sami uciekali, jak Rydz z Polski, Sikorski z Francji. Pod dowództwem Rydza wojsko polskie dało mniej, niż świat od niego oczekiwał, pod dowództwem Bora Powstanie Warszawskie bije wszystkie rekordy wytrzymałości.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Lata nadziei

O świecie , O historii

„Jeszcze w Tatiszczewie, będąc już dowódcą drużyny, w jakimś większym gronie kolegów i oficerów powiedziałem, iż do wojska to się specjalnie nie nadaję. Ale walczyć w kraju, w warunkach konspiracji, to bym chciał.”

Tadeusz Żelechowski (1916–1984) oficer Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, cichociemny

Źródło: Jan Szatsznajder, Cichociemni…, op. cit., s. 165.

„Generał major Stanisław Sosabowski był, jest i zawsze pozostanie wielkim bohaterem w jego ojczyźnie Polsce dla tych, o których wolność niestrudzenie walczył przez całe życie, aż do samego końca. Ten pomnik wznieśli jego towarzysze broni z 1. Brytyjskiej Dywizji Spadochronowej, którzy walczyli u jego boku w bitwie pod Arnhem. Potwierdza to, że pomimo bolesnego i bezpodstawnego oszczerstwa, które zniszczyło jego karierę, generał Sosabowski był, jest i na zawsze pozostanie dla nas wielkim bojownikiem o wolność, wspaniałym dowódcą i wielkim bohaterem.”

Brian Urquhart (1919)

o Stanisławie Sosabowskim.
Źródło: 62. Rocznica Bitwy pod Arnhem: Brytyjscy weterani przywracają chwałę 1SBS – 16.09.2006 http://old.polonia.nl/?p=884, polonia.nl, 18 września 2006.

O ojczyźnie , O życiu , O wolności

„Rybickiego do końca życia dręczyło pytanie: jak to jest, Rzepecki ujawnił czy sypnął? Jak to jest, że kiedy nazwiska swoich kolegów podaje żołnierz, to mówi się: sypie, a kiedy dowódca, to: ujawnia? Jak to jest: wyroki śmierci dostają żołnierze, a wyroki niższe, nawet ułaskawienia, dowódcy?”

Andrzej Kunert (1952) polski historyk

o wątpliwościach Józefa Rybickiego dotyczących zachowania Jana Rzepeckiego.
Źródło: Piotr Lipiński, Raport Rzepeckiego http://www.piotrlipinski.pl/ksiazki/raport-rzepeckiego.html, piotrlipinski.pl

Pytanie , O śmierci

„Gdy przyszłe roczniki Wyższej Szkoły Wojennej Polski dla studiów taktycznych wyjeżdżać będą na pole bitwy nad Bzurą niech nie przeoczą, że formy działań wojennych ulegają zmianom i zależą od techniki uzbrojenia, ale że prawa wojny pozostają niezmienne. Spośród wielu tych praw najbardziej zasadnicza jest tak prosta, a tak trudna do zrealizowania prawda, że nie ma zwycięstwa bez bitwy. A przechodząc koło grobów poległych nad Bzurą żołnierzy polskich, niech ci, którzy kształcą się na przyszłych dowódców, wspomną, że leżą tu żołnierze, którzy starali się wykonać niewykonalny wówczas obowiązek obrony Polski.”

Tadeusz Kutrzeba (1886–1947) generał polski

o bitwie nad Bzurą.
Źródło: Bitwa nad Bzurą – największa batalia kampanii wrześniowej http://nowahistoria.interia.pl/polska-walczaca/news-bitwa-nad-bzura-najwieksza-batalia-kampanii-wrzesniowej,nId,1497184, interia.pl, 9 września 2014.

O wojnie , O prawdzie

„Nigdy w życiu tego nie widziałem ani nie słyszałem. Rybicki (dowódca warszawskiego Kedywu) przyjął Aronsona, gdy ten uciekł z transportu do Treblinki. Nie było w Kedywie żadnego problemu na punkcie pochodzeniowym. O mnie Rybicki też wiedział. Moim zdaniem to absolutne bzdury o tym antysemityzmie w AK (…). Na pewno jakiś facet, jeden czy drugi, w AK był prywatnie antysemitą, ale że AK była antysemicka to bzdura.”

Stanisław Likiernik (1923–2018) polski żołnierz, politolog

o antysemityzmie w Armii Krajowej.
Źródło: Zmarł Stanisław Likiernik https://wiadomosci.onet.pl/kraj/stanislaw-likiernik-nie-zyje/3sd8m23, onet.pl, 17 kwietnia 2018.

O facetach

„Cambronne – dowódca gwardji napoleońskiej, który bardzo ładne wymówił bardzo nieładny wyraz pod Waterloo.”

Kazimierz Bartoszewicz (1852–1930) polski historyk, publicysta, satyryk

Źródło: Słownik prawdy i zdrowego rozsądku