Cytaty na temat formalny (53 cytatów)

„Każda z nauk posiada określony materialny przedmiot badania, jak też swój aspekt, pod kątem którego rozpatruje rzeczy badane, co nazywa się przedmiotem formalnym danej nauki.”

Stefan Kunowski (1909–1977) profesor, pedagog, autor teorii warstwicowej, poeta

Podstawy współczesnej pedagogiki
Źródło: s. 39

O nauce

„Wychowałem się na kinie francuskim, zresztą swoją młodość spędziłem we Francji – to wszystko z pewnością ukształtowało mnie jako człowieka i jako artystę. Jako młody chłopak zobaczyłem wszystkie ważne filmowe klasyki kina francuskiego. Forma zdecydowanie wyróżnia i łączy wszystkie moje filmy. Zawsze miałem ogromną potrzebę formy, celowałem w tym, aby nadawać swoim filmom bardzo zdecydowane ramy formalne.”

Volker Schlöndorff (1939) niemiecki reżyser filmowy

Źródło: wywiad http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=61108

Chłopak

„Ideał arystokratyczny wymaga realnego panowania lepszych, demokracja – formalnego panowania wszystkich.”

Nikołaj Bierdiajew (1874–1948)

O demokracji

„(…) możliwa jest teatralna sztuka w której samo stawanie się, uniezależnione od spotęgowanego obrazu życia, może widza wprowadzić w stan pojmowania metafizycznego uczucia, niezależnie, od tego, czy 'fond' sztuki będzie realistyczne, czy fantastyczne, lub też czy będzie syntezą obu rodzajów w swoich poszczególnych częściach, naturalnie o ile całość sztuki będzie wypływała ze szczerej konieczności stworzenia w warunkach scenicznych wyrazu metafizycznych uczuć w czysto formalnych wymiarach u autora.”

Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885–1939) polski pisarz, filozof, dramaturg i malarz

Źródło: Wstęp do teorii czystej formy w teatrze w: Teatr i inne pisma o teatrze, Warszawa 1995.

O sztuce , O emocjach , Obraz

„Co się tyczy bezpośredniego udziału przedstawicieli klasy próżniaczej w rozwoju nauki, to wydaje się, że pod wpływem zasad dobrego tonu zainteresowania intelektualne tej klasy odnoszą się do erudycji klasycznej i wiedzy formalnej, nie zaś do nauk powiązanych w jakimś stopniu z życiem gospodarczym społeczeństwa.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O wiedzę , O nauce

„Ciekawe, że ani nasz Stalin ani wasz Piłsudski nie zajmują właściwie żadnych stanowisk, które by dawały im formalne prawo do rządzenia. Po prostu rządzą dlatego, że zarówno cała warstwa rządząca jak i większość społeczeństwa uważa ich za najlepszych, najmądrzejszych i najgenialniejszych. To stanowi ich siłę.”

Karol Radek (1885–1939) polityk austriacki

Źródło: Mieczysław Lepecki, Pamiętnik adiutanta marszałka Piłsudskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989, ISBN 8301068280, s. 172.

O sile

„Klasy charakteryzujące się słabą wydajnością gospodarczą, lub niską inteligencją, bądź obiema tymi cechami są na ogół szczególnie religijne. Przykładem może tu być ludność murzyńska na Południu i większość imigrantów pochodzących z klas niższych, czy większość ludności wiejskiej – zwłaszcza w regionach zacofanych pod względem rozwoju oświaty, gospodarki lub kontaktów ekonomicznych z resztą społeczeństwa. Podobnie ma się rzecz w przypadku „dziedzicznej warstwy ubogiej” – bardzo w Ameryce nielicznej lub grup przestępczych i zdemoralizowanych. Religijność tych ostatnich przejawia się częściej w naiwnej, animistycznej wierze w „szczęście” i skuteczność praktyk szamańskich, aniżeli w formalnej przynależności do określonego kościoła. Z drugiej strony wśród klasy rzemieślniczej da się zaobserwować stopniowy odwrót od religii antropomorficznych i zanik praktyk religijnych. Postawy tej klasy w szczególnym stopniu podlegają wpływom nowocześnie zorganizowanego przemysłu, który wymaga rzeczowego podejścia do zjawisk otaczającego świata oraz widzenia ich z perspektywy następstwa zdarzeń oraz praw przyczynowych. Jednocześnie członkowie tej klasy nie są ani tak niedożywieni, ani przepracowani, aby nie istniał u nich pewien margines energii życiowej niezbędnej do przystosowania się do nowych warunków.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O szczęściu , O wierze , O religii , O inteligencji

„Trzeba dużo widzieć, by dużo odrzucać, poprzez eliminację zyskiwać większe bogactwo, a skrót formalny ma służyć jasności wypowiedzi i zwiększać siłę obrazu. Ciągle szukać własnego 'ja' i walczyć z tym szczęściem, którym jest malowanie.”

Teresa Pągowska (1926–2007)

Źródło: Małgorzata Kitowska-Łysiak, Teresa Pągowska http://www.culture.pl/baza-sztuki-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/teresa-pagowska, culture.pl, luty 2002.

O szczęściu , O sile , O bogactwie , Obraz

„Batalie oparte na udziale weteranów mają małe widoki powodzenia. Formalnego miejsca dla siebie w polityce sobie nie wyobrażam.”

Aleksander Kwaśniewski (1954) polski polityk, przezydent Polski

spytany, czy widzi dla siebie jeszcze coś do zrobienia w polskiej polityce.
Źródło: rozmowa Macieja Stasińskiego, wyborcza.pl, 7 sierpnia 2011 http://wyborcza.pl/1,97863,10070745,Duch_polski_nie_glosuje.html?as=1&startsz=x

„Każdy sąd, a TK jest sądem, tyle że specyficznym, musi orzekać według reguł, które ustala ustawodawca. To są chociażby reguły czysto formalne, przepisy dotyczące składów orzeczniczych. Konstytucja w wypadku żadnego sądu ani Sądu Najwyższego, ani innych sądów, w tym Trybunału, takich reguł nie ustanawia. Ani konstytucja, ani żadna ustawa nie rozstrzyga, nie wskazuje organu kompetentnego, który miałby to rozstrzygać w sposób wiążący”

Kamil Zaradkiewicz (1972) polski prawnik

Źródło: Zaradkiewicz dostał knebel od Rzeplińskiego http://www.se.pl/wiadomosci/polityka/zaradkiewicz-dosta-knebel-od-rzeplinskiego_827190.html, se.pl, 30 kwietnia 2016.

O ustawie

„Każdy rytuał ogranicza się po części do powtarzania formułek. Ta postępująca formalizacja cechuje zwłaszcza tradycyjne, bardziej rozwinięte kulty, gdzie życie i ubiór kapłanów są jednocześnie bardziej surowe i bardziej ozdobne, jednakże da się również zaobserwować w kultach sekt nowszych, gdzie wymagania wobec księży, szat liturgicznych i przedmiotów kultu są mniej rygorystyczne. Powtarzanie formułek w służbie bożej (termin „służba” zawiera odcień znaczeniowy istotny dla omawianego problemu) nabiera coraz bardziej powierzchownego I zewnętrznego charakteru, w miarę jak kult utrwala się, staje się starszy i bardziej tradycyjny. Ta powierzchowność powtarzanych formułek daje satysfakcję ludziom, którzy w sprawach religii przestrzegają dobrych manier. Jednocześnie przez swoją powierzchowność i formalizm obrzęd taki świadczy wyraźnie, że władca, na cześć którego się go odprawia, nie wymaga autentycznej gorliwości od swoich sług. Są to sługi nie przynoszące bezpośrednich korzyści i fakt ten przydaje splendoru ich panu. Nie potrzeba chyba nawet wskazywać na ścisłą analogię między rolą kapłana a lokaja. W obu przypadkach formalny charakter tych czynności jest widoczny i oczywisty. Zawodowe czynności kapłana nie powinny być wykonywane zręcznie ani sprawnie, gdyż powinny świadczyć o braku możliwości wykonywania przez niego innej pracy.”

Thorstein Veblen (1857–1929) ekonomista i socjolog amerykański

Teoria klasy próżniaczej (1899)

O życiu , O religii , O charakterze

„Dzięki pisowskiemu walcowi do wielu ludzi w Polsce zaczęło wreszcie docierać, że demokracja to przede wszystkim jest stan świadomości, kultury i obyczajów, a nie tylko i nawet nie głównie instytucje – konstytucja, wybory, prawa, urzędy, parlament, formalne procedury – jak do niedawna naiwnie wierzyła większość polskich liberałów.”

Jacek Żakowski (1957) dziennikarz polski

Źródło: Pożytki strasznego tygodnia http://wyborcza.pl/7,75968,21248491,pozytki-strasznego-tygodnia.html, wyborcza.pl, 16 stycznia 2017.

O ludziach , O demokracji

„Najnowsze badania w dziedzinie socjologii prawa raz jeszcze potwierdzają, że fundamentalna zasada prawa formalnego, zgodnie z którą każdą sprawę należy osądzać według powszechnych, racjonalnych reguł, dopuszczających możliwie najmniejszą liczbę wyjątków i opartych na zasadzie logicznego podporządkowania, pozostaje w mocy wyłącznie w liberalnej, wolnokonkurencyjnej fazie kapitalizmu.”

Karl Mannheim (1893–1947)

„Chciałem, aby mój teatr był przede wszystkim polski, chociaż interesowały mnie różne formalne rodzaje wypowiedzi artystycznej. To była na owe czasy rewolucja. Wyprowadziłem wielu znakomitych tancerzy z opery, a niektóre baleriny biegały na skargę do komitetu partii, że one też chciałyby się rozwijać. Do swego zespołu wybierałem zawsze tancerzy o szczególnych predyspozycjach morfologicznych i psychofizycznych. Moi tancerze zawsze różnili się od tancerzy w innych zespołach baletowych, ponieważ rozumieli, co tańczą i dlatego inspiracja często przychodziła do mnie od nich.”

Conrad Drzewiecki (1926–2007) polski tancerz i choreograf

Źródło: Stefan Drajewski, Reformator baletu, „Polska Głos Wielkopolski” nr 199, 27-28 sierpnia 2011 http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/122550.html

„Powoli piszę książkę. Książka jest utrzymana w duchu poezji fabularnej. To termin, który jakiś czas temu przyszedł mi do głowy i podług niego zamierzam poprowadzić całą formalną część książki. Ale nie śpieszę się, pisanie i wydawanie książek to nie są wyścigi.”

Jakobe Mansztajn (1982)

Źródło: Wywiad, 2010 http://independent.pl/n/10868?anonymous=true

O książkach , O czasie

„Trudno uprawiać ten zawód, zostawiając filozofię na boku. Można, oczywiście, wykonywać go w sposób formalny. Ja jednak potrzebuję wiedzieć, w jakim obszarze duchowym się poruszam. (…) Nawet grając szuję i łajdaka, trzeba dotrzeć do dna duszy takiego człowieka. To znacznie ciekawsze niż sama forma.”

Adam Woronowicz (1973) polski aktor

o aktorstwie.
Źródło: „Rzeczpospolita”, 24 kwietnia 2002

O duszy

„Moim rodakom może brakować formalnego wykształcenia, lecz odziedziczyli tradycyjną, głęboką troskę o środowisko naturalne. Nawet dzieci uważają za święte okoliczne góry, rzeki, niektóre dzikie zwierzęta, okazując im stosowny szacunek. To część rodzinnej spuścizny i naszej kultury.”

Ogjen Trinlej Dordże (1985) dominicki poeta

Źródło: Ochrona środowiska naturalnego, str. 5 http://www.benchen.org.pl/images/stories/pdf/Ochrona_srodowiska_naturalnego_XVII_Karmapa_Ogjen_Trinle_Dordze.pdf

O dzieciach , O wykształceniz , O zwierzętach

„Nie wierzę w bezstronne dziennikarstwo, nie wierzę w formalny obiektywizm. Dziennikarz nie może być obojętnym świadkiem, powinien posiadać zdolność, którą w psychologii nazywa się empatią… Tak zwane dziennikarstwo obiektywne jest niemożliwe w sytuacjach konfliktów. Próby obiektywizmu w takich sytuacjach prowadzą do dezinformacji.”

Ryszard Kapuściński (1932–2007) polski reportażysta, dziennikarz, pisarz i publicysta

O mediach
Źródło: newsweek.pl, 21 lutego 2010 http://www.newsweek.pl/wydania/1165/kapuscinski-z-karabinem--na-ramieniu,54032,1,1

„Formalnemu głosowaniu raz na cztery lub pięć lat przeciwstawiamy stały udział klasy robotniczej, zorganizowanej w system rad, partie polityczne i związki zawodowe, w podejmowaniu, korygowaniu i kontroli wykonania decyzji gospodarczych i politycznych wszystkich szczebli. W społeczeństwie kapitalistycznym nad parlamentem stoi burżuazja, dysponująca wartością dodatkową; w systemie biurokratycznym nad fikcją parlamentu panuje niepodzielnie centralna polityczna biurokracja. W systemie demokracji robotniczej, jeśli reprezentacja ogółu będzie miała formę parlamentu, będzie nad nim stała zorganizowana w rady klasa robotnicza, dysponująca materialną podstawą bytu społeczeństwa – produktem swej pracy.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: List otwarty do partii (razem z Karolem Modzelewskim, 1964), w: Dojrzewanie. Pisma polityczne 1964–1968, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.

O demokracji , O decyzjach

„„Sprawiedliwe społeczeństwo” to społeczeństwo trwale wyczulone na wszelkie przypadki niesprawiedliwości i zawsze skwapliwe do podjęcia działań je korygujących, bez czekania na porozumienie co do uniwersalnego modelu sprawiedliwości. W nieco innych i być może prostszych słowach, idzie tu o społeczeństwo dbające o dobro klas najniższych; poprzez „dobro” rozumiemy tu możność praktyczną realizacji formalnego ludzkiego prawa do godnego bytu – a więc przekształcenia „wolności de iure” w „wolność de facto.””

Zygmunt Bauman (1925–2017) polski socjolog, filozof, eseista

Źródło: krytykapolityczna, 29 marca 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/BaumanOsprawiedliwosciiotymjakjarozpoznac/menuid-1.html

O sprawiedliwości , O wolności , O czekaniu

„Demokracja w codziennym użyciu tego słowa przestała być systemem ustrojowym organizującym społeczeństwo, a stała się bytem symbolicznym. Bytem, który jest bezwzględnie dobry, któremu należy składać werbalne hołdy, ale którego nie należy traktować zbyt poważnie. Stworzenie formalnych przesłanek demokracji zwalnia nas z obowiązku dbałości o cele, którym demokracja ma służyć.”

Zbigniew Romaszewski (1940–2014) polski polityk, działacz praw człowieka

Źródło: rp.pl http://www.rp.pl/artykul/9157,520768_Romaszewski__Demokracja_odwetu.html, 11 sierpnia 2010

O demokracji

„Prezydent Reagan podjął dziś ostateczną decyzję o zawieszeniu klauzuli największego uprzywilejowania. Spodziewaliśmy się tego, był to już tylko akt formalny. Polska nie jest jednak stanem Teksas. Polska nie da się zamknąć jak Indianie w rezerwacie, będzie zawsze otwarta na świat.”

Wojciech Jaruzelski (1923–2014) generał, działacz PZPR, prezydent PRL i RP

przemówienie na X Plenum KC PZPR, październik 1982.
Źródło: histmag.org http://histmag.org/Polska-to-nie-Texas-i-rozcapierzone-palce-czyli-zlote-mysli-I-sekretarza-6204, 19 grudnia 2011.

O świecie , O decyzjach

„W każdym mieście, kiedy odbywała się akcja, całe getto bywało otoczone przez motłoch, który urządzał formalne polowanie na Żydów (…). Ilu Żydów w ten sposób zginęło? Niezliczona ilość, bo w najlepszym wypadku zabierali Żydom pieniądze i nie doprowadzali do żandarmerii, ale przecież to i tak było równoznaczne z wyrokiem śmierci. Co ma zrobić Żyd bez pieniędzy? Co najwyżej samemu dojść do żandarma i poprosić o kulę.
Tłum, bezimienny tłum solidarnie w ten sposób postępował. (…) Czy należy stąd wyciągać wniosek co do ogółu? Czy należy wykonać statystykę dobrych uczynków w porównaniu ze złymi? Nie, to nie jest ważne. Toć sam Najwyższy Bóg zajął stanowisko w Starym Testamencie, że jeśli w mieście okaże się dziesięciu sprawiedliwych, to miasta nie zburzy. Prawdopodobnie i w Warszawie znajdzie się również dziesięciu sprawiedliwych (…), tak że ludność polska może spokojnie spać po nocach, nic im nie grozi, a ten, co zrabował, to ma i będzie mieć nadal.”

Calek Perechodnik (1916–1944)

Spowiedź (1943)

O śmierci , O pieniądzach , O Bogu , O nocy

„O wiele łatwiej jest nakręcić filmik z oczywistą tezą publicystyczną. Taki, który trafia wyłącznie do intelektu widza, ale nie porusza jego emocji. Ja uważam, że uruchomienie emocji widza w filmie dokumentalnym decyduje o tym, że mamy do czynienia ze sztuką, a nie tylko z publicystyką. Trzeba poświęcić czas na dokumentację, trzeba się dowiadywać, znajdować formalne pomysły, by człowiek przed ekranem zainteresował się tematem. Trzeba włożyć mnóstwo pracy, bo rzeczywistość rzadko jest jednoznaczna.”

Andrzej Fidyk (1953) reżyser dokumentalista

Źródło: „Polityka” nr 51/2009

O rzeczywostości , O czasie

„W micie odnajdujemy trójwymiarowy schemat, o którym właśnie mówiłem: element znaczący, znaczony i znak. Ale mit to system szczególny, ponieważ tworzy się, wychodząc od łańcucha semiologicznego, który istniał przed nim: jest to wtórny system semiologiczny. To, co jest znakiem w pierwszym systemie (a więc całość skojarzeniowa pojęcia i obrazu), staje się zwykłym elementem znaczącym w drugim. (…) Wszystko odbywa się tak, jakby mit przesuwał o jeden szczebel formalny system pierwotnych znaczeń.”

Roland Barthes (1915–1980)

Źródło: Walery Pisarek, Wstęp do nauki o komunikowaniu, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 52.

O nauce , Obraz

„Co się zaś tyczy artykułów wiary, to bezwarunkowo niedozwolona jest różnica, którą chciano zaprowadzić między tzw. zasadniczymi a niezasadniczymi punktami wiary, jak gdyby pierwsze z nich musiały być uznane przez wszystkich, natomiast te drugie mogłyby pozostać do swobodnego uznania wiernych. Nadnaturalna cnota wiary ma swą przyczynę formalną w autorytecie objawiającego Boga i nie dopuszcza podobnej różnicy.”

Pius XI (1857–1939) papież

Encyklika Mortalium animos o popieraniu prawdziwej jedności chrześcijan

O Bogu , O wierze

„Kiedy siadam do pisania wiem, jakich środków użyć, z jakim tematem się zmierzyć. Wszelkie rozwiązania formalne przepływają przeze mnie nieodmiennie nowe i obce. Czuję konieczność, przymus wybrania tych właściwych dźwięków (ponieważ słyszę, nie widzę, język) i tworzę, aby dowiedzieć się dlaczego chciałam akurat to napisać.”

Katarzyna Fetlińska (1991) poetka polska, urodzona w 1991 roku

Źródło: „Jestem matematyczną, oczytaną katarynką”. Z Katarzyną Fetlińską rozmawia Łukasz Zatorski http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_4168

O czytaniu

„Doszło do ponurej sytuacji. Podczas komuny nie miałem żadnych ograniczeń formalnych skierowanych do mnie osobiście w kwestii głoszenia Słowa Bożego. To zabrzmi źle, ale trzeba powiedzieć, że podczas PRL-u miałem większą swobodę wypowiadania się na tzw. tematy kontrowersyjne niż dziś.”

Stanisław Małkowski (1944) polski duchowny katolicki, działacz opozycji w PRL

Źródło: Ks. Stanisław Małkowski: Gdyby żył ks. Jerzy Popiełuszko, byłby ciągany przez byłych ubeków po sądach, rp.pl, 6 stycznia 2012 http://www.wsieci.rp.pl/opinie/horyzonty/Ks-Stanislaw-Malkowski-Gdyby-zyl-ks-Jerzy-Popieluszko-bylby-ciagany-przez-bylych-ubekow-po-sadac

„Przemawiając, Charles nigdy nie używa notatek. Polega na swej dobrej pamięci. Z pamięci wygłasza kazanie, z pamięci cytuje Pismo Święte, a także parafrazuje wielkich myślicieli i filozofów, których myśli wplata do przekazywanych przez siebie treści. Jest mówcą entuzjastycznym i charyzmatycznym, który w trakcie wykładu przechadza się po scenie oraz używa rąk i ramion do podkreślenia wyrazu słów. (…) Umie wprowadzić do swego przemówienia element humorystyczny przez jeden nieoczekiwany wyraz twarzy. Nieformalność i powab jego prezencji stoi w kontraście do formalnego i nieco akademickiego stylu kazań czytanych, często wręcz sylabizowanych z kazalnic kościołów episkopalnych, metodystycznych i innych. Wykłady Russella są osobiste. Słuchacze często mają wrażenie, że zwraca się on bezpośrednio do nich.”

Charles Taze Russell (1852–1916) amerykański działacz religijny Świadków Jehowy

Źródło: F. Zydek, Pastor Russell – jego życie i czasy, s. 86–88

O życiu , O myślach , O wrażeniach , O czytaniu

„Moim zdaniem teatr traci na wyrazistości, rozmywa się gatunkowo w wyniku formalnych flirtów z innymi rodzajami widowisk telewizyjnych – np. kabaretem, stand-up comedy czy tzw. operą mydlaną. Zwłaszcza jeśli nie chodzi o pastisz ani o świadome przetworzenie, ale o chęć sprostania gustom widza wychowanego w duchu telewizji komercyjnej. Wysokie wyniki oglądalności nie mogą być w tym przypadku argumentem.”

Paweł Konic (1954–2005)

Źródło: „Rzeczpospolita”, 18 lutego 2004 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/uwolnijmyt.htm

„Przekształcenie w spółki akcyjne, tak samo jak przekształcenie we własność państwową, nie usuwa kapitalistycznego charakteru sił wytwórczych. O ile idzie o spółki akcyjne, jest to zupełnie jasne. Co się zaś tyczy nowoczesnego państwa, to jest ono tylko organizacją, którą stwarza sobie społeczeństwo burżuazyjne celem uchronienia ogólnych zewnętrznych warunków kapitalistycznego sposobu produkcji przed zamachami zarówno ze strony robotników, jak ze strony poszczególnych kapitalistów. Nowoczesne państwo jest bez względu na swoją formę machiną w istocie swej kapitalistyczną, państwem kapitalistów, idealnym kapitalistą zbiorowym. Im więcej sił wytwórczych przejmuje ono na swoją własność, w tym większym stopniu staje się rzeczywistym kapitalistą zbiorowym, tym więcej obywateli wyzyskuje. Robotnicy pozostają robotnikami najemnymi, proletariuszami. Stosunki kapitalistyczne nie zostają zniesione, przeciwnie, zaostrzają się do ostatecznych granic. Ale doszedłszy do tych granic, zmieniają się w swoje przeciwieństwo. Państwowa własność sił wytwórczych nie rozwiązuje konfliktu, ale kryje w sobie formalny środek, możliwość jego rozwiązania. Rozwiązanie to może polegać tylko na faktycznym uznaniu społecznej natury nowoczesnych sił wytwórczych, czyli na uzgodnieniu sposobu produkcji, zawłaszczania i wymiany ze społecznym charakterem środków produkcji. A to się może dokonać tylko wtedy, gdy społeczeństwo jawnie i bez żadnych półśrodków ujmie w swoje ręce siły wytwórcze, które przerosły wszelki inny prócz społecznego sposób kierowania nimi.”

Fryderyk Engels (1820–1895) niemiecki filozof i rewolucjonista

Anty-Dühring (1878)

O charakterze , O naturze , O sile

„W Polsce problem z nieczytelnymi, a zarazem czysto formalnymi regułami gry szybko zmienia się w problem silnego lidera. Jak na dłoni widać to na prowincji. Gdzie jest dobry burmistrz czy wójt, gmina lub miasteczko od razu wygląda inaczej. Prawo jest na tyle skomplikowane, że raczej hamuje inicjatywy, niż im sprzyja. Tę inercję narzuconą przez biurokrację i formalistyczny rodzaj prawa możne przekroczyć tylko silny przywódca. Narzekamy, że w dwóch partiach są za silni przywódcy. A może nie mogą być inni? Ten brak reguł, system oparty na niemożnościach rodzą właśnie tęsknotę za silnymi przywódcami. Konieczny więc nowy Piłsudski, może być nawet kieszonkowy. Ale nich weźmie to w końcu za mordę. Ta tęsknota jest w Polsce żywa, choć zaraz, gdy ktoś taki się pojawi, budzą się wszelkie lęki. Zaczynamy bać się dyktatury, jesteśmy na nią uczuleni.”

Paweł Śpiewak (1951) polski socjolog i historyk idei

Źródło: „Zwierciadło” nr 2/1960, luty 2010

O problemach

„Wysoka izbo! W tej sytuacji, po uzyskaniu opinii Komitetu Integracji Europejskiej, przystąpimy do głosowania nad projektem ustawy. (Poruszenie na sali) (Głos z sali: Przecież nie ma wniosku.) Została zgłoszona poprawka i ta poprawka będzie opiniowana. Gwar na sali) (Poseł Krystyna Skowrońska: Po co? Ta poprawka będzie opiniowana. (Poseł Krystyna Skowrońska: Można?) Nie, nie można. (Głos z sali: Jak to nie można?) W jakiej sprawie? (Poseł Krystyna Skowrońska: Wniosek formalny.) Wniosek formalny czy opinia pani poseł na temat tej ustawy? (Poseł Krystyna Skowrońska: Formalny.) Proszę bardzo.”

Marek Jurek (1960) polski polityk

Marek Jurek prowadzi obrady.
Dialogi sejmowe
Źródło: stenogram 9. posiedzenia Sejmu 26 stycznia 2006

„Gdyby jakiś, nawet doskonały, zwrot formalny miał osłabić działanie treści filmu – nie wahałbym się przed zrezygnowaniem z niego. (…) Jeśli mam coś do powiedzenia, to właśnie poprzez treść. (…) Robię filmy nie dla zabawy formą (…).”

Mirosław Kijowicz (1929–1999)

Źródło: rozmowa z Elżbietą Smoleń-Wasilewską, „Film” 46/1965

„Jeszcze w czasie studiów (…) uznałem, że klasyczne wypowiadanie się w formie rzeźby czystej, realizowanej w jednym materiale, niezależnie od tego czy w sposób naturalistyczny, realistyczny czy czysto formalny, abstrakcyjny, jest zbyt słabym sposobem przekazywania treści. Są problemy, tematy, które nie sposób wyrazić w jakimkolwiek materiale, stąd konieczność poszukiwania innych środków formalnych, aby przekazać intencje.”

Władysław Hasior (1928–1999) polski artysta rzeźbiarz, malarz, scenograf

Źródło: culture.pl http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_hasior_wladyslaw

O poszukiwaniu , O czasie

„Tematy moich filmów biorę z tego, o mnie otacza (…) – mówił Ryszard Czekała – materię swoich filmów ulepiam z codzienności dostępnej każdemu (…), eliminując całą ornamentykę formalną i efektowne tworzywa – formę dobieram na miarę tego, co chcę powiedzieć. A mówię rzeczy proste.”

Ryszard Czekała (1941–2010)

Źródło: „Polska” 5/1971

O czekaniu

„Wyzysk nie polega jedynie na tym, że płaci się za mało. Coraz częściej chodzi o to, że przesuwa się wiele zadań – nietraktowanych jak praca – poza formalne godziny. (…) Prekariat wykonuje szczególnie dużo związanych z pracą obowiązków – wypełnianie CV, szukanie zleceń, kursy językowe, szkolenia, networking – w czasie, który zupełnie nie jest traktowany jak czas pracy.”

Guy Standing (1948)

Źródło: wywiad Jakuba Dymka, Nowa klasa – prekariat http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/gospodarka/20141119/standing-skazani-na-polityczny-frazes, krytykapolityczna.pl, 19 listopada 2014.

O czasie

„Każda scena, każdy monolog Szekspira ma swój wewnętrzny rytm, formalny i znaczeniowy. Słowa nie mogą zwalniać akcji, sensy i emocje muszą docierać do widza w tempie przewidzianym przez autora, który – jak wszyscy wielcy twórcy – był nieomylnym praktykiem i wiedział doskonale, co się sprawdza na scenie.”

Piotr Kamiński (1949)

Źródło: Joanna Walaszek, Natura Szekspira http://www.dwutygodnik.com/artykul/3935/, Dwutygodnik.com nr 91/2012.

O naturze , Sens

„Po dokonanym przewrocie [zamach z 12–15 maja 1926] Marszałek nie myślał o dyktaturze. Przeciwnie, życie polskie wtłoczył, a raczej utrzymał w ramach obowiązującego dotąd prawa formalnego.”

Władysław Pobóg-Malinowski (1899–1962)

Źródło: Daria i Tomasz Nałęcz, Józef Piłsudski…, op. cit., s. 252.

O życiu , O myślach , O myśleniu

„Duchowość lewicy jest antyformalistyczna, jak sądzę, ze względu na to, że to, co sformalizowane, przeciwstawia się wszelkiej spontaniczności, jawi się więc jako ograniczające wolność. Jeszcze chyba do dziś określenie „formalne” kojarzy mi się jako pejoratywne. W tej duchowości wartością jest miłość, a raczej nie rodzina; społeczeństwo, a w żadnym razie nie państwo; sprawiedliwość, ale nie prawo; ruch społeczny, a nie organizacja, hierarchia.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: Wiara i wina, w: Autobiografia, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.

O miłości , O rodzinie , O wierze , O sprawiedliwości

„Walka z wewnętrznym wrogiem narodu nigdy nie rozbije się o formalną biurokrację lub jej nieudolność, lecz jedynie tam, gdzie formalna biurokracja państwowa miałaby się okazać niezdatną do rozwiązania jakiegoś problemu, naród niemiecki użyje swej aktywniejszej organizacji, by dopomóc sobie w zrealizowaniu konieczności życiowej (…), o czym może rozstrzygać państwo, o tym też ono rozstrzygnie. To, czego państwo nie będzie w stanie rozwiązać, zostanie rozwiązane za pomocą zorganizowanego ruchu”

Adolf Hitler (1889–1945) kanclerz Rzeszy, twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej

partyjnego
z przemówienia wygłoszonego na zjeździe norymberskim 11 września 1935.
Źródło: Eberhard Jäckel, Panowanie Hitlera, tłum. A. Karaszniewicz-Mazur, wyd. Ossolineum, Wrocław 1989, s. 62, 63.

O pomocy , O walce

„Autora cenię za głębokie przekonanie, że poezja nie jest tylko sprawą osobistą, tym mniej sprawą formalną. Niewrzędzie o coś chodzi, coś go gniewa, coś zastanawia. Być może oszczędna forma wiersza zwiedzie czytelników, pod nią tkwi nieoszczędne wadzenie się i z własną biografią, i ze światem.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Autorka: Inga Iwasiów, Dramaty popołudnia, „Pogranicza” Nr 5/2006.
O Krzysztofie Niewrzędzie

O świecie

„To, co piszą krytycy, jest takie bezosobowe i formalne; jak można tak pisać o czymś, co tętni życiem, co z życia czerpie, co kreuje silne międzyludzkie więzi i cementuje społeczności. Jak można tak beznamiętnie pisać o emocjach, które wywołuje sztuka? Moim zdaniem ważne jest aby nie stracić połączenia na linii żołądka z sercem; żeby myśleć nie tylko głową, ale dopuszczać też do głosu emocje.”

Thomas Grube (1971)

Źródło: wywiad, 2006 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=31812

O sztuce , O myślach , O myśleniu , Serce

„Rynek nie jest metaforą społeczeństwa. Rynek jest rynkiem. Widzimy tam ludzi, których moglibyśmy spotkać na każdym innym. Gdybyśmy mówili o pięknie jako kategorii abstrakcyjnej, powinniśmy skupić się na różnicach w pewnych proporcjach. Zresztą rozumienie piękna w odmiennych kulturach to właśnie kwestia proporcji. Jeśli zaś mówimy konkretnie o filmie – piękno istnieje w nim pod postacią formy. Piękno tkwi w sposobie filmowania, w kompozycji kadrów czy w rytmie obrazu, w strukturze filmu. Możemy opowiadać o rzeczach najbardziej potwornych i katastroficznych, ale robić to w sposób piękny pod względem formalnym. W Szczęście ty moje oddzielam jedno od drugiego – temat od sposobu jego ujęcia.”

Siergiej Łoznica (1964)

Źródło: Anna Bielak, Nowe zasady gry. Wywiad z Sergiejem Łoźnicą, reżyserem filmu „Szczęście ty moje”, 5 listopada 2011 http://www.stopklatka.pl/wywiady/wywiad.asp?wi=82382

O szczęściu , O ludziach , Cytaty o pięknie , Obraz

„Wiem, że to odważne stwierdzenie, zwłaszcza wychodzące z ust kogoś, kto większość swojego życia spędził w tych instytucjach, jednak siła mediów społecznościowych, w mojej opinii, przekształca proces polityczny w taki sposób, iż nie widzę możliwości aby tradycyjne, formalne instytucje nadążyły za tymi zmianami.”

Ólafur Ragnar Grímsson (1943) polityk islandzki

podczas konferencji PopTech w Maine, 20 października 2011.
Źródło: Prezydent a media społecznościowe, informacje.is, 5 listopada 2011 http://wayback.vefsafn.is/wayback/20111126002111/www.informacje.is/pl/wiadomosci/polityka/item/5240-prezydent-a-media-spolecznosciowe

O sile

„Po stronie KOD mamy obronę formalnych ram systemu bez zważania na różnice materialne, natomiast po stronie PiS – zamazywanie wyzysku na rzecz jedności narodowej. Kategorie narodowe zamazują i przemieszczają naturę tego podziału i sugerują, że Polak nie wyzyskuje Polaka, a problemy Polski biorą się z tego, że wyzyskują nas Niemcy, więc odpowiedzią na wszystko ma być polski kapitał.”

Jan Sowa (1976) polski eseista

Źródło: rozmowa Kacpra Leśniewicza, KOD-owi i PiS-owi chodzi o zamaskowanie wyzysku http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/dr-hab-jan-sowa-kod-owi-i-pis-owi-chodzi-o-zamaskowanie-wyzysku/e686yp, onet.pl, 25 września 2016.

O naturze

„Kreślę tych kilka słów w związku z publicznie komentowanym faktem przystąpienia mojego syna, Jacka Władysława Bartyzela, do Ruchu Poparcia Palikota. Nie będę rozwodził się nad błahą w sumie, bo czysto formalną, okolicznością, iż syn mój jest człowiekiem dorosłym, samodzielnym i niepodlegającym już od lat mojej władzy rodzicielskiej. Ktokolwiek ma odrobinę choćby wyobraźni i niezbędnej wiedzy, musi zdawać sobie sprawę z tego, czym ten postępek jest dla mnie i dla całej mojej rodziny, której nie mogło spotkać już chyba nic gorszego. Kto jednak żądałby ode mnie również publicznego wyrzekania się krwi z krwi mojej i kości z kości mojej, ten – proszę – niechaj przeczyta naprzód wiersz Konstandinosa Kawafisa Kapłan w Serapejon i zastanowi się czy byłaby to postawa chrześcijańska.”

Jacek Bartyzel (1956) polski publicysta, działacz opozycji w czasach PRL

Źródło: Jacek Bartyzel: W sprawie wstąpienia Jacka W. Bartyzela do Ruchu Palikota https://konserwatyzm.pl/jacek-bartyzel-w-sprawie-wstapienia-jacka-w-bartyzela-do-ruchu-palikota/, konserwatyzm.pl, 18 lutego 2012

O wiedzę

„Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opozycja mówi o debacie? To, co robicie regularnie przy niemal każdym posiedzeniu, to jest debata? Opozycja mówi o wnioskach formalnych, jak nadużywacie niemal przy każdym posiedzeniu wniosków formalnych? A pamiętacie, jak było za waszej władzy? Pamiętacie, ile czasu miała opozycja, ile my mieliśmy czasu na zadawanie pytań i na wypowiedzi z tej mównicy? Zapomnieliście? Pakiet demokratyczny. Mówiliśmy o nim wtedy, gdy funkcjonował jeszcze normalny Sejm i normalna opozycja. Teraz jest opozycja totalna, teraz jest ulica i zagranica. I wy chcecie pakietu demokratycznego? Za granicą? Na ulicy? Nic z tego.”

Ryszard Terlecki (1949) historyk i polityk polski

w trakcie debaty nad projektem zmiany Regulaminu Sejmu.
Źródło: sejm.gov.pl http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/wypowiedz.xsp?posiedzenie=59&dzien=2&wyp=172&type=A&symbol=WYPOWIEDZ_POSLA&id=399, 28 lutego 2018 r.

O czasie , Pytanie

„Malowanie obrazów może pełnić (poza artystyczną oczywiście) funkcję ideową, społeczną, dydaktyczną etc., której rezultaty dają wizualne wyobrażenie czegoś więcej niż malarskiego rozwiązywania płaszczyzny. Musi być tylko spełniony ten podstawowy warunek, że ma się coś swojego i istotnego do powiedzenia, wtedy z pewnością formalne rozstrzygnięcie nie tylko się znajdzie, ale może się zdarzyć, że będzie rozstrzygnięciem formalnie nowym.”

Jerzy Duda-Gracz (1941–2004) polski malarz, rysownik, scenograf, pedagog, publicysta

Źródło: Natalia Kruszyna, Gęby. Jerzy Duda-Gracz. Portrety i autoportrety, Muzeum Historii Katowic / Fundacja Conspero, Katowice – Kraków 2007, ISBN 9788387727727.

Obraz , O pewności siebie

„Pomiędzy generałem Borem, dowódcą powstania, a marszałkiem Rydzem, wodzem w kampanii wrześniowej, różnica jest zasadnicza. Rydz miał w Polsce faktycznie władzę i wojskową, i polityczną, stąd za klęskę wrześniową ponosi odpowiedzialność całkowitą: i formalną, i materialną. Bór był tylko dowódcą wojskowym, słuchał politycznych rozkazów rządu, wojskowych – naczelnego wodza i prezydenta. Bór jest gorąco atakowany przez przyjezdnych z Warszawy, zarówno narodowców, których jego otoczenie prześladowało, jak lewicowców, których popierało. Ale jako wojskowy, wobec historii Bór będzie miał inną reputację niż Rydz, który miał 33 dywizje piechoty i całe państwo do dyspozycji, walczył tylko 17 dni i uciekł. Bór nie miał nic, miał konspirację tworzoną w fantastycznych warunkach, walczył 63 dni i poszedł razem z żołnierzami do niewoli, zrywając łańcuch naszych wodzów, którzy żołnierzy zostawiali, sami uciekali, jak Rydz z Polski, Sikorski z Francji. Pod dowództwem Rydza wojsko polskie dało mniej, niż świat od niego oczekiwał, pod dowództwem Bora Powstanie Warszawskie bije wszystkie rekordy wytrzymałości.”

Stanisław Mackiewicz (1896–1966) premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Wychodźstwie

Lata nadziei

O świecie , O historii

„Chcę radykalnej zmiany funkcjonowania Unii. Moim zdaniem europejskie narody odzyskują obecnie suwerenność i wolność. W ramach tego odzyskiwania wolności i suwerenności mamy sojuszników w szeregu państw europejskich. Liga Północna we Włoszech, FPÖ w Austrii, PVV w Holandii. I bez względu na to, co by się nie mówiło, także UKIP w Wielkiej Brytanii. Oraz wszyscy ci w otoczeniu Theresy May, którzy myślą tak samo jak my. Nawet jeśli sojusze nie są formalne, to mamy szereg wspólnych idei. Na przykład z Polską, która słusznie oskarża Unię o nieuprawnioną ingerencję polityczną w jej wewnętrzne sprawy.”

Marine Le Pen (1968) francuska prawniczka i polityk

Źródło: Bartosz Lewicki, „Demontażu Unii” z Kaczyńskim nie będzie? Le Pen o tym nie mówiła http://wiadomosci.wp.pl/kat,1356,title,Demontazu-Unii-z-Kaczynskim-nie-bedzie-Le-Pen-o-tym-nie-mowila,wid,18725896,wiadomosc.html?ticaid=118c9d, wp.pl, 13 marca 2017.

O myślach , O myśleniu , O wolności

„Składam wniosek formalny o ograniczenie czasu do 30 sekund.”

Stanisław Piotrowicz (1952) polityk polski

przyjęty przez posłów partii Prawo i Sprawiedliwość oraz jej sojuszników wniosek o ograniczenie czasu wypowiedzi członków sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka do 30 sekund
Źródło: Pełny zapis przebiegu posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (nr 154) z dnia 19 lipca 2018 r. VIII kadencja http://orka.sejm.gov.pl/zapisy8.nsf/0/3EDB65D1835E73EAC12582F0004AC537/%24File/0345808.pdf, sejm.gov.pl, 19 lipca 2018.

O czasie

„W każdym mieście, kiedy odbywała się akcja, całe getto bywało otoczone przez motłoch, który urządzał formalne polowanie na Żydów – według wszelkich prawideł sztuki myśliwskiej, z naganiaczami lub bez. Ilu Żydów w ten sposób zginęło? Niezliczona ilość, bo w najlepszym wypadku zabierali Żydom pieniądze i nie doprowadzali do żandarmerii, ale przecież to i tak było równoznaczne z wyrokiem śmierci. Co ma zrobić Żyd bez pieniędzy? Co najwyżej samemu dojść do żandarma i poprosić o kulę. (…) Tłum, bezimienny tłum solidarnie w ten sposób postępował.”

Calek Perechodnik (1916–1944)

Spowiedź
Źródło: s. 144.

O śmierci , O pieniądzach