Hermann Hesse cytaty

strona 6

„Jedynie miłość nadaje sens życiu. Dlatego im bardziej zdolni będziemy do miłości i dawania siebie innym, tym bardziej sensowne będzie nasze życie.”

„Bóg nie zsyła nam rozpaczy, aby nas zabić, lecz by nowe pobudzić w nas życie.”

„Większość ludzi jest jak opadłe liście, które rozwiewa wiatr. Krążą w powietrzu, a potem spadają na ziemię. Ale nieliczni są jak gwiazdy, które poruszają się po ustalonym kursie, gdzie nie może ich dosięgnąć wiatr. Mają prawo i kierunek w sobie.”

„Życie jest zawsze straszne. Nie jesteśmy winni, a mimo to jesteśmy odpowiedzialni.”

„Musisz wyrzec się wszystkiego, co masz, i musisz oczyścić się z całej przeszłości, inaczej nigdy nie zdołasz jasnym, swobodnym wzrokiem spojrzeć na świat.”

„Gdyby moje życie nie było eksperymentem pełnym niebezpieczeństw i bólu, gdybym nie przebywał nieustannie nad otchłanią i nie czuł pustki pod stopami, moje życie nie byłoby nic warte i z pewnością nie napisałbym niczego.”

„Człowiek – to mieszczański kompromis.”

„Święci są prawdziwymi ludźmi, młodszymi braćmi Zbawiciela. Ku nim wędrujemy zawsze, przez całe życie zbliżamy się do nich każdym dobrym uczynkiem, każdą odważną myślą i wszelką miłością.”

„Przecenia się stronę zmysłową, jeśli się uważa, że życie duchowe jest tylko żałosną namiastką zmysłowości. Zmysły nie się w niczym więcej warte od ducha ani odwrotnie. Wszystko stanowi jedną całość i wszystko jest tyle samo warte. Obejmujesz kobietę albo piszesz wiersz – to nie ma znaczenia. Najważniejsza jest miłość, zapał, wewnętrzne przejęci, a jeżeli masz w sobie tę miłość, to wszystko jedno, czy jesteś mnichem na górze Atos czy światowcem w Paryżu.”

„Lepiej zostać zabitym przez faszystów
Niż samemu być faszystą!
Lepiej zostać zabitym przez komunistów
Niż samemu być komunistą!
Dlatego my, błądzący bracia,
Możemy kochać nawet w poróżnieniu,
A nie sądzić i nienawidzić.
Cierpliwa miłość,
Miłująca cierpliwość
Zbliża nas do świętego celu.”

„Wiara, podobnie jak miłość, nigdy nie opiera się na rozumie.”

„Miłość nie powinna prosić – mówiła – ani żą­dać. Miłość musi posiadać siłę, dzięki której dojdzie sama w sobie do pewności. I wtedy nie ją cokolwiek ciągnąć będzie, lecz ona zacznie przyciągać. Sinclairze, miłość u pana ciągnięta jest przeze mnie. A jeśli ona kiedykolwiek mnie pociągnie, wówczas przyjdę. Nie chcę jednak dawać prezentów, chcę zostać zdobyta.”

„Mądrość to myśleć ze sceptycyzmem, a działać z optymizmem.”

„Zrób ten krok i raz odrzuć precz wszystko, a przekonasz się, że świat ma dla ciebie w zanadrzu jeszcze tysiące cudów.”

„Oczywiście nie chcą pływać! Urodzili się przecież dla ziemi, nie dla wody. I oczywiście nie chcą myśleć, gdyż stworzeni zostali do życia, a nie do myślenia! Tak, a kto myśli i kto z myślenia czyni sprawę najważniejszą, ten wprawdzie może w tej dziedzinie zajść daleko, ale taki człowiek zamienił ziemię na wodę i musi kiedyś utonąć.”

„Ci, którzy są jak dzieci, umieją kochać; na tym polega ich sekret.”

„Zaprawdę, nikt nie jest mędrcem, kto nie zna ciemności.”

„Wiecznie to samo. Kiedy się wdać z kimś dorosłym w rozmowę o tym, co naprawdę ważne, zawsze kończy się rozczarowaniem albo i upokorzeniem.”

„I tak jak obłęd, w wyższym tego słowa znaczeniu, jest początkiem wszelkiej mądrości, tak schizofrenia jest początkiem wszelkiej sztuki, wszelakiej fantazji.”

„Kto jest zbyt wygodny, by samodzielnie myśleć i być sędzią samego siebie, ten podda się istniejącym zakazom, temu jest lekko.”

„Prawda, mój kochany, istnieje! Lecz „nauka”, której pożądasz, jakaś absolutna, doskonała i wyłącznie mądrością obdarzająca nauka – nie istnieje. I nie powinieneś też wcale tęsknić do takiej doskonalej nauki, przyjacielu, lecz tylko do udoskonalenia samego siebie. Boskość jest w tobie, nie w pojęciach ani książkach. Prawdą się żyje, nie wykłada się jej. Przygotuj się do walk, Józefie, widzę, że już się one rozpoczęły.”

„Jeśli wysoki urząd powoła cię na jakieś stanowisko, wiedz: wszelkie wstępowanie po urzędowych szczeblach nie jest krokiem ku wolności, lecz ku związaniu. Im większa urzędowa władza, tym związanie głębsze. Im silniejsza osobowość, tym bardziej potępiana samowola.”

„Jakże mam nie być wilkiem stepowym i obdartym pustelnikiem, skoro żyję w świecie, którego celów nie podzielam, którego radości są mi wszystkie – obce.”

„To (…) była jedna z wad szkoły i uczoności: tendencją rozumu wydawało się widzieć wszystko i przedstawiać tak, jak gdyby było płaskie i miało tylko dwa wymiary.”

„I dobrze jest pamiętać o tym, że w nas samych istnieje ktoś, kto wszystko wie, wszystkiego chce i wszystko lepiej robi niż my.”

„Wieczność jest mgnieniem oka, w sam raz długim na żart.”

„Gdzie schodzą się zaprzyjaźnione drogi, tam cały świat wygląda na moment jak ojczyzna.”

„Wiedza bez szacunku, wykształcenie bez serca – to największy grzech przeciw duchowi.”

„Sumienie świata nie ma adresu.”

„(…) im więcej od siebie wymagamy czy też im więcej aktualne nasze zadanie od nas wymaga, tym bardziej zdani jesteśmy na szukanie źródła siły w medytacji, na nieustannie odnawiane godzenie umysłu z duszą. Im bardziej zaś – a miałbym na to sporo przykładów – absorbuje nas jakieś zadanie, to podniecając i pobudzając, to znów nużąc i przytłaczając, tym łatwiej stać się może, iż zaniedbamy owo źródło, podobnie jak przy zatopieniu się w jakiejś umysłowej pracy łacno skłonny bywa człowiek do zaniedbania ciała i jego pielęgnacji. Ludzie prawdziwie wielcy w dziejach świata wszyscy albo umieli medytować, albo też nieświadomie znali drogę wiodącą ku temu właśnie celowi, do którego medytacja nas prowadzi. Inni zaś, nawet najzdolniejsi i najsilniejsi, wszyscy w końcu ponieśli klęskę i porażkę, ponieważ ich zadanie czy też ambitne marzenie tak nimi owładnęło, tak ich opętało i opętanymi uczyniło, że utracili zdolność do nieustannego odrywania się od tego, co aktualne, i do zachowania dystansu.”

„Gdyby na kolanach siedziała ci dziewczyna, która ci się akurat podoba, gdybyś miał w perspektywie talerz zupy, na którą akurat masz ochotę, nie mordowałbyś się z tymi głupstwami. W przyrodzie jest dziesięć tysięcy kolorów, a myśmy się uparli zredukować skalę do dwudziestu. Oto i całe malarstwo. Człowiek nigdy nie jest zadowolony i musi jeszcze dostarczać sprawy krytykom.”

„Możemy zrozumieć się nawzajem, lecz wyjaśnić samego siebie każdy może tylko sam.”

„Nauczyciel wie mnóstwo rzeczy, ale same nudziarstwa.”

„Niektóre kobiety wiejskie, posiadające i znające tylko Biblię, więcej zaczerpnęły z niej wiedzy, pociechy i radości niż niejeden wybredny bibliofil korzystający z kosztownej biblioteki.”

„Samotność jest niezależnością, życzyłem jej sobie i zdobyłem ją po długich latach. Była ona zimna, o tak, ale była też cicha, prawdziwie cicha i wielka, podobnie jak zimne, ciche przestworza, po których wędrują gwiazdy.”

„Ach, te pierwsze próby, kiedy się szuka i nie znajduje – to piękne.”

“For a long time one school of players favored the technique of stating side by side, developing in counterpoint, and finally harmoniously combining two hostile themes or ideas, such as law and freedom, individual and community. In such a Game the goal was to develop both themes or theses with complete equality and impartiality, to evolve out of thesis and antithesis the purest possible synthesis. In general, aside from certain brilliant exceptions, Games with discordant, negative, or skeptical conclusions were unpopular and at times actually forbidden. This followed directly from the meaning the Game had acquired at its height for the players. It represented an elite, symbolic form of seeking for perfection, a sublime alchemy, an approach to that Mind which beyond all images and multiplicities is one within itself — in other words, to God. Pious thinkers of earlier times had represented the life of creatures, say, as a mode of motion toward God, and had considered that the variety of the phenomenal world reached perfection and ultimate cognition only in the divine Unity. Similarly, the symbols and formulas of the Glass Bead Game combined structurally, musically, and philosophically within the framework of a universal language, were nourished by all the sciences and arts, and strove in play to achieve perfection, pure being, the fullness of reality. ”

“How alien our country has become from her noblest Province and how unfaithful to that Province's spirit; how far body and soul, ideal and reality have moved apart in our country; how little they know about each other, or want to know.”

“If nature has made you a bat, you shouldn't try and be an ostrich. You consider yourself odd at times, you accuse yourself of taking a road different from most people. You have to unlearn that! Gaze into the fire, the clouds and as soon as the inner voices begin to speak - surrender to them. Don't ask first whether it is permitted or would please your teachers or your father or some God. You will ruin yourself if you do that. That way you will become earth bound, a vegetable.”

“It was as if by becoming a musician and Music Master he had chosen music as one of the ways toward man's highest goal, inner freedom, purity, perfection, and as though ever since making that choice he has done nothing but let himself be more and more permeated, transformed, purified by music — his entire self from his nimble, clever pianist's hands and his vast, well-stocked musician's memory to all the parts and organs of body and soul, to his pulses and breathing, to his sleep and dreaming — so that he was now only a symbol, or rather a manifestation, a personification of music.”

“The world, as it is now, wants to die, wants to perish — and it will.”

“I realize today that nothing in the world is more distasteful to a man than to take the path that leads to himself.”

“How foolish to wear oneself out in vain longing for warmth! Solitude is independence. It had been my wish and with the years I had attained it. It was cold. Oh, cold enough! But it was also still, wonderfully still and vast like the cold stillness of space in which the stars revolve.”

“To find new light that old ties cannot give.”

“The "music of decline" had sounded, as in that wonderful Chinese fable; like a thrumming bass on the organ its reverberations faded slowly out over decades; its throbbing could be heard in the corruption of the schools, periodicals, and universities, in melancholia and insanity among those artists and critics who could still be taken seriously; it raged as untrammeled and amateurish overproduction in all the arts.”

“You are like me; you are different from other people. You are Kamala and no one else, and within you there is a stillness and a sanctuary to which you can retreat at any time and be yourself, just as I can. Few people have that capacity and yet everyone could have it.”

“We were picking apart a problem in linguistic history and, as it were, examining close up the peak period of glory in the history of a language; in minutes we had traced the path which had taken it several centuries. And I was powerfully gripped by the vision of transitoriness: the way before our eyes such a complex, ancient, venerable organism, slowly built up over many generations, reaches its highest point, which already contains the germ of decay, and the whole intelligently articulated structure begins to droop, to degenerate, to totter toward its doom. And at the same time the thought abruptly shot through me, with a joyful, startled amazement, that despite the decay and death of that language it had not been lost, that its youth, maturity, and downfall were preserved in our memory, in our knowledge of it and its history, and would survive and could at any time be reconstructed in the symbols and formulas of scholarship as well as in the recondite formulations of the Glass Bead Game. I suddenly realized that in the language, or at any rate in the spirit of the Glass Bead Game, everything actually was all-meaningful, that every symbol and combination of symbols led not hither and yon, not to single examples, experiments, and proofs, but into the center, the mystery and innermost heart of the world, into primal knowledge. Every transition from major to minor in a sonata, every transformation of a myth or a religious cult, every classical or artistic formulation was, I realized in that flashing moment, if seen with a meditative mind, nothing but a direct route into the interior of the cosmic mystery, where in the alternation between inhaling and exhaling, between heaven and earth, between Yin and Yang, holiness is forever being created.”

“As for others and the world around him he never ceased in his heroic and earnest endeavor to love them, to be just to them, to do them no harm, for the love of his neighbor was as deeply in him as the hatred of himself, and so his whole life was an example that love of one's neighbor is not possible without love of one's self, and that self-hate is really the same thing as sheer egoism and in the long run breeds the same cruel isolation and despair.”

“Instead of playing his part as truly and honestly as he could, the German intellectual has constantly rebelled against the word and against reason and courted wonderful creations of sound, and wonderful beauties of feeling and mood that were never pressed home to reality, has left the greater part of its practical gifts to decay. None of us intellectuals is at home in reality. We are strange to it and hostile. That is why the part played by intellect even in our own German reality, in our history and politics and public opinion, has be so lamentable a one.”

“But lifts us stage by stage to wider spaces.”

“And let no sentiments of home detain us.”

“Wisdom is nothing but a preparation of the soul, a capacity, a secret art of thinking, feeling and breathing thoughts of unity at every moment of life.”

“The marvel of the Bhagavad-Gita is its truly beautiful revelation of life's wisdom which enables philosophy to blossom into religion.”