Cytaty na temat otchłań (35 cytatów)

„Ten, który walczy z potworami, powinien zadbać, by sam nie stał się potworem. Gdy długo spoglądamy w otchłań, otchłań spogląda również w nas.”

Friedrich Nietzsche (1844–1900) filozof niemiecki

Wersja alternatywna: Ten, który z demonami walczy, winien uważać, by samemu nie stać się jednym z nich. Kiedy spoglądasz w otchłań ona również patrzy na ciebie.

„Kto nie zbłądził w lesie, ten nie poznał lasu –
Las to otchłań bezdenna, kędy istot tłumy,
Żyją, tak zasłuchane w głuche sosen szumy,
Jak duchy zapatrzone w ślepe oko czasu.”

Antoni Lange (1862–1929) polski poeta, dramatopisarz i powieściopisarz okresu Młodej Polski, także poliglota i tłumacz

Cytaty z utworów poetyckich
Źródło: W lesie, w: Poezye cz. 2, Kraków 1898, s. 75.

O czasie

„W pewnym dniu ujrzałam dwie drogi: jedna szeroka, wysypana piaskiem i kwiatami, pełna radości i muzyki i różnych przyjemności. Ludzie idąc tą drogą tańcząc i bawiąc się dochodzili do końca, nie spostrzegają się, że już koniec. A na końcu tej drogi była straszna przepaść, czyli otchłań piekielna. Dusze te na oślep wpadały w tę przepaść, jak szły, tak i wpadały. A była ich wielka liczba, że nie można było ich zliczyć. I widziałam drugą drogę, a raczej ścieżkę, bo była wąska i zasłana cierniami i kamieniami, a ludzie, którzy nią szli ze łzami w oczach i różne boleści były ich udziałem. Jedni padali na te kamienie, ale zaraz powstawali i szli dalej. A w końcu drogi był wspaniały ogród przepełniony wszelkim rodzajem szczęścia i wchodziły tam te wszystkie dusze. Zaraz w pierwszym momencie zapominały o swych cierpieniach.”

Faustyna Kowalska książka Dzienniczek

Dzienniczek (Dz 153).
Dzienniczek
Źródło: s. Faustyna Kowalska: Widziałam życie wieczne https://www.fronda.pl/a/s-faustyna-kowalska-widzialam-zycie-wieczne,72017.html, fronda.pl

O zapominaniu , O cierpieniu , O ludziach , O przyjemności

„Jeśli chcą cię dopaść, napisała kiedyś młoda Quell o harlanickiej elicie, prędzej czy później zgarną cię z planety, jak kłębki kurzu z marsjańskiego artefaktu. Przekrocz otchłań gwiazd, a pójdą za tobą. Skryj się w stulecia przechowalni, a będą czekać na ciebie w świeżych klonach kiedy się upowłokowisz. Są niczym ci, o których śniliśmy kiedyś jako o bogach, mityczni słudzy przeznaczenia, równie nieuchronni jak Śmierć, ta biedna wyrobnica, przygięta nad swą kosą. Biedna Śmierć, nie jest równym przeciwnikiem dla potężnych technologii przechowywania i odtwarzania danych w modyfikowanym węglu, a wszystko sprzysięgło się przeciwko niej. Kiedyś żyliśmy w strachu przed jej przybyciem. Teraz flirtujemy z jej mroczną godnością, a istoty takie jak te nie dopuszczają jej nawet do wejścia dla służby.”

Richard Morgan książka Modyfikowany węgiel

Modyfikowany węgiel (2002)
Źródło: s. 346

O śmierci , O Bogu , O strachu , O czekaniu

„Mógłby jeszcze walczyć, próbować szczęścia – bo żadne fatum nie istnieje z zewnątrz. Fatum jest tylko w nas – przychodzi chwila, kiedy się poznaje własną niemoc. Wtedy błędy pociągają nas ku sobie jak otchłań.”

Antoine de Saint-Exupéry książka Nocny lot

Nocny lot

„Zanurzał się pieśnią w otchłań,
Do dna początku świata;
Tak nie śpiewają dzieci
Ani ludzie dorośli.
Śpiewał, że czas w przyrodzie ginie nie mając siły,
Lecz jest niszczącą potęgą
Dla samotnego człowieka.”

Elias Lönnrot książka Kalevala

Źródło: Kalevala

O dzieciach , O ludziach , O sile , O śpiewie

„A przecież sprawa Lutra ukazuje nam w całej okazałości jeden z problemów, z którym na próżno szamocze się współczesny człowiek. Jest to problem indywidualizmu i osobowości. Spójrzcie na kantystę, który czepia się kurczowo swojej autonomii, na protestanta dręczonego troską o swoją wolność wewnętrzną, na nietzscheanistę, który przygotowuje się do karkołomnego skoku ponad dobro i zło, na freudystę pielęgnującego swoje kompleksy i sublimującego swoje libido, na myśliciela, który przygotowuje na najbliższy kongres filozoficzny najnowszą koncepcję świata, na bohatera superrealizmu, który wprowadza się w trans i pogrąża w senną otchłań, na ucznia Andre Gide'a, który z bolesną żarliwością przegląda się w lustrze swojej dowolności – wszyscy ci biedni ludzie gonią za własną osobowością i wbrew obietnicy Ewangelii pukają, a nikt im nie otwiera, szukają, a nie znajdują. Patrzcie z jaką uroczystą nabożnością współczesny świat ogłosił święte prawa jednostki i jaką cenę za to zapłacił. A jednak nigdy wielkie, bezimienne potęgi Państwa, Pieniądza, Opinii nie panowały bezwzględniej nad jednostką.”

Jacques Maritain (1882–1973) filozof i teolog francuski

Trzej Reformatorzy. Luter, Kartezjusz, Rousseau

O ludziach , O świecie , O problemach , O wolności

„Przeniknąłem (pół żartem, pół serio) wszystkie święte imiona (których jest wiele
i ciągle się mnożą):
losowo wymieniam tu, dla ciebie, St. Peter Memoriał, który wyrósł (to oczywiste, zbyt oczywiste, bardzo prawdziwe), koło Kafarnaum (czy jak tam się to pisze i wymawia), wśród wykopalisk świeckich i uświęconych (VIA MARIS, MILESTONE, jak grzmi słup graniczny, naszpikowany napisami bez miary i bez normy), over the house of St. Peter:
błąkałem się wraz z bezładną
wycieczkową bandą (nie wyłączając maleńkiej pani z Argentyny), wśród tysięcznych ladies and gentelmen, dostarczanych gratis przez pilnego pilota: (dodaj, w wersji palestyńskiej, Piotrosza, poddanego dogłębnej degustacji, z pewnym docentem z Pisy i innymi ludźmi, na plaży w Tyberiadzie, przed wycieczką statkiem, kiedy ogłuszające tango eksplodowało ekspresyjnie niewyczerpanym potpourrie):
potem, wobec kaprysu pewnego Caprice (to znaczy gallery, która jest jewellery i diament factory, z salą kinową do pokazów), burdel z nieprawdopodobnym zwrotem VAT-u (czy TVA), wkurwiając mnie; pozbawił cię dwóch pereł: to twoje kamienie zodiakalne, znaczą „health, wealth and long life” (horoskop się nie zmienia), ze zniżką 15%:
co do przenikania, jednakże, to w świątyni Afrodyty Hadriana (niesłusznie dziś uznanej za grobowiec świętego), pochylony tanatofil, płaszcząc się, zanurzyłem chciwie moją dłoń, drążącą i nagą, pod niezwykłym ołtarzem, w małą mroźną otchłań warg sromowych prawdy (…).”

Edoardo Sanguineti (1930–2010)

Źródło: Konkluzja, tłum. Monika Woźniak

„Otchłań melancholii nie ma dna, a ja pogrążam się coraz bardziej, spadam w przepaść i lata świetlne dzielą mnie od starych, dobrych czasów.”

Irvine Welsh książka Ślepe tory

Ślepe tory

„We wszystkich sytuacjach, z wyjątkiem tych najbardziej codziennych, najbardziej neutralnych, istnieje nacisk na to, jak mamy się zachowywać, jak mamy się czuć. I gdy przyjrzeć się temu nieco bliżej, nierzadko odkrywa się, że to powieści, filmy i sztuki teatralne, które się kiedyś czytało albo oglądało, przepisują nam te role.
Gdy w rzeczywistości stajemy w obliczu niezwykłych sytuacji (…), przede wszystkim czepiamy się tych powieściowych szablonów uczuciowych.
Nie dają nam one zbytniego oparcia. Pozostawiają nas jeszcze samotniejszymi niż przedtem, i spadamy znowu w otchłań rzeczywistości.”

Lars Gustafsson (1936–2016)

Śmierć pszczelarza
Źródło: s. 62.

O rzeczywostości , O czytaniu

„Staczająca się w otchłań cywilizacja często uważa, że ten upadek jest podniecający i jest zachwycona tym, co obiecuje głębia. Ludzie często uważają ciemność za romantyczną i nie dostrzegają najstraszniejszej okropności, która czeka na dnie, w najgłębszej czerni. Dlatego odpychają wyciągniętą rękę, choćby podsuwano ją w dobrej woli, i zdarza się, że zabijają niedoszłych dobroczyńców.”

Dean Koontz (1945) pisarz amerykański

Ostatnie drzwi przed niebem (2001)

O ludziach , O czekaniu

„Do obśmiania została już chyba tylko śmierć. Mimo usilnych prób nie udało się jej do końca zbrukać dowcipem, utytłać w błocie banału, strącić z podestu powagi w otchłań trywialnego żartu. Obśmiano już dotkliwe cierpienie fizyczne i psychiczne innych. Religijne symbole, drogie totemy, święte obrazki i czułe miejsca. Obśmiano wysiłek bezpieniężny, krople potu na czole, w drodze do człowieka w sobie. Tylko śmierć jest ciekawa kolejnego żartu na swój temat. Gdy udany, bawi się dobrze i nie zawraca nigdy z drogi. Do ciebie, humorysto.”

Marek Konecki (1949)

Księga kpin (satyry, ironie i nonsensy)

O śmierci , O wysiłku , O cierpieniu

„Czasami miłość wiedzie w otchłań nas samych, a co gorsza ludzi, których kochamy.”

Paulo Coelho książka Czarownica z Portobello

Czarownica z Portobello (2007)

O miłości , O ludziach , Kochać się

„Kiedy wejrzysz w otchłań, wejrzy również w głąb ciebie.”

Stephen King (1947) pisarz amerykański

sparafrazowany tekst autorstwa Friedricha Nietzschego.

„We snie głębokim spał Auł cały, –
Sam jeździec, oka do snu nie mruży,
Bo jego myśli w ciągłej podróży,
W przeszłość i w przyszłość ostrzem leciały. –
Bo dwa uczucia, walką śmiertelną
Rwały ku sobie duszę młodzieńca.
Miłość – uśmiechem w raj ją zanęca;
Zemsta – potrąca w otchłań piekielną.”

Gustaw Zieliński (1809–1881) polski pisarz i poeta

Kirgiz
Źródło: Kirgiz, wyd. Księgarnia zagraniczna, Lipsk 1847, s. 35.

O miłości , O uśmiechu , O emocjach , O duszy

„Dziwne jest prawo naszego życia! Jestestwem swojem wrosnąć w kawałek ziemi; na lada marnym odłamie skały, wśród mchów, kamieni i piasków ugrzęznąć myślą i uczuciem, żyć i odradzać się, umierać!…
Czemże jest życie? Czerpaniem sił z ziemi i z nieba. A czem jest śmierć? Ona jest zwrotem, oddaniem wszystkiego, cośmy ze świata czerpali. Wiecznie w to jedno koło wpleceni, wiecznie spełniamy ten obowiązek my, wszyscy potomkowie przyrody. Smutni, czy szczęśliwi, ulegamy tylko prawu konieczności. Nad nami zawsze jedna tarcza jasnego słońca i niezliczone gwiazd miliony. Sąż one iskrami życia?
I po co życie wśród tych olbrzymów światła, ruchu? Aby czuć i myśleć? Aby przecierpieć wszystkie boleści, przebłądzić otchłań ciemności, poznać jedną prawdę, wyssać niekiedy kropelkę szczęścia? To dla człowieka za dużo, dla ciebie przyrodo – za mało.
Dlaczego w człowieku iskrzy się brylant życia, piękny w szczęściu, a może piękniejszy jeszcze w cierpieniu? Potężne siły wszechświata potrzebują tej marnej czaszki i bijącego serca, ażeby ziemi przelać dzielną moc swoją. A tak, zwikłani milionami węzłów z życiem całego świata, wpatrzeni w ciemne błękitu tonie i łańcuchem pracy przykuci do ziemi, spełniamy maleńką cząstkę dzieł niezmierzonej przyrody. Może być dumnym, kto wszechświat uczuwa w sobie! I uważa człowiek przyrodę za wielką, jeżeli sam jest wielki; on ją czcić musi, jeżeli czci – sam jest godny.
Ale człowiek na ziemi jest jeszcze dzieckiem, które nie dorosło swego przeznaczenia, nie dorosło uczuciem i myślą. On drży niespokojnie w puszczy, wśród wspaniałych kolumn, nakrytych zielonem sklepieniem, pod którem tak swobodnie gołębie gruchają i szczygły wyśpiewują pieśń godową. On w zamyśleniu lękliwie stąpa po kobiercu miękkich trawników, gdzie się do niego uśmiechają kwiaty sasanek, pierwiosnków i konwalij.”

Adolf Dygasiński (1839–1902) polski pisarz, publicysta i pedagog

W puszczy
Źródło: rozdz. II, s. 81, 82

O życiu , O śmierci , O dzieciach , O emocjach

„Lecim… lecim… w tej podróży,
Strach nam nieraz oczy mróży,
Czujem zawrót… szał…
Gdy przez otchłań, przez szczeliny,
Przepaścistej gwiazd krainy,
Umykamy w czwał.”

Gustaw Zieliński (1809–1881) polski pisarz i poeta

pisownia oryginalna.
Kirgiz
Źródło: Kirgiz, wyd. Księgarnia zagraniczna, Lipsk 1847, s. 54.

O strachu

„Tak wolno rosną Ci włosy; gdybym zrobił z nich zegar,
mógłbym kochać spokojniej, śmierci bym się nie bał.
Mówisz, że ten, kto śmierci nie pokocha, niewiele
wie o miłości; ubóstwiam Twój włos zgubiony w pościeli.
Że śmierć to otchłań, nicość, cuda niestworzone?
Potrafię, kiedy się czeszesz, patrzeć w drugą stronę.”

Tadeusz Dąbrowski (1979) polski poeta, eseista, krytyk literacki

Źródło: Erotyk do włosów Agnieszki

O śmierci , Kochać się

„Powodzenie występku jest niczym błyskawica. Jej zwodnicze światło tylko na chwile rozjaśnia atmosferę, aby natychmiast strącić w otchłań nieszczęśnika, którego oślepiło.”

Donatien Alphonse François de Sade (1740–1814)

Justyna, czyli Nieszczęścia cnoty

O świetle

„Tam spotkałyśmy znajomego kleryka, brata mojej koleżanki Teresy Materskiej (obecnie biskupa seniora Edwarda Materskiego, byłego ordynariusza diecezji sandomierskiej). Rozmawiałyśmy z nim o klęsce 26 sierpnia. Przeżył bardzo „Nową mobilizację walczącej Warszawy”. Wiedział, że to było nasze dzieło. Pytał: „Jak to zrobiłyście, żeście się nie załamały. Przecież obiecywałyście Warszawie cud, a jest klęska?” Tłumaczyłyśmy mu, że cud polega na tym, że Warszawa poszła na Apel do nieba, na święto Matki Bożej. Warszawa wprawdzie – po ludzku biorąc – ginie w strasznej burzy, zanurza się w otchłań, ale w łodzi śpi Pan Jezus. Musimy zaufać. Do dzisiejszego dnia Ksiądz Biskup jest naszym przyjacielem. Powiedział kiedyś: „Ja nie dam na nie nic powiedzieć. Widziałem je w Powstaniu Warszawskim i widziałem jak wierzyły!””

Maria Okońska (1920–2013)

Tak nim wstrząsnęło to, że nie załamałyśmy się 26 sierpnia. Uważał to za dowód wielkiej wiary – bo rzeczywiście, można się było załamać.
Źródło: Maria Okońska Wspomnienie z powstania warszawskiego, op. cit., s. 121.

O wierze , O zaufaniu , O matce , O wspomnieniach

„Między początkiem dnia a nocą jest otchłań
świateł i lęków, i agonii;
twarz, która przegląda się w nocnych
zużytych lustrach, to nie ta sama twarz, obca.
Ulotne dzisiaj wątłe jest i to jest wieczność;
na inne nie licz Niebo, ani na inne Piekło.”

Jorge Luis Borges (1899–1986) argentyński pisarz, poeta i eseista

Źródło: Chwila w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 360, tłum. Edward Stachura.

O piekle , O świetle

„Rosja wciąż ma jeszcze wybór. Zachód już nie ma wyboru – sam stoczył się w otchłań bałwochwalczego kultu praw człowieka.”

Vladimir Volkoff (1932–2005) pisarz francuski

„Żadna otchłań nie jest dość głęboka.”

Clive Barker (1952) amerykański pisarz horrorów

Potępieńcza gra

„Między odbytnicowo-pisuarowymi kawałami a seksualnymi istnieje po prostu otchłań. Ale mężczyźni na ogół i wręcz lubują się w kawałach pisuarowo-odbytnicowych. Upraszczając: nie może być mowy o równości między płciami, skoro mężczyzna tak bardzo przepada za ge, a kobieta ge nie lubi.”

Michał Choromański (1904–1972) pisarz polski

Miłosny atlas anatomiczny (1972)
Źródło: s. 99

O kobietach , O mężczyznach

„Otworzyła się otchłań pełna gwiazd
gwiazdy nie mają liczby, otchłań dna.”

Michaił Łomonosow (1711–1765) rosyjski uczony, poeta

Źródło: Henryk Duda, Zajęcia pozalekcyjne z matematyki w szkole podstawowej. Zbiory i relacje, WSiP, Warszawa 1977, s. 75

O relacjach , O matematyce

„Dziennikarstwo to piekło, otchłań, niesprawiedliwości, kłamstwa, zdrady, której nie można przejść i z której nie można wyjść czystym, chyba mając za przewodnika, jak Dante, boski laur Wergilego.”

Honoriusz Balzac Komedia ludzka

Komedia ludzka, Cykl Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu

O kłamstwie , O zdradzie , O piekle

„Dla mnie śmiech to naturalna, a być może i zbawienna, odpowiedź człowieka na otchłań. Śmiejemy się, ponieważ się boimy. Śmiejemy się, ponieważ nie znajdujemy słów, które wyraziłyby paradoksalną naturę istnienia. Śmiejemy się, by dać ujście wypartym pragnieniom. Śmiejemy się, by wyzwolić swoją energię twórczą. I tak dalej.”

Marcin Orliński (1980)

Źródło: Maciej Topolski, Nagła użyteczność wyszczerbionych słów, „Rita Baum” nr 20, 2011.

O naturze , O śmiechu

„Na początku był Chaos. Któż zdoła powiedzieć dokładnie, co to był Chaos? Niejedni widzieli w nim jakąś istotę boską, ale bez określonego kształtu. Inni – a takich było więcej – mówili, że to wielka otchłań, pełna siły twórczej i boskich nasieni, jakby jedna masa uporządkowana, ciężka i ciemna, mieszanina ziem, wody, ognia i powietrza.”

Jan Parandowski (1895–1978) polski pisarz, eseista i tłumacz

Źródło: Mitologia

O sile

„Rodzina w jej kształcie, w jej rozumieniu, jako podstawowej struktury społecznej jest zagrożona, odrzucana i lekceważona. Stąd te prawdziwe nieszczęścia, które trapią także polskie społeczeństwo: wolne związki, rozwody, podważenie najbardziej podstawowej roli mężczyzny i kobiety, ucieczka od dzieci, dla których nie chce się mieć czasu i ucieczka przed dziećmi, poprzez rzucanie się w otchłań antykoncepcji i aborcji. Z wszystkim przerażającymi konsekwencjami tych postaw, które znajdują swoje wyraźne przełożenie w postaci danych demograficznych. Wśród ponad 200, narodów tego świata jesteśmy na szarym końcu, jeśli chodzi o nasz narodowy byt, w sensie biologicznym.”

Marek Jędraszewski (1949) polski biskup katolicki

Źródło: XVII Pielgrzymka Rodzin Archidiecezji Łódzkiej http://archidiecezja.lodz.pl/new/?news_id=1a7214638415af92d0e9d85352a09ef1, archidiecezja.lodz.pl, 14 października 2012

O kobietach , O dzieciach , O rodzinie , O czasie

„Stał ogromny, ponury, głową przenoszący szczyty. W twarzy koźlej, brodatej przebijała bezgraniczna męka – w oczach ogromnych, przepaścistych jak otchłań czaiło się wielkie, bezdenne cierpienie, bezkresna rozpacz odrzuconego od oblicza Pana. Jak przed wiekami przesłonił dłonią olbrzymie, w głębokie bruzdy poradlone czoło i jęczał. Potworną, włochatą piersią największego z buntowników wstrząsało łkanie dziecka…”

Stefan Grabiński (1887–1936) polski pisarz, przedstawiciel nurtu grozy w polskiej literaturze międzywojennej

Salamandra

O dzieciach , O cierpieniu , O wieku , O rozpaczy

„Granatowa otchłań bydlęcych oczu jest jak lustro, w którym widzimy siebie jako ożywione mięso, obdarzone jednak pewnym rodzajem łaski.”

Andrzej Stasiuk książka Jadąc do Babadag

Jadąc do Babadag

„Znamy upokorzenia, znamy obraźliwy język, zepchnięto nas w otchłań opresji. I zdecydowaliśmy się podnieść, czyniąc protest naszą jedyną bronią. To, że mamy prawo do protestu, przysparza Ameryce ogromnej chwały.
Nawet jeśli codziennie jesteśmy zatrzymywani, wykorzystywani, deptani, to nigdy nie pozwólmy nikomu sprawić, że upadniemy tak nisko, by zacząć go nienawidzić. Musimy użyć oręża miłości. Musimy współczuć tym, którzy nas nienawidzą, i być dla nich wyrozumiali. Musimy uświadomić sobie, że wielu z nich nauczono, by nas nienawidzili, i że ludzie ci nie są w pełni odpowiedzialni za swoją nienawiść. Lecz w naszym życiu stoimy u progu dnia, jesteśmy zawsze tuż przed świtem.”

Martin Luther King (1929–1968) pastor, przywódca Murzynów w USA

w 1956, przemawiając w Montgomery w Alabamie.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 585.

O nienawiści , O ludziach , O historii

„Przerażam się, stop!, dalej nie trzeba snuć myśli. Ta droga wiedzie w otchłań. Jeszcze nie stosowna pora. Nie chciałbym jednak zgubić tej myśli, pragnę ją zachować, rozwijać ją, gdy wojna się skończy. Serce bije mi gwałtownie: a więc to jest celem, wielkim celem, o jakim marzyłem w okopach, jakiego szukałem, aby móc istnieć po tej katastrofie wszelkiego człowieczeństwa, więc to właśnie jest zadaniem późniejszego życia, godnym tych kilku lat grozy?”

Erich Maria Remarque książka Na Zachodzie bez zmian

All Quiet on the Western Front

O wojnie , O myślach , O myśleniu , O zachowaniu

„Dopóki będzie istniał Kościół katolicki w takiej formie, w jakiej istnieje, to nie, bo ta instytucja jest młyńskim kamieniem, który wisi u szyi społeczeństwa i ściąga go w otchłań. I żadne wspominanie wielkiego papieża Polaka nic tutaj nie pomoże. To jest taka sama prawdziwa wersja historii, jak Potop czy Ogniem i mieczem Sienkiewicza. To jest dokładnie to samo. Nie było cudu Częstochowy, nie było księdza Kordeckiego, to znaczy był, ale nie w tej roli, a mit staje się nagle prawdą historyczną. Kościół jest przede wszystkim zainteresowany swoim własnym losem i swoim własnym przetrwaniem, swoim własnym interesem. I zrobi wszystko, żeby zapewnić sobie przetrwanie. Kościół katolicki w ogóle nie jest instytucją religijną, to jest pewna opcja polityczna, rodzaj politycznej grupy interesu.”

Janusz Marchwiński (1948)

Źródło: Ani tu, ani tam Krystyna Naszkowska, Wielka Litera

O losie , O historii

„Skok cywilizacji w tę otchłań krwi i ciemności (…) to pożegnanie całego długiego wieku, podczas którego sądziliśmy, że świat (…) będzie się stopniowo polepszać.”

Henry James (1843–1916) pisarz amerykański

w liście do przyjaciela z 1914, nazajutrz po wypowiedzeniu wojny Niemcom przez Wielką Brytanię.
Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 465.

O pożegnaniu , O świecie , O wieku