Cytaty na temat burżuazja (49 cytatów)

„Burżuazja obnażyła wszystkie do tej pory nazywane szlachetnymi i traktowane z pobożną bojaźnią czynności duchowe. Zmieniła ona lekarza, prawnika, księdza, poetę, naukowca – w swoich płatnych robotników najemnych.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

Die Bourgeoisie hat alle bisher ehrwürdigen und mit frommer Scheu betrachteten Thätigkeiten ihres Heiligenscheins entkleidet. Sie hat den Arzt, den Juristen, den Pfaffen, den Poeten, den Mann der Wissenschaft in ihre bezahlten Lohnarbeiter verwandelt. (niem.)
Manifest komunistyczny (1848)

„W celu obalenia burżuazji wystarczy wysiłek jednego kraju, świadczy o tym także historia naszej rewolucji. W celu ostatecznego zwycięstwa socjalizmu, w celu zorganizowania produkcji socjalistycznej, wysiłki jednego kraju, zwłaszcza tak bardzo chłopskiego jak nasz, są niewystarczające – w tym celu niezbędne są wysiłki proletariuszy kilku przodujących krajów.”

Józef Stalin (1879–1953) przywódca ZSRR

Źródło: O podstawach leninizmu, kwiecień 1924. Broszura z tą wzmianką została w przyszłości wycofana z obiegu, a sam pogląd nazwany trockistowskim, co w nowomowie stalinowskiej oznaczało antykomunistyczny.

O historii , O wysiłku , O przyszłości

„Towarzysz Piotr Ikonowicz nieustannie oskarża SLD o „zdradę ideałów Prawdziwej Lewicy” i przejście na pozycje liberalne. Tow. Ikonowicz niewątpliwie wyrzuciłby z Partii (tej jedynej, Prawdziwej Partii, oczywiście!) zarówno nśp. Karola Marksa, jak i nśp. Włodzimierza Eliaszewicza Uljanowa (ps. „Lenin”) – i miałby ku temu powody: kto wymyślił Nową Politykę Ekonomiczną dzięki której w Ojczyźnie Światowego Proletariatu podniosły głowy resztki nie do końca rozgromionej burżuazji, spekulanci, dorobkiewicze i wszelaka drobnomieszczańska swołocz? Towarzysz (nie mój, oczywiście) Ikonowicz ma absolutną rację: SLD zdradziła Ideały Prawdziwej Lewicy – a to z tego powodu, że była parę razy partią rządzącą, a w oparciu o Ideały Prawdziwej Lewicy rządzić się nie da, bo po parunastu miesiącach państwo szlag by trafił. Nawet taki na wskroś czerwony typas, jak nśp. Franciszek Mitterand po dojściu do władzy realizował przez prawie rok politykę Prawdziwej Lewicy; gdy zadłużenie zagraniczne Francji z $7 mld wzrosło do $51 mld poddał się, i pozwolił francuskim burżujom się bogacić – obsadzając tylko państwowe banki i państwowe spółki ludźmi z Partii Socjalistycznej, by PS też mogła się wzbogacić.”

Janusz Korwin-Mikke (1942) polski polityk

Źródło: „Temi”, 9 stycznia 2008

O zdradzie , O ojczyźnie

„Przemysł polski stał się przemysłem wywozowym do Rosji jeszcze przed zdobyciem rynku wewnętrznego w samym kraju, a burżuazja polska stała się przedstawicielem zlania Rosji z Polską na długo przedtem, zanim zdobyła wpływ na życie społeczne wewnątrz Polski.”

Róża Luksemburg (1871–1919) niemiecka polityk

Źródło: Krok za krokiem. Przyczynek do historii klas burżuazyjnych w Polsce (1897), w: Wybór pism, t. I, Warszawa 1959, s. 69.

O życiu , O historii

„rządy parlamentarne odznaczają się niezwykłym okrucieństwem w chwilach walki ludu z burżuazją”

Piotr Kropotkin (1842–1921)

Demokracja

O ludziach , O walce

„Burżuazja, w swych najbardziej żywotnych i zdolnych do walki z proletariatem odłamach – aby uniknąć przebudowy społecznej – weszła na drogę rewolucji politycznej. Dzięki temu zgrupowała w zasięgu swego rozporządzania warstwy nastawione rewolucyjnie, ale jeszcze zachowujące psychikę reakcyjną: kombatantów, drobnomieszczaństwo, pracowników umysłowych i liczne w całej Europie masy zdeklasowanych – wytwór wielkich wstrząsów dziejowych. Te masy, oddzielone całą przepaścią sposobu myślenia od zorganizowanych klas pracujących, ale posiadające dużą własną dynamikę rewolucyjną, poparły faszyzm jako rewolucję polityczną, która jednak dochodząc do władzy, przekształciła się w system zorganizowanej reakcji.”

Kazimierz Zakrzewski (1900–1941)

Źródło: Czy „narodowcy” są faszystami?, „Front Robotniczy”, nr 51, 20 października 1936. http://lewicowo.pl/czy-%E2%80%9Enarodowcy%E2%80%9D-sa-faszystami/

O myślach , O walce , O myśleniu

„Nawet przy powszechnym głosowaniu, powiedzmy raczej, zwłaszcza przy powszechnym głosowaniu, rząd pozostał niewolnikiem i żandarmem burżuazji.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Demokracja

„Burżuazja jest tak silna, ponieważ dziś rząd istnieje wyłącznie na usługi posiadaczy i to do takiego stopnia, że najbogatsi z nich nie raczą nawet brać w nim udziału.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Kapitalizm

„Demokracja należy wyłącznie do burżuazji; jest narzędziem, którym posługuje się burżuazja, by rządzić na wieki proletariatem.”

Chen Duxiu (1879–1942)

wypowiedziane we wrześniu 1920.
Źródło: Xu Liangying, W dziesiątą rocznicę 4 czerwca, hfhrpol.waw.pl http://www.hfhrpol.waw.pl/Tybet/raport.php?raport_id=218

O demokracji , O wieku

„Mogę ulegać wpływom tego, co wydaje mi się sprawiedliwe i rozsądne, lecz w walce klas stanę po stronie wykształconej burżuazji.”

John Maynard Keynes książka Essays in Persuasion

Źródło: Essays in Persuasion, w: The Collected Writings of John Maynard Keynes, t. 9, Palgrave Macmillan, Londyn 1972.

O walce

„Psychoanaliza straciła na znaczeniu nie tylko w sferach burżuazji, ale w nauce, podobnie jak inne uniwersalne pseudonaukowe dogmaty. Kompleksy seksualne przestały być tabu. Już wiele lat temu śmiało poruszyła te zagadnienia „Lolita” Nabokova, którego przyjaciele nazywają Nawznakow. Zahamowania i wstydliwość seksualna ustąpiły miejsca obowiązującej w prozie, teatrze i filmie najbrutalniejszej świniologii i ekshibicjonizmom. Nagość nigdy nie była nieprzyzwoita. Ale nie tylko dla ludzi starszego pokolenia krępujące jest oglądanie stosunków erotycznych na ekranie filmowym, bo gdy kończy się szok, zaczyna nuda. Ostatecznie ilość kombinacji erotycznych i pozycji, i stanowisk jest dość ograniczona w porównaniu z możliwościami intelektualnymi.”

Antoni Słonimski (1895–1976) polski poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i działacz społeczny

Alfabet wspomnień
Źródło: s. 32

O ludziach , O nauce

„Wolnokonkurencyjny kapitalizm powoduje, iż w skali masowej występuje zjawisko doprowadzenia wyzysku do niebezpiecznego poziomu. Niebezpiecznego zarówno dla burżuazji, jak dla robotników, choć w nierównym stopniu. Wyzysk sięga szczytu, poziom życia robotników – dna. Czym jest to spowodowane? Głupotą czy chciwością burżuazji? Jednym i drugim?”

Andrzej Zybertowicz (1954) socjolog polski

Źródło: O obiektywnej funkcji społecznej ruchu robotniczego i ideologii marksistowskiej w XIX wieku, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, nr 143, Toruń 1983.

O głupocie , O wieku

„Jeżeli kryzysy odsłoniły niezdolność burżuazji do dalszego zarządzania nowoczesnymi siłami wytwórczymi, to przekształcenie wielkich przedsiębiorstw produkcyjnych i komunikacyjnych w spółki akcyjne i we własność państwową dowodzi zbędności burżuazji w realizacji tego procesu. Wszystkie społeczne funkcje kapitalisty wykonują odtąd płatni urzędnicy. Kapitalista nie pełni już żadnej funkcji społecznej prócz zgarniania dochodów, obcinania kuponów i gry na giełdzie, gdzie rozmaici kapitaliści odbierają sobie wzajemnie swoje kapitały. Jeżeli przedtem kapitalistyczny sposób produkcji rugował robotników, to teraz ruguje kapitalistów i odsyła ich, zupełnie tak samo jak robotników, do szeregów ludzi zbędnych, choć na razie jeszcze nie do rezerwowej armii przemysłu.”

Fryderyk Engels (1820–1895) niemiecki filozof i rewolucjonista

Anty-Dühring (1878)

O ludziach , O sile

„Teraz Kuba kreśli taką linię na piasku. Teraz my stoimy przed dylematem Pizarra z jednej strony stoją ci, którzy kochają lud, z drugiej ci, którzy go nienawidzą. Z każdą chwilą coraz wyraźniej linia oddziela dwie potężne siły społeczne, burżuazję i klasę robotniczą, siły, które z coraz większą jednością precyzują swoje stanowisko wobec postępującej rewolucji kubańskiej.”

Ernesto Guevara (1928–1967) rewolucjonista argentyński

O ludziach , O sile , Kochać się

„A co się tyczy obecnych zrzeszeń spółdzielczych, to mają one wartość jedynie o tyle, o ile są niezależnym tworem robotników, nie protegowanym ani przez rządy, ani przez burżuazję.”

Karol Marks (1818–1883) niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny

Krytyka programu gotajskiego (1875)

„Fakt, że marzenie o germańskiej władzy nad światem wzięło sobie na sojusznika antysemityzm, to nie jest bynajmniej niezrozumiały przypadek, łatwo też pojąć, że próba zbudowana nowej kultury komunistycznej w Rosji znajduje psychologiczne wsparcie w prześladowaniu mieszczaństwa. Można jedynie zadać sobie pełne troski pytanie, za co wezmą się Sowieci, gdy już wytępią ze szczętem burżuazję.”

Zygmunt Freud (1856–1939) austriacki neurolog i psychiatra

Kultura jako źródło cierpień (1930)

O świecie , O wsparciu , Pytanie

„Dyskretny urok burżuazji.”

Luis Buñuel (1900–1983) hiszpański reżyser filmowy

El) discreto encanto de la burguesía. (hiszp.
Źródło: tytuł filmu z 1972 r.

„Państwo powstało z potrzeby utrzymania w karbach przeciwieństw klasowych, a jednocześnie samo powstało wśród konfliktów tych klas, to z reguły jest ono państwem klasy najsilniejszej, ekonomicznie panującej, która przy jego pomocy staje się również klasą panującą politycznie i w ten sposób zdobywa nowe środki do ciemiężenia i wyzyskiwania klas uciskanych. Tak więc państwo starożytne było przede wszystkim państwem właścicieli niewolników do ciemiężenia niewolników, podobnie jak państwo feudalne było organem szlachty do ciemiężenia pańszczyźnianych i poddanych chłopów, a nowożytne państwo przedstawicielskie jest narzędziem wyzysku pracy najemnej przez kapitał. Bywają jednak w drodze wyjątku okresy, w których walczące ze sobą klasy są tak bliskie równowagi, że władza państwowa, jako pozorna pośredniczka, chwilowo uzyskuje pewną samodzielność w stosunku do nich. Tak było z monarchią absolutną XVII i XVIII wieku, utrzymującą równowagę między szlachtą a mieszczaństwem; tak było z bonapartyzmem Pierwszego, a zwłaszcza Drugiego Cesarstwa we Francji, który wykorzystywał proletariat przeciwko burżuazji, a burżuazję przeciwko proletariatowi. Najnowszym wydaniem tego rodzaju równowagi, w której panujący i poddani wyglądają jednakowo komicznie, jest nowe niemieckie państwo narodu bismarkowskiego: kapitaliści i robotnicy są tu utrzymywani w równowadze i równomiernie oszukiwani na rzecz podupadłych junkrów pruskich. Ponadto w większości znanych z historii państw prawa przyznawane obywatelom stopniuje się według majątku, przez co stwierdza się wyraźnie, że państwo jest organizacją klasy posiadającej dla obrony przed nieposiadającą. Tak było już w ateńskich i rzymskich klasach majątkowych. Tak było w średniowiecznym państwie feudalnym, gdzie wpływ polityczny był uzależniony od wielkości posiadanego gruntu. Tak ma się rzecz w cenzusach wyborczych nowożytnych państw przedstawicielskich. To polityczne uznanie różnic majątkowych bynajmniej nie jest jednak rzeczą istotną. Przeciwnie - oznacza ono niski stopień rozwoju państwowego. Najwyższa forma państwa, republika demokratyczna, która w naszych nowożytnych stosunkach społecznych staje się coraz bardziej nieuniknioną koniecznością oraz formą państwa, w której jedynie rozegrać się może ostateczna, decydująca walka pomiędzy proletariatem a burżuazją - republika demokratyczna nie zna oficjalnie różnic własnościowych. Bogactwo sprawuje w niej władzę pośrednio, ale za to tym pewniej. Z jednej strony, wprost w postaci korupcji urzędników, czego przykładem klasycznym jest Ameryka, z drugiej zaś - w postaci sojuszu między rządem a giełdą. Jest on tym łatwiej urzeczywistniany, im bardziej rosną długi państwowe i im bardziej towarzystwa akcyjne koncentrują w swych rękach nie tylko transport, lecz i samą produkcję, znajdując znów swój punkt oparcia w giełdzie. Uderzający pod tym względem przykład oprócz Ameryki stanowi najnowsza Republika Francuska, a poczciwa Szwajcaria odznaczyła się również na tym polu. Ze jednak dla tego braterskiego sojuszu rządu z giełdą niekoniecznie potrzebna jest republika demokratyczna, tego dowodzi oprócz Anglii nowe państwo niemieckie, gdzie nie wiadomo kogo wyżej wyniosło głosowanie powszechne - Bismarcka czy Bleichrodera. I wreszcie klasa posiadająca panuje bezpośrednio przy pomocy powszechnego prawa głosowania. Dopóki klasa uciskana, a więc w naszym wypadku proletariat, jeszcze nie dojrzała do wyzwolenia się własnymi siłami, będzie ona w większości swej uznawała istniejący ustrój społeczny za jedynie możliwy i pod względem politycznym będzie się wlokła w ogonie klasy kapitalistów, będzie jej skrajnie lewym skrzydłem (…).”

Fryderyk Engels (1820–1895) niemiecki filozof i rewolucjonista

Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (1884)

O historii , O sile , O wieku , O pomocy

„Ustrój sowiecki to ani socjalizm, ani kapitalizm, lecz nowa forma społeczna państwa totalitarnego, ta sama kategoria, do której zaliczyć należało Włochy Mussoliniego i Niemcy Hitlera. Nie jest to kapitalizm państwowy, bo nie zna mechanizmu wolnorynkowego, bez którego nie ma żadnej postaci kapitalizmu. Nie są to też rządy biurokracji, bo biurokracja sowiecka nie wydaje rozkazów, lecz sama odbiera rozkazy. Rządzi górna warstwa aparatu partyjnego, heterogeniczna grupa ludzi spośród inteligencji, drobnej burżuazji i chłopstwa, z małą domieszką robotników. Grupę tę jednoczy ideologia komunistyczna, wywodząca się rzekomo z Marksa i Engelsa, w rzeczywistości – z czysto rosyjskiego utopijnego terroryzmu i jakobinizmu.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Kontrrewolucja bolszewicka, „Robotnik Polski”, Nr 2, 1963 http://lewicowo.pl/kontrrewolucja-bolszewicka/.

O ludziach , O inteligencji , O rzeczywostości

„Przez cały czas, od wczesnego dzieciństwa, we wszystkich instytucjach wbijano mi do głowy, że jestem bezgranicznie szczęśliwa. Zaczęło się to w „ekskluzywnym” przedszkolu w Tbilisi. Do tego przedszkola przyjęto mnie tylko dlatego, że moja ciocia Maro grywała tam dzieciom na fortepianie, żeby dorobić na życie. Była harfistką w konserwatorium, ale w konserwatorium absolutnie nic nie było do ukradzenia. Zresztą ciocia, typowy przeżytek burżuazji, hołdowała staromodnym, przedrewolucyjnym przesądom i gdyby jej nawet rozsypano na pudle fortepianu cukierki, a w orkiestrze znalazłaby kiełbasę, pewno by niczego nie tknęła, choć nieraz ssało ją w żołądku z głodu. Niestety, z harfą na chałturę wybrać się nie sposób. Co innego skrzypce czy obój – można było sobie tłusto dorabiać na pogrzebach i weselach.”

Helena Amiradżibi-Stawińska (1932–2017) polska reżyserka i scenarzystka filmowa, pochodzenia gruzińskiego

Słodkie życie księżniczki (1996)

O życiu , O głodzie , O dzieciach , O czasie

„W rodzinie mężczyźni są burżuazją; kobieta reprezentuje proletariat.”

Fryderyk Engels (1820–1895) niemiecki filozof i rewolucjonista

Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (1884)

O kobietach , O mężczyznach , O rodzinie

„Gdyby „demokracja” mogła być czymś innym, niż sposobem oszukiwania ludu, burżuazja zagrożona w swych interesach przygotowała by sie do użycia całej siły i całego wpływu, jaki jej daje posiadanie bogactw, żeby zmusić rząd do pełnienia jedynie obowiązków sługi i żandarma.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Demokracja

O ludziach , O demokracji , O sile , O oszukiwaniu

„Ale czy istnieje moralność komunistyczna? Czy istnieją nakazy moralności komunistycznej? Oczywiście tak. Często przedstawia się sprawę w ten sposób, że nie mamy swojej moralności, i bardzo często burżuazja oskarża nas o to, że my, komuniści, negujemy wszelką moralność. To zabieg polegający na manipulowaniu pojęciami, to sypanie piasku w oczy robotnikom i chłopom.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

Zadania związków młodzieży (1920)

O morzu

„Formalnemu głosowaniu raz na cztery lub pięć lat przeciwstawiamy stały udział klasy robotniczej, zorganizowanej w system rad, partie polityczne i związki zawodowe, w podejmowaniu, korygowaniu i kontroli wykonania decyzji gospodarczych i politycznych wszystkich szczebli. W społeczeństwie kapitalistycznym nad parlamentem stoi burżuazja, dysponująca wartością dodatkową; w systemie biurokratycznym nad fikcją parlamentu panuje niepodzielnie centralna polityczna biurokracja. W systemie demokracji robotniczej, jeśli reprezentacja ogółu będzie miała formę parlamentu, będzie nad nim stała zorganizowana w rady klasa robotnicza, dysponująca materialną podstawą bytu społeczeństwa – produktem swej pracy.”

Jacek Kuroń (1934–2004) polski historyk, pisarz, polityk, działacz społeczny i polityczny

Źródło: List otwarty do partii (razem z Karolem Modzelewskim, 1964), w: Dojrzewanie. Pisma polityczne 1964–1968, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.

O demokracji , O decyzjach

„Gdy w takim stanie jest kultura schyłkowej burżuazji, proletariat staje się spadkobiercą rzetelnej kultury i nosicielem nowych metod wychowawczych.Na miejsce klerykalizmu, nacjonalizmu, rasizmu, nienawiści i wojny stawia wielkie wartości ogólnoludzkie: hasło swobodnego rozwoju wszystkich jednostek ludzkich – w wolności i pokoju. W warunkach, któreśmy opisali, osiągnąć te cele można tylko w drodze złamania faszyzmu przez walkę klasową proletariatu, mas włościańskich i wszystkich innych warstw antykapitalistycznych. Stąd wielkie znaczenie naszych oświatowych organizacji socjalistycznych i naszych prac wychowawczych.”

Kazimierz Czapiński (1882–1941)

Źródło: Współczesny ruch robotniczy a oświata, „Robotnik” nr 455, 9 grudnia 1933 http://lewicowo.pl/wspolczesny-ruch-robotniczy-a-oswiata/.

O wojnie , O pokoju , O wolności , O walce

„Kiedy ktoś ci mówi, że rewolucja nie jest konieczna, opowiada o głosowaniu na partię, albo lokalnych radnych lub zgadza się z jakimkolwiek odłamem burżuazji, jeśli ten ktoś jest twoim przyjacielem, który pracuje tak jak ty, spróbuj przekonać go że się myli; jeśli natomiast jest burżujem lub kimś, kto chce zostać burżujem, uważaj go za swego wroga.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Rewolucja

„Burżuazja zdarła ze stosunków rodzinnych ich rzewnie sentymentalną zasłonę i sprowadziła je do nagiego stosunku pieniężnego.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

Die Bourgeoisie hat dem Familienverhältniß seinen rührend-sentimentalen Schleier abgerissen und es auf ein reines Geldverhältniß zurückgeführt. (niem.)
Manifest komunistyczny (1848)

„Teorie nowoczesnego nacjonalizmu otaczają pojęcie narodu mistyczną mgłą. Uciekając od faktów historycznych i ścisłych badań, teorie te operują frazeologią uczuciową oraz „mitami” utkanymi z fałszów i niedorzeczności. Losami narodów kieruje „idea narodowa”, której objawienia są z reguły monopolem najbardziej reakcyjnych klas posiadających każdego narodu. Nakazem „idei narodowej” jest „jedność narodowa”, co pozwala traktować wszelki bunt mas ludowych przeciwko przywilejom dziedzicznym lub majątkowym klas posiadających jako rozbijanie narodu, szkodnictwo i zdradę wobec najwyższych „interesów narodu”. Historia w świetle tych burżuazyjnych teorii była, jest i będzie walką narodów, gdyż każdy naród z samej swojej metafizycznej natury dąży do ukorzenia, ujarzmienia, wyparcia z ziemi lub wytępienia narodów słabszych. Każdy naród „hartuje się” w walkach z innymi narodami i tuczy się ich kosztem, przy czym funkcje pożerania – zagarniania ziemi i robienia majątków na wojnach – należą z reguły do tych klas, które mają pieczę nad „ideą narodową”. Ta ewangelia nacjonalizmu na użytek kontrrewolucyjnej burżuazji wbijana jest w mózgi wszelkimi środkami wychowania, musztry i propagandy, jakimi rozporządza nowoczesne państwo. Od narodów potężnych przyjmują tę ewangelię nacjonalizmu narody słabe, od mocarstw – narody podległe i ujarzmione. A ponieważ „idee klasy panującej są w każdej epoce panującymi ideami”, nienawiść narodowa w dzisiejszym świecie kapitalistycznym uchodzi za coś równie przyrodzonego, jak – powiedzmy – przyrodzoną i niewątpliwą wydawała się śmiertelna nienawiść pomiędzy katolikami a protestantami w XVI i XVII w.””

Julian Brun (1886–1942) polski dziennikarz i działacz komunistyczny

Źródło: Przyczynek do kwestii narodowej http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article494&var_mode=calcul

O nienawiści , O losie , O zdradzie , O historii

„Grupy kupców, przemysłowców i wysokich urzędników mają skłonności do zmieszczanienia, czyli do oderwania się od mas ludowych, które niektórzy z nich w sposób zupełnie jawny lekceważą. Burżuazję łatwo rozpoznać po jej stylu życia, jej negatywnych refleksjach lub jej sprzeciwie wobec demokratycznych praktyk naszego systemu.”

Ahmed Sekou Touré (1922–1984) polityk gwinejski

Istota postępu (1962)

„Małość ruchu nacjonalistycznego wynikała także z jego charakteru drobnomieszczańskiego. Samo dążenie do wzmocnienia pozycji drobnego handlu chrześcijańskiego było ruchem w pewnym okresie nieuniknionym i zdrowym. Lecz walka z przekupkami i handełesami stawała się groteską, gdy chciano z niej uczynić wielką ideę. Nacjonalizm imperialistyczny w krajach będących jej właściwą ojczyzną był zawsze ideą wielkiej burżuazji przemysłowej i kapitału finansowego. Drobnomieszczaństwo, jako żywioł miejski najbardziej bezkrytyczny i ograniczony, służy co najwyżej za narzędzie do „lansowania” zdobywczych przedsięwzięć wielkokapitalistycznych.
To, co powiedziano wyżej o znaczeniu ideologii burżuazyjnej, stosuje się do zaboru rosyjskiego. W Galicji było gorzej. Mieszczaństwo (poza kahałami) odgrywało tam znikomą rolę polityczną. Nacjonalizm zaprawiał się do wielkich czynów głównie na Ukraińcach. Wobec zacofania społecznego kraju i agrarnego charakteru antagonizmów narodowościowych w Galicji wschodniej, nacjonalizm polski zatracił tam wszelkie piętno burżuazyjnej nowoczesności i poszedł w służbę obszarników, którzy posługiwali się nim – podobnie jak Żydami – z wielkopańską pogardliwą odrazą, przez rękawiczkę. Później stoczył się jeszcze niżej: do przedpokojów carskich okupantów.”

Julian Brun (1886–1942) polski dziennikarz i działacz komunistyczny

Źródło: Stefana Żeromskiego tragedia pomyłek, www.nowakrytyka.pl http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article446

O charakterze , O walce , O ojczyźnie

„Nie utożsamiam się z obecną polityką, szczególnie w jej decyzjach odnoszących się do sfery socjalnej. Ukształtowała się skorumpowana warstwa burżuazji, od której zależny jest rząd. Ten ostatni nie bierze pod uwagę opinii publicznej, na przykład większość społeczeństwa jest przeciwna przystąpieniu do strefy euro w chwili obecnej. Rządzący z kolei kłamią, że głosując w 2004 r. za wstąpieniem do Unii Europejskiej już zagłosowaliśmy za euro i nie chcą dopuścić do referendum w tej sprawie. Nikt z wielkich oszustów nie siedzi za kratkami. Jesteśmy tchórzliwi wobec UE i Moskwy, która często wtrąca się w nasze sprawy wewnętrzne.”

Ryszard Łabanowski (1940)

o współczesnej polityce łotewskiej.
Źródło: Tomasz Otocki, Łabanowski: Ossendowskiego przybliżyć Łotwie, pl.delfi.lt, 14 lipca 2013 http://pl.delfi.lt/kultura/kultura/labanowski-ossendowskiego-przyblizyc-lotwie.d?id=61852221

O decyzjach

„Tylko głupia burżuazja uważa, że z niuansów myśli nic nie wynika. Partia wie, że wynika bardzo wiele: był czas, kiedy rewolucja nie była niczym innym niż niuansem myśli grupki teoretyków pod przywództwem Lenina, kłócących się w Szwajcarii przy kawiarnianym stoliku.”

Czesław Miłosz książka Zniewolony umysł

Zniewolony umysł

O myślach , O czasie , O myśleniu

„Burżuazja narodowa państw kolonialnych zidentyfikowała się z dekadencją burżuazji zachodniej.”

Frantz Fanon (1925–1961) lekarz psychiatra, pisarz i działacz polityczny

Źródło: Adam W. Jelonek, Korzenie intelektualne i ideologiczne ruchu Czerwonych Khmerów http://web.archive.org/20110513221656/trzeciswiat.wordpress.com/2011/04/29/korzenie-intelektualne-i-ideologiczne-ruchu-czerwonych-khmerow/

„Pierwszy raz w historii socjalizmu postrzegacie terroryzm nie tylko jako ostatnią deskę ratunku, ostateczny środek umożliwiający zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, który należałoby zastosować w obliczu oporu burżuazji; czy też jako konieczną przesłankę rewolucji – lecz jako metodę rządzenia. I to właśnie ów nacisk na terror, na model rosyjski, który, chcąc nie chcąc, należy zastosować w odniesieniu do Francji wraz z niewolniczym, ślepym posłuszeństwem wobec Moskwy, jaki model ten zakłada – to właśnie, powiadam, nas różni i zawsze będzie nas różnić.”

Léon Blum (1872–1950) francuski polityk

mowa wygłoszona w Tours w grudniu 1920 o bolszewikach i ich francuskich sympatykach.
Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 92

O historii

„Przez eksploatację rynku światowego burżuazja nadała produkcji i spożyciu wszystkich krajów charakter kosmopolityczny. Ku wielkiemu żalowi reakcjonistów usunęła spod nóg przemysłu podstawę narodową. Odwieczne narodowe gałęzie przemysłu uległy zniszczeniu i ulegają mu codziennie w dalszym ciągu. (…) Dawna miejscowa i narodowa samowystarczalność i zasklepienie ustępują miejsca wszechstronnym stosunkom wzajemnym i wszechstronnej współzależności narodów. (…) Jednostronność i ograniczoność narodowa staje się rzeczą coraz bardziej niemożliwą.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

Die Bourgeoisie hat durch die Exploitation des Weltmarkts die Produktion und Konsumtion aller Länder kosmopolitisch gestaltet. Sie hat zum großen Bedauern der Reaktionäre den nationalen Boden der Industrie unter den Füßen weggezogen. Die uralten nationalen Industrieen sind vernichtet worden und werden noch täglich vernichtet. (…) An die Stelle der alten lokalen und nationalen Selbstgenügsamkeit und Abgeschlossenheit tritt ein allseitiger Verkehr, eine allseitige Abhängigkeit der Nationen von einander. (…) Die nationale Einseitigkeit und Beschränktheit wird mehr und mehr unmöglich. (niem.)
Manifest komunistyczny (1848)

O charakterze

„Burżuazja jest niezdolna do pozostawania nadal klasą panującą społeczeństwa i do narzucania społeczeństwu warunków istnienia swej klasy jako normy regulującej. Jest ona niezdolna do panowania, gdyż jest niezdolna do zapewnienia swemu niewolnikowi egzystencji bodaj w ramach jego niewolnictwa, gdyż jest zmuszona spychać go do takiego stanu, przy którym musi go żywić, zamiast być przezeń żywiona.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

Die Bourgeoisie unfähig ist, noch länger die herrschende Klasse der Gesellschaft zu bleiben und die Lebensbedingungen ihrer Klasse der Gesellschaft als regelndes Gesetz aufzuzwingen. Sie ist unfähig zu herrschen, weil sie unfähig ist ihrem Sklaven die Existenz selbst innerhalb seiner Sklaverei zu sichern, weil sie gezwungen ist ihn in eine Lage herabsinken zu lassen, wo sie ihn ernähren muß, statt von ihm ernährt zu werden. (niem.)
Manifest komunistyczny (1848)

„Faszyzm nie odrzucał nigdy haseł nacjonalistycznych, ponieważ są to jego własne hasła; on to przeciwstawia polityczną walkę zorganizowanych grup narodowych społecznej walce klas, oraz wojenną ekspansję zaborczych aparatów państwowych – zbiorowej współpracy pokojowej wolnych i równych narodów.(…) Nacjonalizm, to jedyna treść ideowa, jaką faszystowska burżuazja może przeciwstawić ideologii robotniczej”

Kazimierz Zakrzewski (1900–1941)

Źródło: Czy „narodowcy” są faszystami?, „Front Robotniczy”, nr 51, 20 października 1936. http://lewicowo.pl/czy-%E2%80%9Enarodowcy%E2%80%9D-sa-faszystami/

O walce , O współpracy

„Sama burżuazja zdobyła władzę w drodze rewolucji, a umocniła władzę w drodze wojny domowej. W czasie pokoju utrzymuje władzę poprzez system represji. Dopóki istnieją społeczeństwa klasowe, oparte na antagonizmach, dopóty represja jest nieodzownym środkiem przełamywania woli opozycji.”

Lew Trocki (1879–1940) rosyjski rewolucjonista

Źródło: Dictatorship versus democracy.

O wojnie , O pokoju , O czasie

„Jedynie ten rząd [rząd radziecki] może utworzyć komisję w celu przeprowadzenia wyczerpującego i publicznego dochodzenia w sprawie korniłowców, jak również we wszystkich innych, choćby wytoczonych przez burżuazję sprawach – i partia bolszewików ze swej strony wezwała by robotników do zupełnego posłuszeństwa tylko takiej komisji i do współdziałania z nią.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

Zadania rewolucji
Źródło: s. 13

„parlamentaryzm jest zorganizowanym systemem interesów burżuazji, związany więc jest z ustrojem kapitalistycznym i z chwilą jego upadku sam upaść powinien”

Piotr Kropotkin (1842–1921)

Demokracja

„(…) pierwszym krokiem rewolucji robotniczej jest wydźwignięcie proletariatu w klasę panującą, wywalczenie demokracji.
Proletariat użyje swojego panowania politycznego po to, by krok za krokiem wyrwać z rąk burżuazji cały kapitał, by scentralizować wszystkie narzędzia produkcji w ręku państwa, tj. w ręku zorganizowanego jako klasa panująca proletariatu i by możliwie szybko zwiększyć masę sił wytwórczych.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

…) der erste Schritt in der Arbeiter-Revolution die Erhebung des Proletariats zur herrschenden Klasse, die Erkämpfung der Demokratie ist.
Das Proletariat wird seine politische Herrschaft dazu benutzen der Bourgeoisie nach und nach alles Kapital zu entreißen, alle Produktions-Instrumente in den Händen des Staats, d.h.des als herrschende Klasse organisirten Proletariats zu centralisiren und die Masse der Produktionskräfte möglichst rasch zu vermehren. (niem.
Manifest komunistyczny (1848)

O demokracji

„Na całym świecie już o państwa narodowe walczyć nie potrzeba. Ten punkt programu, jako ważniejszy, został urzeczywistniony przez burżuazję i tylko urzeczywistnienie demokracji zostało zwalone na plecy proletariatu. Ale w Polsce stało się inaczej, burżuazja i szlachta nie urzeczywistniły także, wyrzekły się jedności i niepodległości narodowej i proletariat musiał wziąć na siebie zadanie zdobycia nie tylko demokracji w państwie, ale i państwa narodowego. A o tych dwóch rzeczach dlatego wolno i trzeba mówić jednocześnie, jednym tchem, że są one absolutnie nierozłączne i jednakowo klasie robotniczej potrzebne.”

Kazimierz Kelles-Krauz (1872–1905)

Źródło: Niepodległość Polski a materialistyczne pojmowanie dziejów, „Krytyka” nr 4–5, 1905 http://lewicowo.pl/niepodleglosc-polski-a-materialistyczne-pojmowanie-dziejow/.

O demokracji

„Czy burżuazja to przewidziała, czy nie, dając ludowi prawo do głosowania, pewnym jest, że prawo to okazało się zwodniczym, mogącym jedynie utrwalić władzę burżuazji przez wzbudzenie w najenergiczniejszej części proletariatu ułudnej nadziei dojścia do władzy.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Demokracja

O ludziach

„Dzisiejsza społeczna elita znajduje swe korzenie bardziej w dawnym komunistycznym albo koncesjonowanym przez PRL biznesie aniżeli w starym ziemiaństwie lub burżuazji. Także polscy inteligenci w większości mają w swej historii rodzinnej gwałtowny awans społeczny zazwyczaj w pierwszych latach PRL. (…) Dlatego nasza współczesna wspólnota nie upomni się na tym polu ani o własność ani o sprawiedliwość.”

Jan Rokita (1959) polski polityk

o chęci przejęcia przez spadkobierców Branickich pałacu w Wilanowie.
Źródło: „Dziennik”, cyt. za: „Polityka”, 16 maja 2009

O sprawiedliwości , O historii

„Centrum działania w wojnie rewolucyjnej powinna stanowić wieś. Zarazem jednak szczególna rola przypada miastu, ponieważ w pierwszym etapie wojny powinno ono dostarczyć wsi najlepiej przygotowanych kadr, które by kierowały organizacją oddziałów polityczno-wojskowych. Na ogół elementy rewolucyjne pochodzenia miejskiego mają większą możliwość osiągnięcia odpowiedniego poziomu świadomości politycznej na pierwszym etapie. Elementy te wywodzą się z rewolucyjnych środowisk robotników i studentów i pewnych warstw drobnej burżuazji.”

Carlos Fonseca (1936–1976)

Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 56.

O wojnie

„Żydzi są mistrzami podziałów, a teoria dzielenia i rządzenia została dopracowana przez nich do perfekcji. Istnieje kilka sposobów dzielenia ludzkości – płeć, grupy wiekowe, religie, narody i różne inne, ale Karol Marks postanowił podzielić ją na „burżuazję i proletariuszy.””

Ben Klassen (1918–1993)

Odwieczna Religia Natury

O religii , O perfekcji

„Rząd pełni jedynie obowiązki sługi i żandarma burżuazji.”

Errico Malatesta (1853–1932) włoski myśliciel polityczny, anarchista

Kapitalizm

„Albo biurokracja, coraz bardziej stająca się organem światowej burżuazji w robotniczym państwie, obali nowe formy własności i odrzuci kraj do kapitalizmu, albo klasa robotnicza rozgromi biurokrację i otworzy drogę do socjalizmu.”

Lew Trocki (1879–1940) rosyjski rewolucjonista

Źródło: Sytuacja ZSRR a zadania epoki przejściowej, w: Program Przejściowy (Agonia kapitalizmu a zadania Czwartej Międzynarodówki), „Biuletyn Opozycji”, maj-czerwiec 1938, wyd. Nurt Lewicy Rewolucyjnej, marxists.org http://www.marxists.org/polski/trocki/1938/prog_przejsciowy.htm#Sytuacja%20ZSRR%20a%20zadania%20epoki%20przej%C5%9Bciowej

„Zawsze żyliśmy w slumsach i dziurach w ścianach. Wiemy jak zapewnić sobie dach nad głową. Ponieważ, nie możecie zapominać, że potrafimy także budować. To my jesteśmy robotnikami, którzy zbudowali te wszystkie pałace i miasta, tu w Hiszpanii, w Ameryce i wszędzie indziej. My, robotnicy, potrafimy zbudować kolejne, które zajmą ich miejsce. I do tego lepsze. W najmniejszym stopniu nie boimy się ruin. Zamierzamy posiąść na własność ziemię. Nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości. Burżuazja mogłaby zniszczyć i doprowadzić do ruiny swój własny świat zanim zostawi ten etap historii za sobą. Niesiemy ze sobą nowy świat, tu, w naszych sercach. Świat ten dokonuje się w tej chwili.”

Buenaventura Durruti (1896–1936) hiszpański przywódca anarchistyczny

Źródło: Wywiad przeprowadzony przez Pierre van Paassena, 1936.

O świecie , O zapominaniu , O historii , O pewności siebie