Cytaty na temat zabór (27 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„Głównym warunkiem demokratycznego pokoju jest wyrzeczenie się aneksyj (zaborów) – nie w tym niesłusznym sensie, że wszystkim państwom zwraca się to, co utraciły, lecz w tym jedynym słusznym sensie, że każda narodowość, bez żadnego wyjątku, i w Europie, i w koloniach, uzyskuje wolność i możność samodzielnego zadecydowania, czy tworzy państwo odrębne, czy też wchodzi w skład jakiegoś innego państwa.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

Zadania rewolucji
Źródło: s. 8

O pokoju , O wolności , Sens

„Mianowany przed kilkoma miesiącami dyrektor gimnazjum, Rosjanin Mielnikow, z niesłychaną surowością wymagał od swych wychowanków ślepego posłuszeństwa i przywiązania do carskiej Rosji. Niezwykła ta opowieść rozpoczyna się bowiem w roku tysiąc dziewięćset drugim, gdy znaczna część Polski znajdowała się pod zaborem rosyjskim. Znienawidzony przez uczniów nowy dyrektor wykazywał szczególną gorliwość w dziele rusyfikacji polskiej młodzieży. Mało mu było tego, że wszystkie lekcje prowadzono wówczas w języku rosyjskim. Mielnikow, a pod jego wpływem i niektórzy nauczyciele pilnie przestrzegali, aby uczniowie w szkole w ogóle nie rozmawiali po polsku. Dyrektor wiele czasu poświęcał również badaniu stosunków panujących w rodzinach wychowanków. Na każdym kroku węszył nieprzychylność Rosji, co w szkole znajdowało odbicie w ujemnej ocenie postępów w nauce.”

Alfred Szklarski książka Tomek w krainie kangurów

Tomek w krainie kangurów
Źródło: rozdział 1

O młodzieży , O nauce , O nauczycielach , O czasie

„Gdy tak walczyłem o przyłączenie b. zaboru pruskiego do niepodległej Polski, ci, którzy mnie dziś usiłują zdeptać i zmarnować moralnie i materialnie, przybywali do Berlina zapewniać rząd niemiecki, że wyrzekają się Górnego Śląska, Poznańskiego i Pomorza. A inni w pisemkach wydawanych w Szwajcarii denuncjowali mnie i innych Polaków u rządu niemieckiego, że służę entencie.”

Wojciech Korfanty (1873–1939) polityk polski, działacz narodowy na Górnym Śląsku

Komentarz: ludzie z obozu sanacyjnego, którzy atakowali Wojciecha Korfantego w 1927 roku, w czasie I wojny światowej byli zwolennikami Aktu 5 listopada i ścisłej współpracy z Niemcami.
Źródło: Odezwa do ludu śląskiego, 1927 https://pl.wikisource.org/wiki/Odezwa_do_ludu_śląskiego.

„Statystycznie nie jest za dobrze – poczucie humoru mamy niezbyt silnie rozwinięte. Chyba z powodu tylu lat pod zaborem mamy element zabawy trochę cofnięty w rozwoju. Powstawały tylko kabarety polityczne, a rozrywka prostsza, choć dobra, nie była szanowana. Trzeba było pisać eposy na temat państwa polskiego albo niezwykle skomplikowaną muzykę poważną. Teraz musimy przejść przez etap nacieszenia się głupkowatymi programami w TV – wszelkimi biesiadami…”

Grzegorz Halama (1970) polski aktor kabaretowy

Źródło: Agnieszka Maria Sztyler, Statystycznie nie jest za dobrze, „Gazeta Wyborcza” Lublin, 26 lutego 2003 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/statystycznien.htm

„Wszystkie zapamiętane przez nas obchody trzeciomajowe rozpoczynały się od przemówień, wygłaszanych niekiedy przez ludzi, którzy byli wychowani i wykształceni w obcych szkołach, w trzech rozmaitych zaborach. Niektóre z nich przeszły jako tematy do wesołych opowiadań i anegdot. Cytowany był na przykład taki fragment przemówienia: „Otczizna nasza została podzielona na trzy czensti. Jedną wzięli Germańcy, drugą – Awstryjcy, a trzecią – my!” Fragment innego brzmiał: „Powstała otczizna nasza, Polska, która podzielona była na trzy nierówne połowy, a tereny jej zachwycone wojną”.”

Karol Olgierd Borchardt książka Znaczy Kapitan

Znaczy Kapitan

O wojnie , O ludziach

„Podstawowa przestrzeń, w której duża część Polaków funkcjonuje, w której realizuje praktyki społeczne, to klanowo rozumiana rodzina. Tyle że ona jest wymierzona przeciwko reszcie społeczeństwa, przeciwko innym klanom, a jej partykularny interes realizowany jest kosztem dobra publicznego. To cecha typowa społeczeństw, którym przez długi czas brakowało instytucjonalnej autonomii i zbiorowej podmiotowości. I nie myślę tu tylko o zaborach, ale o wielowiekowej kondycji chłopskiej. Taka podstawowa struktura funkcjonowania jest zarazem bardzo konserwatywna, bo zakłada naturalną nierówność i niemal permanentny konflikt – nie konflikt polityczny, ale klanowy – jako swój modus działania. I kiedy myślimy o przejściu członków takiej struktury do jakiejś szerszej, bardziej pojemnej wspólnoty, to naturalnie będzie nią naród rozumiany w kategoriach etniczno-religijnych; naród to taki wielki klan, religia zaś to właściwie jedyny dostępny język uniwersalny.”

Andrzej Leder (1960)

Źródło: rozmowa Michała Sutowskiego, Pustka po lewicy http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20151218/leder-pustka-po-lewicy, krytykapolityczna.pl, 19 grudnia 2015.

O rodzinie , O religii , O myślach , O czasie

„Lelewel (Herr Lölhöffel) – historiografia już od zaborów pięknie wyidealizowała tego Pana. Nie bez powodu nasz wybitny uczony orientalista, językoznawca i numizmatyk prof. dr hab. Ignacy Pietraszewski, nękany pod zaborami za swój patriotyzm, dedykował „Nowy przekład dziejopisów tureckich, dotyczących się, historii polskiej…(t.1–Berlin 1846), następująco: «Szlachetnym tylko i wiernym rodzinnej ziemi mojej Braciom – nie zaś tym, którzy z uszczerbkiem Ojczyzny obcym zaprzedali swą uczoność, myśli, uczucia, słowem całą osobistość swoją, poświęcam.»”

Janusz Bieszk (1955) polski autor

O emocjach , O historii , O myślach , O ojczyźnie

„Silne państwa dążą do zaboru cudzych ziem, słabe zajęte są tylko obroną.”

Shang Yang (-390–-338 p. n. e.)

„To nie jest problem dnia dzisiejszego. Zmagamy się z nim od stuleci. To jest problem, który sprawił, że doszło do zaborów. Wówczas wpływy sąsiednich mocarstw były bardzo silne. One wynikały z uwikłań rodzinnych, magnackich, biznesowych czy wprost łapówkarskich lub innych, o których wiemy, że również mogą występować.”

Andrzej Duda (1972) polski polityk, prezydent, prawnik

odpowiedź na pytanie dziennikarza, czy działalność opozycji politycznej w okresie rządów PiS jest inspirowana „z zewnątrz”.
Źródło: Wywiad prezydenta dla „Gazety Polskiej” http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/wywiady/art,88,wywiad-prezydenta-dla-gazety-polskiej.html, prezydent.pl, 28 grudnia 2016.

O problemach

„Jesteśmy nadal zabijani za wiarę. Dzieje się to poza Polską, ale działo się niedawno przecież także w Polsce. Zabójcy księży są wśród nas. Jedni po wyroku, inni bez żadnego wyroku. Odpowiedzialny za dziesięciolecia prześladowań Kościoła gen. Jaruzelski pobiera emeryturę rządową. Kazał zabijać w Gdańsku w roku 1970, kazał zabijać w 1981 r. – to wiemy i to oczywiste. Rzadziej myślimy o tym cichym okresie, gdy niby nic się nie działo, a on był ministrem obrony narodowej – wtedy prześladowano księży, tworząc kompanie karne dla kleryków, zrywając medaliki z szyi poborowych, odmawiając dostępu do niedzielnej mszy świętej, sakramentów, prześladując zawodowych wojskowych za ślub kościelny lub posłanie dziecka do Pierwszej Komunii. Prześladowanie katolików trwa w różnym nasileniu i formie od czasu zaborów z małą przerwą na 20-lecie międzywojenne. A teraz to prześladowanie wzrasta i jak zawsze należy stawiać temu opór. Opór duchowy, modlitewny, ale i czynny, bo wiara bez uczynków jest niczym.”

Wojciech Cejrowski (1964) polski dziennikarz i podróżnik

Źródło: Niech nas pałują!, „Gazeta Polska”, 28 marca 2012

O dzieciach , O wierze , O myślach , O ślubie

„Wbrew powszechnemu mniemaniu, Śląsk nigdy nie był pod żadnym zaborem, Śląsk po prostu od 1348 r. przez 600 lat rozwijał się poza Polską (w Czechach, Austrii i Prusach), w odmiennych tradycjach, systemach politycznych i ustrojowych.”

Michał Smolorz (1955–2013) polski dziennikarz, publicysta, reżyser i producent

Źródło: Śląskie strachy na Lachy, polityka.pl, 14 kwietnia 2012 http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1525647,1,o-co-chodzi-slazakom.read

O strachu

„Po prostu był brak takiej publikacji historycznej w Polsce, mimo że minęło już prawie 100 lat po zaborach od 1918 roku. Dlaczego? Zrobiłem to dla społeczeństwa polskiego, starszego i młodszego pokolenia, żeby poznało lub przypomniało sobie swoje słowiańskie korzenie i dumną wielką lechicką przeszłość oraz zachowało właśnie tę lechicką tożsamość historyczną głęboko w swoich sercach i nie pozwoliło jej sobie odebrać.”

Janusz Bieszk (1955) polski autor

Wywiad "Słowiańscy królowie Lechii" z 15 września 2016

O zachowaniu , O przeszłości , Serce

„Małość ruchu nacjonalistycznego wynikała także z jego charakteru drobnomieszczańskiego. Samo dążenie do wzmocnienia pozycji drobnego handlu chrześcijańskiego było ruchem w pewnym okresie nieuniknionym i zdrowym. Lecz walka z przekupkami i handełesami stawała się groteską, gdy chciano z niej uczynić wielką ideę. Nacjonalizm imperialistyczny w krajach będących jej właściwą ojczyzną był zawsze ideą wielkiej burżuazji przemysłowej i kapitału finansowego. Drobnomieszczaństwo, jako żywioł miejski najbardziej bezkrytyczny i ograniczony, służy co najwyżej za narzędzie do „lansowania” zdobywczych przedsięwzięć wielkokapitalistycznych.
To, co powiedziano wyżej o znaczeniu ideologii burżuazyjnej, stosuje się do zaboru rosyjskiego. W Galicji było gorzej. Mieszczaństwo (poza kahałami) odgrywało tam znikomą rolę polityczną. Nacjonalizm zaprawiał się do wielkich czynów głównie na Ukraińcach. Wobec zacofania społecznego kraju i agrarnego charakteru antagonizmów narodowościowych w Galicji wschodniej, nacjonalizm polski zatracił tam wszelkie piętno burżuazyjnej nowoczesności i poszedł w służbę obszarników, którzy posługiwali się nim – podobnie jak Żydami – z wielkopańską pogardliwą odrazą, przez rękawiczkę. Później stoczył się jeszcze niżej: do przedpokojów carskich okupantów.”

Julian Brun (1886–1942) polski dziennikarz i działacz komunistyczny

Źródło: Stefana Żeromskiego tragedia pomyłek, www.nowakrytyka.pl http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article446

O charakterze , O walce , O ojczyźnie

„Bądź co bądź te tendencje polityczne oraz faktyczna zależność od rządu austriackiego w połączeniu z jaskrawie prononsowanum frontem antyrosyjskim, wszystko to tam, na gruncie zaboru austriackiego, z konieczności musiało ruchowi strzeleckiemu nadać charakter ugody i lojalizmu wobec rządu austriackiego, a przy ścisłym sojuszu, a raczej ścisłej zależności Austrii wobec Niemiec – także wobec rządu niemieckiego.”

Irena Pannenkowa (1879–1969)

o poglądach Piłsudskiego, dotyczących sprzymierzenia z Austrią, które po latach przedstawił Marszałek jako kwestię wyłącznie taktyczną.
Źródło: Daria i Tomasz Nałęcz, Józef Piłsudski – legendy i fakty, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1987, ISBN 8320319676, s. 139–140.

O charakterze

„W XVIII wieku Europa odetchnęła z ulgą. Trzy kraje normalne, przewidywalne, jak na owe czasy, dokonały zaboru czwartego kraju. Kraju głupiego i swarliwego. Rozbiory. Teraz nikt nie miałby ochoty nawet nas rozbierać!”

Daniel Olbrychski (1945) polski aktor

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 19 kwietnia 2006

O wieku

„Nadzieją jest też potencjał naszego Narodu. Po zaborach w 20 lat dociągnęliśmy do europejskiej czołówki. W PRL mimo rządów komunistów zbudowaliśmy silny przemysł. Blisko 20 lat tzw. transformacji doprowadziło do katastrofy gospodarki. Ale mamy doświadczenie w wychodzeniu z trudnych sytuacji, a świadomość, że trzeba zacząć odbudowę kraju, jest już powszechna. Tym razem mamy jednak, niestety, poważną przeszkodę w postaci Unii Europejskiej. W II Rzeczypospolitej wszystkie poważne inwestycje były organizowane przez rząd. Natomiast przepisy unijne nie pozwalają na włączenie się społeczeństwa w odbudowę gospodarki, bowiem ogólnospołeczne inicjatywy organizuje rząd, a rządowi nie wolno ingerować w gospodarkę. Ze statystyk wynika, że ok. 70 procent społeczeństwa żyje poniżej minimum socjalnego, 19 procent poniżej minimum biologicznego. Nędzarze nie mogą inaczej niż wspólnie odbudować gospodarki. To zaś jest ograniczone przepisami, które z własnej woli przyjęliśmy.”

Andrzej Gwiazda (1935) polski działacz związkowy

Źródło: Nie poddaliśmy się poprawności politycznej, naszdziennik.pl, 28 czerwca 2008 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20080628&typ=my&id=my11.txt

„Należy sięgnąć do przeszłości, do obrazu okupowanego kraju pod hitlerowskim terrorem, do rosnącej w siły Armii Krajowej i kształtujących się dążeń programowych Polski Podziemnej. Jak różne były przecież nastroje społeczeństwa w okresie od klęski wrześniowej do upadku Francji, od jego postawy, jaka się hartowała w poczuciu świadomości długiej okupacji, wymagającej wielu ofiar i wytrwałych przygotowań do upragnionego dnia jawnego chwycenia za broń. Gdy rozpoczynała się wojna, Stalin był partnerem Hitlera. W czasie Powstania Warszawskiego należał do Wielkiej Trójki, decydującej również o powojennych losach Europy i w tym charakterze uzyskał już w 1943 r. w Teheranie zatwierdzenie przez Roosevelta i Churchilla zaboru polskich ziem wschodnich, zagarniętych w porozumieniu z Hitlerem.”

Tadeusz Żenczykowski (1907–1997) polski prawnik, działacz polityczny i publicysta

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 7–8.

O losie , O wojnie , O charakterze , O sile

„Prusy nie posiadały tytułu do zaboru polskiego Pomorza. Nie chciałbym udowadniać tęgości praw do tej ziemi.”

Fryderyk II Wielki (1712–1786)

„Dzięki takim żołnierzom, fanatycznie oddanym sprawie wyzwolenie Polski i ludu polskiego z niewoli, stało się PPS „niepokonaną potęgą”, jak mówił prokurator rosyjski Żyżyn… Ale jacyż to dziwni byli „żołnierze”. Nie chciał ich kraj „uspokojony” po 1863 roku, bał się ich i przeklinał; nie mieli odznak żołnierskich, broń musieli kryć przed okiem szpiegów carskich i prowokatorów, a czekała ich nie śmierć na polu bitwy, lecz skatowanie przez zbirów carskich, lub – sąd wojenny i szubienica… W najlepszym razie straszna rosyjska katorga. Jawna prasa polska rzuciła na ich groby ciężkie kamienie oszczerstwa i obelgi, a tylko w podziemiach rewolucji otaczano ich nazwiska – pseudonimy skromnym wieńcem chwały. A przecież była to jedyna siła w narodzie, która z potęgą niepokonanego żywiołu dążyła do Niepodległej Ojczyzny! Dążyła do niej z całą świadomością, że bez zjednoczenia i wyzwolenia Polski nie ma co marzyć o nowoczesnym życiu, o rozwoju, o sile klasy robotniczej polskiej, rozbitej w zaborach na trzy odłamy, z konieczności słabe i niezdolne do wypełnienia historycznej misji proletariatu.”

Ignacy Daszyński (1886–1936) polski polityk

o bojowcach PPS walczących w rewolucji 1905.

O śmierci , O ludziach , O książkach , O sile

„Bardzo często ludzie mówią: Ach, po co nam Polska, Unia Europejska jest najważniejsza. Bywają takie głosy. To niech sobie ci wszyscy przypomną te 123 lata zaborów.”

Andrzej Duda (1972) polski polityk, prezydent, prawnik

Źródło: Duda: UE jest najważniejsza? A pamiętacie zabory http://www.rp.pl/Polityka/180319720-Duda-UE-jest-najwazniejsza-A-pamietacie-zabory.html, rp.pl, 13 marca 2018

O ludziach

„Nie o wiele lepiej jest na terenach okupacji sowieckiej, gdzie stalinowskie braterstwo narodów okazało się wierutnym kłamstwem. (…) Podobnie jak Trzecia Rzesza i bolszewicka Rosja nie dotrzymuje żadnych umów. Pośpieszyła się przypieczętować bezprawie i przeprowadziła siłą w kraju, który okupuje t. zw. wybory do zgromadzeń narodowych. Ich jedyną rolą było bierne, ślepe i posłuszne zatwierdzenie zaboru i zalegalizowanie grabieży. (…) Wybije również wtedy godzina, wyzwalająca świat wraz z samymi Niemcami i Rosjanami od germanizmu hitlerowskiego i od bolszewizmu moskiewskiego.”

Władysław Sikorski (1881–1943) generał polski, premier

o agresji ZSRR na Polskę w 1939 i następstwach, 5 marca 1940.
Źródło: M. P. Nr 58 z 30 marca 1940 http://www.dziennikustawnauchodzstwie.gov.pl/data/MP/MP_1940-03-30_Nr58-74.pdf

O kłamstwie , O świecie , O sile

„Porównanie przez prezydenta Andrzeja Dudę członkostwa w Unii Europejskiej do 123 lat zaborów, w sytuacji gdy Polska jest największym beneficjentem środków unijnych to polityczna katastrofa i wielki prezent dla opozycji.”

Michał Szułdrzyński (1980)

Źródło: Duda: UE jest najważniejsza? A pamiętacie zabory http://www.rp.pl/Polityka/180319720-Duda-UE-jest-najwazniejsza-A-pamietacie-zabory.html, rp.pl, 13 marca 2018.

„Kolejny etap zawłaszczenia państwa we wszystkich jego obszarach, zaboru państwa polskiego przez jedna partię, a w zasadzie jednego człowieka. Jeżeli ta reforma będzie wdrożona, a grozi nam, że będzie, tak na 99 procent, to będzie oznaczało, że w ciągu kilku lat minister sprawiedliwości wychowa sobie korpus sędziów posłusznych, gotowych strzelać obcasami przed urzędnikami państwowymi, czy również partyjnymi.”

Andrzej Rzepliński (1949) polski prawnik

O projektowanych zmianach ustawowych w statusie Krajowej Rady Sądownictwa
Źródło: "Ja należę do pierwszego sortu" http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/prof-andrzej-rzeplinski-i-waldemar-zurek-w-faktach-po-faktach,729717.html, tvn24.pl, 5 kwietnia 2017

O sprawiedliwości

„Społeczeństwo niemieckie od pierwszej chwili po podpisaniu traktatu wersalskiego domagało się zwrotu ziem utraconych na wschodzie. Historycy niemieccy przekonywali swój naród, że ma do tych ziem odwieczne prawo i że zabór ich przez Polskę, to bezprzykładna krzywda.”

Leon Koczy (1900–1981) polski historyk i działacz polonijny

Źródło: Wybuch wojny w świetle dokumentów dyplomatycznych http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/doccontent?id=9996, Jerozolima 1942, s. 14.

O krzywdzie

„W zaborach pruskim i austriackim, zwłaszcza jednak w pruskim, germanizacja Żydów postępowała konsekwentnie. Bardzo często stawali się oni patriotami niemieckimi, co stawiało ich na przeciwległym społeczności polskiej biegunie.”

Zygmunt Zieliński (1931) polski historyk

Źródło: Polska dwudziestego wieku. Kościół - Naród - Mniejszości, Lublin 1998, s. 71.

„Komuniści po wojnie prawie całkowicie spełnili wyśniony od dawna sen endeków, odcięli wschód i przesuwając nas na zachód uczynili ten kraj niemal monoetnicznym i monoreligijnym. Korzenie naszej kultury, a zatem i kuchni, tkwią jednak w I Rzeczypospolitej, która była krajem wielokulturowym, wieloreligijnym, wieloetnicznym, krajem, który do czasu Konstytucji 3 maja był unią dwupaństwową. A na dodatek, kiedy rodziła się nowoczesna kuchnia, czyli w XIX wieku, ten kraj był pod zaborami.”

Robert Makłowicz (1963) dziennikarz polski

Źródło: Robert Makłowicz: Czy to nie byli Polacy? Dostałbym w ryj, gdybym się ich spytał https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/robert-maklowicz-czy-to-nie-byli-polacy-dostalbym-w-ryj-gdybym-sie-ich-spytal/cx87jhf, onet.pl, 3 lutego 2018

O wojnie , O czasie , O snach , O wieku

„Kocham Polskę tak jak ktoś, kto ją utracił i długo tęsknił. Kocham Polskę tak jak kocha się dziecko czy rodziców. Po prostu kocham. Powiedzieć, że kocham, bo znam, bo to jest moje, swojskie i znane, to za mało. Dotąd myślałam, że kocham Gdańsk, morze, park w Szczecinie, ale ostatnio jechałam przez Gniezno i czułam takie wzruszenie, że trudno mi to opisać. Jak ktoś mówi, że kocha Polskę to natychmiast podejrzewany jest o jakieś nacjonalistyczne skrzywienia, a ja jestem zdeklarowaną liberałką. W Polsce trzeba wciąż uważać co się mówi. (…) Kiedy mówię, że lubię jakiś stary kościółek zaraz słyszę, że chyba zdewociałam. Kiedy oburzam się słysząc, że Polska jest w ruinie, mówi mi się, że nie tylko w ruinie, ale nie odzyskała wolności, że jest pod zaborami. Jakimi zaborami? Zwyczajne proste zdania bez podtekstu zaraz się upolitycznia, nawet u cioci na imieninach. Bo Polska to dwa obozy, które poza wspólnym językiem nie mają nic wspólnego, dzieli je historia, religia, media, permanentna wojna domowa o wszystko i o nic.”

Magdalena Parys (1971) polska poetka, pisarka i tłumaczka mieszkająca w Berlinie

Źródło: rozmowa Beaty Kęczkowskiej Magdalena Parys: Aż się we mnie trzęsie. „Wysokie Obcasy extra”, październik 2015

O morzu , O myślach , O myśleniu , O języku słowackim