Cyceron cytaty

Marek Tulliusz Cyceron , inaczej Marek Tulliusz Cycero – pisarz, mówca, polityk, dowódca wojskowy, filozof, prawnik i kapłan rzymski. Jako polityk i wódz stojący na czele stronnictwa broniącego republiki rzymskiej przeciw Cezarowi, Antoniuszowi i Oktawianowi, poniósł klęskę. Jako mówca i pisarz, podziwiany nawet przez wrogów, już za życia odniósł wielki sukces. Współcześnie uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury. Podkreślał, że większa jest trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę. Zajmując się literackimi i filozoficznymi studiami, miał poczucie, że tworzy dzieła daleko ważniejsze, niż gdy siedział w krześle kurulnym.

Już w starożytności sposób, w jaki posługiwał się językiem łacińskim, był uznawany za ideał, do którego powinni dążyć mówcy i pisarze. W średniowieczu na podstawie jego dzieł nauczano retoryki, a autorytet Cycerona w tej dziedzinie był uważany za niepodważalny. Dla humanistów stał się pisarzem wzorcowym, którego styl należało naśladować. Jego mowy, listy oraz teksty na temat retoryki i filozofii, uważane są za normę językową prozy łacińskiej. Cyceroński model używania języka przez wieki wpływał na rozwój kultur, które czerpały wzorce z klasycznej łaciny. Cyceron jest prawdopodobnie bardziej odpowiedzialny, niż jakikolwiek inny człowiek w historii, za obecny kształt języków literackich używanych na całym świecie.

Rozwinął prozę rzymską, a dziedzictwo filozofii greckiej przekazał następnym wiekom w łacinie. Jego dzieła inspirowały twórczość europejską przez dwa tysiąclecia – oczarowani nimi byli m.in. Petrarka, Erazm z Rotterdamu, deiści angielscy, Wolter czy Mirabeau. Dzieła te wciąż są żywe, a postać Cycerona nie jest obca współczesnej kulturze masowej – pojawia się w powieściach i filmach.

Od starożytności aż do XIX wieku, w kulturze europejskiej jego utwory były podstawą programu szkolnego, a ich znajomość niezbędnym elementem wykształcenia. Przez ponad półtora tysiąca lat, od V do XIX wieku, uczniowie musieli na co dzień obcować z dwiema książkami. Jedną z nich była Biblia, drugą prace Cycerona. Uczono się na pamięć mów Cycerona, aby potem w praktyce stosować jego sposób wysławiania się, argumenty i figury retoryczne. Z jego prac czerpano sposoby umożliwiające przekonanie słuchaczy do własnych racji, które tak mocno zakorzeniły się, że są nadal wykorzystywane – przez duchownych, prawników czy polityków.

Dzieła Cycerona były wielką pochwałą ustroju republikańskiego. To jedyna forma państwa, w której – jego zdaniem – warto żyć. Z wielką mocą swojego talentu przeciwstawiał się przez całe życie monarchii i dyktaturze; za swoje przekonania oddał życie. Nazwisko jego stało się symbolem republiki, która wraz z nim zginęła. Cyceronowi kultura i nauka zawdzięczają między innymi takie pojęcia jak „człowieczeństwo” czy „ludzka godność” , które po dziś dzień stanowią wspólne dobro cywilizowanej ludzkości.

Cyceron, będący „nowym człowiekiem” wspiął się z małomiasteczkowej, peryferyjnej społeczności na szczyty władzy wielkiego rzymskiego imperium. Przez wieki podziwiano upór, z jakim ten chwiejny człowiek, intelektualista obejmujący wszystkie możliwe aspekty każdej sprawy, walczył o swoje ideały, a także jego zdolność przekonywania do własnych poglądów zarówno wykształconych elit, jak i wielkich tłumów. Z jego imieniem na ustach szli mordercy Cezara, chociaż on sam w spisku ani zamachu udziału nie brał. Wokół niego skupili się w ostatnim roku jej istnienia wszyscy obrońcy republiki, mimo że Rzymianinem z urodzenia nie był. Dzięki jego pismom republikańskie, demokratyczne idee zostały przekazane średniowiecznej i nowożytnej Europie, a założyciele współczesnych demokracji często się na Cycerona powoływali. Wikipedia  

✵ 3. Styczeń 106 p. n. e. – 7. Grudzień 43 p. n. e.   •   Natępne imiona Marcus T. Cicero, Цицерон
Cyceron Fotografia

Dzieło

Cyceron: 288   Cytatów 28   Polubień

Cyceron słynne cytaty

„Każdy człowiek może zbłądzić, uparcie trwa w błędzie tylko głupiec.”

Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare. (łac.)
Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

„Historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia.”

Historia testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, magistra vitae. (łac.)

„W czasie wojny milczą prawa.”

Inter arma enim silent leges. (łac.)

„Dobro ludu najwyższym prawem.”

Salus populi suprema lex. (łac.)

Cyceron Cytaty o przyjaźni

„Najtrudniej o przyjaźń wśród tych, którzy ubiegają się o zaszczyty w służbie państwowej. Gdzie bowiem znajdziesz takiego, który godność przyjaciela przeniósłby ponad swoją?”

Amicitiae difficillimae reperiuntur in iis, qui in honoribus reque publica versantur. Ubi enim istum invenies, qui honorem amici anteponat suo? (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, Laelius o przyjaźni
Źródło: 17 (64)

Cyceron Cytaty o myślach

„Żyć – to myśleć.”

Vivere est cogitare. (łac.)

„Dla cnoty nie ma żadnego większego teatru nad sumienie.”

Źródło: Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin, wyb. Roman Tokarczyk, wyd. Wolters Kluwer Polska, s. 167.

„Strach nie jest długotrwałym nauczycielem obowiązku.”

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

„Dobro państwa – najwyższym prawem.”

Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

Cyceron: Na czasie cytaty

„Gdy zachowują spokój, godzą się.”

Cum quiescunt, probant. (łac.)
Mowy, Przeciw Katylinie
Źródło: I, 21

„Niech oręż ustąpi przed togą, a wawrzyn przed sławą.”

Cedant arma togae, concedat laurea laudi. (łac.)

Cyceron cytaty

„Co nie jest moralnie dobre, nie jest pożyteczne.”

Quod honestum non est, id ne utile quidem. (łac.)

„Ten jest bogaczem, który tyle posiada, że niczego więcej nie pożąda.”

Dives est, cui tanta possesio est, ut nihil optet amplius. (łac.)

„Co innego jest ukryć, co innego przemilczeć.”

Aliud est celare, aliud tacere. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, O powinnościach
Źródło: III, 14

„Sztuka jest filozofią życia.”

Ars est philosophia vitae. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, De finibus
Wariant: Filozofia jest sztuką życia.

„Imiona są ohydne.”

Nomina sunt odiosa (łac.)
Znaczenie: nie należy wymieniać nazwisk

„Bowiem nie tylko owa fortuna jest ślepa, lecz także czyni ślepymi zwykle tych, których objęła”

wybrała
Non enim solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, Laelius o przyjaźni
Źródło: 15 (54)

„Przystoi, aby Ojczyzna była nam droższa niż my sami sobie.”

Decet cariorem esse patriam nobis quam nosmet ipsos. (łac.)

„Życie jest krótkie – chwała nieśmiertelna.”

Vitae brevis cursus, gloriae sempiternus. (łac.)

„Istnieje owo niepisane, lecz przyrodzone prawo, iż siłę siłą odeprzeć wolno.”

Est enim ea non scripta, sed nata lex, quod vim vi repellere licet. (łac.)

„W czasie wojny milkną muzy.”

Inter arma silent Musae. (łac.)

„Drodzy są rodzice, dzieci, krewni, domownicy, ale miłość wszystkiego zawarła w sobie ojczyzna.”

Cari sunt parentes, cari liberi, propinqui, familiares, sed omnium caritates patria una complexa est. (łac.)
Źródło: Czesław Jędraszko, Łacina na co dzień, Warszawa 1988, s. 44.

„Dwa razy potknąć się o ten sam kamień.”

Bis ad eundem lapidem offendere. (łac.)

„Przyzwyczajenie to (jakby) druga natura.”

Consuetudo (quasi) altera natura. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, De finibus
Źródło: 5, 25, 74

„Starość odrywa od życia codziennego.”

A rebus gerendis senectus abstrahit. (łac.)

„Niech pije albo niech się wynosi.”

Aut bibat aut abeat! (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, Rozmowy tuskulańskie (Tuskulanki)
Źródło: V, 41

„Skutkiem przeciwieństwa jest przeciwieństwo.”

Contratorium cotraria sunt consequentia. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, Rozmowy tuskulańskie (Tuskulanki)
Źródło: V, 17

„Odszedł precz, umknął, wyrwał się.”

Abiit, evasit, excessit, erupit. (łac.)
Mowy, Przeciw Katylinie
Źródło: II, 1, 1

„Drugie ja.”

Alter ego. (łac.)

„Milcząc, wołają.”

Cum tacent, clamant. (łac.)
Znaczenie: milczenie jest wymowniejsze od mowy.
Mowy, Przeciw Katylinie
Źródło: I, 3

„Nie można powiedzieć niczego tak niedorzecznego, czego by jakiś filozof nie powiedział.”

Nihil tam absurde dici potest quod non dicatur ab aliquo filosophorum (łac.)
Źródło: De Divinatione, II, 58.

„Filozofia jest uprawą ducha.”

Cultura animi philosophia est. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, Rozmowy tuskulańskie (Tuskulanki)
Źródło: II, 5

„Człowieka tworzą maniery i charakter.”

Źródło: Stanisław Kilian, Państwo i społeczeństwo, wydania 1–4, Krakowska Szkoła Wyższa im.A. Frycza-Modrzewskiego, 2005, s. 75.

„Przyjaciel to jakby mój sobowtór.”

Amicus tamquam alter ego. (łac.)
Źródło: C. Jędraszko, Łacina…, op. cit., s. 23.

„Gdy z naturą niezwykłą i wybitną połączy się jakieś wykształcenie naukowe, wówczas zwykle powstaje coś wspaniałego i osobliwego.”

Cum ad naturam eximiam et illustrem accessit ratio quaedam conformatioque doctrinae, tum illud nescio quid praeclarum ac singulare existere. (łac.)
Mowy
Źródło: Pro Archia poeta 7

„Jestem obywatelem rzymskim.”

Civis Romanus sum. (łac.)
wypowiadając te słowa obywatel Rzymu uchylał się przed sądem poza granicami swej ojczyzny.
Mowy
Źródło: In Verrem 5, 57, 147

„Czyż każdy zacny i poważny człowiek nie wyzna, że wiele nie wie i że ciągle powinien się uczyć?”

Nonne optimus et gravissimus quisque confitetur multa se ignorare et multa sibi etiam atque etiam esse discenda? (łac.)

„Pieniądz jest nerwem wojny.”

Nervus belli pecunia. (łac.)

„Co kto często widzi, temu się nie dziwi, chociażby nie wiedział, dlaczego to się dzieje; czego przedtem nie widział, to jeśli się zdarzy, uważa za dziw.”

Quod crebro videt non miratur, etiamsi cur fiat nescit. Quod ante non vidit, id si evenerit, ostentum esse censet. (łac.)
Źródło: De Divinatione, II. 22

„Widzę wilka.”

Video lupum. (łac.)
pol. O wilku mowa.

„Historia jest nauczycielką życia.”

Historia magistra vitae est. (łac.)

„Pewnego przyjaciela poznaje się w niepewnym położeniu.”

Amicus certus in re incerta cernitur. (łac.)
cytując Enniusza.
Dzieła filozoficzne i retoryczne, Laelius o przyjaźni
Źródło: 17 (64)

Podobni autorzy

Demostenes Fotografia
Demostenes 18
mówca grecki
Isokrates Fotografia
Isokrates 14
mówca grecki
Epikur Fotografia
Epikur 49
grecki filozof
Petroniusz Fotografia
Petroniusz 12
rzymski pisarz, filozof i polityk, domniemany autor Satyric…
Juwenalis Fotografia
Juwenalis 13
rzymski poeta
Tacyt Fotografia
Tacyt 33
historyk rzymski
Juliusz Cezar Fotografia
Juliusz Cezar 19
rzymski polityk i wódz
Terencjusz Fotografia
Terencjusz 23
komediopisarz rzymski
Tytus Liwiusz Fotografia
Tytus Liwiusz 19
rzymski historyk
Marek Aureliusz Fotografia
Marek Aureliusz 59
cesarz rzymski