1. Cytaty
  2. Autorzy
  3. Cyceron

Cyceron cytaty
strona 2

Marek Tulliusz Cyceron , inaczej Marek Tulliusz Cycero – pisarz, mówca, polityk, dowódca wojskowy, filozof, prawnik i kapłan rzymski. Jako polityk i wódz stojący na czele stronnictwa broniącego republiki rzymskiej przeciw Cezarowi, Antoniuszowi i Oktawianowi, poniósł klęskę. Jako mówca i pisarz, podziwiany nawet przez wrogów, już za życia odniósł wielki sukces. Współcześnie uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury. Podkreślał, że większa jest trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę. Zajmując się literackimi i filozoficznymi studiami, miał poczucie, że tworzy dzieła daleko ważniejsze, niż gdy siedział w krześle kurulnym.

Już w starożytności sposób, w jaki posługiwał się językiem łacińskim, był uznawany za ideał, do którego powinni dążyć mówcy i pisarze. W średniowieczu na podstawie jego dzieł nauczano retoryki, a autorytet Cycerona w tej dziedzinie był uważany za niepodważalny. Dla humanistów stał się pisarzem wzorcowym, którego styl należało naśladować. Jego mowy, listy oraz teksty na temat retoryki i filozofii, uważane są za normę językową prozy łacińskiej. Cyceroński model używania języka przez wieki wpływał na rozwój kultur, które czerpały wzorce z klasycznej łaciny. Cyceron jest prawdopodobnie bardziej odpowiedzialny, niż jakikolwiek inny człowiek w historii, za obecny kształt języków literackich używanych na całym świecie.

Rozwinął prozę rzymską, a dziedzictwo filozofii greckiej przekazał następnym wiekom w łacinie. Jego dzieła inspirowały twórczość europejską przez dwa tysiąclecia – oczarowani nimi byli m.in. Petrarka, Erazm z Rotterdamu, deiści angielscy, Wolter czy Mirabeau. Dzieła te wciąż są żywe, a postać Cycerona nie jest obca współczesnej kulturze masowej – pojawia się w powieściach i filmach.

Od starożytności aż do XIX wieku, w kulturze europejskiej jego utwory były podstawą programu szkolnego, a ich znajomość niezbędnym elementem wykształcenia. Przez ponad półtora tysiąca lat, od V do XIX wieku, uczniowie musieli na co dzień obcować z dwiema książkami. Jedną z nich była Biblia, drugą prace Cycerona. Uczono się na pamięć mów Cycerona, aby potem w praktyce stosować jego sposób wysławiania się, argumenty i figury retoryczne. Z jego prac czerpano sposoby umożliwiające przekonanie słuchaczy do własnych racji, które tak mocno zakorzeniły się, że są nadal wykorzystywane – przez duchownych, prawników czy polityków.

Dzieła Cycerona były wielką pochwałą ustroju republikańskiego. To jedyna forma państwa, w której – jego zdaniem – warto żyć. Z wielką mocą swojego talentu przeciwstawiał się przez całe życie monarchii i dyktaturze; za swoje przekonania oddał życie. Nazwisko jego stało się symbolem republiki, która wraz z nim zginęła. Cyceronowi kultura i nauka zawdzięczają między innymi takie pojęcia jak „człowieczeństwo” czy „ludzka godność” , które po dziś dzień stanowią wspólne dobro cywilizowanej ludzkości.

Cyceron, będący „nowym człowiekiem” wspiął się z małomiasteczkowej, peryferyjnej społeczności na szczyty władzy wielkiego rzymskiego imperium. Przez wieki podziwiano upór, z jakim ten chwiejny człowiek, intelektualista obejmujący wszystkie możliwe aspekty każdej sprawy, walczył o swoje ideały, a także jego zdolność przekonywania do własnych poglądów zarówno wykształconych elit, jak i wielkich tłumów. Z jego imieniem na ustach szli mordercy Cezara, chociaż on sam w spisku ani zamachu udziału nie brał. Wokół niego skupili się w ostatnim roku jej istnienia wszyscy obrońcy republiki, mimo że Rzymianinem z urodzenia nie był. Dzięki jego pismom republikańskie, demokratyczne idee zostały przekazane średniowiecznej i nowożytnej Europie, a założyciele współczesnych demokracji często się na Cycerona powoływali. Wikipedia  

✵ 3. Styczeń 106 p. n. e. – 7. Grudzień 43 p. n. e.   •   Natępne imiona Marcus T. Cicero, Цицерон
Cyceron Fotografia
Cyceron: 288   Cytatów 28   Polubień

Cyceron cytaty

„Wybieraj, kogo masz kochać.”

Cyceron
Kochać się

„Gniew jest zaczynem niedorzeczności.”

Cyceron
O gniewie

„Nigdy się nie jest mniej samotnym, niż gdy się jest samotnym.”

Cyceron

„Krótki okres życia jest dostatecznie długi na to, aby żyć dobrze i uczciwie.”

Cyceron

Breve tempus aetis satis longum est ad bene honestumque vivendum. (łac.)
Źródło: C. Jędraszko, Łacina…, op. cit., s. 40.

„Dobrze powinno dziać się dobrym, źle złym.”

Cyceron

Bene bonis, male malis. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne
Źródło: De Natura Deorum III, 32, 80

„Darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby.”

Cyceron

Equi donati dentes non inspiciuntur. (łac.)

Koń

„Nie chcę chwalić, aby nie wydawać się pochlebcą.”

Cyceron

„Archimedesowy problem.”

Cyceron

Listy

O problemach

„Między dobrymi wszystko dobrze się układa.”

Cyceron

„Po co?”

Cyceron Pro Milone

Cui bono (fuerit)? (łac.)
Znaczenie: na czyją korzyść?
Mowy, Pro Milone
Źródło: 12

„Wiosłami i żaglami.”

Cyceron

Remis velisque. (łac.)
Znaczenie: pełną parą, co żywo, co tchu.

„Największa wina jest w tym, kto nie chce słuchać prawdy.”

Cyceron

„Poetą trzeba się urodzić, mówcą się staje.”

Cyceron

Poetae nascuntur, oratores fiunt. (łac.)

„Jak długo, Katylino, będziesz nadużywał naszej cierpliwości? Jak długo będziesz w swoim szaleństwie naigrywał się z nas? Do jakich granic będziesz się chełpił swoim zuchwalstwem nie znającym cugli? Czyż nie strwożyły cię nocne straże na Palatynie ani straże przemierzające miasto, ani trwoga, która ogarnęła lud, ani obecność tutaj wszystkich uczciwych ludzi, ani wybór tego obronnego miejsca na posiedzenie senatu, ani twarze i spojrzenia wszystkich obecnych? Czyż nie rozumiesz, że zamiary twoje zostały odkryte? Nie widzisz, że twój spisek znany już jest wszystkim obecnym i zdemaskowany? Kto z nas, według ciebie, nie wie, co robiłeś ostatniej, co poprzedniej nocy, gdzie byłeś, kogo zwoływałeś, jaką podjąłeś decyzje? O co za czasy! O co za obyczaje!”

Cyceron

Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? (łac.)
1. mowa wygłoszona w Senacie rzymskim 8 października 63 p.n.e.
Mowy, Przeciw Katylinie
Źródło: I, 1

O ludziach , O decyzjach , O cierpliwości , O szaleństwie

„Sztuka wymaga uznania.”

Cyceron
O sztuce

„Zagadka dla krytyków.”

Cyceron Pro Milone

Crux criticorum. (łac.)
Mowy, Pro Milone
Źródło: 12

„Niechaj zbroja ustąpi przed togą.”

Cyceron

Cedant arma togae. (łac.)
Znaczenie: niech nastanie zgoda.
Dzieła filozoficzne i retoryczne, O powinnościach
Źródło: I, 22

„Doświadczenie jest najlepszym nauczycielem.”

Cyceron

Usus magister est optimus. (łac.)

O nauczycielach

„Papier się nie rumieni.”

Cyceron

Charta non erubescit. (łac.)

„Nikt nie powinien wykorzystywać cudzej ignorancji.”

Cyceron

„Praca tworzy zaporę przeciwko smutkowi.”

Cyceron

„Bo i cóż, na bogów, jest bardziej pożądane od mądrości, co jest doskonalsze, co lepsze dla człowieka, co dlań stosowniejsze? A przecież ci, którzy dążą do jej zdobycia, noszą właśnie miano filozofów; filozofia zaś (…) to nic innego jak umiłowanie mądrości. Mądrość z kolei jest (…) znajomością spraw boskich i ludzkich oraz podstaw, na których się te sprawy opierają.”

Cyceron

Dzieła filozoficzne i retoryczne, O powinnościach

O mądrości , O Bogu

„Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne.”

Cyceron

Nihil bonum nisi quod honestum, nihil malum nisi quod turpe. (łac.)

O złu

„O, czasy! O, obyczaje!”

Cyceron

O tempora! O mores! (łac.)
Mowy, Przeciw Katylinie
Źródło: I, 1

„Bądźmy niewolnikami prawa, abyśmy mogli być wolni.”

Cyceron

„Przyprawą potrawy jest głód.”

Cyceron

polski odpowiednik: Głód jest najlepszym kucharzem.
Źródło: C. Jędraszko, Łacina…, op. cit., s. 47.

O głodzie

„Rodzimy się żyjemy i umieramy dla ojczyzny.”

Cyceron
O ojczyźnie

„Z ognia ogień.”

Cyceron

Ab igne ignem. (łac.)
Dzieła filozoficzne i retoryczne, O powinnościach

„Argumentów (dowodów) nie należy liczyć, lecz ważyć.”

Cyceron

Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt. (łac.)

„Tak kieruj państwem, żeby Twoi obywatele cieszyli się, że Ty się urodziłeś, bez Ciebie nikt w ogóle nie może być ani szczęśliwy, ani sławny, ani bezpieczny.”

Cyceron

Ita guberna rem publicam, ut nature esse cives tui gaudeant, sine quo nec beatus nec clarus, nec tutus quisquam esse omnino patest. (łac.)

„Nic nie jest godne człowieka wolnego co nie jest równocześnie sprawiedliwe.”

Cyceron

Nihil est liberale, quod non idem iustum est. (łac.)

„Dom nie może być szczęśliwy gdy jego gospodarze żyją w niezgodzie.”

Cyceron

In discordia dominorum domus beata non est. (łac.)

O domu