Cytaty na temat ciemnota (19 cytatów)

„Księża będą zawsze wykorzystywać ciemnotę i przesądy ludu. Będą posługiwać się religią jak maską, pod którą kryje się obłuda i zbrodniczość ich poczynań.”

Tadeusz Kościuszko (1746–1817) polski i amerykański generał

list do Adama Czartoryskiego (1814).
Źródło: „Kwartalnik Historyczny”, R. LXXII, nr 4, 1965.

O ludziach , O religii

„Kler, który, uporawszy się z 'heretykami' położył w dawnej Polsce rękę na wszystkim, przyczynił się do pogrążenia narodu w owej straszliwej ciemnocie, w jakiej tkwiliśmy przez cały wiek siedemnasty i trzy czwarte ośmnastego, wówczas gdy inne narody spełniały największą pracę myśli.”

Tadeusz Boy-Żeleński (1874–1941) polski pisarz, eseista, tłumacz

Źródło: Dziewice konsystorskie, [w:] Reflektorem w mrok, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1978, s. 174.

O myślach , O wieku , O myśleniu

„Sanacja wychowała się w szeregach socjalistycznych i nauczyła się od swych przeciwników carskich despotyzmu, czyli rządów brutalnych jednego człowieka. Znajduje tam najwięcej zwolenników, jak zresztą każdy podobny system, gdzie największa ciemnota i gdzie lud przyzwyczajony był do despotyzmu i pozbawiony jest samodzielnego myślenia. Pomijam karierowiczów, którzy są wszędzie, gdzie korupcja i pełny żłób.”

Stanisław Krzyżowski (1893–1933) polski oficer, polityk i dyrektor banku

Źródło: Rozmyślania w czterdziestą rocznicę…, op. cit., s. 49.

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Fanatyzm, a stąd prześladowanie religijne i nietolerancja, gusła, przesądy i zabobony, a stąd ciemnota i obłąkanie nie są religią; są to narosty zhańbionej wyobraźni albo zhańbionego egoizmu.”

Karol Libelt (1807–1875) filozof polski, działacz polityczny i społeczny

O religii , O egoiźmie

„Źle. Nic nie zdziałałem. Birski, idiota się wplątał. Przykuł mnie do drzewa i poszedł po samochód. Cholera. Mało mnie nie dopadło.
– Uwolniłeś się?
Pokazał resztki kajdanek wiszące mu na nadgarstku.
– Zawieś czosnek. Jutro spróbuję znowu. Tylko, że ten cholerny gliniarz będzie teraz na mnie czatował. Boże, Ty widzisz taką ciemnotę i dlaczego nie oświecasz tego bałwana?
– Dzięki. Jak mogę się odwdzięczyć?
– Dopiero po robocie. Szkoda, że nie dałem rady dzisiaj.
– Czekaj, przetnę ci może chociaż do końca te bransoletki.
– Tego nie odmówię.
Poszli do szopy. Marek zręcznie przeciął szlifierką kajdanki, podkładając kawałek blachy. Jakub starannie wytarł je szmatką i wsypał do plastikowej torebki.
– Przyda się – wyjaśnił.
Wkrótce potem na swoim koniku jechał do domu. Dojechał do szosy na Chełm i pojechał w stronę Woj sławie. Gdy mijał cmentarz poczuł, że coś mu się przygląda.
– Jeszcze się do was dobiorę – obiecał.
Wrażenie przyglądania się zniknęło, tak jak gdyby to coś przestraszone wycofało się. Birski czekał swoim radiowozem na krzyżówkach.
– Dobry wieczór – rzucił kąśliwą uwagę.
– A dobry wieczór.
– A skąd to się wraca? Może z nielegalnych poszukiwań archeologicznych?
– A tak sobie jeżdżę. Cierpię na bezsenność. Pomyślałem, że odrobina świeżego powietrza dobrze mi zrobi.
– Słuchaj Jakub, ty mnie znasz.
– Trudno nie znać ozdoby naszej gminy i dzielnego pogromcy kłusowników, bimbrowników i wszelakich innych złoczyńców.
– Dopóki nie złapię cię na gorącym uczynku, możesz czuć się bezpieczny, ale strzeż się. Nawet, jeśli wiek cię uratuje przed odsiadką, to ja się postaram, żeby obrzydzić ci życie. Będą grzywny i inne takie. Ty się starzejesz. Nie jesteś już taki sprytny jak pięć lat temu, gdy obejmowałem tu służbę. A z czasem będzie coraz gorzej.
– Zapewne tak. A swoją drogą to mało brakowało, a tłumaczyłby się pan, dlaczego mój trup znaleziony na cmentarzu ma kajdanki na rękach.
– Hym?
– Wampiry przyszły. Na szczęście uwolniłem się.
– Oddaj chociaż kajdanki. To służbowe…
– Proszę – Jakub rzucił mu torebkę. Birski roześmiał się.
– Wiesz, za co cię posadzę?
– Tak?
– Za niszczenie milicyjnej własności.
– Pańskie słowo w sądzie przeciwko mojemu. To będzie bardzo trudno udowodnić.
– Tu są twoje odciski palców – potrząsnął torebką.
– Obawiam się, że nie. Wytarłem je flanelą. Nie został ani jeden.
Birski zawył. Naraz coś mu przyszło do głowy.
– Są za to na torebce.
– Niewątpliwie. Znalazł pan torebkę u mnie w kuble i wsypał pan do niej zniszczone uprzednio kajdanki. Na torebce są moje odciski palców, co nie czyni dowodu.
Milicjant zaklął.
– Muszę cię dopaść, choćby to była ostatnia rzecz, jaką zrobię w życiu.
– Życzę powodzenia.
– Mam. Kierowanie nieoznakowanym pojazdem. Ten konik nie ma nawet świateł odblaskowych o pozycyjnych, nie wspominając.
– Zgadza się. Sanie, fura przyczepa platforma muszą mieć światła odblaskowe. Ale konie nie. To taka luka w przepisach. Nie zacytuję z pamięci stosownego paragrafu. Ale mam w domu kodeks ruchu drogowego. Gdyby pan chciał skorzystać.
Birskiemu wpadł do głowy kolejny pomysł. Wyciągnął z kabury pistolet.
– Rzuć broń – polecił.
– Nie mam.
– Rzuć broń. Rzuć broń.
– Proszę o dodatkowe wyjaśnienia.
– Proste. Muszę trzy razy ostrzec, abyś rzucił broń. Potem oddam strzał ostrzegawczy, a potem postrzelę cię w obronie własnej i postaram się, aby to był nieszczęśliwy wypadek. Aby postrzał okazał się śmiertelny. – Zaraz, zaraz. Przecież nie mam broni.
– Przepisy milczą o takim przypadku. To taka luka, Jakubie. Muszę ostrzec, oddać strzał ostrzegawczy i mogę strzelać.
– A jeśli rzucę broń, to już pan nie może? – zaciekawił się Jakub.
– Wtedy nie.
Egzorcysta sięgnął do cholewy buta i wydobywszy z niej nóż, rzucił go na ziemię. Prosto pod nogi Birskiego.
– Rzuciłem broń. Tym samym nie może pan strzelać.
Birski rozpłakał się.
– Ja już nie mogę – powiedział. – Pan panie Wędrowycz jest okropnym człowiekiem.
– No nie rozklejaj się. Milicjant, a beczy. Zagniesz mnie następnym razem.
Posterunkowy otarł oczy.
– Rozmowa z panem to intelektualne przeżycie – wyznał. Jestem szczęśliwy, że tylko pan w tej gminie jest tak inteligentny. Proszę jechać do domu.
– Nie omieszkam się. Jestem już stary i muszę się wysypiać. A odnośnie świateł odblaskowych, to wiszą tam, pokazał gestem.
Na końcu ogona kłaczka miała zapiętą spinkę do włosów, na której huśtał się odblaskowy znaczek. Czterolistna koniczynka. Na szczęście. Birski wył długo i ponuro. Wył tak przejmująco, że aż pobudzili się okoliczni mieszkańcy. Nie zapalali świateł. Stali za firankami i przyglądali się temu zdumiewającemu widokowi. Pośrodku skrzyżowania stał radiowóz, a koło niego miejscowy posterunkowy, zadarłszy głowę, wył do księżyca. Okoliczne psy podchwyciły jego skowyt. Wkrótce obudziło się pół wsi.”

Andrzej Pilipiuk książka Czarownik Iwanow

rozmowa Jakuba z Birskim po nieudanej walce z wampirami.
Cykl Kroniki Jakuba Wędrowycza, Czarownik Iwanow

O koniach , O życiu , O Bogu , O szczęściu

„W inną Polskę niż ta, którą lud nasz pracowitymi rękoma z grobu podźwignie – nie wierzę; innej Polski nad tę, jaka przy całości historycznych swych granic, całością praw obywatelskich obdarzy wszystkich swych synów – nie pragnę; dla innej Polski jak ta, gdzie panowanie człowieka nad człowiekiem ustąpi miejsca panowaniu wolności rozumu i prawa, gdzie ciemnota zniknie w promieniach powszechnej oświaty, a nędza – w sumiennym rozkładzie społecznych korzyści – dla innej Polski ani żyć, ani umierać nie mogę.”

Walery Antoni Wróblewski (1836–1908) Polski działacz rewolucyjno-demokratyczny, dowódca w powstaniu styczniowym, generał Komuny Paryskiej.

Źródło: Leonard Dubacki, Walery Wróblewski, „Przegląd Socjalistyczny” nr 1 (22), 2009 http://lewicowo.pl/walery-wroblewski/

O ludziach , O wolności

„Życzyłbym sobie, abyśmy w obecnym stuleciu potrafili w końcu połączyć wiedzę naukową i techniczną, rozwiniętą jak nigdy dotąd w historii, z umiejętnościami ludzkimi i politycznymi, które, jak na ironię, są najbardziej w historii zacofane. Dysponujemy wszystkimi środkami naukowymi, technicznymi i nawet finansowymi, aby wykorzenić biedę, głód, ciemnotę dotykającą co najmniej połowę mieszkańców naszej planety. Dlaczego tego nie robimy? Dlatego, że brakuje nam politycznej woli, połączenia pragnienia i działania, żeby to zrobić.”

Carlos Fuentes (1928–2012) pisarz meksykański

Źródło: Contra Bush, tłum. Paulina Bojarska-Gargulińska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2005.

O głodzie , O książkach , O świecie , O historii

„Nie można wątpić, że ciemnota jest źródłem występków i zła moralnego. Ignorancja wynika z braku doświadczenia i refleksji, bez których ludzie są tylko dziećmi nieobliczalnymi w swoim postępowaniu, oddanym wszelkim namiętnościom natury pozbawionej przewodnika, niezdolnymi do czynienia dobrego użytku z przedmiotów, które ich otaczają.”

Paul d'Holbach (1723–1789)

Etokracja, czyli rząd oparty na moralności (1776)

O dzieciach , O ludziach , O naturze

„W zakresie życia moralnego proletariat polski usunąć musi przesądy, ciemnotę i wszystko, co znamionuje moralny ucisk, i na tym gruncie walczyć będzie ze wszystkimi, którzy dla zapewnienia sobie nad ludem przewagi utrzymują go w stanie umysłowego dziecięctwa. Moralne stosunki powinny się opierać na swobodzie sumienia, uczuć, myśli i nauki, a przy tym: nauczanie powinno być obowiązujące, bezpłatne i bezwyznaniowe, sprawy religijne mają być niezależne od państwa, stosunek płci winien się opierać jedynie na uczuciu, całkowite równouprawnienie kobiet.”

Ludwik Waryński (1856–1889) działacz i ideolog polskiego ruchu socjalistycznego

fragment programu partii Proletariat ogłoszony 1 września 1882.

O kobietach , O ludziach , O emocjach , O myślach

„Tak tedy przyczyną upadku Polski było dążenie do syntezy Wschodu i Zachodu, skutek był taki, że Polska uległa wpływom wschodnim, zorjentalizowała się, czego zasadniczym objawem było, iż popadła w ciemnotę iście orjentalną, z czego wypłynęły owe dalsze objawy, uważane mylnie za przyczyny upadku Polski.”

Feliks Koneczny (1862–1949) historyk polski, historiozof

Uwaga: Reprint wydania z 1921 roku.
O Polsce
Źródło: Polskie Logos a Ethos, t. 2, Wyd. Antyk, Komorów, b.d.w., s. 346. ISBN 83-86482-23-0

„Wszyscy nasi wrogowie żywią się ciemnotą ludu i dużo płacą, żeby wojna plemion trwała bez końca. (…) Mamy sto plemion i musimy zbudować z nich jeden naród. Ile to potrwa? Nikt nie wie. Musimy oduczyć ludzi nienawiści. Musimy wprowadzić zwyczaj podawania ręki.
To jest kraj nieszczęśliwy, tak jak są nieszczęśliwi ludzie, którym życie nie chce się ułożyć. Przez ostatnie dwieście lat Portugalczycy ciągle organizowali zbrojne ekspedycje, żeby podbić całą Angolę. Nie było pokoju. Piętnaście lat prowadziliśmy wojnę partyzancką. Żaden kraj Afryki nie miał takiej długiej wojny. Żaden nie był tak zniszczony.”

Ryszard Kapuściński książka Jeszcze dzień życia

opowieść comandante Ndozi.
Jeszcze dzień życia

O życiu , O wojnie , O ludziach , O pokoju

„Zresztą ta żydowska ciemnota jest jeszcze gorsza [niż katolicka]. W Europie może już nie, ale w Izraelu! Przecież oni – tamtejsi „czarni” – nie dają obywatelstwa nikomu, kto nie jest wyznania mojżeszowego.(…) Izrael to ciemne religijne państwo, tak skonstruowane przez Ben Guriona, żeby płynęły tam pieniądze od bogatych wierzących amerykańskich Żydów.”

Marek Edelman (1922–2009) przywódca powstania w getcie warszawskim, lekarz, działacz polityczny

Źródło: s. 51.

O pieniądzach

„Prowokuję, odpowiada mi ciemnota i histeria małych dusz. Zazdroszczą mi buntu.”

Barbara Rosiek (1959) pisarka i poetka polska

O duszy

„Kij w mrowisko polegał na tym, że film przeciwstawia się procesowi, który w Polsce trwa od wielu lat. Polega on na wykluczeniu i zepchnięciu na margines olbrzymiej grupy ludzi, być może nawet połowy Polski. Przez propagandę, manipulację, skojarzenia. Ciemnota, ciemnogród, mohery, berety – mają poglądy patriotyczno-prawicowe, więc nie wypada mieć poglądów prawicowych.”

Ewa Stankiewicz (1967) polska dziennikarka

Źródło: „Newsweek”, 31 sierpnia 2010

O ludziach

„To, co doprowadza mnie do szału, to mówienie o Rosji, jakby to był zupełnie normalny kraj, partner Anglii i Ameryki itd. Naprawdę ciemnota, naprawdę zupełne średniowiecze. Jest to taki sam totalizm, jak każdy inny, ale nie wolno o tym mówić. Odwracając sławne powiedzenie Ulricha von Huttena ma się ochotę ciągle mówić: „Umysły zasnęły, tak źle jest żyć”. I totalizm sowiecki jest w sumie straszniejszy od hitlerowskiego, bo przeżera także duszę, wgryza się głębiej, atakując całego człowieka. Ale nikt nie chce WIDZIEĆ.”

Andrzej Bobkowski (1913–1961) polski pisarz i przedsiębiorca emigracyjny

11 sierpnia 1944.
Szkice piórkiem

O duszy

„To co kapitalizm i niewola niszczy, mianowicie dobrobyt i szlachetność życia – to ratuje i buduje na nowo kooperatyzm, współdziałanie przyjaźni ludzkich; (…) Są to dwie potęgi, dwie moce zła i dobra, które zmagają się ze sobą o panowanie nad światem. Jedna – przez egoizm – szerzy ciemnotę i nędzę, druga – przez przyjaźń – szerzy wolność i siłę.”

Edward Abramowski (1868–1918) polski filozof i działacz polityczny

Źródło: Związki przyjaźni w: Edward Abramowski, Pisma, tom I http://dir.icm.edu.pl/pl/Pisma/Tom_1/358, Warszawa 1924.

O przyjaźni , O świecie , O wolności , O sile

„O wy szlachto, synowie najprzedniejszych z mych ludzi, miękcy i wymuskani, mający zaufanie w swe urodzenie i bogactwa. Nie zważacie na moje rozkazy, a swoje postępy. Zaniedbaliście dążenie do uczenia się, a jedyne co was interesuje to prześciganie się w gnuśności i ciemnocie. Na Króla, który jest w Niebiosach, klnę się, że za nic mam waszą szlachetność i piękno. Niech inni was podziwiają, a ja podaję to do waszej przytomności z całą pewnością, że albo gnuśność swą zastąpicie czynami sławetnymi, albo nie dostaniecie nic od Króla Karola.”

Karol Wielki (748–814) król Franków i Longobardów, cesarz Imperium Rzymskiego

Źródło: Notker Balbus, Gesta Caroli Magni

O ludziach , Cytaty o pięknie , O zaufaniu , O bogactwie

„[Niewola, nędza, głód i zimno, wyzysk i ciemnota] nie pochodzą z woli Boga, ale są dziełem złych ludzi. Bóg bowiem stworzył ludzi, a zatem i was, abyście wolni używali wszystkich darów boskich, nie żyli w niedostatku i nędzy, nie cierpieli głodu i zimna, pracowali jedynie dla siebie, dla starców, kaleków, umieli czytać i pisać.”

Piotr Ściegienny (1801–1890) ksiądz katolicki, polski działacz niepodległościowy

Źródło: Złota książeczka (1842), cyt. za: Lidia Ciołkosz, Adam Ciołkosz, Zarys dziejów socjalizmu polskiego, tom I, Londyn 1966 http://lewicowo.pl/ksiadz-piotr-sciegienny/

O głodzie , O Bogu , O ludziach , O cierpieniu

„Wkroczenie cywilizacji do świata pierwotnego stwarza mnóstwo zabawnych, wręcz groteskowych sytuacji, lecz nie chodzi tu bynajmniej o karykaturę. Filmowe Taplary to nie tylko ciemnota i zacofanie, to także pretekst do refleksji o kulturowym rozdarciu. Znajduje ono wyraz w postaci Kaziuka, który pierwszy złamie ustalone obyczaje. Dramat osnuty na motywie raju utraconego, podający w wątpliwość cywilizacyjny optymizm. Dramat kameralny, świetnie zagrany i zabawny.”

Jan F. Lewandowski (1952–2015) Polski historyk, dziennikarz i filmoznawca

o Konopielce
100 filmów polskich (2002)
Źródło: s. 152.

O optymiźmie