Cytaty na temat car (55 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„A zakopać cara ze złotym tronem – żal.”

Zbigniew Herbert (1924–1998) polski poeta

Źródło: Bajka ruska

O bajkach

„Liderzy naszej partii weszli na salony, zapomnieli o biednych i zrobili z naszego ruchu firmę do robienia pieniędzy (…) Tu nie powstaje jakaś nowa Samoobrona. Nowe ciało stworzył car Lepper i jego dwór w Warszawie.”

Sławomir Izdebski (1971) polityk polski, senator

Źródło: Lepper musi odejść, gazeta.pl, 13 marca 2006 http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80273,3207166.html

O odejściu

„Gdy umierają wielkie religie, wyłaniają się religie wypaczone – sekty. Zawsze jest tak. Wtedy się wyłaniają bożki – to jest ta charyzmatyczna władza wodza, jeszcze przed Stalinem, on jest ten jedyny, nikomu się nie ufa i wybiera się wtedy jednego, któremu się ufa. To jest stara historia. To sięga co najmniej czasów romantyzmu. (…) polityka jest taką zbrodnią i hańbą, że lepiej, aby jeden człowiek wziął na siebie całą tę hańbę. W ten sposób narodowi została ta hańba oszczędzona. Tu było teoretyczne uzasadnienie autokracji rosyjskiej: car poświęca się, bierze na siebie hańbę za cały naród, hańbę prowadzenia państwa. I tu znowu ta krew przelana, te straszliwe zbrodnie, jakie się działy, tak, ale tu jest ta uświęcona osoba tego idola, właśnie tego cara czy Lenina, charyzmatycznej osoby, która odkupuje wszystko, w której pokłada się najwyższe nadzieje, i ona bierze na siebie cały grzech.”

Aleksander Wat (1900–1967) polski poeta i prozaik

Mój wiek. Pamiętnik mówiony

O religii , O historii

„Rząd rosyjski rozmaitymi czasy rozmaicie usprawiedliwiał swoje gwałty na Polsce. Dowodząc, że ziemie litewskie i ruskie stanowią odwieczną jedność z moskiewskim rdzeniem państwa carów, dziką działalność swą w tych ziemiach nazywał wyzwalaniem swego ludu z pod jarzma polskiego. Gnębiąc szlachtę w etnograficznej Polsce, podawał się za obrońcę uciśnionych ekonomicznie i politycznie włościan. Wieszanie i masowe wysyłanie na Sybir najlepszych sił społeczeństwa polskiego nazywało się uzdrawianiem narodu z chorobliwych marzeń, gwałty na unitach – przyjmowaniem na łono swego kościoła braci, których niegdyś przemoce oderwano i którzy teraz dobrowolnie powracają. Do ostatnich jeszcze czasów słyszeliśmy, że rząd rosyjski nic nie ma przeciw pomyślnemu rozwojowi narodowości polskiej, że chodzi mu tylko o zachowanie w całości granic państwa, o wytępienie dążności separacyjnych.”

Roman Dmowski (1864–1939) polski polityk

Źródło: Nasz patriotyzm, 1893

O ludziach , O zachowaniu

„Mój dziadek, który urodził się i studiował we Lwowie, a także babcia Anisja Czemierkin, pochodząca z rodziny zrusyfikowanych kozaków zaporoskich przeniesionych przez cara na Kaukaz zginęli oboje. Dodam, że co warte podkreślenia zginęli z rąk UPA mimo, że babcia była rodowitą Ukrainką, a dziadek lekarzem, który często „judymował” – leczył biednych Ukraińców za darmo. Kilkadziesiąt lat później, gdy byłem w Kisielinie, ukraińscy sąsiedzi wiele razy podkreślali jak wspaniały był to człowiek i jak niesamowicie dobry. Pewnego razu moja mama nie wytrzymała i zapytała: „To dlaczego go zamordowaliście?”. Odpowiedzieli: „Bo tak trzeba było”. „A nas też, gdyby trzeba było, zamordowalibyście?”. „No tak””

Krzesimir Dębski (1953) kompozytor polski, skrzypek jazzowy

usłyszała.
Wypowiedzi o rzezi wołyńskiej
Źródło: Wywiad z Krzesimirem Dębskim, polskiekresy.pl, 3 czerwca 2008 http://www.polskiekresy.pl/index.html?act=nowoscifulldb&id=50

O babci

„Powstanie listopadowe zastało w służbie czynnej w wojsku polskim pięciu generałów broni, siedmiu generałów dywizji i dwudziestu trzech generałów brygady. Otóż z tej liczby dwóch generałów broni poległo wskutek swej wiernopoddańczej postawy w noc listopadową (Hauke, Potocki), dwóch stawiło się natychmiast w Petersburgu i zadeklarowało swą lojalność wobec cara (Rożniecki, Wincenty Krasiński), jeden (Izydor Krasiński) pozostał w Warszawie, nie brał jednak udziału w żadnych poważniejszych pracach czy działaniach powstańczych, a po kapitulacji Warszawy poddał się dobrowolnie Paskiewiczowi. Spośród generałów dywizji jeden (Kossecki) stawił się również natychmiast w Petersburgu, czterech pozostało zupełnie bezczynnych z powodu zgłoszonej dymisji lub swoich specjalnych starań, a tylko dwóch wzięło udział w powstaniu (Kicki, Krukowiecki). Czterech generałów brygady poległo w noc listopadową z rąk podchorążych, jeden walczył czynnie po stronie rosyjskiej (książę Wirtemberski), zdymisjonowanych było dziewięciu, bezczynnych przez cały czas wojny dwóch, a tylko siedmiu wzięło jakikolwiek udział w powstaniu. Wśród pułkowników, podpułkowników i majorów sentymenty polityczne z natury rzeczy były podobne do dominujących w środowisku generałów.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 10–11

O wojnie , O naturze , O czasie , O nocy

„Mój ukochany mąż, potężny car Wszechrusi, umarł, i to w najbardziej odpowiednim momencie. (…) W mym umyśle, w mym ciele, w mojej duszy Piotr wciąż przy mnie był.”

Ellen Alpsten (1971)

Caryca (2002)

O duszy

„Władca ten przyniósł na świat całe barbarzyństwo i dzikość, właściwe temu krajowi, zarazem jednak natura obdarzyła go geniuszem. Zanim powziął on zamiar podróżowania, Moskale byli najbardziej nieokrzesanym i ciemnym narodem w Europie: nie posiadali najmniejszych wiadomości z zakresu sztuk i nauk, wojnę prowadzili bez metody i licho, handel zdali na obcych. Car postanowił zmienić zasady wszystkich swoich poprzedników, by dojść do zmiany obyczajów swego ludu. Zmusił poddanych do odbywania podróży i sam przepisał im rzeczy, których winni się uczyć; zarazem przez przywileje i nagrody ściągnął cudzoziemców do swego państwa. Otaczając uwagą armię lądową, nie mniejszą poświęcił car powiększeniu sił morskich. Korzystał z pracowitości poddanych dla zaszczepienia w swym kraju sztuk i rękodzieł. Starania podjęte przez cara odniosły takie powodzenie, że kapelusze, sukno, broń o w ogóle wszystkie rzeczy potrzebne jego armii, które w początkach zmuszony był sprowadzać z zagranicy, obecnie wyrabia się w Moskwie.”

Jean Louis d'Usson de Bonnac (1672–1738)

o Piotrze I Wielkim.
Źródło: Memoriał do Ludwika XIV, cyt. za: Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki, Historia III. Podręcznik do klasy III gimnazjum, s. 18.

O ludziach , O świecie , O podróżowaniu , O historii

„Car Aleksander I Romanow otrzymał raz od biednego jeszcze wtedy poety Cheaplera tomik poezji z dedykacją. Podziękował mu w ten sposób, że kazał związać setkę banknotów storublowych na kształt książki i – umieściwszy na karcie tytułowej napis: „Poezje Aleksandra I” – posłał ją Cheaplerowi. Nazajutrz poeta odpisał:
„Poezje te podobały mi się tak bardzo, że pragnąłbym czym prędzej przeczytać tom drugi”.
Po kilku dniach otrzymał to, o co prosił, jednakowoż na końcu przesyłki od cara znalazły się słowa:
„Koniec tomu drugiego i ostatniego”.”

Aleksander I Romanow (1777–1825) car Rosji

Źródło: Przemysław Słowiński, Sławni ludzie w anegdocie, Videograf II, Katowice 2009, ISBN 9788371837272.

O ludziach , O książkach

„Dziennikarz: Teraz będziecie mieli dużo czasu na to, bo przecież przelot jest jednym wielkim odpoczynkiem i na pewno wam sił nie zabierze.
Łukasz Kadziewicz: Tak, dostaliśmy miejsca leżące w ocynkowanych trumnach w cargo.”

Łukasz Kadziewicz (1980) siatkarz polski

O czasie

„Rosja jest rodzaju żeńskiego, ale nigdy nie miała męża. Zawsze była tylko gwałcona – przez Tatarów, carów i bolszewików. Wyłącznie Polska mogła zostać mężem Rosji, ale Polska była za słaba.”

Dmitrij Mereżkowski (1865–1941) rosyjski pisarz i poeta

fragment wywiadu dla polskiej prasy.
Źródło: guardian.co.uk, 4 kwietnia 2011 http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/apr/04/warsaw-moscow-match-poland-russia-eu

„Rosjanie realizują w swojej polityce zagranicznej imperialną wizję, która wywodzi się z tradycji carów, ale w dużym stopniu jest też tradycją Rosji sowieckiej – nie w znaczeniu komunistycznym, ale w znaczeniu imperialnym.”

Mieczysław Ryba (1969) polski historyk

Źródło: Ambasada z sierpem i młotem, naszdziennik.pl, 23 lutego 2010 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20100223&typ=po&id=po01.txt

„Kto tego cara zrzucił z tronu? Kto się domaga na wszystkch wiecach, zebraniach, żeby naród polski sam sobie decydował o losach własnego kraju. Tacy włąśnie jak ci z Czerwonej Gwardii, robotnicy, chłopi, lud rosyjski.”

Janina Broniewska (1904–1981) polska pisarka

O człowieku który się kulom nie kłaniał
Źródło: wyd. MON, Warszawa 1960, s. 47.

O losie , O ludziach

„Matuszko, łaskawa caryco! Co mam wyrazić i opisać w związku z tym, co się wydarzyło? Nie zaszczycisz swego wiernego sługi zaufaniem. Lecz powiem prawdę, jak w obliczu Boga. Matuszko, gotów jestem umrzeć, ale nie wiem, jak doszło do tego nieszczęścia. Jesteśmy zgubieni, jeśli nie okażesz mi łaski. Matuszko – jego już nie ma. Nikt by w to nie uwierzył. Jak mogliśmy sobie uroić, że podniesiemy rękę na cara. Lecz, caryco, nieszczęście już się stało. Przy stole u księcia Fiodora doszło do kłótni i zanim zdążyliśmy ich rozdzielić, jego już nie było.”

Aleksiej Orłow (1737–1807)

list do Katarzyny II z jego reakcją na tajemniczą śmierć Piotra III Romanowa.
Źródło: Helmut Werner, Tyranki. Najokrutniejsze kobiety w historii, tłum. Monika Gajowa, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2005, ISBN 8389632241, s. 189.

O śmierci , O kobietach , O Bogu , O nieszczęściu

„To agonia polskiej kolei. Jeżeli najlepszy dotąd przewoźnik, PKP Cargo, ma straty prawie 200 mln zł, a dotychczas odnotowywał zyski nawet do 2 mld zł, to ja pytam, co to oznacza i komu na tym zależy? Jak Cargo ma konkurować ze spółkami prywatnymi, jeżeli dwukrotnie więcej bierze za przewóz towarów?”

Stanisław Kogut (1959) polityk polski, kolejarz, senator VI kadencji

Źródło: To agonia polskiej kolei, naszdziennik.pl, 12 marca 2009 http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=po&dat=20090312&id=po52.txt

O stracie

„Oto zbliża się koniec świata i antychryst już przyszedł (…). Bestia dwurożna, jeden róg to car, drugi – Nikon.”

Awwakum Pietrow (1620–1682) rosyjski pisarz, przywódca religijny

krytyka cara Aleksego I Romanowa i moskiewskiego patriarchy Nikona.
Źródło: Błażej Dąbrowski, Wykastrowane archanioły, „Focus Historia” nr 12 (92)/2014 (grudzień), s. 56.

O historii

„Mnie car trzymał w manelach kilkanaście lat i nie złamał, a oni teraz, kiedy stoję nad grobem, żądają ode mnie zdrady. To byłaby zdrada was wszystkich.”

Kazimierz Pużak (1883–1950) polski polityk, działacz PPS-u

o prośbach żony i córki aby napisał prośbę do Bolesława Bieruta o ułaskawienie.
Źródło: Marta Tychmanowicz, Tajemnicza śmierć Kazimierza Pużaka, wp.pl, 30 kwietnia 2012 http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Tajemnicza-smierc-Kazimierza-Puzaka,wid,14450833,wiadomosc.html

O śmierci , O zdradzie

„Car Piotr Wielki był jedną z najbardziej niezwykłych i wewnętrznie sprzecznych postaci w dziejach świata. Był władcą, którego nienasycona żądza wiedzy, nieposkromiona energia i zdolności techniczne oraz praktyczne, chociaż późno, wyciągnęły jednak Rosję ze średniowiecza, wprowadziły ją w nowożytność i zbliżyły do Europy. Ale był też absolutnym panem życia i śmierci swych poddanych, który nie omieszkał osobiście uczestniczyć w okrutnych torturach i egzekucjach. Potężnej postaci, silny jak niedźwiedź, wykazujący się niewyczerpaną krzepą w licznych wojnach, podróżach oraz nocnych pijatykach i ekscesach, lecz cierpiący na chorobę nerwową zbliżoną do epilepsji. Niepohamowane wybuchy bezgranicznej wściekłości łączyły się w jego naturze z psychologiczną wrażliwością i znajomością ludzi, jak i z tym, że potrafił być w naturalny sposób kumplem prostego żołnierza lub służącego. Ta wielorakość cechowała go także w stosunkach z kobietami. Umiał być równie dobrze chamski, jak rycerski. Sypiał z niezliczonymi kobietami, przeważnie tylko dla doraźnego zaspokojenia swej męskości, również i pod tym względem niebywałej. W dobieraniu sobie kochanek sięgał od księżniczek aż do prostytutek.”

Piotr I Wielki (1672–1725) car Rosji, cesarz, z dynastji Romanowów

O Piotrze I
Źródło: Wolfgang Kossak, Cudzołóstwo, tłum. Robert Stiller, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002, ISBN 8311095159, s. 84.

O śmierci , O kobietach , O ludziach , O domu

„Jej świta składała się z czterystu tak zwanych dam (…) Niemal każda z tych kobiet trzymała na ręku niemowlę ubrane w kosztowne szaty, a na pytanie, czy jest to jej własne dziecko, odpowiadała, kłaniając się przy tym zgodnie z rosyjskim zwyczajem: „Car był tak dobry i podarował mi dzieciątko.””

Wilhelmina Pruska (1709–1758)

o Katarzynie I.
Źródło: Eleanor Herman, Królowe i ich kochankowie. 900 lat intryg, namiętności i pasjonującej polityki, tłum. Barbara Tarnas, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2007, ISBN 9788389632319, s. 9.

O kobietach , O dzieciach , O świecie , O kochankach

„Na małej stacji w wiosce Poronin,
Gdy pociąg stanął wśród zgrzytu szyn,
Wysiadł z wagonu ojciec, a po nim
Raźno wyskoczył na peron syn.

Wyszli na drogę. Wesoło idą.
Wartko, radośnie płynie im czas,
Gdy podziwiają wspaniały widok:
Góry i chmury, strumień i las.

Ożywczy strumyk chłodził im mile,
Przez kładkę przeszli na drugi brzeg.
Ojciec przystanął, pomyślał chwilę
Spojrzał na syna i tak mu rzekł:

„Tu, po tych dróżkach, dawno już temu
Za moich młodych dziecinnych lat
Chodził na spacer człowiek, któremu
Nową epokę zawdzięcza świat.

Wiesz, o kim mówię?” „Wiem, o Leninie.
Czy Lenin tutaj mieszkał, tu żył?”
„Tak, na tej ziemi, tu, w Poroninie
Przed żandarmami cara się krył.

Nim rewolucja wstrząsnęła światem,
Zanim się carski zawalił tron,
Lenin dwukrotnie mieszkał tu latem,
Tu swe zwycięstwa obmyślał on.

Tu przemyśliwał nad tym jak skruszyć
W ojczyźnie swojej ucisku rząd…
Tutaj przyjmował proletariuszy
I swe wskazania dawał im stąd”.”

Janusz Minkiewicz (1914–1981) pisarz polski, satyryk

Źródło: Lenin w Poroninie

O świecie , O czasie , O ojczyźnie

„Na miejsce Boga próbują bolszewicy postawić swych krwawych czerwonych carów, zmarłego Lenina i żyjącego Stalina, którzy lud rosyjski zamienili na stado pędzonych batem niewolników. Obecne stosunki w Rosji bolszewickiej przypominają krwawe czasy faraonów egipskich, gdy to sto tysięcy niewolników musiało pod batem pracować, przez 40 lat by dla boga faraona zbudować olbrzymią piramidę na grobowiec.”

Józef Panaś (1887–1940) polski ksiądz

komentarz odnośnie wewnętrznej polityki ZSRR.
Źródło: Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli, „Gazeta Grudziądzka” nr 148 z 24 listopada 1932.s.1.

O Bogu , O ludziach , O pokoju , O zmarłych

„Pomnik z nazwiskami generałów poległych za cara w noc listopadową rozebrano w Warszawie dopiero w roku 1917. Wielka szkoda! Pomnik ten powinien pozostać w Warszawie na zawsze… na wieczną rzeczy pamiątkę, aby przyszłe pokolenia odpowiednio kojarzyły te nazwiska z zasługami ich nosicieli. Generałowie (…) uczciwie i rzetelnie zasłużyli na tytuł wiernych sług „najjaśniejszego pana” Mikołaja I. Krzywdą byłoby pozbawienie ich w pamięci potomnych tego – ofiarą życia okupionego – tytułu.”

Jerzy Łojek (1932–1986) polski historyk i pisarz

Szanse powstania listopadowego
Źródło: s. 14–15

O nocy

„Na pytanie kancelarii cara, dlaczego tak wiele stanowisk powierza Polakom zesłanym na Sybir, gubernator odpowiedział, że właśnie Polacy, z powodu „zdolności samoucznej”, najlepiej potrafią wywiązywać się z powierzonych zadań.”

Jan Kwaśniewski (1937–2019) polski lekarz i propagator diet

Dieta optymalna
Źródło: s. 210

Pytanie

„Kiedy pomyślisz na przykład, że taki pijak jak Jelcyn był carem, a taki ignorant jak Wałęsa symbolem wolności, zapiera ci oddech. Faktem jest, że w ostatnich dziesięcioleciach nasza epoka zrodziła jedynie dwóch liderów: Karola Wojtyłę i Bin Ladena.”

Oriana Fallaci Oriana Fallaci intervista Oriana Fallaci

Se pensi ad esempio che quell'ubriacone di Yeltzin è stato uno zar e quell'ignorante di Walesa è stato un simbolo di Libertà, ti senti mancare il fiato. Ed è un fatto che negli ultimi decenni la nostra epoca ha partorito soltanto due leader: Karol Wojtyla e Bin Laden. (wł.)
Źródło: Oriana Fallaci intervista Oriana Fallaci http://books.google.pl/books?ei=oJsvTYz8LpDEswbT0pjrBw&ct=result&id=WPVkAAAAMAAJ&dq=esempio+che+quell%27ubriacone+di+Yeltzin+%C3%A8+stato+uno+zar+e+che+quell%27ignorante+di+Walesa+%C3%A8+stato+un+simbolo+di+Libert%C3%A0%2C+ti+senti+mancare+il+fiato+Fallaci&q=esempio+che+quell%27ubriacone+di+Yeltzin+%C3%A8+stato+uno+zar++e+quell%27ignorante+di+Walesa+%C3%A8+stato+un+simbolo+di+Libert%C3%A0%2C+ti+senti+mancare+il+fiato.+Ed+%C3%A8+un+fatto+che+negli+ultimi+decenni+la+nostra+epoca+ha+partorito+soltanto+due+leader%3A+Karol+Wojtyla+e+Bin+Laden.#search_anchor, Corriere della sera, 2004, s. 86.

O wolności

„Boże, chroń cara!”

Wasilij Żukowski (1783–1852) poeta rosyjski

Боже, Царя храни! (ros., wym. Boże caria chrani)
Źródło: rosyjski hymn państwowy 1833–1917

O Bogu

„Śmiać się pani będzie, gdy opowiem o indagowaniu Goleniewskiego przez komisję senacką. Zgodnie z procedurą musiał najpierw podać dla protokołu swoje dane. Oznajmił, że jest Alieksiejem Nikołajewiczem Romanowem, cudownie uratowanym carewiczem, synem cara Mikołaja II, pretendentem do tronu Rosji. Łatwo to pani sprawdzi w archiwach Senatu. Członkowie komisji żądali, by się nie wygłupiał, lecz on się upierał, że jest carską pociechą, więc przesłuchanie zostało zawieszone, i tak skończyła się "afera Goleniewskiego" - kompromitacją CIA. Nawet nie leczono wariata, osiadł gdzieś na prowincji. To są fakty, pani redaktor. (…) Numer z carską progeniturą rzeczywiście wart był Nobla i Oscara razem wziętych, no ale cóż…”

Michał Goleniewski (1922–1993) oficer polskiego wywiadu

O wariatach

„A gdyby Piotra gród był gdzieś nad Czarnym Morzem,
I gdyby kiedyś car nad Bosfor przedarł się,
Żyć można by bez trwóg, bez smutku i być może
I chłód by z oczu znikł i los nam sprzyjał też.”

Aleksander Kuszner (1936)

Źródło: ***, tłum. Elżbieta Zechenter-Spławińska i Zofia Dziechciaruk, „Dekada Literacka” nr 9/10 (155/156), 1999

O losie

„Car rosyjski nadaje się jedynie do życia w chałupie i uprawiania rzepy.”

Wilhelm II Hohenzollern (1859–1941) król Prus i cesarz Niemiec

opinia odnośnie Mikołaja II, wyrażona brytyjskiemu ministrowi spraw zagranicznych, lordowi Lansdowne’owi.

„Jedynie robotnicy mają integralny interes w uzyskaniu niepodległości. Wszystkie pozostałe klasy społeczne można przekupić różnymi formami koncesji ze strony cara. Robotnicy muszą jednak uzyskać pełną swobodę polityczną, aby walczyć o własne interesy i ostatecznie przekształcić system kapitalistyczny.”

Kazimierz Kelles-Krauz (1872–1905)

Źródło: W kwestii równoległości, „Przedświt” nr 7, 1895.

„Jeśli mi Polska ma być anarchiczną,
Lub socjalizmu rozwinąć pytanie,
To już ja wolę tę panslawistyczną,
Która pod Carem na wieki zostanie!”

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk

Źródło: Norman Davies, Boże igrzysko 2. Od roku 1795, wyd. Znak, 1991, s. 109.

O Bogu , O wieku , Pytanie

„zerwijmy z carów korony,
Gdy ludy dotąd chodzą w cierniowej;
I w krwi zatopmy nadgniłe trony,
Spurpurowione we krwi ludowej!”

Wacław Święcicki (1848–1900)

Hurra!

O ludziach , O zerwaniu

„Jak zawsze – niewolnica, lecz z ojczyzną carów na smagłej piersi
I z pieczęcią państwową zamiast kolczyka u ucha,
Dziewczyna z mieczem, która nie znała poczęcia (…).”

Wielimir Chlebnikow (1885–1922)

Źródło: Azja, „Życie Literackie” nr 43, 3 listopada 1957, s. 5 http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=14887, tłum. Seweryn Pollak

O życiu , O ojczyźnie

„Widmo krąży po Europie – widmo komunizmu. Wszystkie potęgi starej Europy połączyły się dla świętej nagonki przeciw temu widmu, papież i car, Metternich i Guizot, francuscy radykałowie i niemieccy policjanci.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

Ein Gespenst geht um in Europa – das Gespenst des Kommunismus. Alle Mächte des alten Europa haben sich zu einer heiligen Hetzjagd gegen dies Gespenst verbündet, der Papst und der Zar, Metternich und Guizot, französische Radikale und deutsche Polizisten. (niem.)
początek Manifestu.
Manifest komunistyczny (1848)

„Nie jest zbrodnią kochać swój naród, bo to jest uczucie wrodzone, jak miłość dziecka do matki. Nie jest winą Polaków, że jako naród mając wspaniałą i bogatą przeszłość historyczną dąży w każdym pokoleniu do wolności i niepodległości. Losy narodów są w ręku Boga i jeśli w zamiarach Bożych godzina wyzwolenia dla Polski wybiła, car nie zdoła pokrzyżować planów Boga.”

Zygmunt Szczęsny Feliński (1822–1895) arcybiskup, święty

Źródło: Stanisław Smolka, Pamiętniki ks. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, cz. II 1851–1883, Wyd. Zgromadzenie Rodziny Maryi, 1897, s. 275–276.

O miłości , O Bogu , O losie , O dzieciach

„Carowie są jak zwykli ludzie: gdy zachorują – są gotowi uwierzyć we wszystko.”

Kir Bułyczow (1934–2003) rosyjski historyk i pisarz science fiction

Staruszek Artiom opowiadając o poszukiwaniach źródła życia.
Źródło: Carskie źródło

O ludziach , O poszukiwaniu

„Żarty sobie stroisz, Jasza? Komunizm? Nawet o tym nie myśl. Zabiliśmy cara, zniszczyliśmy kościoły. Ludzie muszą uczepić się jakiejś idei.”

Leonid Breżniew (1906–1982) radziecki polityk, działacz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego

na pytanie swojego brata Jakowa, czy kiedyś w Rosji zapanuje prawdziwy komunizm.
Źródło: Philippe Comte, Nagły zgon Leonida Iljicza w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 171.

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Tyś car jedyny dla wszystkich chrześcijan pod tym niebem. Kościół Starego Rzymu upadł z powodu herezji. Bramy drugiego Rzymu rozrąbali toporami Turcy. Ale Cerkiew moskiewska – nowy Rzym – lśni nad całym światem. Uważaj i słuchaj, pobożny carze, wszystkie cesarstwa chrześcijańskie zeszły się w twoim jedynym, albowiem dwa Rzymy upadły, trzeci stoi, a czwartego nie będzie, gdyż twoje królestwo chrześcijańskie przez żadne inne nie zostanie zastąpione.”

Filoteusz z Pskowa (1450–1525) rosyjski mnich i uczony

Źródło: list do wielkiego księcia moskiewskiego Wasyla III Rurykowicza (ok. 1515 r.), cyt. za: Eligiusz Podolan, Spór o formę feudalizmu rosyjskiego w historiografii rosyjskiej XVIII-XIX wieku, zgora.pl http://zbc.uz.zgora.pl/Content/906/Elek1.htm

O świecie , O wieku

„W 1974 r. bardzo znany fizyk, noblista, Richard Feynman wygłosił wykład, w którym porównał nauki społeczne, a szczególnie psychologię, właśnie do kultów cargo. Jego zdaniem, przedstawiciele nauk społecznych naśladują pewne zachowania przedstawicieli nauk ścisłych, ale robią to podobnie do tego, jak wyspiarze naśladują działania białych ludzi. Widać staranność, zaangażowanie, ale to nie ma prawa działać.”

Tomasz Witkowski (1963)

Źródło: Karolina Głowacka, „W psychologii jest mnóstwo szarlatanerii, wróżenia z fusów. Trzeba zdemaskować niecne praktyki” http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103454,13897097,_W_psychologii_jest_mnostwo_szarlatanerii__wrozenia.html, tokfm.pl, 13 maja 2013

O ludziach , O zachowaniu , O nauce

„Ludzie potrzebują cara, którego mogą czcić, dla którego mogą żyć i pracować. (…) Ludzie rosyjscy są monarchistami.”

Józef Stalin (1879–1953) przywódca ZSRR

Źródło: Edvard Radzinsky, Stalin: The First In-depth Biography Based on Explosive New Documents from Russia’s Secret Archives, Anchor Books, Londyn 1997, s. 323.

O ludziach

„Gdy car Rosji łowi ryby, Europa czeka.”

Aleksander III Romanow (1845–1894) car Rosji

reakcja łowiącego ryby cara na meldunek oficera, iż nadeszła właśnie depesza z informacjami o znaczeniu ogólnoeuropejskim.

O rybach , O czekaniu

„Chcesz zdurzyć nas, oszukać chcesz nas carze,
Plujem ci w twarz za morze twoich łask;
Amnestią twą owiniem nasze kule,
Odpowiedź da huk armat, kurków trzask,
Do Azji precz, potomku Dżengishana,
Tam naród twój, tam ziemia carskich gal,
Nie dla ciebie krwią ziemia nasza zlana,
Hej, baczność! cel i w łeb lub serce pal.”

Władysław Ludwik Anczyc (1823–1883) polski poeta, dramatopisarz, wydawca, tłumacz, działacz ludowy

Źródło: Marsz strzelców

O morzu , Serce

„Związek Putina z Kadyrowem jest czysto osobisty – to relacja cara i wasala. Tylko od tego zależy stabilność na Kaukazie Północnym. Gdyby ten związek się załamał, znów zaczęłaby się przemoc na wielką skalę. Kreml nie kontroluje w pełni sił bezpieczeństwa na tym obszarze. Część morderstw popełniana jest przez nielojalnych ludzi, którzy próbują podkopać pozycję Kadyrowa. Nienawidzą go, bo ukradkiem zdobył coś na kształt niepodległości. Nie można patrzeć na siły bezpieczeństwa jak na coś jednorodnego. Są tam klany, różne interesy i bandyci. Klany wewnątrz FSB fabrykują niektóre zamachy w myśl zasady „dziel i rządź.””

Anton Surikow (1961–2009)

Źródło: wywiad przeprowadzony przez Bena Judaha, „Standpoint”, styczeń 2010, tłum. „Forum”, 22 marca 2010.

O ludziach , O myślach , O sile , O relacjach

„Kozacy Zaporożcy 800 lat byli w poddaństwie u królów polskich, potem siedem lat u nas, a my, garnąc ich do siebie i mając nadzieję, że w służbie będą prawi i stali, broniliśmy ich, walczyliśmy o nich z Polską i Litwą, wiele krwi niewinnej wylaliśmy, a niepozwalaliśmy ich krzywdzić. Wówczas Kozaków było tylko 8 000, a my Tatarzy zrobiliśmy ich 20 000. Kozakom to się podobało, gdyśmy ich zasłaniali i z pomocą zawsze przychodzili, wówczas Chmielnicki mnie, Sefergazy-agę w nogi całował i chciał być u nas w poddaństwie wiecznem. Teraz Kozacy sprzeniewierzyli się nam, zdradą od nas odłączyli, zapomniawszy naszą dobroć, poszli do Cara moskiewskiego. Wy, posłowie, wiedzcie o tem, że to zdrajcy i buntowniki, zdradzą Cara tak, jak nas i Polaków zdradzili. Mechmet-girej Car nie zdoła tego zrobić, ażeby na nich wojną nie chodzić i nie niszczyć. Chyba żaden z Krymców i Nogajów nie będzie miał paznogci na palcach rąk swoich, chyba oczy ich ziemia przysypie – wtenczas tylko zdrady i wiarołomstwa kozackiego mścić nie będziemy.”

Sefer Gazi aga

do posła moskiewskiego, Żerebcowa, żądającego zaprzestania wojny przeciwko Kozakom.
Źródło: Franciszek Gawroński, Krwawy gość we Lwowie http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=31532&s=1, str. 4 (11)

O wojnie , O zdradzie , O pomocy

„Wydaje mi się, że nie ma nic bardziej nieprawdziwego (…) kompleks jest czymś chorobliwym, podczas gdy my mieliśmy zdrowe dążenie do wolności, pogwałconej i odebranej nam (…). Nie o kompleks więc idzie (…). Szło o poczucie pogwałconego prawa Narodu do samostanowienia o sobie i do decydowania o swej wolności (…). Przyglądaliście się może kiedyś ptakowi, jak tłucze się w klatce? (…) Chyba nie można mówić: głupi ptak, trzeba raczej powiedzieć: – on się rwie w światy. I każdy, kto uczciwy, ułatwi mu to (…). I nie car miał rację, gdy na Zamku Warszawskim odpowiadał butnie: „Porzućcie wszelkie sny!” – tylko właśnie ci, co padali, obejmując miłośnie otwartą piersią ukrzyżowaną pierś Matki Polki. Tylko oni mieli rację! A my, po stu latach, wiemy to jeszcze lepiej!”

Stefan Wyszyński (1901–1981) polski duchowny katolicki, prymas

Źródło: polemika Prymasa z redaktorem „Tygodnika Powszechnego” Stanisławem Stommą na temat sensu powstań niepodległościowych wygłoszona 27 stycznia 1963 w stulecie powstania styczniowego.

O matce , O ptakach , O wolności

„Wola Boga to niedola cara.”

Nikołaj Jeżow (1895–1940) polityk radziecki, szef NKWD

o swoich relacjach ze Stalinem, 1938.
Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

O Bogu , O relacjach , O woli

„W Wilnie układać się z carem, a nie w Warszawie z Konstantym.”

Maurycy Mochnacki (1803–1834) generał, polski działacz polityczny, publicysta

hasło rzucone przez niego podczas Nocy Listopadowej w nocy z 29 na 30 listopada 1830
Źródło: Kronika Polski. W boju i na tułaczce: 1831–1846, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków, 1998, s. 20.

„Najpotężniejszym człowiekiem w Rosji jest dziś Putin. Jest jak car, a jego interesy skupiają się na Gazpromie. Putin chce integracji z Zachodem, ale na swoich warunkach. Wie, że z powodu tego, co zrobił, osobiście jest dla Zachodu nie do zaakceptowania. To dlatego stworzył Miedwiediewa. Używa go do mówienia rzeczy, których sam nie mógłby powiedzieć, bo bałby się o swoje stosunki z twardogłowymi. Obaj chcą Rosji europejskiej – drugiej Japonii, związanej z Zachodem, ale nie będącej jego częścią.”

Anton Surikow (1961–2009)

Źródło: wywiad przeprowadzony przez Bena Judaha, „Standpoint”, styczeń 2010, tłum. „Forum”, 22 marca 2010.

„To jest gość, który uwierzył, że jest lokalnym carem. I że Węgry nie są uwikłane w gospodarkę globalną, a są k… jeszcze bardziej niż Polska. Ale parę rzeczy zrobił, bym powiedział, brawurowych, słusznych, choć strasznie kontrowersyjnych. No po pierwsze znacjonalizował ich OFE.”

Marek Belka (1952) polski ekonomista, polityk, premier rządu

O Viktorze Orbánie
Źródło: Całe dostępne nagranie rozmowy Sienkiewicza z Belką. 2:10:00 - YouTube 19 czerwca 2014 https://www.youtube.com/watch?v=aAfmXciiQTw

„Kiedy Polska została wymazana z mapy Europy, nadzieje na odzyskanie niepodległości wiązano najpierw z Napoleonem, później zaś z carem Aleksandrem I. Niepodległość tę miały załatwić polskie hrabianki, które weszły do cesarskich łóżek. Jak dowodzi historia, była to jednak próba chybiona.”

Jerzy Jankowski (1887–1941)

Monarsze sekrety

O historii

„Socjaliści stosują metody pokojowe w krajach o ustroju demokratycznym, natomiast wobec rządów np. generała Franco w Hiszpanii albo wobec rządów kliki kremlowskiej w Rosji nie mają obowiązku stosowania takich metod, podobnie jak go nie mieli wobec cara rosyjskiego, czy też wobec Mussoliniego i Hitlera.”

Adam Ciołkosz (1902–1978) polski działacz socjalistyczny, instruktor harcerski

Źródło: Socjalizm a komunizm, 1954 http://lewicowo.pl/socjalizm-a-komunizm/.

„Nie będę się bronił. Wszystkich moich czynów byłem w pełni świadom. Jestem członkiem rewolucyjnej żydowskiej partii Bund i zrobię wszystko, co w mej mocy, by obalić dyktaturę cara, jego krwawych siepaczy i was wszystkich. [podczas procesu w 1906 r., gdy odrzucił możliwość obrony przez znanego adwokata. ]”

H. Lejwik (1888–1962) żydowski poeta i dramaturg piszący w języku jidysz

Źródło: H. Lejwik, Golem, op. cit., tłum. Sebastian Matuszewski, s. 290.

„Pogrzeb Bieruta to był element opowieści o dobrym carze. Umiera car, to zawsze jest źle.”

Andrzej Friszke (1956) polski historyk

o śmierci Bolesława Bieruta.
Źródło: histmag.org https://histmag.org/Boleslaw-Bierut-smierc-satrapy-16004/3, 24 listopada 2017.

„Jak nowa rezydencja carów, Służba swe obowiązki zna, precz wysiedlono stąd Tatarów, gdzie na świat wyrok zapaść ma.”

Jacek Kaczmarski (1957–2004) polski bard, poeta i prozaik

Źródło: Jałta, 1984

O świecie

„Nie będę się bronił. Wszystkich moich czynów byłem w pełni świadom. Jestem członkiem rewolucyjnej żydowskiej partii Bund i zrobię wszystko, co w mej mocy, by obalić dyktaturę cara, jego krwawych siepaczy i was wszystkich.”

H. Lejwik (1888–1962) żydowski poeta i dramaturg piszący w języku jidysz

podczas procesu w 1906 r., gdy odrzucił możliwość obrony przez znanego adwokata.
Źródło: H. Lejwik, Golem, op. cit., tłum. Sebastian Matuszewski, s. 290.

„Tytuł profesorski zaczynał znaczyć niemal tyle samo co hrabiowski. Profesorowie UW rozkazem cara otrzymywali zaś tytuły szlacheckie, które po dziesięciu latach wysługi miały być dziedziczne.”

Jerzy Stanisław Majewski (1959)

Źródło: Uniwersytet Warszawski. Profesor znaczył tyle co hrabia http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,150427,20955483,uniwersytet-warszawski-profesor-znaczyl-tyle-co-hrabia.html, wyborcza.pl, 10 listopada 2016.