Milan Kundera cytaty

„Wszystko polega na tym, żeby człowiek był taki, jaki jest, żeby nie wstydził się chcieć tego, czego chce i marzyć o tym, o czym marzy. Ludzie są na ogół niewolnikami konwenansów. Ktoś im powiedział, że powinni być tacy i tacy, i starają się być takimi aż do śmierci, nie wiedząc nawet, kim byli i kim są naprawdę. Nie są więc nikim i niczym, postępują niejednoznacznie, niejasno, chaotycznie. Człowiek przede wszystkim musi mieć odwagę być sobą.”

„Świat, w którym gówno jest zanegowane i wszyscy się zachowują jakby nie istniało to estetyczny ideał, który nazywa się kiczem. (…)
Kicz jest estetycznym ideałem wszystkich polityków, wszystkich politycznych partii i ruchów. W społeczeństwie, w którym istnieją obok siebie różne kierunki polityczne i ich wpływy się wzajemnie znoszą albo ograniczają, możemy jeszcze jako tako uciec przed inkwizycją kiczu. Jednostka może uchronić swą osobowość, a artysta stworzyć nieoczekiwane dzieła. Ale tam, gdzie pełną władzę ma jeden jedyny ruch polityczny, znajdujemy się natychmiast w krainie kiczu totalnego. (…)
Oznacza to, że wszystko, co narusza kicz, jest eliminowane z życia: każdy przejaw indywidualizmu (dlatego, że każda odrębność jest plunięciem w twarz uśmiechającemu się braterstwu), każda wątpliwość (dlatego, że kto zaczyna wątpić w drobiazgi, musi skończyć na zwątpieniu w życie jako takie), ironia (dlatego, że w krainie kiczu wszystko należy traktować ze śmiertelną powagą)(…)
W krainie totalnego kiczu odpowiedzi są z góry znane i wykluczają jakiekolwiek pytania. Wynika z tego, że rzeczywistym przeciwnikiem totalnego kiczu jest człowiek, który pyta. Pytanie jest jak nóż, który rozcina płótno namalowanej dekoracji, abyśmy mogli zajrzeć, co się za nią kryje.”

„Właśnie takie detale: źle dobrany strój, drobna wada uzębienia, czarująca przeciętność duszy, czynią kobietę prawdziwą i żywą. Kobiety z plakatów czy z rewii mody, do których wszystkie starają się dziś upodobnić, nie są pociągające, ponieważ są nierzeczywiste, ponieważ są tylko sumą abstrakcyjnych reguł. Zrodziła je maszyna cybernetyczna, a nie ludzkie ciała!”

„Walka człowieka z władzą jest walką pamięci z zapomnieniem.”

„Każdy człowiek tworzy jakieś dzieło, choćby nawet najskromniejsze, i że na tym, i tylko na tym polega jego wartość.”

„Nie każda kobieta jest godna tego, by nazywać ją kobietą.”

„Ewa jest wesołym łowcą mężczyzn. Nie poluje jednak na nich w celu matrymonialnym. Poluje tak, jak mężczyźni polują na kobiety. Jej zdaniem miłość nie istnieje, jedynie przyjaźń i sensualizm. Dlatego ma wielu przyjaciół: mężczyźni nie obawiają się, że chce ich zapędzić do ślubu, a kobiety, że chce im odbić męża.”

„Być może kobieta i mężczyzna są sobie bliżsi, jeśli z sobą nie żyją i tylko wiedzą o sobie, i są sobie wdzięczni za to, że są, i że o sobie wiedzą. I do szczęścia tylko to im wystarcza.”

„Jeżeli kobieta nie żyje w dostatecznej mierze swym ciałem, zaczyna uważać ciało za wroga.”

„Kobieta-poetka to kobieta do kwadratu.”

„Miłość albo jest szalona, albo w ogóle jej nie ma.”

„Prawdziwa miłość kończy się śmiercią, i tylko ta miłość, która kończy się śmiercią, jest miłością.”

„Miłość jest przywilejem, a wszystkie przywileje są nie zasłużone i trzeba za nie płacić.”

„Ale kim byłem wtedy naprawdę? I znowu muszę powtórzyć: byłem człowiekiem o kilku twarzach.
Na zebraniach byłem poważny, pełen zapału i wiary; wśród najbliższych przyjaciół złośliwy i agresywny; z Małgorzatą cyniczny i gorączkowo dowcipny; a kiedy byłem sam (i myślałem o Małgorzacie), bywałem bezradny i rozedrgany jak sztubak.
Czy ta ostatnia twarz była tą prawdziwą?
Nie. Prawdziwe były wszystkie; nie miałem jak hipokryci twarzy prawdziwej i twarzy fałszywej. Miałem ich kilka właśnie dlatego, że byłem młody i sam nie wiedziałem, kim jestem i kim chcę być. (A jednak dysproporcje między wszystkimi tymi twarzami napełniały mnie tremą; nie utożsamiłem się całkowicie z żadną z nich i poruszałem się między nimi nieporadnie i na ślepo.)”

„Pierwszym krokiem w likwidacji narodu jest usunięcie jego pamięci. Zniszcz jego książki, kulturę, historię. Potem niech ktoś napisze nowe książki, stworzy nową kulturę, wymyśli nową historię. Wkrótce ten naród zacznie zapominać, czym jest i czym był”

„(…) albowiem żyć w świecie, w którym nikt nie uzyska przebaczenia, gdzie wszyscy skazani są na potępienie, to to samo, co żyć w piekle.”

„Nawet własny ból nie jest tak ciężki jak ból z kimś współodczuwany, ból za kogoś, dla kogoś, zwielokrotniony przez wyobraźnię.”

„Zdrada oznacza opuszczenie szeregu, aby pójść w nieznane.”

„(…) żadna wielka idea mająca przeobrazić świat nie toleruje drwiny i lekceważenia, bo to jest rdza, która wszystko przeżera.”

„Człowiek idzie przez teraźniejszość z zawiązanymi oczyma. Może jedynie przeczuwać i odgadywać, co właściwie przeżywa. Dopiero później odwiązuje mu się chusteczkę z oczu, a on spojrzawszy w przeszłość stwierdza, co przeżył i jaki to miało sens.”

„Kto żyje życiem wiecznym, nie dręczy się tęsknotą.”

„Śmiech – niezmierzona i piękna rozkosz, rozkosz czysta…”

„Kartoteki policyjne są często naszą jedyną przepustką do nieśmiertelności.”

„Wartość człowieka mieści się w tym, czym sam siebie przerasta, w tym, czym jest poza samym sobą, czym jest w innych i dla innych.”

„Kochać kogoś z litości to znaczy nie kochać go naprawdę.”

„Wystarczy tak mało, niedostrzegalny powiew wiatru, by sprawy lekko się przesunęły i to, za co jeszcze przed chwilą człowiek gotów był oddać życie, nagle ukazuje się jako pozbawiony treści bezsens.”

„Żyć na świecie tak długo i przeżyć tak mało – to hańba.”

„Nawet radość z obecności ukochanego mężczyzny najlepiej przeżywa się w samotności. Gdyby jego obecność trwała bezustannie, istniałaby właściwie jedynie poprzez swoje ustawiczne przemijanie. Zatrzymać ją można tylko w chwilach osamotnienia.”

„Czułość rodzi się w chwili, gdy człowiek zostaje wyrzucony na próg dojrzałości i poniewczasie zaczyna uświadamiać sobie zalety dzieciństwa, z których jako dziecko nie zdawał sobie sprawy.”

„Wierność jest pierwszą z cnót; to ona nadaje naszemu życiu jednolitość – w przeciwnym wypadku rozprysnęłoby się na tysiące chwilowych wrażeń jak na tysiąc szklanych odłamków.”

„Litos” jest to bolesny stan spowodowany przez nagłe odkrycie własnej nędzy.”

„Na samotność bowiem skazują człowieka nie wrogowie, lecz przyjaciele.”

„Człowiek może być w pełni sobą tylko wtedy, gdy jest w pełni pośród innych ludzi.”

„Śmierć ma dwie postacie: Po pierwsze, oznacza niebyt. Po drugie zaś, oznacza przerażający materialny byt trupa.”

„Piękno jest burzeniem chronologii i buntem wobec czasu.”

„Brzydota ma w naszym świecie swoją funkcję pozytywną. Nikt nie ma ochoty nigdzie dłużej się zatrzymywać, ludzie szybko zewsząd wychodzą i w ten sposób powstaje pożądane tempo życia.”

„Nostalgia jest cierpieniem spowodowanym przez niespełnione pragnienie powrotu.”

„W chwilach niedoli człowiek szuka pociechy w tym, że zespala swój smutek ze smutkiem innych.”

„Na kartach policyjnych archiwów jest nasza jedyna nieśmiertelność.”

„Albowiem całe życie człowieka wśród innych ludzi jest nieustanną walką o uszy słuchaczy.”

„Człowiek to coś więcej niż tylko ciało, które niszczeje, najważniejsze jest przecież dzieło naszego życia, to, co człowiek pozostawia po sobie innym.”

„Życie jest krótkie i okazje, które przepuścimy, nie powrócą.”

„Wyznawcami radości bywają przeważnie ludzie najsmutniejsi.”

„Czym jest piękno lub brzydota wobec miłości? Czym jest brzydka twarz wobec uczucia, w którego wielkości odzwierciedla się sam absolut?”

„Ludzie w życiu się spotykają, gawędzą, dyskutują, spierają nie uświadamiając sobie, że mówią do siebie z daleka, każdy z obserwatorium ustawionym w innym punkcie czasu.”

„Są
wród nich tacy, którzy w liście wyrażają się językiem jakże doskonale nowoczesnym, ze
wszystkimi jego frazesami, z jego żargonem, jego obowiązkowym optymizmem… wiem, że to oni będą
pracowali dobrze i gorliwie. I są też tacy, którzy w innych czasach poświęciliby się z
pewnością filozofii, historii sztuki, nauczaniu francuskiego, lecz dzisiaj poszukują pracy u
nas, nie mając innego wyjścia, niemal z rozpaczy. Wiem, że gardzą w duchu stanowiskiem, o
które się ubiegają (…)”

„Ktoś, kto sobie wyobraża, że reżymy komunistyczne w Europie środkowej są wyłącznie dziełem zbrodniarzy, nie zdaje sobie sprawy z podstawowej prawdy: zbrodnicze reżymy zostały stworzone nie przez zbrodniarzy, ale przez entuzjastów, przekonanych, że odkryli jedyną drogę prowadzącą do raju.”

„O ile Historia (ludzkości) ma na tyle złego smaku, żeby się powtarzać, o tyle historia sztuki nie znosi powtórzeń.”

„Pan doktor na pewno nam potwierdzi, że do kobiet, które leżą w szpitalu po zabiegu przerwania ciąży, lekarze i pielęgniarki odnoszą się o wiele gorzej niż do położnic i dają im odczuwać pewną pogardę, nawet jeśli im samym podobny zabieg choćby jeden raz w życiu także będzie potrzebny.”