Krzysztof Niewrzęda cytaty (131 cytatów)

Krzysztof Niewrzęda: 131 Cytatów 0 Polubień

Krzysztof Niewrzęda słynne cytaty

„Jesień bardziej kojarzy się z końcem niż początkiem. Ale zacznę od jesieni. Mglista wilgoć wżera się w ciało. Próchnieją kości nóg i rąk. W stawach rechoczą żaby reumatyzmu. Najbliższy staje się kaloryfer. Do niego można się przytulić, jak kiedyś do pieca, który zmarł – „tam””

Krzysztof Niewrzęda

razem z babką i dzieciństwem.
Poszukiwanie całości
Źródło: s. 58

„(…) umysł i czas są potrzebne do funkcjonowania w świecie takim, jaki jest, ale nie warto im się podporządkować, ten wymyślony czas przesłania bowiem faktyczne możliwość istnienia nierozerwalnie związanego z chwilą, w której toczy się życie, a więc z teraźniejszością, poza tym ten tak zwany czas jest kluczem do społecznego zniewolenia, umysł, gromadząc produkty czasu, napawa bowiem z jednej strony strachem przed przyszłością a z drugiej żalem wywodzącym się z przeszłości i jest to wykorzystywane do manipulowania ludźmi, którzy z powodu strachu lub żalu, godzą się na wchodzenie w role społeczne, na wyzysk, na uległość, a nawet na prześladowania oraz wojny”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 98

„Co jednak sprawia, że tak wielu z nas ulega manipulacji, wskutek której codzienność nasiąka atmosferą nieprzerwanego wyścigu? Co sprawia, że tak niewielu się temu sprzeciwia? Psychologia odpowiada: kultura ojcowska. To ona zaszczepiła nam poczucie konieczności posiadania pracy. Ostatecznie pozwoliliśmy więc wpoić sobie zasadę o upodmiotowieniu życia jedynie poprzez pracę, której istotą stał się dochód, a nie jakiś abstrakcyjny sens, czy samorealizacja.”

Krzysztof Niewrzęda

Czas przeprowadzki
Źródło: s. 132

„Zamęt” Krzysztofa Niewrzędy zabiera nas w podróż rollercoasterem. Czyż nie tak właśnie wygląda dziś nasze życie?”

Krzysztof Niewrzęda

Autorka: Anna Godzińska, Zamęt – Krzysztof Niewrzęda, „SZUFLADA” http://szuflada.net/zamet-krzysztof-niewrzeda/
O Krzysztofie Niewrzędzie

„Ryszard Kapuściński powiedział kiedyś, że „Berlin jest jak soczewka: można przezeń zobaczyć wiele aktualnych problemów Niemiec, Europy i świata”. Myślę więc, że nad wieloma problemami widocznymi przez tę berlińską soczewkę należałoby się zacząć zastanawiać także w Polsce.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Berlin po polsku – rozmowa Anny Dziewit i Agnieszki Drotkiewicz – „Lampa” Nr 11 (20) 2005

„Ściśnięte, dwupiętrowe kamienice pochylały się nad wejściem do sklepu, zamykając nad nim niebo swoją bladą elewacją. Bez względu na porę roku, przepuszczały jedynie lekko sine, wilgotne światło zdominowane tutejszym deszczowym charakterem. Bo „tu” deszcz wydaje się być dodatkową porą roku. O tyle specyficzną, że w odróżnieniu od pozostałych powtarzającą się, między styczniem i grudniem, kilkakrotnie. O tyle dziwną, iż nigdy nie wiadomo jak długą. Raz trwającą kilka miesięcy – jak w Macondo – innym zaś razem tylko kilkunastodniową.”

Krzysztof Niewrzęda

Poszukiwanie całości
Źródło: s. 106

Krzysztof Niewrzęda Cytaty o czasie

„(…) cały czas miałem wokół siebie znajomych i przyjaciół, którzy również zastanawiali się nad tym jak się z PRL-u wyrwać. Z niektórymi z nich planowałem wyjazd do RPA. Z innymi do Berlina Zachodniego. Z jeszcze innymi do Norwegii. Podobnie jak ja, oni nie tylko nie widzieli dla siebie żadnej przyszłości w kraju, w którym szansa na własne mieszkanie mogła się zrealizować dopiero po dwudziestu lub trzydziestu latach. Bo takie wtedy były realia. Mieliśmy też dość wszechobecnego serwilizmu.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: W Berlinie przestałem się czuć emigrantem – rozmowa Tomira Mazura – „tomir pisze o kulturze” https://tomirmazur.wordpress.com/2015/10/15/w-berlinie-przestalem-sie-czuc-emigrantem/

„Znów więc ten Chopin, od którego uciekałem pod koniec lat osiemdziesiątych, który wypełnił całą dekadę swoją muzyką. Począwszy od strajków w Gdańsku i Szczecinie, od zakładania Solidarności – był wciąż w tle. Patriotyczny podmuch muzyczny. Wykorzystywali go organizatorzy mszy za ojczyznę i opozycyjnych wieczornic, twórcy anty-reżimowych filmów i władza – na wszystkich poziomach przekazu. Muzyka Chopina współbrzmiała z powtarzanym w kółko wystąpieniem towarzysza generała, ogłaszającego wprowadzenie stanu wojennego. Była wręcz jedyną muzyką, jaką można było usłyszeć w radiu w pierwszych dniach tego stanu. A potem rozbrzmiewała na rozpoczęcie i na zakończenie programów telewizyjnych i radiowych, przed przemówieniami i po przemówieniach. Rozbrzmiewała – jeśli nic innego nie można było zaproponować – jako wypełniacz lub jako ważny punkt programu. Słychać ją było, gdy na budynkach pojawiły się hasła: „Wrona skona” i „Zima wasza, wiosna nasza”, gdy czołgi jeździły po ulicach i żołnierze grzali dłonie przy koksownikach, gdy opozycjoniści ośmieszali esbeków i gdy esbecy zabijali opozycjonistów, gdy milicjanci pałowali krnąbrne społeczeństwo i gdy społeczeństwo rzucało w nich kamieniami lub zapalało świece w oknach. Preludia, mazurki, walce nadawał Głos Ameryki, Radio Wolna Europa i następcy Macieja Szczepańskiego. Wszyscy przymilali się do Chopina, wszyscy go puszczali i wszyscy słuchali – stojąc w kolejkach za papierosami i wołowiną z kością, w czasie przesłuchań i akademii, idąc ze strachu na wybory i czytając wydane w podziemiu wiersze Miłosza, ciesząc się, gdy Lechowi Wałęsie przyznano Pokojową Nagrodę Nobla i gdy zniesiono kartki na masło, oglądając w telewizji parodię procesu Piotrowskiego i jego kolegów, i chowając księdza Popiełuszkę. Słuchaliśmy tej naszej muzyki z coraz większym znudzeniem, z coraz większą dezaprobatą.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Koncert wyszehradzki – Pogranicza Nr 4/2002

„Oni. Cały czas tylko oni. Kochali się, całowali, przytulali, rozmawiali, opowiadali sobie codzienne zdarzenia, przeżycia z pracy i to, co usłyszeli w radiu. Wykorzystywali każdą okazję do demonstrowania miłości. Zatracali się w liczbie mnogiej. Żadne z nich nie mówiło: „ja”. „Ja” dla nich nie istniało. Wszystko podporządkowane było „my””

Krzysztof Niewrzęda

im. To oni musieli być zadowoleni, szczęśliwi, a nie ona albo on. I byli.
Wariant do sprawdzenia
Źródło: s. 96

„W moim sklepie można było również nabyć piwo i małe buteleczki wysokoprocentowych alkoholi. No i oczywiście całą masę potwornie słodkich batonów, różniących się od siebie jedynie nazwą i ceną. Kupowali je zarówno dorośli mężczyźni, jak i dzieci, młode dziewczyny oraz stare kobiety. Często, zaraz po włożeniu do kieszeni czy portmonetki wydanej im reszty, drżąc z podniecenia, zrywali kolorowe opakowanie i szybkim ruchem wtykali do ust mieszaninę czekolady, cukru i środków konserwujących. Miałem wrażenie, że bez natychmiastowego zażycia swojej dawki już by nie wytrzymali. Nie próbowali bowiem iść do domu, bądź innego miejsca, w którym spokojnie mogliby zjeść baton. Nie. Przede mną obnażali swoje zaspokojenie. W ogóle nie zależało im na intymności. Stojąc na środku sklepu, ekstatycznie rozchylali wargi, ukazując rozlewający się po zębach i dziąsłach brąz. Zaklejając się lepką masą, spływającą brunatnymi potokami w zwoje jelit, pomlaskiwali z zadowoleniem. Czasem mruczeli, jak wygrzewające się koty. Odginali do tyłu karki i wysysali z języka resztki zniewalającego ich smaku.”

Krzysztof Niewrzęda

Poszukiwanie całości
Źródło: s. 111

„Zegar chodził, lecz potykając się co sekundę, rozsiewał zwątpienie. Bo co sekundę przystawał jakby. Na chwilę. Niewielką. Prawie niezauważalną. Wystarczająco jednak długą, by uznać, że stanął na zawsze; że nigdy już nie poruszy choćby jedną ze swoich wskazówek. Każda z takich chwil budziła więc niepokój. Groziła bowiem utrudnioną orientacją w czasie. Lub wręcz utratą tej orientacji. Niczym w stanie odurzenia, kiedy to wnioski wysnuwane z przesłanek podporządkowane są omamom. Kiedy radości mylą się z zachwytami, a smutki z tragediami. Kiedy faktyczne intencje zanikają we wszechogarniającym przejaskrawieniu. Straszyła dezorientacją i niespójnością. A także nadmierną kondensacją treści – mnożeniem się jej utajonych elementów wynikającym z tego, iż jakikolwiek detal w każdym momencie mógł zostać zaakcentowany w dowolny sposób. Zatrważała koniecznością przekładania każdego przedmiotu, działania lub pojęcia i każdej postaci na idee i znaczenia. W jednej z takich chwil gwałtowny powiew myśli porwał materię, która pomknęła przez przestrzeń, nie pozostawiając po sobie najmniejszego śladu.”

Krzysztof Niewrzęda

Second life
Źródło: s. 6

„Nieprzypadkowo najwięcej samobójstw wśród artystów popełniają poeci. Poezja może więc mieć ogromny wpływ na tych, którzy ją piszą i w tym sensie można powiedzieć, że tworzy człowieka. Tylko że ten człowiek bardzo często ulega destrukcji. Tak jak Edward Stachura, który zresztą doskonale zdawał sobie z tego sprawę. Wielokrotnie powtarzał, że „pisanie wierszy zżera jak rak, i że lepiej nie zajmować się poezją, o ile można się nią nie zajmować”. Z czasem zauważył jednak, iż od poezji nie sposób się uwolnić i powiedział wtedy: „Zrozumiałem, że poezja to jest sposób bycia, a nie pisanie wierszy; że poezja jest demonem i jeśli raz kimś zawładnie, to już nigdy go nie opuści”.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Najwięcej miejsca trzeba zostawić dla ciszy – rozmowa Marleny Cieślik w „Poezja światłem i mrokiem w rozgrywkach o życie” (UŚ, 2005)

Krzysztof Niewrzęda Cytaty o życiu

„Dzisiaj poeci częściej wrażliwość wykorzystują niż wykazują. I to wykorzystują haniebnie. Rodzą się więc z tego jedynie niepotrzebne, kiczowate wiersze. Choćby takie, które napisano w związku z zamachem na nowojorski World Trade Center w 2001 roku.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Najwięcej miejsca trzeba zostawić dla ciszy – rozmowa Marleny Cieślik w „Poezja światłem i mrokiem w rozgrywkach o życie” (UŚ, 2005)

„Trudno się dziwić, że w czasach permanentnej rywalizacji, mało kto chce uchodzić za osobę, odczuwającą współczucie z powodu niepowodzeń, czy nieszczęść dotykających innych ludzi.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Najwięcej miejsca trzeba zostawić dla ciszy – rozmowa Marleny Cieślik w „Poezja światłem i mrokiem w rozgrywkach o życie” (UŚ, 2005)

„Staram się, by poeta Krzysztof Niewrzęda istniał tylko w wierszach. I staram się nie utożsamiać z nim na co dzień. Próbuję żyć bez niego i być zwyczajnym człowiekiem. Wiem bowiem bardzo dobrze, jakie zagrożenia stwarza on dla mnie. I nie myślę tu jedynie o śmieszności przejawiającej się w ekstrawagancjach, egzaltacjach, czy mitomanii, rozwojowi których sprzyja przecież pisanie wierszy. Myślę raczej o straszliwych efektach długoletniego oddziaływania na psychikę tych wszystkich ekstrawagancji, egzaltacji i mitomanii.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Najwięcej miejsca trzeba zostawić dla ciszy – rozmowa Marleny Cieślik w „Poezja światłem i mrokiem w rozgrywkach o życie” (UŚ, 2005)

„Robert Korcz był człowiekiem, którego denerwowała rzeczywistość, często więc przeciwko niej występował, protestował. W PRL-u odmówił odbycia służby wojskowej, za co trafił zresztą do więzienia. Nie chciał zostać wciśnięty w społeczną szufladę. Walczył o swoją niezależność. I nie zrezygnował z tego, gdy w Polsce upadł komunizm. Nie zachłysnął się tą tak zwaną wolnością. Nadal buntował się przeciwko bezwzględności systemu i nadal urządzał akcje protestacyjne. Ale zabrnął w ślepą uliczkę. Jego ostatnią akcją było zajęcie polskiego konsulatu, w Hamburgu. Na znak protestu przeciwko społecznej niesprawiedliwości, chciał podpalić budynek, wysadzając się przy tym w powietrze. Wcześniej wypuścił oczywiście wszystkich, którzy się tam znajdowali. Niemiecka policja nawet z nim zbyt długo nie pertraktowała. A jak zaczęli strzelać do niego to tak, żeby go zabić. Właśnie wtedy po raz pierwszy usłyszałem o Korczu. Później poznałem pracowników hamburskiego konsulatu, którzy byli świadkami tamtych wydarzeń. No i zacząłem szukać czegoś więcej. Dowiedziałem się, że był gorzowianinem i że całe jego życie prowadziło go do coraz większego buntu. To była postać tragiczna. Ktoś taki, jak dawni bohaterowie romantyczni. Właśnie dlatego poświęciłem mu wiersz, w którym znalazły się cytaty z „Dziadów” Mickiewicza.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Platon był jak Rudolf Hess – rozmowa Wojtka Filipowiaka – „Oddech” Nr1/2003

„Mówiąc o cierpieniu towarzyszącym poecie warto powołać się na „Notatkę o klęsce” Mariana Stali, w której można przeczytać, że: „wybierając literaturę ryzykujemy trzy spotkania z klęską. Najpierw jest ryzyko artystycznego niespełnienia (i niedocenienia przez odbiorców), potem – ryzyko cierpienia, jakie towarzyszy kreacji, wreszcie ryzyko zetknięcia się ze złem i bólem tkwiącym w świecie.””

Krzysztof Niewrzęda

I taka jest odpowiedź na pytanie: czy cierpienie zawsze towarzyszy poecie?
Źródło: Najwięcej miejsca trzeba zostawić dla ciszy – rozmowa Marleny Cieślik w „Poezja światłem i mrokiem w rozgrywkach o życie” (UŚ, 2005)

„Nie potrafiłem żyć w tamtej rzeczywistości. To był chory świat. Byłem zmęczony wyszukiwaniem sposobów na to, żeby jakoś funkcjonować. Nie pomagało w tym obrzucanie ZOMO-wców kamieniami i wypijanie dużych ilości alkoholu. W społeczeństwie wypaliła się wola walki. Ludzie nie potrzebowali już nawet ubeków, zaszczuwali się sami. Cieszyli się gdy ponownie zaczęto im sprzedawać masło bez kartek.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Poza rzędem – rozmowa Józefa Plessa – „Samo Życie” Nr 2/1999

Krzysztof Niewrzęda: Na czasie cytaty

„Między drzewami, na wznoszącym się brzegu Wannsee, odszukałem samotny grób Heinricha von Kleista. Tam, gdzie niemiecki pisarz wraz z Henriettą Vogel popełnił samobójstwo. A właściwie tam, gdzie zabił Henriettę, a potem siebie. Upamiętniający owe wydarzenia kamień przyciąga gości Literarisches Colloquium. Pielgrzymują więc do niego pisarze uznani, znani i nieznani. Poszedłem zatem i ja, chociaż von Kleist, jako autor, nigdy nie zaznaczył się szczególnie wyraźnie w moich poszukiwaniach. Postrzegałem go raczej jak literackiego bohatera. Stworzony był bowiem jakby ku przestrodze dla kuszonych pychą i wiarą w nieprzeciętność. Histeryczny, egzaltowany, pretensjonalny. Irytujący. Nawet gdy postanowił się zabić, zadbał jeszcze o odpowiednią scenografię i o towarzystwo. No, bo to przecież on nakłonił Henriettę Vogel do samobójstwa, a nie ona jego. I nie była to śmierć dwojga kochanków, pragnących ostatecznie przypieczętować swoją miłość. Była to śmierć chorej na raka kobiety, towarzysząca śmierci pisarza, który utracił wiarę w sens życia po lekturze dzieł Kanta. Kant uświadomił bowiem Kleistowi, że za życia nie można zgromadzić wartości, dających się przenieść w zaświaty. Ta nad-interpretacja, czy raczej błędna interpretacja filozofii Kanta, stała się więc powodem śmierci Kleista.”

Krzysztof Niewrzęda

Czas przeprowadzki
Źródło: s. 9

O miłości , O śmierci , O kobietach , O wierze

„Klatka piersiowa starej kamienicy rytmicznie rzęziła, chybocząc skrzelami okiennic. Matowe światło spływało z nabrzmiałego pęcherza żarówki na oślizgłe żebra poręczy i spierzchnięte ściany. W cuchnącym oddechu szeleściły płatki łuszczącej się farby. Drżały mięśnie schodów. Raz za razem mlaskał lepki nabłonek krwistej podłogi. Zza pękniętych drzwi dochodził skwar i śmiechy. Stargane grzmiały bebechy. W ich wnętrzu pisarze się bawili. Gadali, palili i wódkę pili.”

Krzysztof Niewrzęda

Second life
Źródło: s. 37

O piciu , O śmiechu , O świetle

„Dla społecznej galarety niewiele już zostaje. Wielu zwyklaków otrzymuje jednak jakąś zanętę. Ze ściemą w pakiecie. Taką, która dobrze wchodzi. Jakąś religijną, mocarstwową, patriotyczną albo proeuropejską lub ekologiczną. I to im styka. Każdego dnia więc święcą plebana Babilonu i farmią ogarki, na jakąś nagrodę pocieszenia, albo nawet wczasy w ciepłych krajach. Chociaż obojętnie gdzie pojadą, to i tak mogą se pacnąć tylko pamiątkę z Chin, bo na więcej ich nie stać.”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 58

Krzysztof Niewrzęda cytaty

„Artykulacja anektująca dla sztuki wysokiej elementy kultury masowej tylko potwierdza rolę sztuki jako translacji rzeczywistości.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000

O rzeczywostości

„„Tysiąc lat przeminie, zanim zatarta zostanie ta wina Niemiec” – powiedział Hans Frank podczas procesu w Norymberdze. A warto pamiętać, że był to generalny gubernator okupowanych ziem polskich i jeden z największych zbrodniarzy wojennych. Więc wiedział o czym mówi.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: rozmowa Izabeli Drozdowskiej-Broering – „Topographien der Begegnung” (Lang, 2013)

„W Szczecinie miejsce abstrakcyjnego internacjonalizmu, lansowanego w poprzedniej epoce, w sposób całkowicie naturalny zajął autentyczny kontakt z sąsiadem. Z pewnością zadecydowało o tym położenie miasta, lecz częściowo także jego charakter. Bo jako miasto portowe, stolica Pomorza Zachodniego zawsze dawała swoim mieszkańcom poczucie kontaktu ze światem. (…) Co prawda, tamto poczucie kontaktu ze światem było dosyć złudne, ale i tak nie wynikało z większej niż gdzie indziej, ilości zachodnich towarów. Wynikało przede wszystkim z możliwości kontaktowania się z tymi, którzy przedostawali się za żelazną kurtynę. W co drugiej szczecińskiej rodzinie był przecież jakiś rybak lub marynarz. Poza tym, w szczecińskich knajpach i dyskotekach często siedziało się przy jednym stole z Duńczykami, Niemcami bądź Szwedami. Nie owocowało to, co prawda, kontaktami z dziedziny kultury wysokiej, ale z pewnością wzmagało potrzebę życia w normalnym europejskim kraju. I nie ma chyba przesady w stwierdzeniu, iż to właśnie uczyniło ze Szczecina jedno z najbardziej zbuntowanych miast wobec komunistycznego reżimu.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: W centrum czy na peryferiach kontynentu? Miasto w poszukiwaniu własnej tożsamości – „Szczecin. Odrodzenie miasta” (Deutsches Kulturforum östliches Europa, 2017)

O prawdzie , O świecie , O rodzinie , O poszukiwaniu

„Jest takie określenie niemieckie „Weltschmerz”, co znaczy ból świata i mnie odczuwanie tego bólu w jakiś sposób determinuje.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Niewrzęda: Rany, które wynikają z empatii – rozmowa Kamili Kasprzak dla „Krytyki Politycznej” http://www.krytykapolityczna.pl/kluby-kp/publicystyka/20130922/niewrzeda-rany-ktore-wynikaja-z-empatii

O bólu

„W dzisiejszych czasach autorytetem może być wyłącznie narrator.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie – „eleWator” nr 4 (2/2013)

„Forma jest tym, co nadaje artystycznego charakteru temu, co się pisze. To ona decyduje o niejednoznaczności, za sprawą czego literatura różni się od publicystyki i produkowanych przez przemysł wydawniczy czytadeł. Ona też decyduje o dynamice i uniwersalizmie przekazu. A także o pozazmysłowym wymiarze.”

Krzysztof Niewrzęda

O literaturze , O charakterze

„Brema może uchodzić za wzorzec niemieckości. I to przekonanie z roku na rok się u mnie nasila. W Bremie nie ma tej elastyczności, swobody, która jest w Berlinie. Mimo że i Brema i Berlin są miastami o lewicowym charakterze i od dziesięcioleci rządzi w obu SPD. Ale lewicowość Bremy, co może wydawać się zadziwiające, jest konserwatywna. I to niebywale konserwatywna. Wszystko ma tam swój ustalony z góry porządek i styl. Nawet sposób ubierania się. Berlin natomiast jest całkowicie inny. Właściwie jest tak inny, iż można powiedzieć, że jest kolejnym niemieckojęzycznym państwem. Tworzy społeczność, która jest nie do podrobienia.”

Krzysztof Niewrzęda

O charakterze

„(…) głos współczesności to szum informacyjny, z którego coraz trudniej wyodrębnić to, co istotne, prawdziwe, nienarażające nas na błędne wnioski i decyzje. Szum, w którym plącze się to, co jest ważne i autentyczne, z tym co jest kłamliwe, komiczne, czy wręcz idiotyczne.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Krzysztof Niewrzęda o „Zamęcie” i nie tylko – rozmowa Krzysztofa Lichtblaua dla „eleWatora Kultury” http://elewatorkultury.org/niewrzeda-krzysztof-o-zamecie-i-nie-tylko/#comments

O decyzjach

„(…) polskie społeczeństwo, poza nielicznymi wyjątkami, jest nieobecne w dyskusji na temat miejsca jednostki we współczesnym świecie, lęków społecznych, wszechobecnego wyzysku, a przede wszystkim globalizacji oraz jej skutków i w tym obszarze, o wiele bardziej niż w jakimkolwiek innym, spełnia wymogi idealnych lemingów.”

Krzysztof Niewrzęda

„(…) myślenie o przyszłości jest tak samo zgubne, jak rozważanie tego, co się stało kiedyś, przyszłość identycznie jak przeszłość jest urojona, myślisz, że obie są ważne, że jednej zawdzięczasz tożsamość, a druga przyniesie ci jakieś spełnienie, ale obie nie istnieją, powodują tylko niechęć do tego, żeby oddać się teraźniejszości, która jest jedyną realną płaszczyzną odniesienia, bo istnieje tu i teraz”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 97

O myślach , O przeszłości , O przyszłości , O myśleniu

„Nie potrafię obojętnie „patrzeć w oko smoka i wzruszać ramionami”. Wbrew obowiązującym tendencjom bliska jest mi teoria prezentowana przez Edgara Morin, w której ten wybitny francuski intelektualista opowiada się za przywróceniem poezji roli społecznej.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000

„Polscy publicyści mają skłonność do przesady przy ocenianiu Niemców. A ci nie są ani wcieleniem dobra, ani zła. Są za to w dłuższej perspektywie nieprzewidywalni, mimo iż hołdują swoim nawykom i potrafią długo znosić niewygodne dla nich sytuacje. Bo kiedy jest to już ponad ich siły – buntują się bardzo gwałtownie. I nigdy nie wiadomo, co ten wybuch przyniesie – czy coś pozytywnego, czy skrajnie negatywnego”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Emigrant więcej zyskuje niż traci – rozmowa Alana Sasinowskiego – „Kurier Szczeciński” 30. 11. 2009

O sile

„Niewrzęda przy całej swojej czułości dla języka, jego niespodzianek i zapadni, wnikliwie opisuje emigrację nie tylko na obcą ziemię, ale i w obcą mowę.”

Krzysztof Niewrzęda

Autorka: Katarzyna Szumlewicz, STRZASKANY ŚWIAT, „Twórczość” Nr 2/2001.
O Krzysztofie Niewrzędzie

„Tkwiłem zatem w tej scenie i nawet nie próbowałem się z niej wyrwać. Ale wierzyłem, że zmiana wciąż jest możliwa. Wierzyłem, że autor wróci i wyzwoli mnie od obciążającej teraźniejszości. Lecz wiara ta zaczynała stawać się niewyraźna – mglista. Musiałem więc skoncentrować się na walce ze zwątpieniem. Bo tak jak wcześniej strach odebrał mi pewność, tak zwątpienie starało się pozbawić mnie wiary. Mimo wzmagającej się rezygnacji, usiłowałem ją jednak utrzymać. Tylko że zwątpienie niezmiennie się rozrastało i na wiarę pozostawało coraz mniej miejsca. Kurczyła się, a jej gęstość powodowała jeszcze większą mglistość i wszystko, co do tej pory pozwalało mi mieć nadzieję, stało się jeszcze bardziej niewyraźne.”

Krzysztof Niewrzęda

Wariant do sprawdzenia
Źródło: s. 107

O strachu , O wierze , O zmianach , O walce

„W sąsiedztwie tego, co jest poza językiem, słowo staje się zawodne. Nie należy zatem nim epatować, o ile ma się zamiar dotrzeć do granicy niewypowiedzianego.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Mniej oświetlona strona parnasu – „AKANT” Nr 6/2002

„Leżąc w gorącej, obmywającej mnie ciszy, słuchałem szumu własnego wnętrza. Na jego tle, rozpychające głowę dudnienie puchło w rytmicznych powtórzeniach. Odszukałem na szyi jego echo. Drgało tym samym rytmem pod palcami. Wbiłem w to miejsce żyletkę. Jej ukąszenie okazało się bardzo delikatne. Wynurzyłem twarz, by zaczerpnąć powietrza i zatrzymałem ją na wysokości wpływającej do ust wody. Oddychałem powoli, a woda łaskotała mnie wokół warg. Puchnące dudnienie coraz słabiej rozpychało głowę. Głęboko wciągnąłem wymieszane z parą powietrze, by jak najwięcej zabrać go ze sobą i opadłem na dno. I nagle zacząłem kręcić się w wirze nad odpływem, z którego ktoś wyciągnął korek.”

Krzysztof Niewrzęda

Wariant do sprawdzenia
Źródło: s. 116

O wodzie

„(…) to, co wymyka się z narodowego charakteru, ma większą szansę, żeby nie być hermetyczne. Co innego zajmować się tym w swoim ojczystym kraju, a co innego, poza nim, przed publicznością złożoną w głównej mierze z obcokrajowców. Malarzom, czy muzykom przychodzi to z łatwością. Forma ich przekazu jest bowiem o wiele bardziej abstrakcyjna i uniwersalna, niż w przypadku pisarzy. I to nie tylko ze względu na język. Przede wszystkim ze względu na codzienność, która domaga się opisania.”

Krzysztof Niewrzęda

O charakterze

„Skrótowość czy przywoływanie otaczającego nas kiczu, lub drastycznych scen pozwala na taki opis rzeczywistości i generowanych przez nią refleksji, który umożliwia unicestwienie realności bez popadania w wielosłowie.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000

O rzeczywostości

„Ważne jest tylko to, żeby pisarz nie dał się zdeprawować przez medialne i rynkowe reguły.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Emigrant więcej zyskuje niż traci – rozmowa Alana Sasinowskiego – „Kurier Szczeciński” 30. 11. 2009

„Zdania się krystalizowały, przemierzając śniegu zwały, żeby dotrzeć w niedostępne rejony i nazwać to, co nienazwane było do tej pory. Niepewne swojego znaczenia utykały wszakże, na granicy urojenia i starały się przyjąć formy odpowiednie. Nie takie jednak, by się nimi napawać w swym sednie. Tylko takie, które były podporządkowane ich celowi bezwiednie i stanowiły środek wyrazu migotliwej treści przekazu. Same dla siebie zatem zdania były właściwie nie do rozpoznania. Za każdym razem inaczej się interpretowały i w zależności od sąsiedztwa swój sens zmieniały, odkrywając przy tym utajone powinowactwa, opisywały je jak bogactwa. I zagłębiały się w tej obfitości, odbiegając całkiem od rzeczywistości. Szadzią się pokrywały. W zaspach grzęzły. Na polach firnowych ślizgały. I w końcu z zimna zdrętwiały. Stopniowały już tylko ziąb jedynie, nawarstwiając zamiecie i kurniawy na zmarzlinie. Bo pod oblekającym je szronem, stawały się coraz bardziej usztywnione. Nawet te, które dopiero zaczęły się wyłaniać. Wszystkie więc popękały z powodu drgania, w jakie je wicher wprowadzał. I wnet zanikła meritum władza. Zdania nie miały już bowiem zdolności przekonywania, gdyż niczym sople się połamały, uderzając o grunt stwardniały i utraciły idee, które je spajały.”

Krzysztof Niewrzęda

Second life
Źródło: s. 28

O rzeczywostości , O bogactwie , Sens

„Może należałoby zrewidować poglądy i uznać, że rolą człowieka jest nie tylko praca zarobkowa, ale również działania społeczne, wychowywanie dzieci, czy zajmowanie się niezależną kulturą i w związku z tym powinno to być jakoś finansowane.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Berlin po polsku – rozmowa Anny Dziewit i Agnieszki Drotkiewicz – „Lampa” Nr 11 (20) 2005

O dzieciach

„Mogę śmiało stwierdzić, że jeśli Dorota Masłowska w swojej „Wojnie…” chciała wprowadzić nas w język i świat młodych, to Krzysztof Niewrzęda w „Zamęcie” wrzucił swoich czytelników w świat slangu obfitującego w wulgaryzmy i wzajemną niechęć bardzo brutalnie, by zmusić do myślenia, a nie delektowania się sytuacją prostych opisów fizjologii poalkoholowej powszechnej u Masłowskiej. Jest to jedna z bardziej zaskakujących książek jakie czytałam.”

Krzysztof Niewrzęda

O Krzysztofie Niewrzędzie

O wojnie , O książkach , O świecie , O myślach

„W warstwie językowej „teorie spiskowe” są doskonałym określeniem umożliwiającym dyskredytowanie sposobu myślenia tych, którzy poddają pod dyskusje oficjalne oceny bądź relacje uwiarygodnione w procesie masowej publikacji. Każdego bowiem, kto uznaje je za wątpliwe wystarczy naznaczyć piętnem „zwolennika teorii spiskowych” by wyłączyć go z publicznego dyskursu lub – co najmniej – pozbawić wiarygodności.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Teorie Spiskowe – Ankieta „Helikopter” 4/2012 https://opt-art.net/helikopter/4-2012/teorie-spiskowe-krzysztof-niewrzeda-ankieta/

O myślach , O relacjach , O myśleniu

„Co ja, jako poeta, uważam w poezji za najważniejsze? Przede wszystkim to zagęszczenie, którego nigdzie indziej nie można osiągnąć. Z niego wynika przecież niemieckie określenie: Dichter oznaczające poetę. Dichten znaczy bowiem nie tylko pisać wiersze, ale również zagęszczać (od dicht – gęsty). Bo jeśli chce się dotrzeć do granicy niewypowiedzianego, trzeba bardzo oszczędnie operować słowem.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Mniej oświetlona strona parnasu – „AKANT” Nr 6/2002

„Kiedy chce się dotrzeć do granicy niewypowiedzianego trzeba bardzo oszczędnie operować słowem, gdyż w sąsiedztwie tego co znajduje się poza językiem, słowo staje się zawodne. Nie należy nim epatować. Ono jest jedynie elementem powierzchni, pod którą kryje się ta prawda, którą chce się przekazać. Im więcej słów, tym większe niebezpieczeństwo, że powierzchnia ta stanie się nieprzejrzysta i że niemożliwe będzie ezoteryczne odczytywanie zapisu. Pozostanie jedynie czytanie tego co napisano. Ale to nie będzie już chyba poezją.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000.

O prawdzie , O czytaniu

„Zwyczajni Europejczycy mają szansę wyłącznie na poplątanie. Ale i ono ma swoje dobre strony. Trudno spodziewać się bowiem, by komukolwiek udało się taki chaos uporządkować na miarę systemów, które panowały w wieku dwudziestym. Zachodzi jednak pytanie, czy będzie to wystarczającym powodem do utrzymywania wspólnoty przy życiu?”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000

O wieku , Pytanie

„Tak zwane autorytety okazują się coraz częściej donosicielami, oszustami, krętaczami lub, co najmniej, kunktatorami. A nowi bohaterowie to zazwyczaj jacyś wytatuowani piłkarze, telewizyjne pajace, żenujący politycy. Ci wszyscy, którzy robią kariery dzięki mediom manipulującym faktami, do tego stopnia, że trudno stwierdzić, co jest prawdą, a co kłamstwem.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Stopień pokrewieństwa – rozmowa Sławomira Iwasiowa – „Kurier Szczeciński” 04.08. 2008

O kłamstwie

„Niewrzęda, uciekając od wielkiej literatury, zwraca uwagę na porzucone niedopałki, wyzbyte wzniosłości śmierci i życiorysy, a także tandetę, która je wypełnia. Jest to jedyna chyba adekwatna poezja w świecie, gdzie złote rybki nie spełniają życzeń.”

Krzysztof Niewrzęda

Autorka: Katarzyna Szumlewicz, MIEJSKIE OBRZĘDY, „Twórczość” Nr 9/2001.
O Krzysztofie Niewrzędzie

O śmierci , O literaturze

„Pisanie poezji pozwala na kontakt z czymś, czego tak naprawdę w ogóle nie można nazwać. Towarzyszy temu ponadto dosyć szczególny stan psychiczny, od którego można się wręcz uzależnić. Jest to rodzaj jakiegoś wewnętrznego napięcia wynikającego z jednoczesnego odczuwania chęci zbliżenia się do tego czegoś czego nie można nazwać i lęku przed zbezczeszczeniem tego. Jest więc to odczucie podobne do sięgania po zakazany owoc, ale pozostające wyłącznie tym rozciągającym się w czasie sięganiem. No bo przecież, choć czasem udaje się sięgnąć aż do granicy niewypowiedzianego, to jednak w tym wypadku, jest to sięganie tylko do tej granicy. Owoc wciąż jest więc nie skonsumowany. Wciąż jest pożądany. A im częściej i dłużej pożąda się czegoś tym łatwiej od tego czegoś się uzależnić. Dochodzi bowiem wtedy do powtarzającej się i wzmagającej się produkcji dopaminy i serotoniny, które działają jak narkotyki.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Najwięcej miejsca trzeba zostawić dla ciszy – rozmowa Marleny Cieślik w „Poezja światłem i mrokiem w rozgrywkach o życie” (UŚ, 2005)

O życiu , O czasie , O uzależnieniu

„Długość łańcucha ograniczającego ludzką wolność jest niezmierzona.”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 76

O wolności

„Ranicki uwielbia powtarzać, że polska literatura jest prowincjonalna, siermiężna i zbyt polska, by ktokolwiek (poza Polakami) mógł ją rozumieć. Myślę, że to niewiarygodny krytyk, z jakimś kompleksem i nie należy przykładać zbyt dużej wagi do tego co mówi o współczesnej literaturze. Za to niezły z niego showmann. Dużo lepszy niż literaturoznawca.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nikt się o nas nie upomina – rozmowa Marii Kalczyńskiej – „Odra” Nr 2/2002

O literaturze , O myślach , O myśleniu

„Szczecin jest miastem najbardziej zróżnicowanym kulturowo. Jego mieszkańcy wywodzą się ze wszystkich regionów przedwojennej Polski i ze wszystkich jej grup mniejszościowych. W mieście tym nie było nawet jakiejś szczególnie dominującej grupy, tak jak na przykład w Gdańsku, gdzie skupiła się inteligencja wileńska, czy we Wrocławiu, do którego przeniesiono tradycję lwowską. W Szczecinie nikt nikomu nigdy nie mógł narzucić własnej tradycji bądź spuścizny kulturowej. Jedyną płaszczyzną porozumienia okazał się zatem polski język literacki. Trudno jednak spodziewać się, aby pozbawiony regionalizmów język mógł być elementem integrującym.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: W centrum czy na peryferiach kontynentu? Miasto w poszukiwaniu własnej tożsamości – „Szczecin. Odrodzenie miasta” (Deutsches Kulturforum östliches Europa, 2017)

O poszukiwaniu , O inteligencji

„Nazwa Pankow została nadana średniowiecznej miejscowości, która rozrosła się wokół stojącego tu do dzisiaj gotyckiego kościoła, wybudowanego przed 1230 rokiem. Kościół ten okazał się jednak dla mnie nie tylko atrakcją historyczną. Przekonałem się o tym podczas pobytu Józefa Skrzeka, którego gościłem u siebie po jego berlińskim występie. Było to z pewnością tworzącym się na bieżąco dalszym ciągiem mojej berlińskiej mitologii. No bo założyciel SBB, którego płyty kupowałem swego czasu właśnie w Berlinie, siedział obok mnie, w moim berlińskim mieszkaniu i spinał swoją obecnością całą tę historię w przypowieść. A po długiej nocnej rozmowie, przy późnym śniadaniu zapytał: – Czy jest tu w pobliżu jakiś dzwon? Najpierw nie bardzo wiedziałem, o co mu właściwie chodzi. Dzwon? – pomyślałem. Okazało się jednak, że miał na myśli kościół. – Kościół jest, ale ewangelicki – powiedziałem. – Ja przecież nie jestem szowinistą – zaśmiał się. – A dzisiaj niedziela, dlatego chciałbym zajrzeć pod jakiś dzwon. Poszliśmy więc do tego kościoła – małego, ascetycznego, surowego wręcz i tak innego od katolickich. W środku było jedynie kilka osób, pastorem zaś okazała się kobieta, która wygłaszała właśnie kazanie. To co mówiła odbijało się echem od ścian i sklepienia, i trudno było zrozumieć jej berliński zaśpiew. Ale po pewnym czasie zaczęły docierać do mnie poszczególne słowa, które starałem się poskładać w zdania. Tym bardziej gdy usłyszałem: „Johann Sebastian Bach” wypowiedziane bezpośrednio obok słowa: „Gott”. Po chwili rozumiałem już, że pastor mówiła o kontaktowaniu się z Bogiem poprzez muzykę. Skrzek spojrzał na mnie, ja na niego i pomyślałem, że chyba nie wypada nazywać tego przypadkiem.”

Krzysztof Niewrzęda

Czas przeprowadzki
Źródło: s. 54

O kobietach , O Bogu , O historii , O myślach

„(…) nie myśl o tym, że los cię skrzywdził, nie myśl o przeszłości, ona wypacza obraz teraźniejszości, jej jedyną zaletą jest to, że minęła, nie przywołuj jej zatem, oddaj się chwili obecnej, jeśli nią będziesz żyć, to będziesz szczęśliwa również w przyszłości”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 81

O losie , O myślach , O przeszłości , O przyszłości

„Nikt nie ma prawa sam decydować, w jaki sposób należałoby uzdrowić rzeczywistość. Poza tym byłoby to jedynie leczeniem skutków a nie przyczyn. No bo ta rzeczywistość nie wzięła się przecież znikąd. „Ludzie ludziom zgotowali ten los” – można powtórzyć za Nałkowską. Należałoby zatem uzdrowić przede wszystkim ludzką naturę. A to już zadanie przekraczające możliwości jednostki.”

Krzysztof Niewrzęda

O losie , O ludziach , O naturze , O rzeczywostości

„Ostatnią niezachwianą normą pozostaje osobiste przekonanie. Ale ono w pierwszym rzędzie dyspozycyjne jest wobec miłości do siebie. Poza tym zaangażowane jest przede wszystkim w walkę o pozycję jednostki w społeczeństwie. I trudno się temu dziwić w czasach permanentnej rywalizacji.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Stopień pokrewieństwa – rozmowa Sławomira Iwasiowa – „Kurier Szczeciński” 04.08. 2008

O walce

„Bez względu na ilość wyszehradzkich kątów, samo miejsce, w którym je wykreślono, wydaje się mieć nie najlepsze dla naszego kraju konotacje. Stąd też można się dziwić, dlaczego polscy dyplomaci nie zechcieli przekonać swoich partnerów do uprawiania grupowych praktyk pod innym szyldem. No bo skoro w Wyszehradzie Jan Luksemburski wyłudził 400 tysięcy srebrnych groszy za rezygnację z roszczeń wobec tronu polskiego, a władcy Węgier i Czech wydali tam niekorzystne dla nas wyroki w naszym sporze z Krzyżakami i tam też Kazimierz Wielki zrzekł się tronu na rzecz Andegawenów, co zapoczątkowało degradację Piastów, aż do ich całkowitego zniknięcia, to chyba nie jest to najlepszy punkt wyjściowy dla jakiejkolwiek wspólnoty z naszym udziałem.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Koncert wyszehradzki – Pogranicza Nr 4/2002

„Za to, że Kain zabił swego brata, zazdroszcząc mu boskiej przychylności, Bóg nie ukarał go śmiercią, tylko wygnaniem z ziemi ornej. Tym samym zmusił go do poszukiwania innego sposobu na życie. Tak więc, po początkowej włóczędze, Kain założył pierwsze miasto. Odtąd zaczęło stanowić ono środek świata. Wokół niego wszystko zaczęło się obracać. Wszystko zaczynało jemu służyć. Zrodzone z bratobójstwa i gwałtu wywartego na naturze – począwszy od odłamania pierwszej gałęzi, służącej za ochronę przed deszczem i wiatrem – powstało by zakończyć historię naturalną i ustanowić symbol ludzkiej wiedzy.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Architectura pictura – „Pogranicza” Nr 3/2000

O życiu , O śmierci , O Bogu , O historii

„Niewrzęda ma zdolność komponowania świata literackiego bez przywoływania czasoprzestrzeni własnego bytowania.”

Krzysztof Niewrzęda

Autorka: Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz, Współczesny polski pisarz w Niemczech (Wyd. Poznańskie, 2010)
O Krzysztofie Niewrzędzie

„W Szczecinie jeszcze w latach 80. minionego stulecia wyczuwało się atmosferę życia na walizkach. Powszechne były przecież opowieści lokatorów przedwojennych kamienic o odwiedzających ich Niemcach, którzy doglądali swoich dawnych własności i zostawiali pieniądze na remonty i inwestycje. Mimo przywiązania do Polski, szczecinianie byli więc właściwie zdziwieni, że ich miasto wciąż jeszcze w Polsce pozostaje. Tym bardziej że władza centralna raz za razem kompromitowała się, podejmując decyzje dotyczące stolicy Pomorza Zachodniego.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: W centrum czy na peryferiach kontynentu? Miasto w poszukiwaniu własnej tożsamości – „Szczecin. Odrodzenie miasta” (Deutsches Kulturforum östliches Europa, 2017)

O pieniądzach , O poszukiwaniu , O decyzjach

„Ból jest objawem buntu wobec tego, czego się doświadcza.”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 76

O bólu

„Język „wielkiej” sztuki nie musi wyrastać z obszarów rozpościerających się ponad możliwościami percepcji potencjalnego odbiorcy.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000