Jacek Woroniecki: Na czasie cytaty (strona 2)

„Czyż cała doniosłość nauki literatury nie polega właśnie na tym, że przedstawia ona doskonałe wzory, jak należy najważniejsze zagadnienia życia ujmować w formy myślowe?”

„W miarę, jak dusza w walce nie ustaje, łaska Bożą coraz bardziej ją oświeca i coraz lepiej leczy z tego wszystkiego, co dotąd przesłaniało wzrok duszy.”

„Bywają takie położenia w życiu człowieka, w których jest on wprost obowiązany narazić się na śmierć. Takimi są wojny w najszerszym tego słowa znaczeniu, obejmującym wszelkie walki między ludźmi, a więc wojny między narodami, rewolucje wewnętrzne, walki religijne i społeczne. W takich chwilach śmierć częściej zagląda człowiekowi w oczy, i nieraz nie wolno mu się zupełnie uchylać od narażenia się na nią.”

„Cała ta praca nad pogłębieniem wykształcenia religijnego wyższych sfer naszego społeczeństwa będzie musiała się oprzeć na samokształceniu. Choć bowiem samokształcenie posiada wiele słabych stron i systematycznego wykształcenia szkolnego nigdy nie zastąpi, to jednak w naszem położeniu ono jedno może podnieść poziom wykształcenia katolickiego, nim powolna reforma szkolna zacznie nam dawać lepiej pod względem katolickim wykształcone pokolenia.”

„Nigdzie nie znajdujemy tak pięknego dowodu, do jakiego stopnia Bóg naprawdę szanuje naszą wolną wolę, jak w tej rozmowie Archanioła Gabriela z Maryją. Już w Starym Testamencie Księga Mądrości zapewnia nas, że Bóg „z wielkim uszanowaniem rozporządza nami” (Mdr 12, 18) tak, iż nawet, gdy natchnieniem swej łaski pobudza nas do czynu, to chce, aby on wypłynął z naszego wolnego przyzwolenia. I tu więc Anioł czeka na przyzwolenie Maryi, a od tego przyzwolenia zależne jest poniekąd odkupienie świata.”

„Święty, którego czcimy, to nie tylko przeszłość, to teraźniejszość; na dnie bowiem kultu, który mu składamy, tkwi to przekonanie, że i dziś jest on czynny w naszych sprawach i że poprzez granice śmierci możemy z nim utrzymywać stosunki duchowe i czerpać z nich i zachętę i pomoc w postaci wstawiennictwa przed Bogiem. Dogmat świętych obcowania, który co dzień w Składzie Apostolskim wyznajemy, ale nad którym się nie dość zastanawiamy, otwiera przed nami rozległe horyzonty solidarności rodu ludzkiego, która przez podniesienie do porządku nadprzyrodzonego przekroczyła granice śmierci.”

„Pierwszeństwo obowiązku przed szczęściem znajduje się na dnie aktu miłości doskonałej, bez której nikt nie może być zbawiony. Ono to nadaje moralności chrześcijańskiej to maximum bezinteresowności, dostępne dla istot stworzonych a przeto nieposiadających w sobie pełni bytu i szczęścia, i zmuszonych szukać ich poza sobą w Bogu. Wobec niej mniemana wyższa bezinteresowność t. zw. etyki niezależnej przybiera bardzo wyraźne cechy głębokiej interesowności na podkładzie pychy, która nie chce tej zależności od Boga uznać.”

„Można się poświęcić matematyce, a zaniedbać historię, bo wykształcenie matematyczne nic na tym nie cierpi, że nie będzie miało oparcia o wykształcenie historyczne. Ale nie można specjalnie wychowywać się w cnocie męstwa, a zaniedbać roztropność, lub dbać o sprawiedliwość, a zapomnieć o wstrzemięźliwości; i to nie tylko dlatego. że każda z tych cnót jest równie potrzebną w życiu, ale że żadna z nich nie może być doskonałą, żadna nie może normalnie funkcjonować bez pomocy drugich, na których koniecznie musi się opierać; jak męstwo bez roztropności nie jest męstwem, lecz wnet przeradza się w zuchwalstwo i szaleństwo, tak i sprawiedliwość nie jest możliwą bez wstrzemięźliwości i vice versa.”

„Jesteśmy stokrotnymi więzami z sobą powiązani. Sam człowiek przez życie przejść nie może, co krok potrzebuje pomocy i winien ją dawać innym.”

„Teologiczna cnota miłości, której Bóg udziela duszy wraz z łaską uświęcającą, nie wymaga byśmy bliźniego kochali ze względu na niego samego, na te zalety i wartości, które posiada w naszych oczach, ale abyśmy kochali go ze względu na Boga, byśmy kochali dlatego, że Bóg go kocha i wzywa do przyjaźni z sobą. Przez cnotę miłości stajemy się przyjaciółmi Boga, tymi na których rozciąga się Jego przyjaźń.”

„On pragnie, abyśmy się do Niego z tą ufnością zwracali, bo to wyznawanie wiary i nadziei w Jego miłosierdzie jest niemilknącym hymnem chwały ma cześć Jego nieskończonej doskonałości.”

„Stara skarga Paska, który już w 1678 r. narzekał, że u nas w Polsce „choć ludzi jest gwałt, a o człowieka czasem trudno”, dziś nie mniej jest aktualna niż wtedy; a chwile, które dziś przeżywamy, bardziej niż kiedy indziej wymagają całych zastępów ludzi o silnych charakterach, na których z całym zaufaniem można by oprzeć podwaliny przyszłego ustroju Polski.”

„Przez długi czas łacina musiała być głównym ogólnokształcącym czynnikiem; gdy języki narodowe nie były jeszcze dostatecznie rozwinięte i uformowane, trzeba było posługiwać się gotowemi formami myślenia, jakie dawał język łaciński. Niesłuszne są więc narzekania na powstrzymywanie rozwoju języków narodowych przez łacinę; one się na niej kształtowały i, gdybyśmy byli np. już w XVI w. łacinę zarzucili i oparli nasz rozwój umysłowy przede wszystkiem na języku ojczystym, dziś stalibyśmy niewątpliwie niżej, niż stoimy.”

„Otóż szacunek winno się mieć dla każdego człowieka z tej racji, że jest on istotą rozumną, stworzoną na obraz i podobieństwo Boże i odkupioną przez mękę Zbawiciela świata. Pod tym względem wszyscy ludzie mają prawo spodziewać się szacunku od swoich bliźnich i nikt nie może być od tego zwolniony. Jak bowiem każdy powinien dbać o własną godność osobistą, tak też winien okazywać, że dba o nią i u bliźniego i że ją u niego szanuje. Obowiązuje to nawet względem tych ludzi, którzy sami podeptali swą godność ludzką i już o nią nie dbają. Tylko to jeszcze może ich podnieść z upadku, gdy przekonają się, że inni szanują w nich to, o co oni sami nie dbają.”

„Często można słyszeć zdanie, że jest nieszczerością okazywać komuś miłość, gdy się jej nie czuje, tym bardziej, gdy się czuje na jej miejscu odrazę. Otóż miłość chrześcijańska bynajmniej nie wymaga zapewniania o miłości uczuciowej, które się nie czuje, ale tylko o miłości duchowej, której w duszy chrześcijańskiej nigdy nie może brakować. Ona to winna kierować naszym postępowaniem, i gdy się na zewnątrz przejawia, ująć je w takie formy, które by odpowiadały jej treści bez wylewów sztucznej uczuciowości. Dobrze wychowana uprzejmość zupełnie tu wystarcza i żadnej nieszczerości i hipokryzji w sobie nie zawiera.”

„A jednak myliłby się, ktoby sądził, że z tych dwóch czynników, cierpienia i radości, cierpienie jest pierwsze i donioślejsze. Są ludzie, nie widzący w chrześcijaństwie nic poza cierpieniem i przedstawiający je sobie jako doktrynę ponurą, z której wszelki promień radości jest wyklęty. I jakże dalecy są oni od zrozumienia tego, co piękno i moc chrystjanizmu stanowiǃ Jak odcinają sobie drogę do tego źródła odrodzenia moralnegoǃ”

„Liczba dusz, które doszły do pełnego oczyszczenia tu na ziemi i po śmierci natychmiast weszły do chwały Bożej, jest niewątpliwie o wiele większa niż tych, które otrzymują w Kościele cześć publiczną.”

„Możemy być pewni, że kapłan gdziekolwiek pójdzie po śmierci, pójdzie w towarzystwie tych, których jego nauka i przykład tam zaprowadzi. Jeśli niepomny swego powołania szeroką drogą tego świata pójdzie na potępienie wieczne, znajdzie się tam otoczony temi wszystkiemi duszami, które swem niegodnem życiem zgorszył i do utraty zbawienia choćby tylko w najmniejszym stopniu doprowadził; ich otoczenie i wymówki wzmagać tylko będą ból i rozpacz, targające go spowodu utraty Boga na wieki.”

„Są bowiem prawdy objawione, które nas doszły drogą ustnego podania i w Piśmie św. nie są wcale wzmiankowane, albo tylko bardzo niewyraźnie; następnie także i dlatego, że prawdy zawarte w Piśmie św. nie są tam ujęte w systematyczną całość tak, jak w wykładzie teologji, a to, ze względu na potrzeby nauczania wiernych, jest konieczne. I teologja więc nie jest niczem innem, jak Pismem św., którego prawdy objawione zostały inaczej ugrupowane, między sobą powiązane i uzupełnione danemi podania ustnego i objaśnieniami Kościoła; biada jej, jeśli o tem zapomina i niedość się do swego źródła zwraca, traci wtedy bowiem swą żywotność i sczasem gubi się w bezpłodnych spekulacjach.”