Fryderyk Engels cytaty

Friedrich Engels – niemiecki filozof i socjolog. Był jednym z głównych ideologów socjalizmu, a także jednym z organizatorów i przywódców I i II Międzynarodówki. Wikipedia  

✵ 28. Listopad 1820 – 5. Sierpień 1895
Fryderyk Engels Fotografia
Fryderyk Engels: 118   Cytatów 0   Polubień

Fryderyk Engels słynne cytaty

„Państwo powstało z potrzeby utrzymania w karbach przeciwieństw klasowych, a jednocześnie samo powstało wśród konfliktów tych klas, to z reguły jest ono państwem klasy najsilniejszej, ekonomicznie panującej, która przy jego pomocy staje się również klasą panującą politycznie i w ten sposób zdobywa nowe środki do ciemiężenia i wyzyskiwania klas uciskanych. Tak więc państwo starożytne było przede wszystkim państwem właścicieli niewolników do ciemiężenia niewolników, podobnie jak państwo feudalne było organem szlachty do ciemiężenia pańszczyźnianych i poddanych chłopów, a nowożytne państwo przedstawicielskie jest narzędziem wyzysku pracy najemnej przez kapitał. Bywają jednak w drodze wyjątku okresy, w których walczące ze sobą klasy są tak bliskie równowagi, że władza państwowa, jako pozorna pośredniczka, chwilowo uzyskuje pewną samodzielność w stosunku do nich. Tak było z monarchią absolutną XVII i XVIII wieku, utrzymującą równowagę między szlachtą a mieszczaństwem; tak było z bonapartyzmem Pierwszego, a zwłaszcza Drugiego Cesarstwa we Francji, który wykorzystywał proletariat przeciwko burżuazji, a burżuazję przeciwko proletariatowi. Najnowszym wydaniem tego rodzaju równowagi, w której panujący i poddani wyglądają jednakowo komicznie, jest nowe niemieckie państwo narodu bismarkowskiego: kapitaliści i robotnicy są tu utrzymywani w równowadze i równomiernie oszukiwani na rzecz podupadłych junkrów pruskich. Ponadto w większości znanych z historii państw prawa przyznawane obywatelom stopniuje się według majątku, przez co stwierdza się wyraźnie, że państwo jest organizacją klasy posiadającej dla obrony przed nieposiadającą. Tak było już w ateńskich i rzymskich klasach majątkowych. Tak było w średniowiecznym państwie feudalnym, gdzie wpływ polityczny był uzależniony od wielkości posiadanego gruntu. Tak ma się rzecz w cenzusach wyborczych nowożytnych państw przedstawicielskich. To polityczne uznanie różnic majątkowych bynajmniej nie jest jednak rzeczą istotną. Przeciwnie - oznacza ono niski stopień rozwoju państwowego. Najwyższa forma państwa, republika demokratyczna, która w naszych nowożytnych stosunkach społecznych staje się coraz bardziej nieuniknioną koniecznością oraz formą państwa, w której jedynie rozegrać się może ostateczna, decydująca walka pomiędzy proletariatem a burżuazją - republika demokratyczna nie zna oficjalnie różnic własnościowych. Bogactwo sprawuje w niej władzę pośrednio, ale za to tym pewniej. Z jednej strony, wprost w postaci korupcji urzędników, czego przykładem klasycznym jest Ameryka, z drugiej zaś - w postaci sojuszu między rządem a giełdą. Jest on tym łatwiej urzeczywistniany, im bardziej rosną długi państwowe i im bardziej towarzystwa akcyjne koncentrują w swych rękach nie tylko transport, lecz i samą produkcję, znajdując znów swój punkt oparcia w giełdzie. Uderzający pod tym względem przykład oprócz Ameryki stanowi najnowsza Republika Francuska, a poczciwa Szwajcaria odznaczyła się również na tym polu. Ze jednak dla tego braterskiego sojuszu rządu z giełdą niekoniecznie potrzebna jest republika demokratyczna, tego dowodzi oprócz Anglii nowe państwo niemieckie, gdzie nie wiadomo kogo wyżej wyniosło głosowanie powszechne - Bismarcka czy Bleichrodera. I wreszcie klasa posiadająca panuje bezpośrednio przy pomocy powszechnego prawa głosowania. Dopóki klasa uciskana, a więc w naszym wypadku proletariat, jeszcze nie dojrzała do wyzwolenia się własnymi siłami, będzie ona w większości swej uznawała istniejący ustrój społeczny za jedynie możliwy i pod względem politycznym będzie się wlokła w ogonie klasy kapitalistów, będzie jej skrajnie lewym skrzydłem (…).”

Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (1884)

Fryderyk Engels Cytaty o ludziach

„A przecież wszelka religia jest tylko fantastycznym odzwierciedleniem w głowach ludzkich tych zewnętrznych sił, które rządzą codziennym bytem ludzi, odzwierciedleniem, w którym siły ziemskie przybierają postać sił nadziemskich. W początkach dziejów przedmiotami tego odzwierciedlenia są zrazu siły przyrody, przybierające w dalszym rozwoju procesu ich personifikacji u różnych ludów najrozmaitsze, najróżnorodniejsze postacie. Mitologia porównawcza prześledziła ten pierwszy proces (…). Rychło jednak obok sił przyrody zaczynają też działać siły społeczne, które przeciwstawiają się ludziom jako siły tak samo im obce i na początku tak samo niewytłumaczalne, panujące nad nimi z tą samą na pozór koniecznością naturalną, co same siły przyrody. I fantastyczne postacie, w których początkowo odzwierciedlały się tylko tajemnicze siły przyrody, nabierają atrybutów społecznych, stają się reprezentantami sił dziejowycha. Na jeszcze wyższym szczeblu rozwoju wszystkie naturalne i społeczne cechy wielu bóstw zostają przeniesione na jednego wszechmocnego boga, który z kolei jest tylko refleksem abstrakcyjnego człowieka. Tak powstał monoteizm, który był, historycznie biorąc, ostatnim wytworem późnogreckiej filozofii ludowej i znalazł swoje gotowe ucieleśnienie w żydowskim, czysto narodowym bogu Jahwe. W tej wygodnej, poręcznej, łatwo przystosowalnej postaci religia może istnieć dalej jako bezpośrednia, to znaczy emocjonalna, forma ustosunkowania się ludzi do panujących nad nimi obcych sił przyrody i sił społecznych, dopóki ludzie pozostają pod panowaniem takich sił. Otóż widzieliśmy niejednokrotnie, że w dzisiejszym, burżuazyjnym społeczeństwie panują nad ludźmi jak obca jakaś siła przez nich samych stworzone stosunki ekonomiczne, przez nich samych wytworzone środki produkcji. Istnieje więc nadal faktyczne podłoże dla refleksu o charakterze religijnym, a wraz z nim i sam refleks religijny. I chociaż ekonomia burżuazyjna otwiera drogę do pewnego zrozumienia związku przyczynowego, z którego wyrasta to obce panowanie, fakt ten nie zmienia postaci rzeczy. Ekonomia burżuazyjna nie może ani zapobiec kryzysom w ogóle, ani uchronić poszczególnych kapitalistów przed stratami, niewypłacalnymi długami i bankructwem, a poszczególnych robotników przed bezrobociem i nędzą. Wciąż jeszcze mówimy: Człowiek myśli, Pan Bóg (to znaczy obce panowanie kapitalistycznego sposobu produkcji) kryśli. Samo zrozumienie - nawet szersze i głębsze niż to, które daje burżuazyjna ekonomia - nie wystarcza do poddania sił społecznych władzy społeczeństwa. Do tego potrzebny jest przede wszystkim czyn społeczny. Kiedy ten czyn zostanie dokonany, kiedy społeczeństwo przez objęcie w posiadanie wszystkich środków produkcji i ich planowe zastosowanie wyzwoli siebie i wszystkich swoich członków z niewoli, w jakiej trzymają ich obecnie te środki produkcji przez nich samych wytworzone, ale przeciwstawiające się im jako przemożna obca siła, z chwilą więc, gdy człowiek już nie tylko będzie "myślił", ale i "kryślił", dopiero wtedy zniknie ostatnia obca siła, która się jeszcze dziś odzwierciedla w religii, a tym samym zniknie też religijne odzwierciedlenie, jako że wówczas nie będzie już nic do odzwierciedlania. Natomiast pan Dühring nie może czekać, aż religia umrze taką śmiercią naturalną. Postępuje bardziej fundamentalnie. Przebismarczył Bismarcka, dekretuje obostrzone ustawy majowe 160 nie tylko przeciw katolicyzmowi, ale przeciwko wszelkiej religii w ogóle; szczuje swoich żandarmów przyszłości przeciw religii, pomagając jej zdobyć palmę męczeństwa i przedłużając jej żywot. Gdzie tylko spojrzeć - specyficznie pruski socjalizm.”

Anty-Dühring (1878)

„Niemcy mogą zabezpieczyć losy rewolucji tylko poprzez zastosowanie wobec tych słowiańskich ludów jak najbardziej zdecydowanego terroryzmu.”

Źródło: Panslawizm demokratyczny, „Neue Rheinische Zeitung” nr 222, 14 lutego 1849, w: Dzieła, t. 6, Warszawa 1963, s. 316.

Fryderyk Engels cytaty

„W rodzinie mężczyźni są burżuazją; kobieta reprezentuje proletariat.”

Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (1884)

„Polacy nie zdziałali nigdy w historii nic poza wygłupianiem się walecznością i pochopnością do zwad.”

Źródło: list do Karola Marksa z dnia 23 maja 1851, w: F. Engels, Dzieła, t. 27, Warszawa 1989, s. 421–424.

„Przekształcenie w spółki akcyjne, tak samo jak przekształcenie we własność państwową, nie usuwa kapitalistycznego charakteru sił wytwórczych. O ile idzie o spółki akcyjne, jest to zupełnie jasne. Co się zaś tyczy nowoczesnego państwa, to jest ono tylko organizacją, którą stwarza sobie społeczeństwo burżuazyjne celem uchronienia ogólnych zewnętrznych warunków kapitalistycznego sposobu produkcji przed zamachami zarówno ze strony robotników, jak ze strony poszczególnych kapitalistów. Nowoczesne państwo jest bez względu na swoją formę machiną w istocie swej kapitalistyczną, państwem kapitalistów, idealnym kapitalistą zbiorowym. Im więcej sił wytwórczych przejmuje ono na swoją własność, w tym większym stopniu staje się rzeczywistym kapitalistą zbiorowym, tym więcej obywateli wyzyskuje. Robotnicy pozostają robotnikami najemnymi, proletariuszami. Stosunki kapitalistyczne nie zostają zniesione, przeciwnie, zaostrzają się do ostatecznych granic. Ale doszedłszy do tych granic, zmieniają się w swoje przeciwieństwo. Państwowa własność sił wytwórczych nie rozwiązuje konfliktu, ale kryje w sobie formalny środek, możliwość jego rozwiązania. Rozwiązanie to może polegać tylko na faktycznym uznaniu społecznej natury nowoczesnych sił wytwórczych, czyli na uzgodnieniu sposobu produkcji, zawłaszczania i wymiany ze społecznym charakterem środków produkcji. A to się może dokonać tylko wtedy, gdy społeczeństwo jawnie i bez żadnych półśrodków ujmie w swoje ręce siły wytwórcze, które przerosły wszelki inny prócz społecznego sposób kierowania nimi.”

Anty-Dühring (1878)

„Najbliższa wojna światowa zmiecie z powierzchni ziemi nie tylko reakcyjne klasy i dynastie, lecz również całe reakcyjne narody.”

Źródło: Walki na Węgrzech, „Neue Rheinische Zeitung” nr 194, 13 stycznia 1849 w: Dzieła, t. 6, Warszawa 1963, s. 204.

„Do takich narodów niezbędnych należy w XIX stuleciu niewątpliwie naród polski.”

Źródło: Debata polska we Frankfurcie w: Dzieła, t. 5, Warszawa 1962, s. 391–393.

„Polacy to jedyny dotychczas naród słowiański o rewolucyjnej postawie.”

Źródło: Walki na Węgrzech, „Neue Rheinische Zeitung” nr 194, 13 stycznia 1849, w: Dzieła, t. 6, Warszawa 1963, s. 198.

„Powstanie demokratycznej Polski jest pierwszym warunkiem powstania demokratycznych Niemiec.”

Źródło: Debata polska we Frankfurcie, w: Dzieła, t. 5, Warszawa 1962, s. 391–393.

„Jak Darwin odkrył prawo rozwoju świata organicznego, tak Marks odkrył prawo rozwoju historii ludzkości.”

Źródło: Jostein Gaarder, Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii, Warszawa 1995, tłum. Iwona Zimnicka, s. 436.

Fryderyk Engels: Cytaty po angielsku

“Everywhere the proletariat develops in step with the bourgeoisie. In proportion, as the bourgeoisie grows in wealth, the proletariat grows in numbers.”

Friedrich Engels książka Principles of Communism

Principles of Communism (1847)
Kontekst: Everywhere the proletariat develops in step with the bourgeoisie. In proportion, as the bourgeoisie grows in wealth, the proletariat grows in numbers. For, since the proletarians can be employed only by capital, and since capital extends only through employing labor, it follows that the growth of the proletariat proceeds at precisely the same pace as the growth of capital. Simultaneously, this process draws members of the bourgeoisie and proletarians together into the great cities where industry can be carried on most profitably, and by thus throwing great masses in one spot it gives to the proletarians a consciousness of their own strength. Moreover, the further this process advances, the more new labor-saving machines are invented, the greater is the pressure exercised by big industry on wages, which, as we have seen, sink to their minimum and therewith render the condition of the proletariat increasingly unbearable. The growing dissatisfaction of the proletariat thus joins with its rising power to prepare a proletarian social revolution.

“Naturally, it is in the interest of the trader to be on good terms with the one from whom he buys cheap as well as with the other to whom he sells dear. A nation therefore acts very imprudently if it fosters feelings of animosity in its suppliers and customers. The more friendly, the more advantageous. Such is the humanity of trade. And this hypocritical way of misusing morality for immoral purposes is the pride of the free-trade system.”

Natürlich ist es im Interesse des Handelnden, mit dem einen, von welchem er wohlfeil kauft, wie mit dem andern, an welchen er teuer verkauft, sich in gutem Vernehmen zu halten. Es ist also sehr unklug von einer Nation gehandelt, wenn sie bei ihren Versorgern und Kunden eine feindselige Stimmung nährt. Je freundschaftlicher, desto vorteilhafter. Dies ist die Humanität des Handels, und diese gleisnerische Art, die Sittlichkeit zu unsittlichen Zwecken zu mißbrauchen, ist der Stolz des Systems der Handelsfreiheit.
Outlines of a Critique of Political Economy (1844)

“The state is not “abolished,” it withers away.”

Friedrich Engels książka Anti-Dühring

Anti-Dühring, pt. 3, ch. 2 (1878)

“Terror consists mostly of useless cruelties perpetrated by frightened people in order to reassure themselves.”

Letter to Marx http://www.marxists.org/archive/marx/works/1870/letters/70_09_04.htm (4 September 1870)

“The Mercantile System still had a certain artless Catholic candour and did not in the least conceal the immoral nature of trade. … But when the economic Luther, Adam Smith, criticised past economics things had changed considerably. … Protestant hypocrisy took the place of Catholic candour.”

Das Merkantilsystem hatte noch eine gewisse unbefangene, katholische Geradheit und verdeckte das unsittliche Wesen des Handels nicht im mindesten. ... Als aber der ökonomische Luther, Adam Smith, die bisherige Ökonomie kritisierte, hatten sich die Sachen sehr geändert. ... An die Stelle der katholischen Geradheit trat protestantische Gleisnerei.
Outlines of a Critique of Political Economy (1844)

Podobni autorzy

Arthur Schopenhauer Fotografia
Arthur Schopenhauer 97
filozof niemiecki
Georg Wilhelm Friedrich Hegel Fotografia
Georg Wilhelm Friedrich Hegel 26
filozof niemiecki
Michał Bakunin Fotografia
Michał Bakunin 79
rosyjski myśliciel, rewolucjonista
Karol Marks Fotografia
Karol Marks 136
niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny
Friedrich Nietzsche Fotografia
Friedrich Nietzsche 191
filozof niemiecki
Heinrich Heine Fotografia
Heinrich Heine 44
poeta niemiecki
Henry David Thoreau Fotografia
Henry David Thoreau 94
amerykański pisarz, poeta i filozof
William James Fotografia
William James 26
filozof i psycholog amerykański
Pierre-Joseph Proudhon Fotografia
Pierre-Joseph Proudhon 88
francuski polityk i filozof
Otto von Bismarck Fotografia
Otto von Bismarck 38
niemiecki polityk