Ernst Jünger cytaty

„Bywają epoki upadku, w których zaciera się forma stanowiąca najbardziej immanentny wzorzec życia. Wtrąceni w nie, zataczamy się na prawo i lewo, jak istoty pozbawione równowagi. Z tępych przyjemności wpadamy w tępy ból, a świadomość straty, ożywiająca nas ciągle, ponętniej rysuje przed nami przyszłość i przeszłość. Poruszamy się w minionych epokach lub odległych utopiach, podczas gdy teraźniejszość przemija.”

„Z drugą sytuacją wiąże się odczuwana przez państwo konieczność poddawania części populacji ciągłej interwencji. Choć życie wypełnia szarość, może ona być znośna dla tego, który przed sobą widzi tylko ciemność, absolutną czerń. To właśnie w tym, a nie w obszarze ekonomii, leży niebezpieczeństwo wielkiego planowania.”

„Dla ludzi ogarniętych chęcią wzbicia się czasem na skrzydłach upojenia ponad własne zahamowania, nie istnieje zasadnicza różnica między natarciem w walce, a uczuciem podniecenia w samym środku szampańskiej biesiady. Eskalacja życia, oszalały bieg krwi, nagłe wolty uczuć, eksplozje myśli w mózgu – oto forma bycia, która dochodzi tu do głosu.”

„Walące się ołtarze są siedliskiem demonów.”

„Nad ruinami spoczywał, podobnie jak nad wszystkimi niebezpiecznymi strefami tego obszaru, gęsty trupi odór, gdyż ogień był tak silny, że nikt nie troszczył się o poległych. Zaprawdę gnaliśmy na śmierć i życie, a gdy w biegu poczułem ów odór, nie zaskoczyło mnie to – był temu miejscu właściwy. Owo ciężkie i słodkawe tchnienie nie było tylko czymś odrażającym; wywoływało ponadto, ściśle zmieszane z kłującymi oparami materiałów wybuchowych, jasnowidzącą ekscytację, jaką wzbudzić może tylko namacalna bliskość śmierci.”

„Niestety, epoka powszechnego wykształcenia pozbawiła nas solidnej rezerwy analfabetów – podobnie jak łatwiej dziś usłyszeć tysiące mądrych ludzi rezonujących na temat kościoła niż znaleźć dawnych pustelników pośród skał i lasów.”

„Z hołotą tego rodzaju rozprawiano się dawniej jak z opryszkami, lecz wzrost jej sił wskazywał na głębokie zmiany w systemie porządku, zdrowia, a nawet bezpieczeństwa narodu. Tu właśnie należało rozpocząć dzieło, dlatego wpierw potrzebni byli ludzie prawa i nowi teologowie, którzy widzą zło wyraźnie – od wierzchołka aż po najdelikatniejsze korzenie; a dopiero później cios konsekrowanym mieczem, który jak błyskawica przenika mroki. Dlatego jednostki powinny żyć w związkach mocniejszych i jaśniejszych niż niegdyś, jako poszukiwacze nowego skarbu praworządności. Już chcąc wygrać krótki bieg, żyje się przecież w odmienny sposób. A tu chodziło o szlachetne życie, o wolność i godność człowieka.”

„Epoka humanitaryzmu to epoka, w której ludzie stali się rzadsi.”

„Jakim by człowiek nie hołdował wartościom, jedynie powierzchowność mogła zakotwiczyć je w świadomości ludzi.”

„Im bardziej cynicznie, po spartańsku, w duchu pruskim czy bolszewickim będziemy wieść nasze życie, tym stanie się ono lepsze.”

„System niech sobie będzie dobry, ale my go i tak nie chcemy. Żaden argument nie jest w stanie nas przekonać!”

„Dzień śmierci może też być dniem narodzin. Wtedy należy przestawić znaki: na początku dać krzyżyk, a na końcu gwiazdkę.”

„W godzinach słabości zniszczenie jawi się nam w potwornej postaci, jak obrazy, które oglądać można w świątyniach bóstw zemsty.”

„Być nacjonalistą znaczy walczyć o konieczności swego narodu wszystkimi środkami, jakie stoją do dyspozycji.”

„Technika jest naszym mundurem.”

„Był to pierwszy niemiecki żołnierz, jakiego zobaczyłem w stalowym hełmie i od razu wydał mi się jakby mieszkańcem obcego, bardziej surowego świata. Siedząc obok niego w rowie wypytywałem go natarczywie o sytuację na pozycji i usłyszałem monotonną opowieść o wielodniowym przesiadywaniu w lejach granatnich bez łączności i dróg obiegowych, o nieustannych natarciach, o polach zwłok i obłędnym pragnieniu, o konaniu rannych i wielu innych sprawach. Nieruchoma, obramowana stalowym hełmem twarz i monotonny głos, któremu towarzyszył huk frontu, wywarły na nas upiorne wrażenie. Kilka dni odcisnęło na tym posłańcu, który towarzyszyć miał nam do królestwa płomieni, piętno, jakie zdawało się go odróżniać od nas w niewypowiedzialny sposób. „Kto padnie, ten zostaje. Nic nie można poradzić. Nikt nie wie, czy powróci żywy. Każdego dnia nacierają, ale front trwa. Każdy wie, że chodzi o życie albo śmierć.””

„Państwo jest jedynie formą narodu, nie może być nigdy celem w samym sobie.”

„Każda moc czerpie sens jedynie ze swojego przeciwieństwa.”

„Proletariat to masa w dawnym stylu, podobnie jak jego indywidualna fizjonomia to oblicze mieszczanina bez stojącego kołnierzyka.”

„Choćby drzewo było nie wiem jak stare: jest młode w każdym nowym kwitnieniu.”

„Nie każdy dzień przynosi łowy, ale każdy powinien być dniem polowania.”

„Podstawową przesłanką organicznej konstrukcji państwa jest wypalenie wszystkich nor, z których w godzinach najbardziej wytężonego wysiłku niczym z konia trojańskiego zdrada wysłać może swoje oddziały interwencyjne.”

„Tutaj stało się dla mnie pewne to, w co często wątpiłem: byli jeszcze wśród nas szlachetni, w których sercach żyła i znajdowała potwierdzenie świadomość wielkiego ładu. Jako, że wzniosły przykład prowadzi nas do naśladowania, poprzysiągłem sobie (…), że w przyszłości raczej padnę samotnie z wolnymi, niż pójdę z niewolnikami w pochodzie triumfalnym.”

„Istnieje kilka wielkich i niezmiennych miar, które pokazują znaczenie człowieka. Do tych miar należy ból; jest on najmocniejszą próbą w łańcuchu, który zwykliśmy nazywać życiem.”

„Nie zyskamy uczestnictwa w duchu, próbując rzucić się w niego jak w swobodny, bezgraniczny żywioł; uzyskamy go wówczas, gdy nas samych opęta. Duch jest związany z życiem jako zagęszczenie, jako idea i jako sensowne spełnienie tego życia, skąd kieruje się od tego co szczególne, co ograniczone, co „związane” ku temu, co ogólne, ale to, co ogólne, nie zawiera w sobie tego, co szczególne, na zasadzie podporządkowania, jak np. w systematyce zwierząt. Duch ma męską, agresywną naturę, nie pragnie rozpłynąć się w świecie, ale nad nim władać. Pragnie, by świat był jego światem, był takim jak on.”

„Słusznie uważa się wątpliwość za znak końca epoki i zapowiedź upadku.”

„Podczas natarcia ogarniał nas wściekły gniew. Przepotężna żądza zabijania uskrzydlała mój krok. Wściekłość wyciskała gorzkie łzy. Niesamowita wola zniszczenia ciążąca nad polem bitwy zagęściła się w mózgach i zanurzyła je w czerwone opary. Krzyczeliśmy do siebie urywanymi bełkotliwymi zdaniami, a jakiś postronny widz mógłby sądzić że doznaliśmy nadmiaru szczęścia.”

„Nie móc umrzeć to największe przekleństwo tego, co żyje, dlatego tak chętnie umierają wszelkie wzorce życia: święty i bohater.”

„Wiara w – obojętnie jaką – ideę to wielka sprawa.”

„Uświęcone przez nienawiść wykształconego i niewykształconego motłochu, przez armie oportunistów ducha i materii.”

„W czasie wojny być nacjonalistą to chcieć umrzeć za ojczyznę, dzisiaj oznacza to wzniesienie sztandaru rewolucji dla piękniejszych i potężniejszych Niemiec.”

„Wojna stanowiła pramgławice możliwości psychicznych, w której kłębiły się zarodki rozwoju; kto w jej wpływie dostrzegał tylko surowość i barbarzyństwo, ten z ogromnego całokształtu zjawisk wyłuskiwał jedną jedyna właściwość z podobną ideologiczną samowolą, co ten, który widział w niej wyłącznie objaw patriotyzmu i heroizmu.”

„Siła idei wyraża się żądaniem ponoszenia ofiar, a nie obietnicą zapłaty.”

„Podobnie tam, gdzie nie byłoby chwastów, tylko same owoce, skończyłoby się ogrodnictwo.”

„W idei narodu nie widzę nic przestarzałego, jak też w rodzinie której wartość już od czasów Oświecenia próbuje się naruszyć.”

„Tutaj szczególną rolę odgrywa wygaszenie wolnej konkurencji. Wprowadza ono osobliwą paralelę. Konkurencja, jak sama nazwa wskazuje, jest odpowiednikiem wyścigu, w którym najzwinniejszy zdobywa nagrodę.”

„Żadnych kompromisów, żadnych głosowań, żadnych koncesji.”

„Nigdy nie będzie bezsensowne to, za co umierają mężczyźni.”

„Oblicze świata nosi ślady rewolucji, spustoszyły je pożary i konflikty interesów. Od dawna już nie znamy jedności panowania, zobowiązanego wobec tego, co najwyższe – nie znamy miecza władzy i sprawiedliwości, który jako jedyny gwarantuje pokój wioskom, świetność pałacom, zgodę narodom. A przecież tęsknota za tym żywa jest wszędzie, w marzeniach kosmopolitów, w teorii nadczłowieka, w wierze w czarodziejską moc ekonomii, wreszcie w śmierci, w którą żołnierz rzuca się na polu bitwy.”

„Trunek daje biedakowi, prostakowi to, co innym przynosi muzyka, biblioteka: ofiarowuje my wyższą rzeczywistość.”

„Każdy człowiek ma jakieś dobre strony. Trzeba tylko przekartkować złe.”

„Kiedy jej zabraknie, pojawia się niebezpieczeństwo życia na koszt państwa, podczas gdy niezmiennie trwa konkurencja zewnętrzna, zawody między państwami. W tę pustkę wkrada się terror. Oczywiście, jego nadejście umożliwiają już inne warunki: tutaj objawia się jedna z przyczyn, które umożliwiają mu trwanie. Ów pęd, który przedtem był wynikiem powszechnie trwającego wyścigu, musi teraz przerodzić się w strach. Tamta sytuacja trwała pod wysokim ciśnieniem, tutaj czynnikiem jest próżnia. Tam to zwycięzca nadawał tempo, tutaj czyni to każdy, komu powodzi się gorzej.”

„Na taki widok coraz wyraźniej uświadamiam sobie, jak ogromnym cudem jest obecność zwierząt; należą one do nas jak płatki różane do kielicha róży – są materią naszego życia, naszą pierwotną siłą, która przegląda się tutaj w szlifowanym lustrze.”

„Choć Gerhard od ponad pół roku mieszkał w tym mieście, każdy taki spacer stanowił dla niego misterium. Prawie nie miał wrażenia, że porusza się po ulicach i placach; wydawało mu się raczej, że ktoś prowadzi go przez amfilady i korytarze wielkiego nieznanego domu albo że błąka się w wąwozach wydrążonych w skałach.”

„Ani jednego głosu na jakąkolwiek partię!”

„Nadciąga epoka brutalności, której nie możemy sobie wyobrazić, już nawet w niej trwamy. W obliczu zdarzeń wszelka debata stanie się pianą, ponad tym całym gąszczem frazesów, które męczą nas bezowocnością, ponad kramarzami, literatami i słabeuszami wtargnie w nową Europę wezwanie do czynu, rwąca fala z grzywą koloru krwi. Gdyż pokój nie jest dziełem tchórzy, ale miecza.”

„Bliskość dobrego nauczyciela podsuwa nam to czego w rzeczywistości pragniemy, czyniąc nas zdolnymi do bycia sobą. Stąd szlachetny wzorzec tkwi głęboko w naszych sercach, gdyż dzięki niemu przeczuwamy, do czego jesteśmy zdolni.”

„Anarchista buntuje się przeciw „niesprawiedliwości” współczesnego świata, przeciw „nędzy”, „wyzyskowi”, „zniewoleniu” (…) Anarcha buntuje się natomiast przeciw całemu światu, całemu systemowi współczesnej cywilizacji. Anarcha ma odwagę powiedzieć „nie” wszystkim normom, zasadom i wartościom, w które wierzy zdegenerowana ludzkość. Anarcha odrzuca z pogardą „prawa człowieka”, „wolność”, „demokrację”, „pokój”, „humanizm”, „miłość”, „tolerancję”. „braterstwo”, „równość” i wszystkie inne fetysze i magiczne zaklęcia naszych czasów. Anarcha nie chce nikogo przekonywać, nie chce nikogo prowadzić ani porywać do walki… Anarcha jest samotnikiem, jest samotnym myśliwym wędrującym po bezdrożach chaosu, Anarcha to samotny wilk – nie potrzebuje wyznawców, obca jest mu i wstrętna mentalność stada. Anarcha nie chce niczego ulepszać ani tworzyć nowych światów. Dla Anarchy wartość ma tylko jego bunt – bunt będący wyrazem jego najgłębszej istoty, Anarcha pragnie tylko niszczyć murszejący porządek rzeczy, pragnie przyspieszyć procesy upadku, chce aby ostateczna pożoga ogarnęła świat, by wreszcie ponad zgliszczami mógł powiać mroźny podmuch Nieznanego…”

„Znamienne dla tej młodzieży jest nie to czy walczyła dla takiej, czy innej wartości, ale że w ogóle walczyła, nie to, że wierzyła w coś określonego, ale że w ogóle znalazła siłę, aby uwierzyć, nie to, że w najwyższym uniesieniu broniła tego, czy innego państwa, ale że w ogóle była zdolna do podobnego uniesienia.”

„W tym kryje się jedna z wielkich piękności „Fausta” Goethego: w przedstawianiu dozgonnego, niezmordowanego zabiegania o wyższe światy, a potem we wkroczeniu w ich porządki.”