Éric-Emmanuel Schmitt cytaty (92 cytatów)

Dzieło

Le Sumo qui ne pouvait pas grossir

Éric-Emmanuel Schmitt

Kiki van Beethoven

Éric-Emmanuel Schmitt

Éric-Emmanuel Schmitt: 92 Cytaty 7 Polubień

Éric-Emmanuel Schmitt słynne cytaty

„Szczęście, którego wyczekujemy, potrafi zburzyć to, które właśnie przeżywamy.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Ulisses z Bagdadu

Ulysse From Bagdad
Ulisses z Bagdadu
Wariant: Szczęście, którego wyczekujemy, potrafi zburzyć to, które właśnie przeżywamy

„Codziennie patrz na świat, jakbyś oglądał go po raz pierwszy.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Oskar i pani Róża

Oscar et la dame rose
Oskar i Pani Róża

„Przyjaźń to rzecz dziwna. Podczas gdy w miłości mówimy o miłości, między prawdziwymi przyjaciółmi nie mówi się o przyjaźni. Przyjaźń czynimy, nie nazywając jej ani jej nie komentując. Jest silna i cicha. Jest skromna. Jest męska. To romantyzm mężczyzn. Musi być dużo głębsza i solidniejsza niż miłość, skoro nie trwonimy jej głupio w słowach, deklaracjach, wierszach i listach. Musi być dużo bardziej satysfakcjonująca niż seks, ponieważ nie myli jej się z przyjemnością i świerzbieniem w ciele.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Przypadek Adolfa H.

„Przyjaźń to prawda, która sama się narzuca.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Przypadek Adolfa H.

„W wieku dwudziestu lat jesteśmy tym, co uczyniło z nas wykształcenie, ale już około czterdziestu- tym, co powstało w wyniku własnych wyborów, jeżeli takich dokonaliśmy.
Młody człowiek staje się takim dorosłym, jakiego chciało jego dzieciństwo. Zaś człowiek dojrzały jest dzieckiem młodego człowieka.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Trucicielka

„Tylko Bóg ma prawo mnie budzić.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Oskar i Pani Róża

Éric-Emmanuel Schmitt Cytaty o miłości

„Pochyliła się tuż nad nim.
– Czuje pan siłę, jaką panu daję?
– Tak.
– To miłość.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Przypadek Adolfa H.

„Każdy z nas idzie jakąś swoją indywidualną drogą, różną od dróg innych. A żeby dobrze pisać, musi być przekonany, że tylko jego droga jest słuszna. Lepiej, żeby pisarze nie oceniali się nawzajem. Niech robią to amatorzy.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Źródło: Katarzyna Surmiak-Domańska Eric-Emmanuel Schmitt: Codziennie w pracowni uprawiam miłość http://wyborcza.pl/1,75475,9357034,Eric_Emmanuel_Schmitt__Codziennie_w_pracowni_uprawiam.html, „Gazeta Wyborcza”, 1 kwietnia 2011

„Chciałbyś, żeby miłość dowiodła ci, że istnieje. Nie tędy droga. To ty masz dowieść, że istnieje.”

Éric-Emmanuel Schmitt Małe zbrodnie małżeńskie

Małe zbrodnie małżeńskie

„Przyjaźń jest naga, miłość jest upiększona.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Przypadek Adolfa H.

„Odbiorca, którego sobie wyobrażam, to potwór o tysiącu głów. Są pośród tych głów intelektualiści, ludzie, którzy mają taki sami background jak ja. Czytelnicy, którzy właśnie potrafią dostrzec pod tą pozorną naiwnością moich opowieści prawdziwą literacką pracę, to właśnie filozofowie. Na pewno więc piszę dla nich. Ale wśród głów potwora są też głowy należące do ludzi prostych, niewykształconych. Ponieważ można być inteligentnym, nie będąc wykształconym.”

Éric-Emmanuel Schmitt

„Celem literatury nie powinna być sama literatura. Są autorzy, którzy szukają poklasku, chcą być admirowani. Tworzą na zasadzie: „Zobaczcie, jak ja świetnie piszę”. Narcyzm pisarza to jest coś zupełnie mi obcego, tego nie uznaję. Moja literatura ma na celu oddawać się innym, pomagać ludziom żyć. To coś więcej niż rozrywka, zwykłe opisywanie doświadczeń czy nawet chwytanie złożoności świata i natury ludzkiej. Dla mnie literatura powinna spełniać funkcję filozoficzną. Być narzędziem rozwoju osobistego. Takie same wymagania stawiam literaturze jako czytelnik. Oczekuję, że lektura mnie wzbogaci, zmieni moje spojrzenie na świat, pozwoli mi przekroczyć pewne granice we mnie samym.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Éric-Emmanuel Schmitt Cytaty o kochaniu się

„Uznała, że piękniej jest kochać kogoś, kogo nie można poślubić…”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

„Kochać to woleć od innych, przedkładać ponad innych. To uczucie nie ma nic wspólnego z wiedzą, to coś w rodzaju zaślepienia.”

Éric-Emmanuel Schmitt Tektonika uczuć

Tektonika uczuć

„Kochać to nie znaczy być szczęśliwym 24 godziny na dobę. Czasami znaczy to także cierpieć, nawet momentami bardzo ciężko. Wszystko to ma jednak głęboki sens – podobnie jak poród kobiety, który jest bolesny, ale który równocześnie przynosi życie. Trzeba bowiem pamiętać, że cierpienie niesie ze sobą wartość o tyle, o ile wierzymy, że idea, z powodu której się męczymy, jest ważniejsza od naszego aktualnego samopoczucia. Ludzie często kochają się, przeżywają silne namiętności – to bywa wspaniałe, ale prawdziwym wyzwaniem jest trwały związek, w którym dwoje ludzi ma szansę sprawdzić siłę swojej miłości.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Wywiad, „Dziennik Polski”, 16 września 2005

„Ale czy miłość może być obowiązkiem? Czy można rozkazywać sercu? Nie sądzę. Według wielkich rabinów szacunek jest lepszy od miłości. Jest trwałym zobowiązaniem. To mi się wydaje możliwe. Mogę szanować tych, których nie lubię, lub tych, którzy są mi obojętni. Ale kochać? Zresztą czy muszę ich kochać, skoro ich szanuję? Miłość to trudna rzecz, nie można jej wywołać ani kontrolować, ani też zmusić aby trwała.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Dziecko Noego

„Moją prawdziwą życiową partnerką jest język. A język francuski jest niezwykle złożony, bogaty, precyzyjny, a przy tym szalenie elastyczny. Potrafi się kurczyć i cudownie rozciągać. To wyjątkowa kochanka. Codziennie w mojej pracowni nie tyle zmagamy się ze sobą, ile uprawiamy miłość. Ona nieustannie mi się opiera i, niestety, zawsze wygrywa. Ale to właśnie najbardziej w niej kocham.”

Éric-Emmanuel Schmitt

„Nie doceniamy tego, co osiągamy bez wysiłku. Kocham muzykę bardziej niż ona mnie. Mniej pisanie, ale ono kocha mnie bardziej.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Źródło: Kamilla Staszak, Bóg to nie firma wysyłkowa http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53668,8357033,Bog_to_nie_firma_wysylkowa.html, „Wysokie Obcasy”, 10 września 2010

Éric-Emmanuel Schmitt: Na czasie cytaty

„Wydaje mi się, ciociu, że oni chcieliby widzieć ten szpital innym, niż
naprawdę jest. Jakby człowiek przychodził do szpitala tylko po to, żeby wyzdrowieć. A przecież przychodzi się tutaj także po to, żeby umrzeć.
- Masz rację, Oskarze. Myślę zresztą, że popełnia się ten sam błąd w stosunku do życia w ogóle. Zapominamy, że życie jest kruche, delikatne, że nie trwa wiecznie. Zachowujemy się wszyscy, jakbyśmy byli nieśmiertelni.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Oskar i pani Róża

Oscar et la dame rose

O myślach , O myśleniu , O błędach , O zapominaniu

„A po co miałbym pisać do Pana Boga?
- Może poczułbyś się mniej samotny?
- Mniej samotny z kimś, kto nie istnieje?
- Spraw, żeby istniał. Pochyliła się w moją stronę. - Za każdym razem, kiedy w niego uwierzysz, będzie trochę bardziej
istniał. Jeśli się uprzesz, zacznie istnieć na dobre. I wtedy ci pomoże.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Oskar i pani Róża

Oscar et la dame rose
Wariant: A po co miałbym pisać do Pana Boga?
- Może poczułbyś się mniej samotny?
- Mniej samotny z kimś, kto nie istnieje?
- Spraw, żeby istniał. - Pochyliła się w moją stronę. - Za każdym razem, kiedy w niego uwierzysz, będzie trochę bardziej istniał. Jeśli się uprzesz, zacznie istnieć na dobre. I wtedy ci pomoże.

O Bogu

„Najciekawsze pytania wciąż pozostają pytaniami. Kryją w sobie tajemnicę. Do każdej odpowiedzi trzeba dodać „być może”. Tylko na nieciekawe pytania można udzielić ostatecznych odpowiedzi.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Oskar i pani Róża

Oscar et la dame rose

Pytanie , O tajemnicy

Éric-Emmanuel Schmitt cytaty

„CREDO NOWOCZESNEGO HUMANIZMU, ponieważ uważam, że świat jest okrutny, niesprawiedliwy, obojętny., ponieważ życie jest dla mnie za krótkie, zbyt ograniczone, bolesne., ponieważ odprawiłem żałobę po obiektywnej prawdzie i teraz już wiem, że nigdy nie będę wiedział., ponieważ dostrzegam, że wszelka równowaga jest krucha i tymczasowa., ponieważ nie wierzę w postęp, a dokładniej mówiąc w postęp samoistny, nieunikniony, nieuchronny, postęp beze mnie, bez nas, bez naszej woli i naszego potu., ponieważ obawiam się, aby nie nadeszło najgorsze, więc zrobię wszystko, aby go uniknąć., ponieważ to jedyne inteligentne rozwiązanie, jakie mogę wyciągnąć z absurdu., ponieważ to jedyna spójna postawa, jaką podszeptuje mi rozpacz., ponieważ bycie optymistą to atrakcyjna stawka; jeżeli los dowiedzie mi, że miałem rację, ufając - wygram; jeżeli los ujawni mój błąd, nic nie stracę, a moje życie będzie lepsze, bogatsze, bardziej użyteczne.”

Éric-Emmanuel Schmitt Kiki van Beethoven

Kiki van Beethoven

O losie , O rozpaczy , O świecie , O błędach

„Nikt nie będzie mógł spalić moich wspomnień.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Marzycielka z Ostendy

„Byłem zaszokowany tym, w jaki sposób media przedstawiają emigrantów. Jak szczury, które ukrywają się pod pokładem. Nie będzie przesadą, jeśli porównam ten obraz do tego, w jaki sposób pokazywano Żydów w nazistowskiej propagandzie. Dzieje się tak prawdopodobnie nieświadomie. Ale my, czyści i schludni Europejczycy pilnujący prawa i porządku, jesteśmy przeciwstawieni wizerunkowi niedomytych i nieogolonych uchodźców.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Źródło: Kamilla Staszak, Bóg to nie firma wysyłkowa http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53668,8357033,Bog_to_nie_firma_wysylkowa.html, „Wysokie Obcasy”, 10 września 2010

O Bogu , Obraz

„Z wielkiej miłości nie da się wyleczyć.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Marzycielka z Ostendy

„Szczęście wydawało się jej absolutną abstrakcją.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

O szczęściu

„Masturbował sobie umysł tak, jak opóźniony w rozwoju nastolatek rozpamiętuje bez przerwy pierwsze obrazy, które wywołały u niego podniecenie.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Przypadek Adolfa H.

Obraz

„Im mniej we mnie życia, tym bardziej dziękuję naturze, że wymyśliła śmierć. Gdy tyle we mnie wściekłości i bólu, pozostaje mi tylko umrzeć.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Ulisses z Bagdadu

Ulisses z Bagdadu

O śmierci , O naturze

„Niektóre kobiety to pułapki, w które wpadamy i z których nie chcemy się uwolnić.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Marzycielka z Ostendy

O kobietach

„Gdy tylko Otylia otrzymała złoty medal i podjęła decyzję o zlicytowaniu go z myślą o dzieciach chorych na białaczkę, polscy przyjaciele zaraz mnie o tym poinformowali. Ta historia wzruszyła mnie z trzech powodów. Po pierwsze dlatego, że ja jestem synem mistrzyni. Moja matka była sprinterką, zdobywającą medale dla Francji w latach 40. Po drugie – cieszy mnie przypadek Otylii, gdyż obala on krzywdzący stereotyp, wedle którego sportowcy nie są wykształconymi ludźmi. Tutaj natomiast mamy wyraźny dowód na to, że sportowcy są osadzeni w kulturze i interesują się światem. Po trzecie wreszcie – raduje mnie to, ponieważ jedna z najlepszych pływaczek na świecie, osoba zdrowa i w pełni sił, pomyślała o dzieciach, które takim zdrowiem i siłą nie mogą się poszczycić. Nie było w tym ani krzty narcyzmu czy samouwielbienia – to było coś naprawdę wspaniałego i altruistycznego z jej strony.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Wywiad, „Dziennik Polski”, 16 września 2005

O dzieciach , O świecie , O historii , O matce

„Etykę stawiam ponad wszystko. Estetyka następuje dopiero po niej.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Wywiad, „Dziennik Polski”, 16 września 2005

„Pisarzem został po to, by głosić chwałę życia, jego złożoność i piękno.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

Cytaty o pięknie

„Ty nie jesteś kobietą! Ty jesteś wyzwaniem!”

Éric-Emmanuel Schmitt Tektonika uczuć

Tektonika uczuć

O kobietach

„Dotarła do owej szczęśliwej chwili żądnej sukcesów kobiety, kiedy nareszcie cynizm przemienia się w mądrość: wyzwolona z okowów moralności, cieszy się życiem takim, jakie jest, i mężczyznami, jacy po prostu są – nie oburza jej już nic.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

O mądrości , O kobietach , O sukcesie

„Rozkoszna chwila, kiedy w pełni korzystamy z tego, co za chwilę stracimy. Chwila szczęścia wzbogacona nostalgią za szczęściem.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Przypadek Adolfa H.

O szczęściu , Nostalgia

„Słowa wznoszą się wyżej niż dzwonnice, rozbrzmiewają z odległości, niejednorodne, na przestrzeni tysięcy kilometrów, wyzwalają obrazy.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Marzycielka z Ostendy

O odległości , Obraz

„Im więcej dostajesz po buzi, tym więcej możesz wytrzymać.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Oskar i Pani Róża

„Chcę, aby moje książki były przystępne dla każdego. Przestało mnie bawić pisanie językiem trudnym i niezrozumiałym, co robiłem na studiach, aby zabłysnąć inteligencją. Cóż za arogancja. Pisanie językiem prostym, a jednocześnie powiedzenie rzeczy ważnych – to jest wyzwanie.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Źródło: Kamilla Staszak, Bóg to nie firma wysyłkowa http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53668,8357033,Bog_to_nie_firma_wysylkowa.html, „Wysokie Obcasy”, 10 września 2010

O Bogu , O książkach , O inteligencji

„Poza tym każdy miał inne zdanie. Jakże mogło być inaczej? Różniliśmy się między sobą. Co więcej: każdy z nas nosi w sobie kilka różnych istot.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Ulisses z Bagdadu

Ulisses z Bagdadu

„Któregoś dnia, kiedy było nas już w krypcie tylko pięciu pokazałem mu trzech uśpionych towarzyszy.
– Widzi ksiądz, nie chciałbym umrzeć razem z nimi.
– Dlaczego?
– Bo nawet jeśli żyję blisko nich, nie są moimi przyjaciółmi. Co mam z nimi wspólnego? Tylko to, że jesteśmy ofiarami.
– Dlaczego mi to mówisz Joseph?
Oparłem głowę na jego kolanach i zwierzyłem się z nurtujących mnie myśli.
– Wolałbym umrzeć razem z ojcem, dlatego że ojca lubię. Wolałbym umrzeć z ojcem, bo nie chcę ojca opłakiwać ani tym bardziej, żeby ojciec mnie opłakiwał. Wolałbym umrzeć razem z ojcem, bo w niebie bez ojca nie będzie mi się podobać, a nawet będę się bał.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Dziecko Noego

O myślach , O myśleniu

„Czy istnieje uczucie, które nie łączyłoby się nierozerwalnie ze swoim przeciwieństwem, jak tkanina i jej podszewka?”

Éric-Emmanuel Schmitt

Quel sentiment ne porte pas sur sa peau son contraire tel le tissu sa doublure? (fr.)
Trucicielka
Źródło: Trucicielka, Wydawnictwo Znak, luty 2011, cyt za: wywiad Katarzyny Surmiak-Domańskiej Eric-Emmanuel Schmitt: Codziennie w pracowni uprawiam miłość http://wyborcza.pl/1,75475,9357034,Eric_Emmanuel_Schmitt__Codziennie_w_pracowni_uprawiam.html, „Gazeta Wyborcza”, 1 kwietnia 2011.

O emocjach

„Ci, którzy zabierają zbyt wiele bagażu, sądzą, że przenosząc się, ułożą sobie życie. Tymczasem nigdy go sobie nie ułożą.”

Éric-Emmanuel Schmitt książka Ulisses z Bagdadu

Ulisses z Bagdadu

O życiu

„Filozofia jest bliska dzieciństwu. Filozofowanie to dziwienie się, zachwycanie, zadawanie pytań, intrygowanie, odszukiwanie sensu, który nam ucieka. Przy okazji to także zdawanie sobie sprawy z tego, że nic nie wiemy. Dla mnie filozofia z dzieciństwem jest związana bardzo mocno. Gdy słyszę, że jestem jak dziecko, odczytuję to jako komplement pod moim adresem jako filozofa.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Wywiad, „Dziennik Polski”, 16 września 2005

O dzieciach , O dzieciństwie , Sens , Pytanie

„Śmierć nie doda mojej osobie żadnych talentów.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Marzycielka z Ostendy

O śmierci

„Z fryzjerem podobnie jak z mężem: człowiek jest latami przekonany, że własny jest najlepszy!”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

„Spojrzała na siebie łaskawym okiem i uznała, że „jest o wiele za dobra dla byle faceta”. Uległość wynika z braku szacunku dla siebie.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

„Autor: staje się stary dopiero wtedy, kiedy już nie przemawia do młodych.”

Éric-Emmanuel Schmitt Tektonika uczuć

Postać: Elina
Tektonika uczuć

„Spytała go, co może być pięknego w szarym deszczowym dniu, a on opowiadał o niuansach barw, jakie przybierze niebo, drzewa i dachy, kiedy wybiorą się na spacer po południu, o nieposkromionej potędze wzburzonego oceanu, o parasolu, który zbliży ich do siebie, gdy będą szli pod ramię, o szczęściu, jakie odczują, wracając na gorącą herbatę, o ubraniach suszących się przy kominku, o zmęczeniu, które wtedy z nich spłynie, o tym, jak będą się długo kochać, a potem pod kołdrą opowiadać sobie o swym życiu, niczym dzieci kryjące się w namiocie przed rozszalałą naturą.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

O dzieciach , O naturze , O herbacie , Kochać się

„Nie szukam tematów pod kątem wzbudzania kontrowersji. Szukam takich, które zainteresują innych, włączając mnie. Chcę odkryć coś, o czym zapomniano lub jeszcze nie mówiono. Rozglądam się. Rozmyślam. A tematy jak ptaki przylatują na moje drzewo. Mam wrażenie, że to raczej tematy wybierają mnie. Każda książka staje się dla mnie drogą prowadzącą do jakiegoś intelektualnego i duchowego przeżycia. Ja je tworzę, ale one mnie konstruują.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Źródło: Kamilla Staszak, Bóg to nie firma wysyłkowa http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53668,8357033,Bog_to_nie_firma_wysylkowa.html, „Wysokie Obcasy”, 10 września 2010

O Bogu , O książkach , O wrażeniach , O ptakach

„Przyjaciele, widziałem Was nieogolonych, ubłoconych, w złym humorze, kiedy się drapaliście, pierdzieliście, czkaliście, sraliście niekończącymi się biegunkami, a jednak nigdy nie przestałem Was kochać.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Przypadek Adolfa H.

Kochać się

„Jest prawda realistyczna i prawda psychologiczna. Realizm to pewien styl, przyklejony do rzeczywistości. Ja jestem pisarzem bardziej abstrakcyjnym. Wywodzę się z teatru i z filozofii.”

Éric-Emmanuel Schmitt

O miłości , O prawdzie , O rzeczywostości

„Głęboko wierzę w wartości europejskie, ale nie można zapomnieć o niezbyt chwalebnych kartach naszej historii. Przypominam, że polityka nie powinna nigdy zapomnieć o moralności. Ponad partykularnymi interesami danej partii, kraju, grupy biznesowej lub jakiejkolwiek innej powinna kierować się humanizmem i poszanowaniem drugiego człowieka. Potrzebujemy utopii, aby małymi kroczkami codziennie się do niej zbliżać.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Źródło: Kamilla Staszak, Bóg to nie firma wysyłkowa http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53668,8357033,Bog_to_nie_firma_wysylkowa.html, „Wysokie Obcasy”, 10 września 2010

O Bogu , O historii

„[Bóg] jest dla mnie sensem całego istnienia, porządkiem rzeczy i istotą stworzenia. Ale nie miesza się do ludzkich spraw. Nie rozwiązuje problemów. Ale jest. Nigdy Go o nic nie proszę, bo wiem, że tego nie otrzymam. Bóg nie spełnia zamówień jak firma wysyłkowa. Modlę się, ale raczej po to, by się napełnić czymś ważniejszym niż byt materialny.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Źródło: Kamilla Staszak, Bóg to nie firma wysyłkowa http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53668,8357033,Bog_to_nie_firma_wysylkowa.html, „Wysokie Obcasy”, 10 września 2010

O Bogu , Sens

„Ciągle ma ten nieco zagubiony wygląd, to zadziwienie dziecka, które nie bardzo pojmuje świat.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

O dzieciach , O świecie , O wyglądzie

„Uśmiech był jak balsam, który pozwalał uwierzyć, że mimo wszystko ludzkość nie zgniła tak całkiem.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Odette i inne historie miłosne

O uśmiechu

„Nałóg to dowód człowieczeństwa.”

Éric-Emmanuel Schmitt

Kiedy byłem dziełem sztuki