Józef Ignacy Kraszewski cytaty

„Kobieto, królowo, szatanie, aniele,
Motylu, głazie, kwiecie,
Duchu z niebios w ludzkim ciele,
Nie ze świata, a na świecie
Niepoznana, niepojęta,
Odmienna i jednakowa,
I słaba i nieugięta,
Niewolnica i królowa”

„Miłość jest poetycznym złudzeniem, które żeby długo zatrzymać, nie trzeba dotykać palcami jak bańki z mydła, bo zmienia się w kroplę brudnej wody.”

„Mamy może prawo nie zbierać i nie zapracowywać, jak się komu podoba, ale tracić nie mamy prawa; kto traci, winien jest wobec społeczeństwa, rodziny, przeszłości i przyszłości.”

„Zza lasów, zza czarnych chmur pokazał się rąbek księżyca, czerwony, krwawy, straszny jak wyłupione oko, z którego się sączy posoka.”

„Praca tylko może dać skrzydła natchnieniu.”

„Gnuśność poniewiera tysiące ludzi, praca nie zabija nikogo.”

„Wy, ludzie złą cywilizacją zepsuci, przywykliście w każdym kwiecie wprzód niż zapachu i barwy szukać robaczka, co go toczy; z pyłków kielicha często tworzycie sobie potwory.”

„Tylko zacni ludzie zdolni są do prawdziwej miłości; źli zaczynają od rozpusty i kończą na niej.”

„Najśmieszniejszym ze wszystkich urojeń ludzkich jest marzenie o nieśmiertelności na ziemi. Rody, imiona, ludzie, wszystko maleje, umiera i rozkłada się, służąc za materiał nowym wielkościom i nowym blaskom.”

„Z ludzi jak z kwiatów woń wychodząca na świat, niekoniecznie odpowiada temu, co się w nich w istocie znajduje. Pachnie często trucizna, odraża wonią dobroczynne ziele. Tak i sława ludzka nie pełna bywa i niesprawiedliwa, podnosi często to, co na to nie zasługuje, zapomina o tem, co najbardziej pamięci warto.”

„Słowo jest czymś więcej niż serce, bo serca ja nie jestem panią, a słowu memu jam królową.”

„Znanym jest serca ludzkiego przymiotem, że się przywiązuje do tych, którym mogło usłużyć. Odwrotną stroną medalu tego jest równie dowiedziony pewnik, że dobrodziejstwo upokarza i najczęściej wywołuje niewdzięczność.”

„Miłość, nawet macierzyńska, ma te niewytłumaczalne słabości, w których nad sercem zapanować rozum nie może… A serce matki jest najpotężniejszym z serc na ziemi i miłość matki jest jedyną, której nic osłabić nie może.”

„W sercu człowieka, jak w świecie cieleśnym, uczucia są barwami: kilka ich składa całą gamę światła, ale nieskończone są ich odcienie, kombinacje i przemiany. Wyrazy języka, jak ołówek rysownika, ledwie potrafią zebrać tych uczuć główne kształty; wszystkie się szaro i ciemno malują pod niecierpliwą ręką, która żywego życia odtwarza tylko suche formy.”

„Myślisz, że stracona wiara odzyskuje się rozumem? Nie. Jak poszła, tak powraca przez serce.”

„Starzeje ten tylko, kto sobie zestarzeć dozwala.”

„Z iluż to szaleństw rodzą się arcydzieła, a proszę mi pokazać, aby jedno rozum wystrugał??”

„Chcesz się żenić? Winszuję, ale nie zazdroszczę.”

„Przysiąc, że się będzie kochało, jest to przysięgać po pijanemu, że się nigdy nie wytrzeźwieje, a wytrzeźwienie, nie pytając człowieka, samo przychodzi z ustaniem przyczyny.”

„Świat popsuty! Żadnej w nim pasji, żadnej, co się nazywa – chodzą bladzi jak ćmy po świecie, a patrząc na nich aż spać się chce i poziewać.”

„Siła to wola, kto ma wolę, ten ma siłę. – Jednak najczęściej wola bywa bezsilną… – Gdy nie jest prawdziwą; między wolą a zachceniem jest ogromna różnica. Gdy się komu tylko zachciewa, nie zada sobie pracy, by dojść do celu, ale gdy chce…”

„Nauka ma to do siebie, że, by się w człowieku mocno usadowiła, potrzebuje czasu. Co prędko się nabywa, ulatuje też żywo i później ślad nie pozostaje ciężkiej pracy i tych podwalin gruntownych, które budowę dźwigać powinny.”

„Kto może żyć kawałkiem chleba, być zdrowym i silnym, nie tęsknić za delikatesami – stokroć jest większym panem niż milionowy sybaryta, co się lęka więcej o utratę dobrego stołu niż dobrego imienia.”

„Może to wydać się paradoksem, lecz jest prawdą, że jak miłość i nienawiść, tak duma i pokora zlewają się czasem w nierozwikłanego coś i niezrozumiałego.”

„Testament to dobra rzecz, dobra rzecz. Nie orzesz, nie siejesz, zadzwonili po nieboszczyku i wdziewasz jego pot, głód, grzechy lub cnoty, ani Bóg zapłać nie powiedziawszy. O! testament to ładna rzecz.”

„Między koniem a kobietą jest wiele podobieństwa: oboje kochamy, obojgu nie wierzymy, bez obojga się nie obejdziemy.”

„Męża zarazem i kochanka dostać trudno… Ktoś to powiedział bardzo trafnie, że mężczyzna jest jak scyzoryk, którym jeśli się pióra temperuje, chleba nim krajać nie można, i odwrotnie… Mąż to nóż do chleba… kochanek… temperuje pióra.”

„W podróży i w życiu niecierpliwość rośnie w miarę, jak się zbliżamy do celu…”

„Świata blaskiem pożyczanego dostatku nigdy oszukać nie można, a godnie noszone ubóstwo każdy szanuje.”

„Od kobiety, która pragnie zatrzymać, uciec jest niepodobieństwem.”

„Znać słabości ludzkie, aby z nich korzystać, swoje własne, aby się ich obawiać – to rozum cały. Reszta to romanse, które bawią, a nie tuczą…”

„Wśród Zachodnich Prus charakterem oddzielnym odznaczają się Kaszuby (…).”

„To rzetelna prawda, iż tylko po rękach można poznać człowieka dobrze urodzonego. Widzisz, asindziej, gdy trzy, cztery, pięć pokoleń nic rękami nie robiło, zdrobniały one i wydelikaciły się, to naturalna. W drugim pokoleniu u dorobkiewiczów jeszcze łapy. Twarz będzie czasem piękna, arystokratyczna, rysy już się wygładzą, a ręce zostają długo na pamiątkę tym rodom, które nimi na życie pracowały.”

„Mało ludzi z miłości umiera, a tak wiele z niej żyje!”

„Człowiek jest jak zegarek, który im więcej się naprawia, tym gorzej idzie – to dowiedziona rzecz. Ja mam zwyczaj, gdy mi się psuje zegarek, darowywać przyjacielowi.”

„Zawsze kochać się można i trzeba. To czas bardzo przyjemnie skraca, nikomu nie szkodzi i wielce jest nauczającym.”

„Możeż być co nudniejszego nad ucztę podobną, ceremonialne jedzenie z obowiązkową rozmową, wśród których ceremonia zawadza jedzeniu, jadło przeszkadza rozmowie, i nie wie się najczęściej ni co się jadło, ani jakie się powiedziało niedorzeczności?”

„Im dłużej karmim w sobie jakie uczucie, przekonanie, pojęcie, tym ciężej się z nim rozstać i długo człowiek oczywistości nawet się opiera, z prawdą walczy, fałszem żyć woli, niż wyrzec się tego, co już część jego istoty stanowi.”

„Dziś wszystko się pragnie uszlachetnić – szewc zowie się artystą obuwia… krawiec mówi ci o moralnym znaczeniu swych płodów, traktiernia zowie się „akademią gastronomiczną”, czemuż by jatka nie miała się nazywać „instytutem mięsnym?””

„Już to pewna, że kto całe życie pracuje nad jednym, lżej mu idzie, ręka się wprawia, ale umysł ociężeć musi, mechanicznie palce wykonywają, czego się wyuczyły, a głowa pracować nie potrzebuje. Jest w tym zło, jest i dobro. Może ten dobroczynny podział pracy nadaje się dla mas, które nie mają wielkich darów – ale na ludzi, co by chcieli iść naprzód, nakłada kajdany.”

„Jak dwie perełki w oceanie życia,
Jak dwie gwiazdeczki na niebie,
Świecą nam do powicia
Dwa słowa – kocham ciebie.”

„Ludzie zawsze są niewdzięczni, a sami będąc winni, grzech swój na cudze radzi zwalają barki…”

„W pałacu radzi ci są, bo się nudzą, ale oni z ludźmi nie swego świata żyją tylko z nudów i przez grzeczność… a szczerej dla nich miłości nie mają, bo ich za pośledni rodzaj ludzi nawykli rachować…”

„Bóg wiele przebacza, ludzie nigdy.”

„Pojmował to dobrze, że każdy lekarz powinien obrać sobie jakąś specjalność; on miał specjalność wielkich panów. Wątpię bardzo, czyby się nawet poznał na tych głupich chorobach, na które ubodzy chorują i znając to do siebie, wzywany, nigdy do chudziny nie pojechał.”

„Człowiek pragnie w miłości tego, czego mu najwięcej braknie.”

„Miłość nie jestże zawsze prawie ubóstwieniem i bałwochwalstwem z jednej strony, a chłodnem przyjmowaniem z drugiej?”

„Komu pilno do bitwy, ten często pierwszy z niej ucieka.”

„Świat nie ma zwyczaju gonić tych, co się od niego odwracają z pogardą, jemu trzeba sideł, lepu, a wziąć go można bardzo łatwo.”

„To tylko prawdziwie piękne, co po latach wielu jeszcze się tak jak pierwszego dnia wydaje.”

„Moda, która suknie kraje, modeluje też i ludzi podług jakiegoś wzoru wieku… Wszyscy chcą do tej lalki być podobni. Myśli i przekonania nawet święcą pewnej modzie… Świat staje się bardzo nudnym.”

„Mówiłem tobie ze sto razy, rozum siedzi w chlebie z solą i cebulą, a nie w pieczonej gęsi, bądź oszczędny i skromny i nie łżyj przed światem.”

„Wy wszyscy (…) w tej naszej wierze i w jej zakonie szukacie dziś plam, odrzucacie ją pod pozorem, że krępuje wolność waszą, że was pęta. Spójrzcież na tych, którzy zrzucili z siebie tę niewolę: jak żyją i czy im z tym lepiej? Po owocach poznać drzewa, a jakież owoce zrodził libertynizm wasz, który żadnych praw i granic znać nie chce?”

„Wierz staremu, najświeższy owoc przy nadgniłym leżąc psuć się musi.”

„Interes nie miał dla niego strony moralnej, ale był zadaniem, którego wartość stanowiło przezwyciężenie trudności.”

„Leniwi zawsze wiedzą, która godzina.”

„Nieszczęście nauczyło mnie jednego – uciekłam się do czytania, aby zapomnieć o tym, co mnie nęka i otacza…”

„Był sobie dziad i baba,
Bardzo starzy oboje.”

„Miłość uczciwa jest jak smarowidło w wozie, jużcić i bez niego jechać można, ale lżej z nim i nie skrzypi.”

„Panowie mają ten przywilej, że się zawsze pięknie wydają nawet w oczach tych, co im zazdroszczą.”

„Nikt łatwiej się nie obraża nad tego, który niezupełnie sam z siebie jest zadowolonym.”

„Pozytywizm obrał nas z ducha, zniżył poziom myśli będących w obiegu, uczynił rozsądnymi do zbytku, ale istotami bez polotu.”

„Kobieta z rozumem odgaduje wszystko… a ta, co go nie ma, nabrać go nie potrafi…”

„Spowiadacie się raz w rok, a grzeszycie co godzina; fundujecie klasztory, budujecie kościoły, więcej dla oka ludzkiego niż dla chwały bożej; sypiecie jałmużny, aby jęki ubogich waszego snu błogiego nie przerywały; całujecie po rękach księży, aby wam broić dozwalali i nie karcili… Ano! Możeście i synami kościoła, ale czyście synami Bożymi – nie wiem.”

„Kochać trzeba bliźniego, ale mu pobłażać się nie godzi.”

„Słowo wiatr… ci co mówią wiele, zazwyczaj czynią mało.”