François Rabelais – francuski pisarz satyryczny, duchowny i lekarz. Wszechstronnie wykształcony, przyjaciel wielu ówczesnych humanistów europejskich, przeszedł do historii jako autor jednej książki, zarazem popularnej i budzącej kontrowersje: Gargantui i Pantagruela.
Nie znamy wielu faktów z życia wielkiego francuskiego pisarza. Urodził się w La Devinière koło Chinon w Turenii, jako rok urodzenia wymienia się 1483, 1490 i 1495. Według jednych jego ojciec był aptekarzem, według innych urzędnikiem lub oberżystą. Nauki rozpoczął u benedyktynów a kontynuował u franciszkanów w okolicach Angers. Wstąpił do konwentu franciszkańskiego w Fontenay-le-Comte, gdzie pozostawał przez piętnaście lat i przyjął święcenia kapłańskie. Ale duch jego zakonu nie sprzyjał wtedy studiom cenionym przez Renesans i ku którym on sam się skłaniał – opuścił więc konwent. Dzięki pośrednictwu biskupa Geoffroya d'Estissac otrzymał zgodę papieża Klemensa VII na zmianę: dołączył do benedyktyńskiego opactwa Maillezais. W 1530 był studentem medycyny w Montpellier, w następnych latach profesorem anatomii w Lyonie i głównym lekarzem szpitala Pont-du-Rhône. W Lyonie przebywał w towarzystwie Doleta i Marota, został też ojcem dziecka, które jednak wcześnie umarło. W 1534 kardynał Jean du Bellay sprowadził go do Rzymu jako lekarza, a w 1536 Rabelais otrzymał od papieża Pawła III indult zwalniający go z obowiązków zakonnych i zezwalający uprawiać zawód medyka. W następnym roku Rabelais otrzymał tytuł doktora medycyny w Montpellier. Prowadził odtąd życie wędrowne. W 1541 był lekarzem Guilliaume'a du Bellay. Prawdopodobnie z obawy, że jego dzieła mogą ściągnąć na niego przykre konsekwencje, w 1546 przeniósł się do Metzu, gdzie jego usługi lekarskie opłacało miasto. Tam roztoczył nad nim opiekę kardynał Jean du Bellay. Rabelais cieszył się wówczas poparciem nie tylko z jego strony, ale także jego brata Guilliaume'a, rodzin Chatillon, Montmorency, Gwizjuszów oraz Diany de Poitiers.
Autor dzieła już niezmiernie za jego życia popularnego, a zarazem potępionego przez środowisko paryskiej Sorbony – powieści Gargantua i Pantagruel .
Jego ostatnie słowa miały brzmieć Spuśćcie kurtynę, farsa skończona lub Udaję się na poszukiwanie wielkiego Być Może. Nie ma jednak pewności, czy którakolwiek z tych wersji jest autentyczna.
Wikipedia
„Udaję się w poszukiwaniu wielkiego być może. Spuście kurtynę, farsa skończona.”
Je m'en vais chercher un grand peut-être; tirez le rideau, la farce est jouée. (fr.)
ostatnie słowa
Źródło: Ostatnie słowa przed śmiercią, itvl.pl, 16 kwietnia 2013 http://www.itvl.pl/news/ostatnie-slowa-przed-smiercia
Źródło: O nauce i uczonych
„Nie posiadam nic cennego. Zostawiam wiele długów. Resztę zapisuję biednym.”
słowa przypisywane Rabelaisowi jako jego ostatnia wola.
Źródło: Aidan Reynolds, William E. Charlton, Arthur Machen: A Short Account of His Life and Work, 1964, s. 186.
„Zawsze bowiem dążymy do rzeczy zabronionych i pragniemy tego, czego nam odmówiono.”
Gargantua i Pantagruel
Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, op. cit., s. 148.
„Kiedy piję – myślę. Kiedy myślę – piję.”
Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, op. cit., s. 148.
„Apetyt przychodzi w miarę jedzenie – powiedział Augeston; ale pragnienie ulatnia się z piciem.”
Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, wybór i oprac. Leszek Bubel, wyd. „Zamek”, Warszawa 1995, s. 148.
„Lepiej śmiechem jest pisać niż łzami,
Śmiech to szczere królestwo człowieka.”
Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 53.
„Apetyt przychodzi w miarę jedzenia.”
Gargantua i Pantagruel
„Nigdy nie stosuję się do godzin; godziny są zrobione dla człowieka, a nie człowiek dla godzin.”
Les heures sont faictez pour l'homme, & non l'homme pour les heures. (fr.)
Gargantua i Pantagruel
„Ludek buntowniczego Paryża jest głupawy z przyrodzenia.”
Źródło: S. Grzybowski, Henryk Walezy, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1985, s. 11.
“Plain as the nose in a man's face.”
Author's prologue.
Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Fifth Book (1564)
“He did not care a button for it.”
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Gargantua (1534), Chapter 16.
“How well I feathered my nest.”
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Gargantua (1534), Chapter 17.
“I have nothing, owe a great deal, and the rest I leave to the poor.”
Je n'ai rien vaillant; je dois beaucoup; je donne le reste aux pauvres.
His one line will, as quoted in Arthur Machen : A Short Account of His Life and Work (1964) by Aidan Reynolds and William E. Charlton, p. 186.
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Third Book (1546), Chapter 52 : How a certain kind of Pantagruelion is of that nature that the fire is not able to consume it
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Fourth Book (1548, 1552), Chapter 23.
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Fifth Book (1564), Chapter 6.
Author's prologue.
Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Fifth Book (1564)
“Looking as like…as one pea does like another.”
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Fifth Book (1564), Chapter 2.
“Whose cockloft is unfurnished.”
Author's prologue
Prologue.
Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Fifth Book (1564)
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Gargantua (1534), Ch. 57 : How the Thelemites were governed, and of their manner of living; the famous dictum of the abbey of Theleme presented here, "Do what thou wilt" (Fais ce que voudras), evokes an ancient expression by St. Augustine of Hippo: "Love, and do what thou wilt." The expression of Rabelais was later used by the Hellfire Club established by Sir Francis Dashwood, and by Aleister Crowley in his The Book of the Law (1904): "Do what thou wilt shall be the whole of the Law."
Natura abhorret vacuum.
Chapter 5 http://books.google.com/books?id=tBROAAAAcAAJ&q=%22natura+abhorret+vacuum%22&pg=PA22#v=onepage.
Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Gargantua (1534)
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Gargantua (1534), Chapter 54 : The inscription set upon the great gate of Theleme
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Gargantua (1534), Chapter 54 : The inscription set upon the great gate of Theleme.
Źródło: Gargantua and Pantagruel (1532–1564), Gargantua (1534), Chapter 54 : The inscription set upon the great gate of Theleme.
