Michał Heller: Na czasie cytaty (strona 5)

„Matematyka wykracza poza funkcje przypisywane zwykle językowi.”

Michał Heller

Wszechświat u schyłku stulecia (1994)
Źródło: s. 88, Rozdział 11: O języku fizyki

O matematyce

„My, fizycy, jesteśmy w lepszej sytuacji niż wielu ludzi wykształconych, nawet wykształconych teologów, bo w swojej działalności dotykamy bezpośrednio racjonalności świata. To jest niezmiernie silne doświadczenie egzystencjalne.”

Michał Heller

Wywiad Cząstka Pana Boga

O ludziach

„Księga Rodzaju, Genesis, to jest kompozycja literacka, a nie podręcznik kosmologii, to jest piękny poemat, zapewne o funkcji liturgicznej, i trzeba go tak tłumaczyć, a nie dosłownie.”

Michał Heller

Wywiad Cząstka Pana Boga

„Niski jest też poziom wiedzy religijnej u ludzi, którzy uważają się za wierzących. Często pozostaje jakby zamrożony na etapie przygotowania do Pierwszej Komunii Świętej, jeszcze w dodatku zniekształcony zapomnieniem. Stąd się bierze takie uproszczone przekonanie, że w Biblii jest wszystko. Jeśli popatrzymy na historię teologii, tak absolutnie nie było. Weźmy starożytność chrześcijańską: były wówczas sławne szkoły biblijne, największa w Aleksandrii, druga w Antiochii i tam obowiązywało tłumaczenie Pisma Świętego alegoryczne, nie dosłowne. Wystarczy przeczytać ówczesne komentarze, choćby pięć pięknych komentarzy św. Augustyna do Księgi Rodzaju. Tam jest zawarta ważna zasada, którą Kościół kierował się potem przez wieki. Augustyn pisze, że jeśli napotykamy w Piśmie Świętym jakieś stwierdzenia, które wydają się sprzeczne z dobrze ustaloną prawdą świecką – nie było wtedy nauki w dzisiejszym pojęciu, ale „dobrze ustalone prawdy””

Michał Heller

to mamy obowiązek przyjąć tę prawdę za autentyczną i uznać, że dotychczas źle rozumieliśmy tekst biblijny.
Wywiad Cząstka Pana Boga

O ludziach , O historii , O wiedzę , O nauce

„Teraz powiem rzecz nieoczekiwaną: to, co współczesna fizyka rozumie przez wyrażenia „siła” lub „oddziaływanie”, jest najbardziej zbliżone do tego, co potocznie określa wyraz „symetria.””

Michał Heller

Kosmologia kwantowa (2001)
Źródło: s. 62, Rozdział 5: Ku jedności

O sile

„Matematyk Allen Hammond powiedział kiedyś, że „w okopach wszyscy jesteśmy platonikami.””

Michał Heller

Wszechświat u schyłku stulecia (1994)
Źródło: s. 92

O matematyce

„Z historii matematyki wiadomo, że gdy do udowodnienia twierdzenia lub do rozwiązania problemu trzeba wykorzystać różne, i to bardzo odległe od siebie działy matematyki, zwykle oznacza to, iż dane twierdzenie lub problem mają kluczowe znaczenie.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 92, Rozdział 6: Nowa geometria

O historii , O problemach , O matematyce , Odległy

„Jak wiadomo, w komputerze znajdują się jakieś druty, półprzewodniki, płytki, czyli tzw. hardware. Podobnie obiekty, które można zobaczyć na niebie i zmierzyć, to hardware Wszechświata – materia, z której wszystko jest zrobione. Ale cała ta maszyneria, komputerowa czy kosmiczna, nie miałaby sensu, gdyby nie było programu, software. Językiem Wszechświata jest matematyka, jego software jest pisany językiem matematyki.”

Michał Heller

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O matematyce , Sens

„Jeszcze raz się okazało, że rzeczywistość matematyczna jest bogatsza niż możliwości naszej wyobraźni.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 45, Rozdział 2: Czas i historia

O historii , O rzeczywostości , O czasie

„Sądzę, że temat metaforyczności języka nauk ścisłych nadal czeka na wnikliwe opracowanie.”

Michał Heller

Wszechświat u schyłku stulecia (1994)
Źródło: s. 90, Rozdział 11: O języku fizyki'

O nauce , O czekaniu

„Schrödinger zadał sobie kiedyś pytanie: jakie osiągnięcia nauki najbardziej pomogły religijnemu poglądowi na świat? I sam sobie udzielił odpowiedzi: wyniki Boltzmanna i Einsteina dotyczące natury czasu.”

Michał Heller

Wszechświat u schyłku stulecia (1994)
Źródło: s. 154

O świecie , O naturze , O nauce , O czasie

„Językiem Wszechświata jest matematyka. Cała fizyka jest właściwie matematyką z pewnym naddatkiem interpretacyjnym, odnoszącym struktury matematyczne do rzeczywistego, dostępnego eksperymentom świata”

Michał Heller

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O matematyce

„W pytaniu, dlaczego istnieje raczej coś niż nic, kryje się wielka metafizyczna zagadka.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 184, Rozdział 15: Niedozwolony przeskok

Pytanie

„Dzisiaj mówi się już o wielu wszechświatach, czyli światach, które ze sobą nie mają żadnej łączności, a więc, choć matematycznie możliwe, są de facto niepoznawalne, a zatem w zasadzie wychodzą poza obszar nauki.”

Michał Heller

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O nauce

„Fascynacje kosmologią zwykle dotyczą jej wizualnej strony. Wystarczy przyjrzeć się uważniej zdjęciu odległej galaktyki, by doznać filozoficznego zachwytu – kimże jesteśmy w porównaniu z tymi milionami lat świetlnych.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 12, Wstęp

Odległy

„Wśród filozofów przeważa opinia, że matematykę się tworzy, no bo przecież możemy sobie wymyślać reguły, definicje, teorie. Matematycy w większości twierdzą, że matematykę się jednak odkrywa. Gdybyśmy z dwustu różnych planet ściągnęli matematyków i dali im zadanie do rozwiązania, każdy rozwiąże tak samo, aczkolwiek z pewnością w innych symbolach i konwencjach.”

Michał Heller

Wywiad Język Pana Boga

O matematyce

„Choć może nie zawsze sobie to uświadamiamy, to właśnie postęp nauki zmienia oblicze świata.”

Michał Heller

Podglądanie Wszechświata (2008)

O nauce

„Nasze intuicyjne pojęcia ciągłości i gładkości wyrosły z nawyków powstałych w wyniku obcowania z przestrzeniami euklidesowymi. Nie ma żadnych powodów, by matematyk musiał ulegać tym nawykom.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 80, Rozdział 5: Demiurg i geometria

O matematyce

„Winniśmy wdzięczność Stwórcy, że w stosunku do nas nie był na tyle złośliwy, by nam całkowicie uniemożliwić badanie w głąb. Dał nam bowiem matematykę, która do pewnego stopnia zastępuje nam zmysły w obszarach badawczych zmysłom niedostępnych.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 174, Rozdział 14: Na granicach metody

O matematyce , O wdzięczności

„Ja myślę, że religia po to została dana człowiekowi przez Pana Boga, żeby mu jakoś pomóc w tym dramatycznym poszukiwaniu sensu. Może jacyś wybitni filozofowie i uczeni mogą obywać się bez religii, bo sami swoim rozumowaniem dochodzą do jakichś odpowiedzi, ale przeciętny człowiek chyba ma jednak łatwiej, jeśli jest religijny.”

Michał Heller

Wywiad Cząstka Pana Boga

O Bogu , O religii , O poszukiwaniu , O myślach