Josif Brodski cytaty

„Nieczytanie wierszy sprawie, że społeczeństwo osuwa się na taki poziom wysławiania, na którym staje się łatwym łupem demagoga lub tyrana. Jest to odpowiednik zapomnienia w skali społeczeństwa.”

„Człowiek jest sumą swoich uczynków, a nie przekonań.”

„Fagas się trzęsie
Rab rechoce
Kat na kamieniu
Topór toczy
Tyran zatapia nóż w kapłonie
W górze zimowy księżyc płonie
Oto ojczyzna na obrazku
Z idiotką żołnierz siedzi w lasku
Baba się drapie taki odruch”

„Tym tylko byłem
Czego Ty dotknęłaś dłonią (…)
Tyś potrącała przecież zmysł
By drżał by nie usnął (…)
Tyś to w wilgotną głąb krtani
Łuki podniebień
Kiedy wołałem Ciebie
Miękki wkładała głos
Ślepy byłem lecz szłaś
Przesłonięta i jawna
Wzrok wszczepiając mi z nagła
Tak zostawia się ślad
I tak się światy stwarza.”

„Oprócz powietrza, ziemi, wody i ognia to pieniądz jest piątą naturalną siłą, z którą najczęściej musi się liczyć człowiek.”

„Jeśli założyć, że piękno jest taką dystrybucją światła, która najbardziej odpowiada naszej siatkówce, łza jest formą przyznania się do niemożności zatrzymania przez siatkówkę – a także przez sama łzę – tego piękna na stałe. Miłość, żeby to tak podsumować, ma prędkość światła; rozstanie – prędkość dźwięku”

„A jeśli ktoś cię zapyta "kim jesteś?", to odpowiedz
"Ja jestem Nikt" - jak rzekł niegdyś Polifemowi Odys.”

„Szepczę "żegnaj", lecz komu to przekazać, nie wiem,
Bo przecież nie rozmawiam z martwą marą czy cieniem.
On gdyby chciał przytaknąć, choćby głowę skłonić,
W odpowiedzi nie poda nawet pustej dłoni.

Ale w tym się już nowy zawiera element,
bo przewagę nie głos ma, ale usta nieme,
jak u ryby miarowo otwierane dla
wydobycia w wydechu bezdźwięcznego "la".

Akwarium, jak wiadomo, jest takim zaciszem,
gdzie się nigdy piosenek i płaczu nie słyszy,
gdzie ręka zawieszona i znieruchomiała
zmienia własności - wkrótce płetwą by się stała.

A więc do ciebie - która umiałaś pokonać
te mokre, wyciągnięte ku tobie ramiona
nereid z wód rodzimych - ja unosząc brew
piszę o tym, co może w żyłach zmrozić krew,

że kondensat cierpienia i bólu przekroczył
powierzchnię mózgu. Nie da się pamięci z oczu
wykłuć. Za zamkniętymi ustami się piętrzy
to cierpienie i krzyczy w rozpaczy do wnętrza.”

„Zawsze szuka ratunku ten, komu świat runął
i potrzebna jest pomoc, bo pogubił nogi,
a w dodatku nie widzi śniegu. Północ. Północ.
Wszystko to prowokuje do tego stwierdzenia,
które nocą z podwójną ostrością się jawi:
jedni się nie spalają w tych samych płomieniach,
które z innych tymczasem mogą pozostawić
połowę ich postaci zaledwie (…)”

„Pociągła twarz o rysach lewantyńskich,
dziobatą cerę ukrywają baczki;
kiedy wyjmuje papierosa z paczki,
bezbarwny pierścień nad palcu rozbłyskiem
dwustuwatowym nagle wzrok poraża.
Moja soczewka jest bardzo wrażliwa,
mrużę więc oczy - i on się odzywa,
krztusząc się dymem przy słowie "przepraszam".

Styczeń na Krymie. Czarnomorski brzeg
zima odwiedza jakby dla zabawy:
nawet nie może utrzymać się śnieg
na ostrych klingach wysokiej agawy.
Świecą pustkami restauracje. Dymi
paskudnie brudny ichtiozaur na redzie
i zalatuje laurami zgniłymi.
"Nalać wam tego paskudztwa?" "Nalejcie."

A więc zmierzch, uśmiech i karafka. W mroku
gdzieś w dali barman, zaciskając dłonie,
jak młody delfin wznieca kręgi wokół
feluki chamsą po brzeg wypełnionej.
Czworokąt okna. Żółtofiolet pylą
odblaski garnków. Na tle ciemnej palmy
lecą śnieżynki. Zatrzymaj się chwilo
nie tyle piękna, co niepowtarzalna.”

„Są większe zbrodnie niż palenie książek. Jedną z nich jest ich nieczytanie.”

„Rzecz nie stoi. I z posad
nie rusza się. To fakt.
Bo rzecz to przestrzeń, poza
którą tej rzeczy brak.”

„Człowiek wolny różni się od człowieka zniewolonego właśnie tym, że w wypadku katastrofy, niepowodzenia, klęski, nigdy nie obwinia okoliczności, kogoś innego, władzy – on obwinia samego siebie. Człowiek zniewolony zawsze uważa, że ktoś inny winien temu co się stało.”

„Nikt tak się nie nudzi jak bogaci, bo za pieniądze można kupić czas, a czas ma skłonność do powtarzania się.”

„Pozwalam sobie na wszystko z wyjątkiem skargi.”

„Co mogę powiedzieć o życiu?
Że rzecz to w sumie dość długa.
Tylko nieszczęście budzi we mnie zrozumienie.
Ale póki ust nie zatka mi gliniasta gruda.
będzie się z nich rozlegać tylko dziękczynienie.”

„Oko Rosji odpocznie na cyplach Estonii.”

„Obwiniano mnie o wszystko z wyjątkiem pogody.”

„Aby wyrobić sobie gust literacki, trzeba czytać poezję.”

„Przeciw potworom iść to jest powinność śmiertelnych.”

„Wiek XX nastał tylko z punktu widzenia kalendarza; z punktu widzenia świadomości im bardziej człowiek jest współczesny, tym bardziej starożytny.”

„Pory roku to metafory kontynentów, które mamy do dyspozycji…”

„Jeśli poeta ma jakiekolwiek zobowiązania wobec społeczeństwa, jest to zobowiązanie, aby pisać dobrze. Będąc w mniejszości, poeta nie ma innego wyboru.”

“If there is any substitute for love, it is memory.”

“There are worse crimes than burning books. One of them is not reading them.”

“[T]he longer you stay skeptical, doubtful, intellectually uncomfortable, the better it is for you.”

“The surest defense against Evil is extreme individualism, originality of thinking, whimsicality, even — if you will — eccentricity.”

“For darkness restores what light cannot repair. There we are married, blest, we make once more the two-backed beast and children are the fair excuse of what we're naked for.”

“Man is what he reads.”

“Life is a game with many rules but no referee. One learns how to play it more by watching it than by consulting any book, including the holy book. Small wonder, then, that so many play dirty, that so few win, that so many lose.”

“An object, after all, is what makes infinity private.”

“It is the army that finally makes a citizen of you; without it you still have a chance, however slim, to remain a human being.”

“The formula for prison is a lack of space counterbalanced by a surplus of time.”

“The fact that we are living does not mean we are not sick.”

“The eye identifies itself not with the body it belongs to but with the object of its attention.”

“After all, it is hard to master both life and work equally well. So if you are bound to fake one of them, it had better be life.”

“For a writer, only one form of patriotism exists: his attitude toward language.”

“Snobbery? But it's only a form of despair.”

“This is just one example of the trimming of the self that — along with the language itself, where verbs and nouns changed places as freely as one dare to have them do so — bred in us such an overpowering sense of ambivalence that in ten years we ended up with a willpower in no way superior to a seaweed’s.”