Cytaty na temat śródmieście (17 cytatów)

„Chcieliśmy walczyć dalej i trudno nam było pogodzić się z tym, że nasza dwumiesięczna walka okazała się daremna. Znam nawet wypadek samobójstwa porucznika, który z kapitulacją się nie pogodził. To był nasz wielki dramat. Z Powstania wychodziłam jako jedna z ostatnich. Ze Śródmieścia, 5 października, wzdłuż ulicy Jasnej formowała się jedna wielka kolumna powstańców, których czekał przemarsz przez spaloną Warszawę, gdzie wśród gruzów przebywała ludność cywilna.”

Hanna Szczepanowska (1929–2017)

o powstaniu warszawskim.
Źródło: Hanna Szczepanowska „Heban” Archiwum Historii Mówionej http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/hanna-szczepanowska,607.html 1944.pl

O historii , O samobójstwie , O czekaniu , O walce

„Lud wejdzie do śródmieścia.”

Adam Ważyk (1905–1982) poeta polski

Źródło: Nowy wybór wierszy (1950)

O ludziach

„Jako warszawiak, to powinienem kibicować klubowi, który jest na Muranowie. No tak. Weź – mówię – jakąkolwiek literaturę przedwojenną – lata pięćdziesiąte, sześćdziesiąte to samo. Na co idą Lermaszewscy w serialu „Dom”? Na jaki stadion? Na Polonię. Mieszkańcy Śródmieścia. Tyrmand Polonia. „Do przerwy 0-1″ i „Paragon gola”? Też Polonia. Nigdy nie byłem kibicem tego klubu, nigdy nie będę, ale jeśli chcemy znaleźć klub do którego pasują kaszkieciarze warszawscy, to znajdziemy Polonię.”

Eldo (1979) polski raper

Źródło: Ponawijajmy o piłce nożnej. Naprawdę warto..., weszlo. com, 11 stycznia 2010 http://www.weszlo.com/news/4306

O domu , O literaturze

„Kiedyś to się bardzo liczyło, że ktoś jest ze stolicy. Warszawa miała swój klimat, swoją kulturę, a nawet swoich złodziei, którzy mieli swój charakter. Nie kradli na własnych dzielnicach, byli szarmanccy i uprzejmi. W tej chwili, to się zamazało. Kilkadziesiąt lat temu była Warszawa z Pragi, ze Śródmieścia, z Mokotowa. Teraz to wszystko się pomieszało. Chyba nie ma już prawdziwych warszawiaków.”

Katarzyna Łaniewska (1933) polska aktorka

Źródło: „Kieleckie Słowo Ludu”, 24 listopada 2005 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/modnaba.htm

O ludziach , O charakterze

„Prawdziwym testem dojrzałości nie jest to, ile kto ma lat, lecz to, jak zareaguje, gdy obudzi się nagle w śródmieściu w bieliźnie.”

Woody Allen (1935) amerykański scenarzysta, reżyser, producent i aktor pochodzenia żydowskiego

„Rano rozpoczął się drugi dzień powstania. W ciągu dnia słyszymy kroki, ktoś pośpiesznie przebiega przez podwórze, ktoś przekopuje przejście między piwnicami. Ciśniemy się do okien. Pierwsi powstańcy! Zwykłe, codzienne ubrania i tylko biało-czerwone opaski na rękawach. (…) Spieszą na pomoc oddziałowi, który zdobywa szkołę naprzeciwko kościoła świętego Andrzeja. Porywa nas entuzjazm. Więc to prawda, że nasi są na ulicach, że Niemcy wyrzuceni z wielu domów, że Śródmieście prawie całe wolne?! Wciskamy chłopcom do kieszeni kostki cukru i papierosy. Ciężka walka trwa, potem jeszcze przez kilka dni bardzo trudny szturm rozgrywający się blisko nas. Bez przerwy jednopiętrowy dom Zmartwychwstanek wstrząsa się i chwieje. Tymczasem pojawiają się bombowce niemieckie i intensywnie pomagają swoim. Po południu znowu krzyk na ulicy, wzywający do budowania barykady. Dziewczęta z internatu wyrywają się do pracy. Podobnie siostry. W pierwszym porywie zapału my także idziemy z innymi.”

Maria Okońska (1920–2013)

Źródło: Maria Okońska, Wspomnienie z powstania warszawskiego, op. cit., s. 23.

O prawdzie , O domu , O siostrze , O wspomnieniach

„Zasadniczo sytuacja w Warszawie nie uległa zmianie. W centrum miasta nadal toczą się bardzo ciężkie walki. Wróg wciąż bezlitośnie niszczy miasto bombardowaniami z powietrza, czołgami, ogniem artyleryjskim, z dział kalibru 75 milimetrów oraz minami wybuchająco-zapalającymi, zrzucanymi przez miotacze min. Śródmieście jest już zniszczone w około czterdziestu procentach, kolejne dwadzieścia procent zabudowań uległo znacznym uszkodzeniom. W doniesieniach z przedmieść także mówi się o straszliwych zniszczeniach. Niemcy kontynuują próbę unicestwienia Warszawy. Straty wśród cywilnej ludności i wśród żołnierzy AK są bardzo wysokie.”

John Ward (1921–1995) Oficer brytyjskich sił powietrznych RAF, w czasie II wojny światowej działający w polskim podziemiu

depesza sierżanta RAF Johna Warda do rządu brytyjskiego, Warszawa, 18 sierpnia 1944.
Źródło: Norman Davies Powstanie ’44, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008, s. 410.

O stracie , O walce

„Powstanie przeżyłem w Warszawie, w Śródmieściu, a po klęsce przez obóz przejściowy w Pruszkowie, zostaliśmy wywiezieni pod Częstochowę. Miałem siedem lat, ale poszedłem od razu do czwartej klasy, bo taka akurat była. Już wtedy pisałem i czytałem płynnie. Uczyła mnie mama. Znałem też geografię Polski, oczywiście tej przedwojennej. Kiedy wróciliśmy do zrujnowanej Warszawy, nie poznałem miasta swojego dzieciństwa. W każdym razie, zaraz po powrocie poszedłem do szkoły, właśnie tu na Drewnianą, i od razu do piątej klasy. Skończyło się na tym, że przystępowałem do matury w wieku 15 lat. A wtedy mając 15 lat było się jeszcze dzieckiem.”

Stanisław Tym (1937) polski aktor, satyryk, felietonista

Źródło: Arkadiusz Bartosiak, Łukasz Klinke, Stanisław Tym, „Playboy” nr 2, 2007 http://wywiadowcy.pl/stanislaw-tym/

O dzieciach , O czytaniu , O wieku , O dzieciństwie

„Oddziały berlingowców puszczały pozycje za pozycją, własnymi siłami zasilałem oddziały berlingowców, nocą odbijałem część straconych pozycji. W ten sposób próbowałem ratować południowe skrzydło przyczółka. Od 19 września nasze walki są już bardzo utrudnione. Nie mamy praktycznie żadnych możliwości uzupełnienia broni, jest mnóstwo rannych. Niemcy osłaniają się ludnością cywilną przy atakach czołgowych. Zostaliśmy odcięci od Śródmieścia, tracimy ZUS. Robimy z inicjatywy „Radosława” próby połączenia się kanałami z oddziałami Mokotowa…”

Ryszard Białous (1914–1992)

meldunek kpt. „Jerzego” złożony już po przebiciu się do Śródmieścia

O sile , O walce

„Chłopiec przygląda mi się chwilę.
– Pani pewnie ze Śródmieścia?
Nie odpowiadam.
– To nic. Przyzwyczai się pani. U nas wszystko chodzi jak w zegarku. Czołg wali 40 razy. Jeżeli ucichnie, to znaczy że był i odjechał. W innym wypadku czeka nas jeszcze 40 strzałów. Bombardują też regularnie co pół godziny. Przylecą, rzucą swoje i dalej można chodzić spokojnie. Wiemy nawet kiedy mają obiad i kiedy idą spać. Do wszystkiego można przywyknąć, przekona się pani.”

Teresa Wilska (1926)

Notatka dotycząca 24 sierpnia 1944
Oszczędzajcie filipinki

O czekaniu

„Kontrast między spokojnym Śródmieściem a tym co się tu [na Starym Mieście] działo był przytłaczający. Kiedy czekałam na resztę patrolu, otoczyli mnie chłopcy i zaczęli zarzucać pytaniami.
– Co w Śródmieściu?
– Jak tam żyjecie?
– Czy to prawda, że PAST-a wzięta?
Na zawiadomienia, że u nas jest zupełnie spokojnie, a PAST-a po długich walkach wczoraj została zdobyta, jeden z chłopców powiedział:
– Co za szczęście, że to całe piekło na nas się zwaliło. Żeby tylko jak najdłużej udało się nam to u nas zatrzymać.
Spojrzałam na niego. W spokojnych, smutnych oczach nie było brawury. Zrobiło mi się głupio. Byłam tu zaledwie parę minut, a już marzyłam, żeby wrócić do kanału, do Śródmieścia. Bałam się. Znowu się bałam, Starówka załamała mnie. A oni byli szczęśliwi, że to wszystko skupia się na nich, że gdzie indziej ludzie żyją spokojnie.”

Teresa Wilska (1926)

Notatka dotycząca 22 sierpnia 1944
Oszczędzajcie filipinki

O szczęściu , O ludziach , O prawdzie , O piekle

„Gnał jak szalony, uderzając podeszwami o betonowe płyty. Gdzieś blisko rozległy się strzały, ale nie wiedział, czy to on był ich celem.(…) W Śródmieściu Chlebowski dostrzegał więcej strachu i nerwowości niż na Starym Mieście, strzały rozlegały się częściej i oddawano je z bliższej odległości. Po raz pierwszy uświadomił sobie, że nawet jeżeli dotrze na Szopena 7, nawet jeżeli odnajdzie matkę Zosi i zdobędzie jej dziennik, kluczowy dowód w sprawie, być może nie będzie miał możliwości wrócić na Stare Miasto. Bez słowa wyminął pracujących przy barykadzie ludzi i odbił, w Wilczą, potem w Mokotowską. Po lewej stronie miał Aleje Ujazdowskie, przed sobą ulicę Szopena. W powietrzu czuć było swąd spalenizny.”

Bartłomiej Rychter (1978)

Źródło: Ostatni dzień lipca

O ludziach , O strachu , O matce , O odległości

„W śródmieściu sklepy i warsztaty rzemieślnicze zostały zamknięte, zarówno chrześcijańskie, jak i żydowskie. Tłumy mieszkańców zapełniły ulice, mężczyźni – Polacy i Żydzi – z odkrytymi głowami na znak solidarności wzajemnej, towarzyszyli żałobnemu pochodowi z ciałem Romana Dmowskiego, aż do katedry. Tam nabożeństwo żałobne dla ludności katolickiej, za duszę świętej pamięci Pana Romana, odprawił w asyście około stu księży, a może i większej ich liczby, bp Łukomski – bliski przyjaciel Dmowskiego jeszcze z tajnej Ligi Narodowej z przełomu XIX i XX wieku.”

Ryszard Bender (1932–2016) polski polityk i historyk

o swoich wspomnieniach z uroczystości pogrzebowych Romana Dmowskiego.
Źródło: Roman Dmowski, jakim zapamiętałem go z dzieciństwa, nczas.com, 16 października 2011 http://nczas.com/publicystyka/roman-dmowski-jakim-zapamietalem-go-z-dziecinstwa/

O mężczyznach , O duszy , O wieku , O dzieciństwie

„Świat niewidzialny istnieje, bez dwóch zdań. Kwestia tylko, jak daleko to jest od śródmieścia i do której otwarte.”

Woody Allen (1935) amerykański scenarzysta, reżyser, producent i aktor pochodzenia żydowskiego

Cytaty z utworów literackich (w tym scenariuszy)
Źródło: Obrona szaleństwa (ang. The Insanity Defence), tłum. Bogdan Baran, Piotr W. Cholewa, Jacek Łaszcz

O świecie , O szaleństwie

„Nawet po odwołaniu 28 lipca przez „Bora” zarządzonej 27 lipca przez „Montera” mobilizacji, nie wszyscy rozeszli się do domów. Halina Szeptycka „Halina”, po ogłoszeniu pierwszej mobilizacji w dniu 25 lipca 1944 r. zgłosiła się na zbiórkę w lokalu wyznaczonym przy ul. Belwederskiej, w dzielnicy niemieckiej. Było tam kilkadziesiąt osób. Rozkaz z 27 lipca, odwołujący mobilizację, dotarł do nich dopiero 1 sierpnia rano. Poszła więc z powrotem do Śródmieścia. W tym przypadku oddział znajdujący się w dzielnicy niemieckiej wytrzymał nerwowo te parę dni naprężenia i spokojnie oczekiwał na dalsze rozkazy. Ale przecież sprawy potoczyć się mogły inaczej. Były przypadki wymiany ognia z patrolami niemieckimi. W tej sytuacji każda chwila mogła przynieść początek rozruchów na szeroką skalę.”

Kazimierz Leski (1912–2000) inżynier polski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego

Źródło: Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK, wyd. II, Warszawa 1995, s. 292.

O życiu

„Pięć lat przed powstaniem podjęty został w Warszawie bój, znany nam dobrze jako obrona stolicy z września 1939 r. Bój ten, którego wszak można było uniknąć ogłaszając Warszawę, podobnie jak potem Paryż, miastem otwartym, kosztował miasto kilkanaście procent jego zabudowy, z tym że najbardziej ucierpiało cenne śródmieście. Kosztował on także około 25000 zabitych cywilów i 6000 żołnierzy, a 50000 osób zostało rannych. Były to straty bardzo poważne, które dziś z punktu widzenia całkowitego zniszczenia miasta mógłby ktoś lekceważyć, ale jeśli porównamy je ze stratami innych stolic europejskich – należą do najcięższych. A kto dzisiaj podnosi te wszystkie straty kwestionując zasadność długotrwałej obrony stolicy? Obrony, która trwała trzy tygodnie, a już po dziesięciu dniach traciła wszelki sens operacyjny. Czy mówi się o zbrodniczym błędzie, o szaleństwie, o szukaniu odpowiedzialnych? Nie. Bo dojrzano sens tamtej walki w sferze zupełnie innej niż sfera zysków i strat materialnych, niż sfera wartości operacji wojskowych. Dostrzeżono ten sens w sferze moralnej, podkreślając ogromną rolę oblężenia Warszawy w podtrzymaniu woli narodu do stawienia oporu w okresie okupacji. A więc sens tej walki odnaleziony został w dziedzinie zupełnie różnej od tych, które decydują o ocenie powstania. W dziedzinie właściwie politycznej. Nie było sensu obrony stolicy z punktu widzenia przebiegu walk wrześniowych, gdyż nie miała ona żadnego wpływu na zwycięstwo, o którym trudno było marzyć. Miała ona sens na lata późniejsze, pozwalała je przetrwać w lepszej kondycji psychicznej, budowała dalszy opór, współdziałała z przyszłym zwycięstwem.”

Tomasz Strzembosz (1930–2004) polski historyk

Refleksje o Polsce i Podziemiu 1939–1945
Źródło: s. 125–126

O stracie , O zwycięstwie , O walce , O szaleństwie

„Pamiętam jedną biedną ranną dziewczynę. Miała poranione nogi owinięte w ceratę. Niosący ją powstańcy trafili w kanale na dość głęboką wodę i w ten sposób do ran dziewczyny dostało się błoto. Była w strasznym stanie, kiedy została wyciągnięta na powierzchnię, ale kiedy zobaczyła Śródmieście w słońcu, zaczęła się śmiać.”

Jerzy Tomaszewski (1924–2016) artysta fotografik polski

o przeżyciach z powstania warszawskiego.
Źródło: Agnieszka Żurek, Tysiące zdjęć z powstania http://www.radiomaryja.pl/bez-kategorii/tysiace-zdjec-z-powstania/, 1 sierpnia 2011.

O wodzie , O dziewczynach