Zygmunt Bauman: Nie Żyje

„Uważam, że nie mają racji optymiści, którzy twierdzą, że żyjemy w najlepszym ze światów, ani też pesymiści, którzy podejrzewają, że optymiści mogą mieć rację… Przyłączam się do trzeciej kategorii naszych współczesnych – ludzi z nadzieją, którzy uważają, że świat można uczynić bardziej dla ludzi gościnnym, niż jest w tej chwili.”

Zygmunt Bauman

Źródło: Nieśmiertelność nadziei, krytykapolityczna.pl, 28 czerwca 2013 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20130628/bauman-cisnienie-utopii

O ludziach , O świecie

„Sposób życia przyjęty od pewnego czasu przez gatunek Homo sapiens, sposób ochrzczony mianem „kapitalizmu”, (…) polega, nie tyle na samoodtwarzaniu się, ile na kompulsywnej ekspansji; nie mógł kapitalistyczny sposób życia i ludzkiego współżycia trwać inaczej niż na drodze „reprodukcji rozszerzonej” wbudowanej w jego sposób istnienia – będącej jego sposobem istnienia.”

Zygmunt Bauman

Źródło: Panika wśród pasożytów, czyli komu bije dzwon, „Gazeta Wyborcza”, 2–3 października 2010

O czasie

„Po kilku dekadach rosnących oczekiwań młodzi ludzie wkraczający dziś w dorosłe życie stają wobec ich obniżania się – zbyt szybkiego i gwałtownego, by mieć nadzieję na łagodną i bezpieczną drogę w dół. Na końcu każdego z tuneli, którymi ich przodkowie musieli przechodzić w ciągu życia, świeciło jasne, oślepiające światło. Obecnie mamy do czynienia raczej z długim, ciemnym tunelem ciągnącym się za każdym z kilku mrugających, drżących i szybko gasnących świateł, które próbują na próżno przebić się przez mrok.”

Zygmunt Bauman

Źródło: krytykapolityczna.pl, 27 lutego 2011 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/BaumanOpokoleniuwyrzutkow/menuid-1.html

O życiu , O ludziach , O świetle

„Statystyki wskazują, że w krajach, które zaszły dalej na drodze od państwa opiekuńczego do społeczeństwa ryzyka, w których szybciej rośnie nierówność społeczna i rozwarstwienie, dużo więcej osób ma wymagające leczenia problemy psychiczne. W krajach o dużych i szybko rosnących nierównościach – jak USA czy Wielka Brytania – ludzie trzykrotnie częściej zapadają na choroby psychicznie niż w społeczeństwach najmniej rozwarstwionych. Podobnie jest z niezdrową otyłością, przestępczością młodocianych, ciążami nastolatek. (…) W krajach, gdzie rozwarstwienie jest słabsze, ludzie żyją dłużej, bez względu na status materialny.”

Zygmunt Bauman

Źródło: polityka.pl, 22 grudnia 2010 http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/artykuly/1511368,2,rozmowa-z-zygmuntem-baumanem-socjologiem.read

O ludziach , O chorobach

„Żeby wszyscy zaczęli żyć, jak bogaci Amerykanie, trzeba by pięciu takich planet, jak Ziemia. To, że umiarkowanie, po beztroskiej orgii, musi kiedyś nastąpić, wynika z bilansu planetarnych zasobów.”

Zygmunt Bauman

Źródło: rozmowa Tomasza Kwaśniewskiego, Ignoranci i impotenci, „Duży Format”, 18 listopada 2010

„Paradoks: młodzi dziś ludzie, między 16 a 25 rokiem życia, są pierwszą najbardziej wykształconą generacją w historii, a zarazem najbardziej bezrobotnym pokoleniem w dziejach ludzkości. To wielkie nieszczęście. Miliony młodych, którzy nie wiedzą co ze sobą zrobić, czują się zbędni i zaciągają się na służbę dla przemocy. To się w ostatnich latach nasila.”

Zygmunt Bauman

Źródło: Nieśmiertelność nadziei, krytykapolityczna.pl, 28 czerwca 2013 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20130628/bauman-cisnienie-utopii

O nieszczęściu , O ludziach , O historii

„Postulowane przez wizję socjalistyczną wyniesienie społeczeństwa do rangi wspólnoty z prawdziwego zdarzenia wymaga przestrzegania dwu zasad. Po pierwsze, że powołaniem społeczeństwa i jego właśnie obowiązkiem jest zapewnienie egzystencjalnego bezpieczeństwa każdemu i wszystkim swym członkom – a to przez żyrowanie zbiorowej polisy ubezpieczeniowej od jednostkowej niedoli i nieprzychylności jednostkowego losu. Po drugie: że na podobieństwo nośności mostu, której nie mierzy się wszak średnią wytrzymałością przęseł lecz mocą nośną najsłabszego z nich, albo mocy łańcucha, której nie mierzy się przecież średnią wytrzymałością ogniw, ale mocą najsłabszego z nich, jakości społeczeństwa nie należy mierzyć przeciętną bytowych warunków, lecz jakością życia najsłabszej jego części.”

Zygmunt Bauman

Źródło: krytykapolityczna.pl, 29 września 2010 http://www.krytykapolityczna.pl/SeriaIdee/Socjalizmpotrzebnyodzaraz/menuid-82.html

O losie

„Przez 85 lat życia nie znalazłem ani jednego układu społecznego w przeszłości bądź w teraźniejszości geograficznej bliskiej czy dalekiej, który byłby wolny od wad i nie wymagał naprawy.”

Zygmunt Bauman

Źródło: rozmowa Tomasza Kwaśniewskiego, Ignoranci i impotenci, „Duży Format”, 18 listopada 2010

O przeszłości

„Fundamentalizm religijny nie jest zwiastunem restauracji przednowoczesnego irracjonalizmu. (…) Jest on, przeciwnie, ofertą „racjonalności alternatywnej”, skrojonej na miarę problemów, które gnębią członków ponowoczesnego społeczeństwa. Jak wszystkie odmiany racjonalizmu, i ta alternatywa dzieli i selekcjonuje, jej preferencje różnią się od preferencji narzucanych przez zderegulowane siły rynkowe – co samo w sobie nie czyni jej bardziej ani mniej racjonalną od bezosobowej logiki rynku. Jeśli racjonalizm rynkowy podporządkowany jest zasadzie wolności wyboru i kwitnie w sytuacji niepewności przez konieczność wyboru wzniecanej, to racjonalizm fundamentalizmu stawia na pierwszym miejscu pewność decyzji i ubezpieczenie od ryzyka, i potępia wszystko, co spokój ducha podważa, a więc głównie kapryśną z natury wolność jednostkową. W fundamentalistycznym wydaniu religia nie jest „sprawą osobistą”, sprywatyzowaną jak wszystkie inne wybory indywidualne i prywatnie praktykowaną, ale czymś w rodzaju compleat mappa vitae: stanowi ona prawa wiążące każdą, najintymniejszą nawet dziedzinę życia, zdejmując w ten sposób nieznośny ciężar odpowiedzialności z barków jednostki – tych barków, którym ponowoczesna kultura przypisała siłę herkulesową.”

Zygmunt Bauman

Ponowoczesność jako źródło cierpień

O religii , O naturze , O decyzjach , O wolności

„Żyjemy nadal w „erze postwestfalskiej”, liżąc dotąd niezaleczone (być może nieuleczalne) rany, które zasada cuius regio, eius religio zadała i nadal zadaje społeczeństwom dążącym do integracji bądź zabiegającym o jej ochronę i przetrwanie. Proces wydobywania się z mrocznego cienia „suwerenności westfalskiej” trwa i był jak dotąd bolesny i daleki od jednorodności. O ile liczne moce (finanse, kapitały inwestycyjne i spekulacyjne, rynki towarowe, handel informacją, bronią i narkotykami, przestępczość czy terroryzm) zyskały już (w praktyce, jeśli nie w teorii) swobodę ignorowania owej zjawy i nieliczenia się z jej wymogami, o tyle polityka (możność decydowania o tym, jak i po co się moc wykorzystuje) wciąż miota się bezradnie w matni narzuconych przez nią ograniczeń.”

Zygmunt Bauman

Źródło: Polityka, dobre społeczeństwo i „suwerenność westfalska”, krytykapolityczna.pl, 15 sierpnia 2012 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/BaumanPolitykadobrespoleczenstwoi-suwerennoscwestfalska-/menuid-1.html

„Zauważa się często, że wulgaryzacja języka pociąga za sobą zubożenie myśli, a ta znów odbija się ujemnie na kształcie osobowości, stylu życia i międzyludzkich stosunków. Mniej jednak często, a niesłusznie, dostrzega się i wyciąga na powierzchnię inny jeszcze skutek, w moim mniemaniu bardziej jeszcze naganny i alarmujący, bo potencjalnie patogenny dla standardów moralnych: upadek odpowiedzialności za słowo – a w jego wyniku wątlenie kultury życia publicznego pospołu z szansami toczących się w tym życiu debat na wzajemne zrozumienie, nie mówiąc już o porozumieniu. Legalizacja grubiańskiego, gruboskórnego i obelżywego języka stwarza nieustającą pokusę zastępowania dogadywania się wzajemnym się dobijaniem – czy wręcz zaniechania argumentacji nastawionej na przekonywanie i nawrócenie rozmówcy na własną wiarę.”

Zygmunt Bauman

Źródło: wywiad dla gazety „La Repubblica” (czerwiec 2016); tłum. Nieprawda, że ignorancja stała się wartością http://krytykapolityczna.pl/swiat/bauman-goldkorn-wywiad/, krytykapolityczna.pl, 9 stycznia 2017.

O wierze , O myślach , O zrozumieniu , O osobowości

„Żyjemy w ekshibicjonistycznym społeczeństwie, które publicznemu wystawianiu się na pokaz nadaje rangę podstawowego i najłatwiej dostępnego, a zarazem być możne najbardziej skutecznego i jedynego naprawdę niezawodnego dowodu społecznego istnienia. Miliony użytkowników konkurują ze sobą na ujawnianie i wystawianie na widok publiczny najbardziej intymnych, inaczej niedostępnych aspektów swej tożsamości, społecznych powiązań, myśli, uczuć i działań. Portale społecznościowe stanowią pola dobrowolnej – „zrób to sam” – inwigilacji, bijąc na głowę (zarówno pod względem skali działania, jak i kosztów) fachowe agencje wypełnione specjalistami od szpiegowania i wykrywania.”

Zygmunt Bauman

Źródło: Czy Twitter i Facebook pomagają propagować demokrację?, krytykapolityczna. pl, 18 maja 2012 http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/BaumanCzyTwitteriFacebookpomagajapropagowacdemokracje/menuid-1.html

O emocjach , O demokracji , O myślach , O myśleniu