1. Cytaty
  2. Autorzy
  3. Józef Czapski

Józef Czapski cytaty

Józef Maria Franciszek Czapski herbu Leliwa – polski artysta malarz i pisarz, major Wojska Polskiego. Wikipedia  

✵ 3. Kwiecień 1896 – 12. Styczeń 1993
Józef Czapski Fotografia
Józef Czapski: 11   Cytatów 1   Polubienie

Józef Czapski słynne cytaty

„Zdaje mi się, że to wzmożenie, to potworne zagęszczenie przeżycia wobec nawet (czy właśnie) najobojętniejszego, najbanalniejszego zjawiska, to odkrycie, że ono j e s t – więcej – że malarz odkrywa je jak jakieś ens realissimum – to jest właśnie istotą malarstwa i jego sensem.”

Józef Czapski

Patrząc
Źródło: s. 386 [Konieczność i łaska, 1973]

„Nie ma wiedzy, nie ma rzemiosła, które by mogło zastąpić przeżycie, uratować od banału, jeżeli artysta reaguje, odczuwa banalnie. Spojrzenie malarza, pisarza jest stopione z jakością jego odczuwania, odruchowe wartościowanie, doświadczenia życiowe, męka i radość – wszystko działa na spojrzenie. Sam akt pisania, malowania jest już zagadnieniem wtórnym, może on wrażliwość pogłębić, nawet wobec takiego czy innego faktu czy przedmiotu – wywołać, ale na dnie arcydzieła jest zawsze przeżycie intymne.”

Józef Czapski

Patrząc
Źródło: s. 183–184 [O lekkości, grudzień 1953]

„Artykuły Czapskiego, płód pisarski zobiektywizowany przecież i uporządkowany, zdradzają raz po raz swój intymny „dziennikowy” początek. Czytelnik zżyty z biografią i pisaniem Autora odnajduje w ich chronologicznym ciągu bardzo osobisty zapis myśli o sztuce i o tej dziedzinie delikatnej, nie zawsze jednoznacznej, a jednak imperatywnej, jaką jest etyka sztuki, etyka artysty. I wreszcie, śledząc z uwagą myśl Czapskiego, odkrywa się jej ukryty, cichy wątek: wypatrywanie metafizycznej intuicji jako źródła i sensu twórczości.”

Józef Czapski

Autorka: Joanna Pollakówna, O Józefie Czapskim (1982). W: Patrząc, Wydawnictwo Znak, Kraków 2016, s. 438.

„Sztuka nie może być kierowana, bo przestaje być sztuką, nie może być popędzana, nie tylko batem hitlerowskim czy nahajką sowiecką, ale nawet zbyt apodyktycznym pouczaniem krytyków.”

Józef Czapski

Patrząc
Źródło: s. 145 [Raj utracony, czerwiec 1947]

„Zagadnienie „niezrozumiałej sztuki”, tematycznie nieaktualnej i nawet w formie swojej obcej temu, do czego przywykły masy, rozwiązały po swojemu Sowiety. Pewnego roku ukuto formułę „socjalistycznego realizmu”. Malować w tym duchu było obowiązkiem malarza sowieckiego. Malarze innych szkół zostali uznani za reakcjonistów, wsteczników i skazani przez państwo (jako jedynego odbiorcę) na śmierć głodową. Wynik? Zlikwidowano malarstwo i zalano Sowiety okropnymi płótnami przedstawiającymi portrety wodzów, bitwy i posiedzenia, w których nawet utalentowani artyści się doszczętnie zagubili.
Dziś malarstwo sowieckie na Zachodzie, nawet w oczach kulturalnych sympatyków sowieckiego komunizmu, jest k o m p r o m i t a c j ą, o której się mówi z zażenowaniem.”

Józef Czapski

Czytając
Źródło: s. 44 [Mosty Baileya, 1944]

Józef Czapski cytaty

„Może rzeczywiście ratunkiem człowieczeństwa jest wierność pewnej wizji wbrew rzeczywistości, żeby człowiek poraniony i skatowany miał ojczyznę, do której by mógł wrócić, ojczyznę „czystych” radości, nauki i sztuki.”

Józef Czapski

Patrząc
Źródło: s. 145 [Raj utracony, czerwiec 1947]

O rzeczywostości , O nauce , O wierności , O ojczyźnie

„Przyszedłem do tego wojska z tak odległych światów myśli, tak obcy, a przecie nie przeżyłem już nigdy takiego uczucia jedności, koleżeństwa ludzi najróżniejszych klas, rang, formacji i przekonań, jak wtedy w pułku, kiedy wszystkich połączyło uczucie zagrożenia Polski, a śmierć tuż wiązała wszystkich w zupełnej równości.
Gdy wspominam te krótkie miesiące mego życia spędzone na froncie w 1920 roku, zdaje mi się, że tylko wówczas (u szczytu piramidy Piłsudski – Naczelnik Państwa, Wincenty Witos – premier, Eustachy Sapieha – minister spraw zagranicznych) – że tylko wtedy od rotmistrza i księcia Leona Sapiehy po porucznika i komunistę Władysława Broniewskiego, który ku pasji swych partyjnych towarzyszy do śmierci szczycił się głośno swym Virtuti Militari z 1920 roku – aż po tego żołnierzyka podsłuchanego „i wszystko za te ojczyznę k…. ją mać”, że tylko tam mógł Piłsudski, tak jak tego pragnął, tak pięknie „kosę zapleść.””

Józef Czapski

Czytając
Źródło: s. 359–360 [Kosę zapleść, 1967]

O śmierci , O ludziach , O świecie , O emocjach

„Motyw przeanielenia u Czapskiego powraca raz po raz w rozmaitych uwikłaniach. W najbardziej może rozbudowanej postaci w eseju-wspomnieniu It is our custom z 1951 roku. Tu omawia Czapski przypadek „polskiej uczonej działaczki i patriotki, wychowanej we Wiedniu, w zaustriaczonej rodzinie, z matki Niemki. Wyznała mi kiedyś, że mając 12 lat przeczytała Testament Słowackiego. Od tej chwili – pamięta to doskonale – stała się Polką bezpowrotnie i na zawsze”. Główną atrakcją polskości – i to Czapski z wielkim naciskiem podkreśla – ma być właśnie stała obecność dążenia do przemiany duchowej. Drugi przypadek fatalnej siły wiersza Słowackiego staje się właściwie osnową wspomnianego szkicu. Amerykański przyjaciel Czapskiego, Arthur (którego rodzice przybyli z Polski, a on sam zna polski dość słabo), z uwagą i zachwytem czyta i tłumaczy utwór:
I ten wiersz ostatni, który zna w Polsce każde dziecko
lecz po śmierci was będzie gniotła niewidzialna,
aż was, zjadaczy chleba w aniołów przerobi
… you, eaters of bread, as to raise you into – angels.
Więc to jest wasza polska filozofia?”

Józef Czapski

mówi Arthur – ona jest bardzo mistyczna. To wy nie musicie jej tracić nigdy. Żaden inteligent nie ma prawa jej tracić.
Autorka: Maria Janion, Płacz generała – eseje o wojnie

O śmierci , O dzieciach , O rodzinie , O aniołach

„Ilość wolno i trzeba podnosić, ale jedynie wtedy, gdy jakości się przez to nie obniża.”

Józef Czapski

Patrząc
Źródło: s. 99 [Tempo i jakość pracy, 1943]

„Brak butów był taki (u szeregowych i oficerów), że kierowcy samochodów wyjeżdżający brali buty od tych, którzy mieli odpoczynek po służbie.”

Józef Czapski

o ciężkich warunkach panujących w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR (1941–1942).
Źródło: Bez butów do Andersa https://dorzeczy.pl/historia/63066/Bez-butow-do-Andersa.html, dorzeczy.pl, 29 kwietnia 2018.

O butach

Podobni autorzy

Khalil Gibran Fotografia
Khalil Gibran 70
libański pisarz, poeta i malarz
Henry Miller Fotografia
Henry Miller 16
pisarz amerykański
Christian Morgenstern Fotografia
Christian Morgenstern 6
poeta i pisarz niemiecki
Salvador Dalí Fotografia
Salvador Dalí 57
malarz hiszpański
Władysław Reymont Fotografia
Władysław Reymont 23
polski pisarz
Andrzej Sapkowski Fotografia
Andrzej Sapkowski 171
polski pisarz
Pablo Picasso Fotografia
Pablo Picasso 29
hiszpański malarz, rzeźbiarz
Isaac Bashevis Singer Fotografia
Isaac Bashevis Singer 32
pisarz amerykański, noblista
Winston Churchill Fotografia
Winston Churchill 102
premier Wielkiej Brytanii
Janusz Korczak Fotografia
Janusz Korczak 22
polski pisarz, lekarz