Cytaty na temat barak (16 cytatów) | Cytaty sławnych ludzi

„W Treblince początkowo nie mieliśmy żadnych specjalnych ubrań, znaków, obcięto nam tylko włosy – wspomina Willenberg. – To właściwie nie był obóz, ale jedna wielka śmierć. Dopiero jesienią 1942 powstały baraki – czerwony, niebieski i zielony, a więźniowie otrzymali „winkle”. Komendant Obersturmführer Franz Stangl sporządził nawet regulamin, w którym za większość przewinień groziła śmierć. Dopiero wtedy można powiedzieć, że likwidowanie ludzi zaczęło być dokonywane w pewnym porządku. Wcześniej panował chaos”

Samuel Willenberg (1923–2016)

O śmierci , O ludziach , Jesień

„Słabsi i wraźliwsi dostawali roztroju nerwowego i popełniali samobójstwa, a czyniła to po największej części inteligencja. Ci, gdy wracali do baraków po pracy przy trupach, mając jeszcze uszy pełne krzyków i jęków ofiar – w nocy wieszali się. A było takich wypadków conajmniej 15 do 20 dziennie.”

Jankiel Wiernik (1889–1972) ocalony z Treblinki, świadek Holokaustu

Rok w Treblince
Źródło: s. 21.

O inteligencji , O samobójstwie

„Jeśli by przyjąć, że Jacek Kurski ma rację, to jeśli PiS jest kolonią karną, to Jacek Kurski był w tej kolonii karnej strażnikiem i pilnował baraków.”

Adam Hofman (1980) polski działacz polityczny

o wypowiedzi Jacka Kurskiego, który porównał PiS do kolonii karnej.
Źródło: tvn24.pl http://www.tvn24.pl/-1,1725622,0,1,jesli-pis-jest-kolonia-karna--to-kurski-byl-straznikiem,wiadomosc.html, 25 listopada 2011

„Zjazd odbywał się z dużą pompą pod przewodnictwem – komisarycznego zresztą – prezydenta Warszawy, późniejszego sławnego obrońcy stolicy, Stefana Starzyńskiego. Gdy przewodniczący komisji, wiceprzewodniczący Warszawy, udzielił mi głos wymawiając moje nazwisko, powstał nieprawdopodobny wrzask obecnych na sali endeków i sanatorów. Zaskoczona stałam przez chwilę milcząc, a potem bardzo głośno krzyknęłam:
– Zdaje się, że panowie przestraszyli się samego mojego nazwiska! Ku mojemu zdziwieniu, zapadła całkowita cisza (teraz oni zostali zaskoczeni), korzystając więc z niej zgłosiłam i uzasadniłam wniosek w sprawie rozbudowy baraków dla bezdomnych.”

Lidia Ciołkosz (1902–2002) polska działaczka socjalistyczna, publicystka

o Zjeździe Miast Polskich w 1935 r., w którym autorka uczestniczyła jako przedstawicielka Tarnowa.
Źródło: Spojrzenie wstecz. Rozmowy przeprowadził Andrzej Friszke, Paryż 1995.

O ciszy

„Tak jak samotnie, w pojedynkę, spogląda z nasypu, tak samo do wszystkiego zachowuje dystans, na wszystko patrzy z wyższością. Ze swego baraku komendanta rzadko przychodzi na górę, do „zakładu”, unika wszelkich kontaktów z Arbeitsjuden, Żydami „od roboty”, jak i z ukraińskimi wachmanami. Jeśli czasem pojawia się na apelu, to tylko po to, by rzucić okiem zza narożnika baraku. Uderza lekko szpicrutą w oficerki i bez słowa odchodzi jeszcze przed końcem apelu. Jego lekko wygięty nos i wystający podbródek, jego rozluźniona postawa i sposób poruszania przynależny tylko wyższym rangom – wszystko to sprawia, że wygląda jak pan na zamku, udzielający władzy innym panom.”

Franz Stangl (1908–1971) Austriak, komendant obozów koncentracyjnych

Źródło: Richard Glazar, Stacja Treblinka, Ośrodek KARTA i Dom Spotkań z Historią, Warszawa 2011, s. 51.

O domu , O historii , O górach , O czasie

„W Treblince nie wolno być chorym. Wielu z nas tego nie wytrzymuje i popełnia samobójstwo. To jest u nas normalne zjawisko. Każdego ranka w baraku znajdujemy powieszonych.”

Jechiel Rajchman (1914–2004)

Ocalałem z Treblinki
Źródło: s. 79–80

O samobójstwie

„Polska prawica od kilkunastu lat karmi się mitem denazyfikacji – tezą, że gdyby w Niemczech nie przeprowadzono w 1945 roku denazyfikacji, władzę w polityce i gospodarce przejęliby spadkobiercy nazistów. Teza ta jest o tyle niemądra, że wkrótce po wojnie eks-naziści faktycznie objęli władzę w polityce i gospodarce a sama denazyfikacja była kompletną fikcją. (…)
– choćby mój ulubiony przykład prezydenta RFN Heinricha Lubke, który zaprojektował standardowy barak obozów koncentracyjnych oraz oczywiście Hannsa Martina Schleyera – członka Hitlerjugend od 1931 i SS od 1933 roku, po wojnie zaś członka zarządu Daimler-Benz i szefa niemieckiego związku pracodawców.”

Wojciech Orliński (1969) polski dzienikarz

Źródło: Mit denazyfikacji, blog Wojciecha Orlińskiego, 16 listopada 2006 http://wo.blox.pl/2006/11/Mit-denazyfikacji.html

O wojnie

„Patrzę… Dwanaście dorosłych osób dobrowolnie aresztowanych w baraku…(…) Że się niby dobrze bawią…!”

Marcin Daniec (1957) satyryk polski

Marzenia Marcina Dańca, Big Brother

„Obóz, jak się zorientowałem. Obejmował teren około półtora kilometra kwadratowego płaskiego terenu. Otoczony był solidnym ogrodzeniem z drutu kolczastego, rozpiętego kilkoma rzędami pomiędzy drewnianymi słupami. Ogrodzenie miało ponad dwa i pół metra wysokości. Po zewnętrznej stronie przechadzały się patrole w odstępach około pięćdziesięciometrowych. Po stronie wewnętrznej strażnicy z bronią stali co jakieś piętnaście metrów. Za drutami stało kilkanaście baraków. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełniał gęsty, falujący tłum. Więźniowie tłoczyli się, przekrzykiwali. Z kolei strażnicy starali się utrzymywać ich we względnym porządku…
… Po lewej stronie od bramy, o jakieś sto metrów za ogrodzeniem, był tor kolejowy, a właściwie rodzaj rampy. Prowadził od niej do ogrodzenia chodnik zbity z desek. Na torowisku stał pociąg złożony z około trzydziestu wagonów towarowych. Były brudne i zakurzone…
… Mijaliśmy akurat jakiegoś starca. Siedział na ziemi nagi i rytmicznie kiwał się do przodu i tyłu. Jego oczy błyszczały i nieustannie mrugał powiekami. Nikt nie zwracał na niego uwagi. Obok leżało dziecko w łachmanach. Miało drgawki. Z przerażeniem spoglądało dookoła.
Tłum pulsował jakimś obłędnym rytmem. Wrzeszczeli, machali rękami, kłócili się i przeklinali. Zapewne wiedzieli, że niedługo odjadą w nieznane, a strach, głód i pragnienie potęgowały poczucie niepewności i zwierzęcego zagrożenia. Ludzie ci zostali wcześniej ograbieni z całego skromnego dobytku, jaki im pozwolono zabrać w tę podróż. Było to pięć kilogramów bagażu. Były to zwykle jakieś najpotrzebniejsze w drodze przedmioty. Poduszka, jakieś okrycie, trochę jedzenia, butelka z wodą. Czasem kosztowności czy pieniądze. Docierała tu przeważnie ludność gett, która nie miała już nic…
Pobyt w obozie nie trwał długo. Zazwyczaj nie dłużej niż cztery dni. Potem pakowano ich w wagony na śmierć. Przez czas pobytu w obozie prawie nie otrzymywali jedzenia. Zdani byli na własne zapasy.
Baraki obozowe mogły pomieścić mniej więcej połowę więźniów. Drugie tyle pozostawało na dworze. Powietrze wypełniał odór ludzkich odchodów, potu, brudu i zgnilizny…
… Oficer SS, odpowiadający zapewne za załadunek, stanął przed tłumem Żydów. Nogi rozstawił szeroko.
– Ruhe! Ruhe! Spokój! – wrzasnął. – Wszyscy Żydzi mają wejść do wagonów. Pojedziecie tam, gdzie jest dla was praca. Ma być porządek. Nie wolno się pchać ani opóźniać załadunku. Kto będzie wywoływał panikę albo stawiał opór, zostanie zastrzelony.
Przerwał i wbił wzrok w masę ludzką przed sobą. Spokojnie zaczął otwierać kaburę pistoletu. Wyjął broń. Pierwsze szeregi Żydów zaczęły się cofać. Niemiec zaśmiał się i oddał trzy strzały w tłum. W grobowej ciszy rozległ się przeszywający krzyk. Spokojnie schował pistolet.
– A teraz do wagonów! Raus! – wrzasnął.
Tłum zamarł. Z tyłu rozległy się strzały. Ludzie ławą ruszyli do przodu, krzycząc przeraźliwie. Zbliżali się do drewnianego pomostu. Ludzki strumień był jednak zbyt szeroki, aby się w nim pomieścić. Esesmani otworzyli ogień. Pędzący zaczęli padać. Rozległ się głuchy tupot nóg po deskach rampy. Teraz zaczęli strzelać strażnicy stojący przy wagonach. Tłum przyhamował.
– Ordnung! Ordnung! – wrzeszczał esesman.
Pierwsi Żydzi wpadli do wagonu. Niemcy przy drzwiach odliczali ich. Po liczbie „sto czterdzieści” esesman zawył „Halt!” i dwukrotnie strzelił. Przystanęli. Pociąg powoli szarpnął i nowy wagon wtoczył się na wysokość pomostu. Zaczęli go wypełniać nowi więźniowie.
Wedle wojskowych regulaminów wagon towarowy przeznaczony był na osiem koni lub czterdziestu żołnierzy w transporcie. Upychając ludzi na siłę i bez jakiegokolwiek bagażu, można było pomieścić w wagonie sto osób. Niemcy wydali rozkaz pakowania po stu trzydziestu, ale jeszcze dopychali dodatkową dziesiątkę. Gdy drzwi nie dały się zamknąć, tłukli na oślep kolbami, strzelali do środka wagonu, wrzeszczeli na nieszczęsnych Żydów. Ci, aby zrobić miejsce dla nowych, wspinali się na ramiona i głowy już znajdujących się wewnątrz. Z głębi wagonu dochodził jakiś potępieńczy ryk i wycie.
Gdy upchnięto już sto czterdzieści osób, strażnicy przystąpili do zamykania drzwi. Były ciężkie, wykonane z drewna obitego żelazem. Miażdżyły wystające na zewnątrz kończyny wśród wrzasków bólu. Po zasunięciu drzwi zabezpieczano je żelazną sztabą i ryglowano.
Przed załadunkiem na podłogę wagonów sypano warstwę niegaszonego wapna. Oficjalnie był to zabieg higieniczny. Chodziło o nie rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. W praktyce wapno gwałtownie absorbowało wilgoć z powietrza. Spadała zawartość tlenu i ludzie zaczynali się dusić. Równocześnie wapno w kontakcie z ludzkimi odchodami wydzielało trujące substancje, między innymi chlor. Ten zaś dusił stłoczonych więźniów. Niemcy osiągali podwójny cel. Choroby zakaźne istotnie się nie rozprzestrzeniały, a wagon można było łatwiej po transporcie wymyć. Po drugie, transportu tego nie przeżywało wielu „podróżnych”. A o to przecież chodziło.
Czasami od polskich kolejarzy docierały informacje, że takie wagony z Żydami stały na bocznicach po kilka dni. Po otwarciu znajdowano w nich same trupy…
… Na obozowym placu pozostali zabici i konający. Strażnicy przechadzali się wolnym krokiem i dobijali ich strzałami w głowę. Wkrótce zapanowała cisza…”

Jan Karski (1914–2000) prawnik, dyplomata, wykładowca akademicki, polski kurier czasów II wojny światowej

Karski dostał się w przebraniu strażnika do obozu tranzytowego dla Żydów w Izbicy, który był „ostatnim etapem” przez obozem zagłady w Bełżcu.
Tajne państwo: opowieść o polskim Podziemiu

Koń , O miłości , O śmierci , O pieniądzach

„Jest to rodzaj tajnego bractwa mającego własne obrzędy obcowania z umarłymi, gdzie płacz i śmiech, patos i ironia współistnieją na równych prawach. Przejęta historią, zawsze aluzyjna, w tym stuleciu tak jak dawniej towarzyszyła ludowi w jego ciężkich przejściach. Linie polskiego wiersza krążyły w podziemiu, były pisane w barakach koncentracyjnych obozów i w żołnierskich namiotach, w Azji, Afryce i Europie. Reprezentować tutaj taką literaturę znaczy czuć się pokornym wobec świadectw miłości i poświęcenia zostawionych przez tych, którzy już nie żyją.”

Czesław Miłosz (1911–2004) polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz i krytyk literacki, noblista

o literaturze polskiej, przyjmując w 1980 Nagrodę Nobla.
Źródło: Adam Michnik, Rozpacz Miłosza, „Gazeta Wyborcza”, 31 grudnia 2010.

O ludziach , O historii , O literaturze , O śmiechu

„Co to jest bang-bang? – spytała Ellita.
– Wódka, którą osadzeni pędzą pod barakami. Wynoszą z kuchni obierki po kartoflach, syrop po ananasach w puszce, rodzynki ze stołówki, potem dodają trochę drożdży i warzą to wszystko w jakimś naczyniu. Dochodzi do fermentacji, mocne to jak cholera, ale ja bym tego nie wypił nawet za milion dolarów. Można oślepnąć od takiego gówna. Oj, przepraszam, Ellita.”

Charles Willeford (1919–1988)

Nadzieja dla umarłych
Źródło: s. 251

„Oprócz wystawania przed barakami ważnym elementem towarzyskiego życia było wzajemne zarażanie się niepewnością. Służyły temu najlepiej historie opowiadane w stołówkowych kolejkach. Powoli, krok za krokiem, wychodząc z kokonów cudzych relacji, rodziły się bowiem wtedy obawy lgnące do wszystkich. Nawet mimowolni słuchacze ulegali ich wpływom i przygarniali wywołujące wątpliwości lęki. Wbrew sobie każdy, do którego docierały choćby tylko strzępy zainfekowanych opowieści, nagle zaczynał odczuwać niepokój.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Poszukiwanie całości
Źródło: s. 26

O historii , O relacjach

„„Kiedy ranne wstają zorze, Wielki Brat nam dopomoże!” A tu za chwilę z głośników: „Za chwilę poinformuję was, kogo pierwszego wywalę z baraku.””

Marcin Daniec (1957) satyryk polski

Marzenia Marcina Dańca, Big Brother

„Słup z napisem „Gułag 92JN90” i nic więcej. Na początku w mróz gołymi rękami łamaliśmy gałęzie na szałasy. I nie uwierzysz, ale powoli sami się pobudowaliśmy. Postawiliśmy sobie baraki, ogrodzenie, zbudowaliśmy karcery, wieże strażnicze – wszystko sami. I zaczął się wyrąb, ścinanie drzewa. Po ośmiu wprzęgaliśmy się do sanek, woziliśmy pnie, po pierś zapadając się w śnieg. Długo nie wiedzieliśmy, że wybuchła wojna. Ukrywano to przed nami. I nagle – propozycja. Na ochotnika na front do batalionów karnych, a kto wyjdzie cało ze wszystkich bitew – będzie wolny. A potem ataki i ataki, kilometry kolczastego drutu pod prądem, miny, moździerze, całe miesiące huraganowego ognia. Nie bez powodu nazywano żołnierzy z naszych batalionów skazańcami. Kładło nas pokotem. Jak ja wyżyłem? Ależ wyobraź sobie, że to krwawe piekło było rajem w porównaniu z okropnościami obozu (…).”

Borys Pasternak (1890–1960) rosyjski poeta i prozaik

O wojnie , O piekle

„Prawdopodobnie nikt nie potrafiłby właściwie opisać Piławy w owych dniach. We wspomnieniach pastora pozostały tylko przerażające szczegóły, pomieszane fragmenty wrażeń. Były w nich widoki kobiet w ciąży, rodzących w jakimś kącie, jakiejś sieni, jakimś baraku, niekiedy – mimo swego stanu – po drodze jeszcze zgwałcone. Później zdołały zbiec i teraz trzęsły się ze strachu, że urodzą diabelskiego potwora. Widział też dziwnie pobladłe twarze zgwałconych gdzieś na drogach dziewcząt, którym jeszcze raz powiodła się ucieczka, a teraz szukały lekarzy. Byli też ciężko ranni i chorzy, pełni obaw, że ich się pozostawi; często pod kocem skrywający broń, by zmusić sanitariuszy do zabrania ich ze sobą lub skończyć z własnym życiem, zanim wpadną w ręce Rosjan.”

Jürgen Thorwald (1915–2006)

Wielka ucieczka (1951), ISBN 978-83-08-05853-4, Wydawnictwo Literackie Sp. z o.o. 1995

O wrażeniach , O kobietach , O strachu , O pewności siebie

„Dopiero 18 stycznia dojechaliśmy na miejsce, bo długo nas trzymali na postojach. O godzinie 5 lub 6 rano nas odryglowali. To był straszny hałas, który kojarzył mi się z zamknięciem bramy Pawiaka – odryglowanie, a potem odsunięcie tych sztab. Zrobił się niesłychany harmider, wrzask Niemców, szczekanie psów, krzyki mężczyzn, nawoływania kobiet. (…) Był to barak, potem okazało się, że widzimy przez okno (które nie miało szyb) wielki teren, przesuwające się światło i jakieś postaci. Zanim rzuciłyśmy się by zająć miejsce musiałyśmy znaleźć nasze przyjaciółki z Pawiaka, więc zaczynałyśmy się nawoływać. To nasze nawoływanie, przepychanie się w kierunku wolnego miejsca było jednocześnie bardzo przykre, bo tego nie było nigdy w żadnej celi na Pawiaku, w celach panowała na ogół cisza już wieczorem. A tu było coś dziwnego, my wszystkie poddałyśmy się temu szaleństwu. Ja wybiegłam z Alą Dańską na poszukiwanie sienników. Zobaczyłyśmy puste baraki i wbiegłyśmy do nich. Tam miałam pierwszą sprzeczkę, nawymyślałam kobiecie, która chciała mi wyrwać siennik. Był to nieprzyjemny moment, ale triumfalnie z Alą wyniosłyśmy ten siennik, na którym cała nasza szóstka kładła potem głowy. Rano zobaczyłyśmy, że tylko na kawałku podłogi są położone deski. W oknie, przy którym spałyśmy, nie było szyb. Włosy Uli Biderman dosłownie przymarzły, bo w nocy było dwadzieścia kilka stopni mrozu, tuliłyśmy się jedna do drugiej.”

Danuta Brzosko-Mędryk (1921–2015)

o uwięzieniu w obozie niemieckim KL Majdanek.
Źródło: Przyjaźń, która dawała moc. Pamięci Danuty Brzosko-Mędryk (1921-2015) http://www.ravensbruck.pl/pl/ciekawostki/danuta-brzosko-medryk, ravensbruck.pl

O szaleństwie , O świetle , O ciszy , O kobietach