„Jednostka doskonali się poprzez społeczeństwo, społeczeństwo doskonali się poprzez jednostkę.“
— Louis Auguste Blanqui polityk francuski 1805 - 1881
Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
„Wychowanie odbywa się zarówno ze względu na jednostkę, jak i na społeczeństwo. Wychowanie jednostki przebiega społecznie, społeczeństwa – indywidualnie, tzn. przez jednostkę.“
Źródło: Stefan Mieszalski, Dylematy myślenia pedagogicznego. O stosunkach społecznych w procesie edukacyjnym w: Nauczyciel – uczeń. Między przemocą a dialogiem: obszary napięć i typy reakcji pod red. Marii Dudzikowej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1996, s. 24.
Ostatnia aktualizacja 22 maja 2020. Historia
Wilhelm Rein1
1847 - 1929Podobne cytaty
„Prawdziwy postęp (tzn. moralny) może dokonać się w jednostce i dzięki jednostce.“
— Charles Baudelaire francuski poeta 1821 - 1867
„Konieczną jest rzeczą, by istniał pewien porządek społeczny, któremu jednostka byłaby podległą, lecz również jednostka nie powinna być pochłanianą przez społeczeństwo do tego stopnia, by o niej nie można pomyśleć jak tylko o tegoż społeczeństwa cząstce, pozbawionej zupełnie własnej sfery działania“
— Jaime Balmes 1810 - 1848
Źródło: Jacek Bartyzel, Jaime Luciano Balmes y Urpia, legitymizm.org http://www.legitymizm.org/ebp-jaime-luciano-balmes-y-urpia
„Jeśli dobro ogółu ma być głównym celem dla jednostek, to podobnie szczęście jednostki powinno być głównym celem dla społeczeństwa obywatelskiego – bo w jakim sensie ogół ma się cieszyć jakimkolwiek dobrem, jeśli jego jednostki, same dla siebie, będą nieszczęśliwe?“
— Adam Ferguson szkocki ekonomista i myśliciel polityczny 1723 - 1816
Źródło: Esej o historii społeczeństwa obywatelskiego (1767)
„Czy istnieje mój kult jednostki w Czeczenii? Może tak, ale w dobrym tego słowa znaczenia. Jeśli popiera mnie 95 proc. społeczeństwa i wieszają moje portrety, to nie jest to kult jednostki, lecz dobre rządy.“
— Ramzan Kadyrow polityk czeczeński 1976
Źródło: „Kommiersant”, 18 czerwca 2007
„(…) natura nasza jest taka, że w żadnej jednostce nie może się należycie rozwinąć bez pomocy innych ludzi, bez pomocy społeczeństwa; im to społeczeństwo jest lepiej zorganizowane, im silniejsze daje oparcie, tem bujniej, tem wspanialej rozwijają się na jego łonie poszczególne jednostki ludzkie.“
— Jacek Woroniecki teolog polski, dominikanin 1878 - 1949
Królewskie kapłaństwo
Źródło: s. 34, 35
„Socjalizm bez pracy nie istnieje. Społeczeństwo, które nie daje jednostce możliwości pracy albo dając te możliwość nie opłaca jej w sposób prawidłowy – wymaga naprawy. Również jednostka, która może pracować i której społeczeństwo umożliwia pracę, a ona pracować nie chce – jest zła. Nie ma ona prawa oczekiwać niczego od społeczeństwa, ponieważ temu społeczeństwu nic sama nie daje.“
— Julius Nyerere polityk tanzański 1922 - 1999
Ujamaa – An African Socialism (1962)
„I jeśli nawet jednostka uniknie konfliktu wewnętrznego, zrobi łatwo ofiarę z swej wierności dla reguły powszechnej, to jednak prawdopodobnie nie uniknie konfliktu ze społeczeństwem. Bo społeczeństwo staje po stronie reguł powszechnych, które są dla jego prawidłowego rozwoju niezbędne, i indywidualnych sytuacji nie uwzględnia.“
— Władysław Tatarkiewicz filozof polski 1886 - 1980
O bezwzględności dobra
„Jest rzeczą oczywistą, że tylko wtedy ludzkość otrzyma wolność i tylko wtedy prawdziwe interesy społeczeństwa, wszystkich grup, wszystkich organizacji miejscowych, zarówno jak wszystkich jednostek, które tworzą społeczeństwo, będą mogły znaleźć pełne zaspokojenie, kiedy Państwa przestaną istnieć.“
— Michał Bakunin rosyjski myśliciel, rewolucjonista 1814 - 1876
Państwo, władza
„W łonie gatunku społecznego jednostka jest zaledwie przelotną fikcją…“
— Michel Houellebecq, książka Mapa i terytorium
Mapa i terytorium
„Nie istnieje już to społeczeństwo, które było przedmiotem zainteresowania socjologii i nauk społecznych. Społeczeństwo nie jest już strukturą determinującą zdolność jednostki do bycia twórcą własnej historii, czyli podmiotem zdolnym do działania w pojedynkę i w grupie.“
— Alain Touraine socjolog francuski 1925
Źródło: Edwin Bendyk, Stan świata na dziś – rozmowa z prof. Touraine’em Jesteśmy w punkcie zero, polityka.pl, 23 września 2011 http://www.polityka.pl/swiat/rozmowy/1519398,1,stan-swiata-na-dzis---rozmowa-z-prof-touraineem.read
„(…) większość z tego, co napisałem nie odnosi się bezpośrednio do treści związanych z krajem mojego pochodzenia, z Polską, lub z miejscem, w którym w danym momencie przebywałem. Ma inny charakter. Wynikający raczej z relacji między jednostką a społeczeństwem, jednostką a systemem.“
— Krzysztof Niewrzęda polski prozaik, poeta i eseista 1964
Źródło: W Berlinie przestałem się czuć emigrantem – rozmowa Tomira Mazura – „tomir pisze o kulturze” https://tomirmazur.wordpress.com/2015/10/15/w-berlinie-przestalem-sie-czuc-emigrantem/
„Jeśli trzeba wybierać pomiędzy partią a jednostką, wybiera się partię, ponieważ partia ma nadrzędny cel, dobro wielu ludzi, a jednostka to tylko jednostka.“
— Awel Jenukidze 1877 - 1937
Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, tłum. M. Antosiewicz, wyd. Magnum, Warszawa 2008, s. 68–69.
„Na społeczeństwo zawsze patrzę przez pryzmat jednostek. Formułowanie takich ogólnych wniosków, generalizowanie, zawsze jest niebezpieczne i ryzykowne. Być może w szerszym planie właśnie taką tezę można wysnuć po seansie mojego filmu. Ale ja zawsze myślę o jednostkach.“
— Asghar Farhadi 1972
Źródło: Michał Walkiewicz, Rozmowa z Asgharem Farhadim, zwycięzcą Berlinale 2011, filmweb.pl, 20 lutego 2011 http://www.filmweb.pl/article/Rozmowa+z+Asgharem+Farhadim%2C+zwyci%C4%99zc%C4%85+Berlinale+2011-70645
„Wartości muszą istnieć w czyjejś świadomości, jeśli słowo to ma mieć w ogóle jakieś znaczenie, zatem muszą one ze swej istoty być indywidualne. Wartości, o których jest tutaj mowa, nie odnoszą się również do punktu widzenia całej gospodarki, ale tylko jednostki. Jak we wszystkich ocenach fakt społeczny polega tu na tym, że wartości indywidualne są ze sobą związane, a nie są niezależne jedna od drugiej. Całokształt stosunków ekonomicznych tworzy system ekonomiczny, tak jak całokształt stosunków społecznych tworzy społeczeństwo. Chociaż nie można mówić o wartościach społecznych, istnieje jednak społeczny system wartości, społeczny system wartości indywidualnych. Wartości te są ze sobą powiązane, tak, jak wartości w ramach gospodarki indywidualnej. Oddziałują na siebie wzajemnie poprzez stosunki wymienne, tak że wpływają na wszystkie wartości innych jednostek gospodarujących i znajdują się pod ich wpływami.“
— Joseph Schumpeter ekonomista amerykański pochodzenia austriackiego 1883 - 1950
Źródło: Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa 1960, s. 87–88.
„Stare społeczeństwo burżuazyjne (…) zastąpi zrzeszenie, w którym swobodny rozwój każdej jednostki jest warunkiem swobodnego rozwoju wszystkich.“
— Karol Marks, książka Manifest komunistyczny
An die Stelle der alten bürgerlichen (…) tritt eine Assoziation, worin die freie Entwicklung eines jeden die Bedingung für die freie Entwicklung aller ist. (niem.)
Manifest komunistyczny (1848)