Kartezjusz cytaty

„Prawda ma charakter bezwzględny.”

„Kto chce jednym spojrzeniem ująć wiele równocześnie przedmiotów, ten żadnego z nich nie widzi wyraźnie.”

„(…) roztropność nakazuje nigdy nie ufać w zupełności tym, którzy nas chociaż raz zawiedli.”

„Żadna logiczna definicja nie pouczy o tym, czym jest prawda.”

„Mnogość praw dostarcza często usprawiedliwienia występkom: państwo o wiele lepiej urządzone jest wówczas, gdy ma ich bardzo niewiele, ale w zamian bardzo ściśle przestrzeganych.”

„Przenosząc nasz wzrok daleko poza dziedzinę dostępną wyobraźni naszych przodków, teleskopy, te cudowne instrumenty, otworzyły drogę ku głębszemu i doskonalszemu zrozumieniu przyrody.”

„Istniejesz, więc i wiesz, że istniejesz, a o tym wiesz dlatego, ponieważ wątpisz.”

„Nie ma nic tak odległego, by było poza naszym zasięgiem, ani nic tak ukrytego, by nie dało się odkryć.”

„Sposobność do wyobrażania sobie, że wszystkie rzeczy (…) wynikają w taki sam sposób wzajemnie ze siebie, a także, że nie mogą istnieć tak odlegle, do których byśmy nie dotarli (…), byleby tylko nie przyjmować za prawdziwa żadnej rzeczy, która by prawdziwa nie była, i zachowywać zawsze należyty porządek przy wyprowadzaniu jednych z drugich.”

„Bardzo powinny być nam podejrzane sądy przyjaciół, kiedy padają na naszą korzyść.”

„Każdy człowiek jest zobowiązany do tego, aby przyczynić się, ile w jego mocy do dobra drugich i zaiste nic nie wart ten, kto nikomu do niczego się nie przydaje.”

„Jeśli ktoś postawi sobie zadanie zbadania wszystkich prawd, do których poznania rozum ludzki jest zdolny – a wydaje mi się, że to raz w życiu każdy musi uczynić, kto myśli poważnie nad tym, jak dojść do mądrości – ten zaiste za pomocą danych prawideł stwierdzi, że niczego nie można poznać pierwej od intelektu.”

„Często uważałem, że ludzie małoduszni są najbardziej aroganccy i pyszni, podobnie jak wielkoduszni są najbardziej skromni i pokorni.”

„Filozofia uczy nas z pozorem prawdy mówić o wszystkim i przynosi podziw tych, którzy są mniej niż my uczeni.”

„Doświadczenie uczy, że ci, którymi najbardziej miotają ich namiętności, najmniej je znają.”

„O wszystkim należy wątpić.”

„A chociaż na podstawie dowolnego atrybutu poznaje się substancję, wszelako każdej substancji przysługuje jakaś główna własność, która konstytuuje jej naturę i istotę i do której sprowadzają się wszystkie inne własności. W ten sposób rozciągłość wzdłuż, wszerz i w głąb konstytuuje naturę substancji cielesnej; a myślenie konstytuuje naturę substancji myślącej. Bo wszystko inne, co można ciału przypisać, zakłada z góry rozciągłość i jest tylko jakąś modyfikacją rzeczy rozciągłej; tak jak wszystko, co odkrywamy w umyśle, to są tylko różne modyfikacje myślenia. Tak na przykład nigdzie indziej jak tylko w rzeczy rozciągłej można pojąć kształt, a ruch też jedynie w rozciągłej przestrzeni; ani nigdzie indziej wyobraźni czy odczuwania, czy woli jak tylko w rzeczy myślącej. Lecz na odwrót, można pojąć rozciągłość bez kształtu lub bez ruchu, a myślenie bez wyobraźni lub bez odczuwania, i to samo dotyczy rzeczy pozostałych, co oczywiste jest dla każdego, kto na tym skupi uwagę.”

„Należy wierzyć jedynie temu, cośmy doskonale poznali i w co nie można wątpić.”

„Świadectwem przeciętności jest niezdolność do ulegania entuzjazmowi.”

„Rzecz prawdziwa to rzecz niepowątpiewalna.”

„Nie wystarczy mieć sprawny umysł, trzeba go jeszcze dobrze używać”

„Zdrowy rozum jest to rzecz ze wszystkich na świecie najlepiej podzielona, każdy bowiem sądzi, iż jest w nią tak dobrze zaopatrzony, iż nawet ci, których we wszystkim innym najtrudniej jest zadowolić, nie zwykli pragnąć go więcej, niźli posiadają.”

„Intuicja ogłada teraźniejszość.”

„Obcowanie z autorami wieków minionych jest tym samym prawie, co podróżowanie.”

„Jestem podległy błędom równie jak każdy inny, odrzucam jako błędne wszystkie racje, które wziąłem poprzednio za dowody.”

„Ilekroć niezgodne są ze sobą sądy dwóch ludzi o tym samym przedmiocie, jest rzeczą pewną, iż przynajmniej jeden z nich jest w błędzie.”

„Pogardza się mężczyzną zazdrosnym o swą żonę, ponieważ jest to dowodem, że ma złe mniemanie o sobie lub niej.”

„Nienawiść jest przeciwieństwem miłości. Nie odróżnia się jednak tyle stopni i rodzajów nienawiści, co stopni i rodzajów miłości, gdyż „nie ma czasu” rozróżniać rodzajów zła, od którego się ucieka, tak jak rozróżnia się dobra, których się pragnie.”

„Nie być użytecznym dla nikogo świadczy o braku wartości.”

„Całe szczęście i pomyślność naszego życia zależy od dobrego użytku, jaki zrobimy z naszych namiętności.”

„Trudno jest, pracując jeno na dziełach cudzych, dokonać rzeczy bardzo doskonałych.”

„Żądza wiedzy, wspólna wszystkim ludziom jest chorobą, której nie można uleczyć, ponieważ ciekawość wzrasta wraz z wiedzą.”

“Except our own thoughts, there is nothing absolutely in our power.”

“And thus, the actions of life often not allowing any delay, it is a truth very certain that, when it is not in our power to determine the most true opinions we ought to follow the most probable.”

“But in my opinion, all things in nature occur mathematically.”

“There is nothing more ancient than the truth.”

“Divide each difficulty into as many parts as is feasible and necessary to resolve it.”

“It is not enough to have a good mind. The main thing is to use it well.”

“The entire method consists in the order and arrangement of the things to which the mind’s eye must turn so that we can discover some truth.”

“Mr. Clerselier has written me that you are expecting from him my Meditations… in order to present them to the queen of the land. …If I had only been as wise as they say the savages persuaded themselves that the monkeys were, I never would have become known as a maker of books: Since it is said that they imagined that the monkeys could indeed speak, if they wanted to, but that they chose not to so lest they be forced to work. And since I had not the same prudence to abstain from writing, I now have neither as much liesure nor as much peace as I would have had if I had kept quiet. But since the mistake has already been made, and since I am now known by an infinity of people at the academy, who look askance at my writings and scour them for means of harming me, I do have great hope of being known to persons of great merit, whose power and virtue could protect me.”

“My third maxim was to endeavor always to conquer myself rather than fortune, and change my desires rather than the order of the world.”

“Except our own thoughts, there is nothing absolutely in our power.”

“I think, therefore I am.”

“If you would be a real seeker after truth, it is necessary that at least once in your life you doubt, as far as possible, all things.”

“Common sense is the most widely shared commodity in the world, for every man is convinced that he is well supplied with it.”

“Conquer yourself rather than the world.”

“Doubt is the origin of wisdom”

“To know what people really think, pay attention to what they do, rather than what they say.”

“The greatest minds are capable of the greatest vices as well as of the greatest virtues.”

“I desire to live in peace and to continue the life I have begun under the motto 'to live well you must live unseen”

“Masked, I advance.”

“It is only prudent never to place complete confidence in that by which we have even once been deceived.”

“To live without philosophizing is in truth the same as keeping the eyes closed without attempting to open them.”

“You just keep pushing. You just keep pushing. I made every mistake that could be made. But I just kept pushing.”

“In order to improve the mind, we ought less to learn than to contemplate.”

“For I found myself embarrassed with so many doubts and errors that it seemed to me that the effort to instruct myself had no effect other than the increasing discovery of my own ignorance”

“He who hid well, lived well.”

“Each problem that I solved became a rule which served afterwards to solve other problems”

“At last I will devote myself sincerely and without reservation to the general demolition of my opinions.”

“Let whoever can do so deceive me, he will never bring it about that I am nothing, so long as I continue to think I am something.”

“Because reason… is the only thing that makes us men, and distinguishes us from the beasts, I would prefer to believe that it exists, in its entirety, in each of us…”