Andrzej Stawar, właśc. Edward Janus – polski marksista, publicysta, krytyk literacki, tłumacz z jęz. rosyjskiego. Jeden z redaktorów "Miesięcznika Literackiego", "Nurtu" i współpracownik "Dźwigni". Członek KPP, jedna z najważniejszych postaci przedwojennej lewicowej elity intelektualnej.
Do 1915 uczył się w gimnazjum, potem przerwał naukę i został robotnikiem. 1919-1922 służył w WP. Ok. 1923 związał się z KPRP/KPP i pracował w jej Centralnej Redakcji. W 1924 pracował w sekretariacie Komunistycznej Frakcji Poselskiej. Publikował w miesięczniku "Nowa Kultura" inspirowanym przez KPP. 10 IX 1931 aresztowany i przez 2 miesiące więziony w Warszawie. 1929-1933 współpracował z Krajową Redakcją KPP. Od 1927 sekretarz miesięcznika literackiego "Dźwignia". Od 1934 publikował w "Wiadomościach Literackich". W 1934 faktycznie zerwał z KPP. Przyłączył się do krytyki stalinizmu przez antystalinowskie prądy w ruchu komunistycznym krytykujące "biurokratyczne zniekształcenia w państwie robotniczym"; jednocześnie był przeciwnikiem trockizmu. We wrześniu 1939 przedostał się na Węgry, od 1940 pracował w Komitecie ds. Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech w Budapeszcie. Współpracował z emigracyjnymi pismami polskimi, od marca 1944 ukrywał się przed Niemcami okupującymi Węgry. VI 1945 wrócił do kraju. Od 1949 r. został objęty zakazem druku, gdyż nie chciał się samokrytycznie odnieść do swoich polemik z KPP z lat 30. – zakaz do 1956 roku. Po wojnie drukował w "Kuźnicy". Autor książek o Tadeuszu Boyu-Żeleńskim, Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim, Henryku Sienkiewiczu i Stanisławie Brzozowskim. Był odznaczony Orderem Sztandaru Pracy II klasy. Od stycznia 1961 przebywał we Francji, gdzie zmarł. Jego zwłoki sprowadzono do kraju i pochowano w Alei Zasłużonych na wojskowych Powązkach.
o polskim inteligencie.
Źródło: O Brzozowskim i inne szkice, wyd. Czytelnik, Warszawa 1961.
