„Jeżeli patriotyzm jest uczuciem narodowym, to nacjonalizm jest narodową myślą, która bez podłoża uczuciowego ani powstać, ani rozwinąć się nie może, stanowi jednak zjawisko duchowe bardziej złożone, przypuszcza bowiem istnienie wśród zbiorowości pewnego przynajmniej stopnia organizacji, a w każdym razie ujęcia opinii publicznej w karby dyrektyw obowiązujących. Znaczy to, że muszą powstać pewne ośrodki w społeczeństwie, zdolne do zbiorowego myślenia o losach i przyszłości narodu stanowiące laboratorium tego, co nazywamy polityką narodową. Patriotyzm obraca się jedynie w dziedzinie masowego, ale rozproszonego odczuwania stanów wewnętrznych i doznań zewnętrznych, oraz odruchowego lub uczuciowego na nie reagowania, skoro jednak tylko zjawia się w łonie narodu myśl przewodnia, dążąca planowo do przeprowadzenia pewnych celów w zakresie obrony, wzmocnienia i ekspansji narodu, powstają już w jego łonie zaczątki nacjonalizmu.”

Tematy

los , uczucie , myśl , przyszłość , myślenie , społeczeństwo , organizacja , znaczenie , opinia , laboratorium , stan , publiczny , złożony , wewnętrzny , duchowy , zewnętrzny , istnienie , przeprowadzić , wzmocnienie , podłoże , ujęcie , zaczątek , nacjonalizm , patriotyzm , zjawisko , ekspansja , odczuwanie , rozwinąć , dziedzina , łono , powstać , cela , zakres