1. Cytaty
  2. Autorzy
  3. Leszek Kołakowski

Leszek Kołakowski cytaty
strona 2

Leszek Kołakowski – filozof zajmujący się głównie historią filozofii, historią idei oraz filozofią religii, eseista, publicysta i prozaik, kawaler Orderu Orła Białego, ojciec Agnieszki Kołakowskiej. Wikipedia  

✵ 23. Październik 1927 – 17. Lipiec 2009
Leszek Kołakowski Fotografia
Leszek Kołakowski: 210   Cytatów 5   Polubień

Leszek Kołakowski cytaty

„Tylko Bóg ma prawo być solipsystą – oto tomistyczny realizm.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty
Źródło: „Myśl filozoficzna”, Wydania 1–2, Państwowe Wydawn. Naukowe, 1954, s. 212.

O Bogu , O myślach , O myśleniu

„Religia jest sposobem, w jaki człowiek akceptuje swoje życie jako nieuchronną porażkę.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Wyd. Krąg, 1982, s. 173.

O życiu , O religii

„Nie oburza mnie ani mnie nie irytuje irracjonalność wiary; nudzą mnie i niecierpliwią próby budowania fałszywych zasad racjonalizujących.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Notatki o współczesnej kontrreformacji, Książka i Wiedza, 1962, s. 96.

O książkach , O wierze , O wiedzę

„Nie zwalczymy pochwały gwałtu przez pochwałę powszechnego zobojętnienia.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Odepchnąć sacrum to odepchnąć granice, które człowieka określają.(…) Religia jest sposobem, w jaki człowiek akceptuje swoje życie jako nieuchronną porażkę – jest to możliwe tylko pod warunkiem (…) uznania porządku sakralnego.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Magdalena Grochowska, Byłoby lepiej, gdyby był, „Gazeta Wyborcza”, 3–4 listopada 2012.

O życiu , O religii

„Wydaje się nam, że przeszłość jest naszą własnością. Otóż przeciwnie – to my jesteśmy jej własnością, ponieważ nie jesteśmy w stanie dokonać w niej zmian, ona natomiast wypełnia całość naszego istnienia.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O przeszłości

„Filozofem na tronie był Marek Aureliusz, ale chyba mało kto poza nim.”

Leszek Kołakowski

O co nas pytają wielcy filozofowie
Źródło: Platon

„Kto mówi, że Boga nie ma i jest wesoło, sobie kłamie.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O Bogu

„Nie mieszkam w starości, ale to dlatego zapewne, że nigdy nie miałem poczucia, iż mieszkam w młodości. Nigdy mnie nie dotknęło takie poczucie, że jestem młody i wobec tego świat stoi przede mną otworem, i wszystko mogę zrobić, że Mickiewiczowska Oda do młodości była do mnie skierowana albo dla mnie napisana. Nie, to był po prostu wyraz stanu duchowego poety. Nie miałem poczucia, że jestem młody, wobec czego nie mam również poczucia, że jestem stary. Chociaż, oczywiście, cierpię na różne dolegliwości wieku: ledwo widzę, ledwo słyszę, ledwo się poruszam.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel, wyd. Znak, 2007, s. 175.

O świecie , O cierpieniu , O czasie , O wieku

„Nie łudźmy się, że nie podejmujemy decyzji, jeśli tylko stwierdzamy fakty.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O decyzjach

„(…) gdy nie ma czegoś takiego jak prawda, nie ma również miejsca na wątpienie.”

Leszek Kołakowski

Horror metaphysicus (1988)
Źródło: s. 37.

O prawdzie

„Język polityki jest językiem kłamliwym z natury rzeczy. Kłamliwym nie w tym sensie, żeby wszystko w nim było kłamstwem, ale w tym, że wszystko jest albo niedopowiedziane, albo tak powiedziane, żeby mogło uchodzić za coś ważnego i prawdziwego, chociaż tak nie jest.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty

O kłamstwie , O naturze , Sens

„A oto, na czym ów horror polega: jeśli nic prawdziwie poza Absolutem nie istnieje, Absolut jest niczym; jeśli nic prawdziwie nie istnieje poza mną, ja sam jestem niczym.”

Leszek Kołakowski

Horror metaphysicus (1988)
Źródło: s. 30.

„Jestem nieufny wobec cywilizacji islamicznej.”

Leszek Kołakowski

Źródło: „Europa”, nr 207, 22 marca 2008

„Doświadczenie zła jest najbardziej dotkliwe, najbardziej przejmujące i być może, choć nie twierdziłbym tego z taką stanowczością, to właśnie przez nie najpewniej odkrywa się przestrzeń sacrum, bez której trudno żyć.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel, wyd. Znak, 2007, s. 229.

O czasie

„Czym jest socjalizm?
: Powiemy wam, czym jest socjalizm. Ale najpierw powiemy, czym nie jest. A na tę sprawę mieliśmy kiedyś zupełnie inny pogląd niż obecnie.
: Otóż: socjalizm nie jest
: – społeczeństwem, gdzie pewien człowiek, który nie popełnił przestępstwa, czeka w domu na przyjście policji;
: – społeczeństwem, gdzie jest przestępstwem być bratem, siostrą, żoną lub synem przestępcy;
: – społeczeństwem, gdzie pewien człowiek jest nieszczęśliwy, ponieważ mówi to, co myśli, a inny jest nieszczęśliwy, ponieważ nie mówi tego, co myśli;
: – społeczeństwem, gdzie pewien człowiek żyje lepiej, ponieważ nie myśli w ogóle;
: – społeczeństwem, gdzie pewien człowiek jest nieszczęśliwy, ponieważ jest Żydem, a inny czuje się lepiej, ponieważ nim nie jest;
: – państwem, którego żołnierze pierwsi wstępują na ziemię innego kraju;
: – państwem, w którym ktoś żyje lepiej, ponieważ wychwala przywódców państwa;
– państwem, w którym ktoś jest skazany bez sądu (…).”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty

O domu , O myślach , O siostrze , O czekaniu

„Owszem, są ludzie, co z różnych powodów nie są do przyjaźni zdolni, nie wiedzą nawet, czym jest; są jednak bardzo nieszczęśliwi, choćby to przed samymi sobą utajniali.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O przyjaźni , O ludziach

„Krótko mówiąc, nie możemy zgłębić tajemnicy i obrócić jej w wiedzę, lecz ważne wiedzieć, że mamy z nią do czynienia; choć nie sposób zedrzeć zasłonę, za którą ukrywa się rzeczywistość ostateczna, winniśmy wiedzieć, że jest taka zasłona.”

Leszek Kołakowski

Horror metaphysicus (1988)

O rzeczywostości

„(…) to rzecz wiadoma, że póki pokusa działa, póty czynu nie ma, a kiedy czyn jest, pokusa już ustaje (…).”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

„Nie, nie dla wiedzy podróżujemy. Nie po to też podróżujemy, by na chwilę z codziennych trosk się wyrwać i o kłopotach zapomnieć […] Nie, nie żądza wiedzy nas gna ani ochota ucieczki, ale ciekawość, a ciekawość jak się zdaje, jest osobnym popędem, do innych niesprowadzalnym.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O podróżowaniu , O wiedzę

„Co jest dla nas rzeczywiste, a co nierzeczywiste, jest sprawą raczej praktycznego niż filozoficznego zaangażowania; rzeczywiste jest to, czego ludzie rzeczywiście pragną.”

Leszek Kołakowski

Jeśli Boga nie ma (1987)

O ludziach

„Jedność narodowa” nie istniała nigdy i – zdrowym rozsądkiem rzecz sądząc – nigdy nie będzie istniała, chyba jako pozór groteskowy, wymuszany przez despotyczny ustrój albo jako ideologiczne zawołanie służące maskowaniu konfliktów przez jedną ze stron konfliktu.”

Leszek Kołakowski

Sprawa polska (1973)

„Tylko upadły, najmilsi, może z upadłym się zmagać, boć trzeba w tej samej przepaści siedzieć, aby wojnę prowadzić, tylko więc anioł upadły upadłego anioła pokonać może, jakaż wielka to prawda, mili moi, jakaż to nauka subtelna, jaka pociecha dla dusz waszych strapionych, jakie światło na zagubionym waszym gościńcu…”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

O prawdzie , O aniołach , O duszy , O świetle

„Emocja zawiści ma dwie strony i obie są swoiście ogólnoludzkie, nie zaś ogólnozwierzęce. Jedna strona daje się wyrazić słowami ja chcę mieć to samo co tamten, druga zaś słowami ja nie chcę, by tamten miał więcej niż ja.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Akceptacja śmierci i protest przeciw niej: dwie nieusuwalne strony naszego życia.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O śmierci

„Wolno nam wierzyć w jedność narodowej tradycji, o ile pamiętamy zawsze, że jest to jedność pojawiająca się tylko z naszej perspektywy, ludzi, co przyszli później, że więc jest jednością projektowaną, nie zaś zawartą w doświadczeniu aktorów historycznych zdarzeń. Nie wolno nam natomiast wierzyć w jedność narodową jako realny stan rzeczy, teraz czy w przyszłości – i to bez względu na to, jak bardzo sprawa ogólnonarodowa przytłacza inne konflikty.”

Leszek Kołakowski

Sprawa polska (1973)

O ludziach , O przyszłości

„Jeśli kto prawdziwie zasadą bezstronności zawsze się kieruje lub usiłuje się kierować, to pewnie przyjaciół rzeczywistych nie ma.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Nikt na świecie nie jest usprawiedliwiony z tej racji, że działał na rozkaz. Albo że kierował się poczuciem honoru. Koniec z rzymskimi cnotami. Koniec z kretynizmem militarnej moralności.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Casus Eichmanna (1961), cyt. za: „Gazeta Wyborcza”, 19–20 lipca 2014.

„Podobnie działa przestrzenne oddalenie na postrzeganie rzeczy teraźniejszych, łatwo rodząc ów obraz symplicystyczny, pospolity w polskiej emigracyjnej publicystyce, obraz zniewolonego narodu jednakowo doświadczającego swoje zniewolenie i jeśli podzielonego, to najwyżej na garstkę zdrajców i masę patriotów. Jak bardzo jest to obraz zniekształcony, wiadomo wszystkim, co, czy w Polsce żyjąc czy w nie-Polsce, zadają sobie trud myślenia o narodzie jako całości, lecz całości podzielonej między mnóstwo interesów rozmaitych i często skłóconych wedle kryteriów najróżniejszych oraz, między innymi, uprzytomniają sobie, jak znaczna jest w Polsce ilość interesów konserwatywnych, tj. zainwestowanych w przedłużanie istniejącej sytuacji.”

Leszek Kołakowski

Sprawa polska (1973)

O myślach , O myśleniu , Obraz

„Czym innym jest zdolność do śmiechu, czym innym poczucie humoru. Zdolność do śmiechu jest powszechną i wyróżniającą cechą człowieka (…). Poczucie humoru natomiast jest rzadkie, zakłada bowiem umiejętność osiągnięcia przez człowieka dystansu względem samego siebie, dystansu ironicznego.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O śmiechu

„(…) w sprawach moralnych (…) każda wiedza przychodzi za późno.(…) Moralna strona każdego działania – w przeciwieństwie do strony technicznej – jest absolutnie nieprzewidywalna i daje się zrozumieć i ocenić dopiero po fakcie.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O wiedzę

„(…) jakiś zniewieściały inteligent, histeryczny płaksa powie może, że czy Abraham zabił syna, czy tylko podniósł miecz w zamiarze zabicia i ktoś go powstrzymał – to z punktu widzenia moralnego wszystko jedno. My jednak wraz z Abrahamem jesteśmy przeciwnego zdania – my, prawdziwi mężczyźni. My oceniamy wyniki i wiemy, że wszystko jedno – chciał zabić czy nie chciał zabić – skoro w końcu nie zabił. Dlatego śmiejemy się do rozpuku z fajnego kawału Pana Boga. Ostatecznie sami widzicie, że to morowy chłop.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O mężczyznach , O Bogu

„(…) zauważono nieraz, że cnoty praktykowane i głoszone w sposób bezwzględnie sztywny rychło stają się nieznośne albo szkodliwe zarówno dla cnotliwego, jak i dla innych.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Należy uznać za naturalne zjawisko życia społecznego, że masy ludzi w toku swojej historii używane były pod hasłami różnych ideologii do strącania istniejących klas uprzywilejowanych tylko po to, by na ich miejsce osadzić nowych panów, którzy natychmiast dławią większość społeczeństwa, niemniej sprawnie niż ich poprzednicy.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty
Źródło: Barbara Olszewska-Dyoniziak, Antropologia totalitaryzmu europejskiego XX wieku, wyd. Atla 2, 1999, s. 11.

O ludziach , O historii , O wieku

„Jeśli naród jest aktywną wspólnotą kultury, jeśli więc żyje o tyle, o ile się czuje podmiotem tego życia, czyli odpowiada za siebie, to najskuteczniejszym sposobem zniszczenia narodu jest pozbawić go samego tego poczucia odpowiedzialności, sprawić, aby uwierzył w to, iż na skutek własnej bezsiły albo małoletniości albo okoliczności zewnętrznych zmuszony jest żyć tak, jak mu inni każą. Naród, który by uwierzył, że jest bezwzględnie pozbawiony wolności moralnej, straciłby wszelką nadzieję odzyskania jej kiedykolwiek. Więzień, który sądzi, że nie rozporządza już żadnym stopniem wolności, zostaje donosicielem lub prowokatorem, gdy go o to poproszą: niewiara we własną wolność wystarcza, by upodlenie stało się pełne.”

Leszek Kołakowski

Sprawa polska (1973)

O wierze , O wolności

„Rad jestem samolubnie, że nie przyszło mi być kapłanem i nie mam obowiązku innym ludziom rzeczy tych tłumaczyć.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„(…) wolno czasem ulegać służalczo możnym i zdradzać dla nich własnych przyjaciół – ale tylko wtedy, gdy wiemy na pewno i bez niejasności, że jest to jedyny sposób ocalenia całej ludzkości. Jak dotąd, Noe był jedynym, który stanął wobec takiego dylematu.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O czasie

„Nie ma argumentów zniewalających, moralnych lub praktycznych, za stosowaniem kary śmierci; nie ma też zniewalających argumentów przeciwnych. Bezpieczniej jest jednak – zarówno w sensie utylitarnym, jak moralnym – iść za przykładem krajów cywilizowanych, co karę śmierci zniosły i nie popadły z tego powodu w ruinę.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O śmierci , O karze , Sens

„(…) wiemy tylko to, co zawsze było w nas.(…) Całość jest w nas i dlatego możemy w ogóle cokolwiek wiedzieć.”

Leszek Kołakowski

Horror metaphysicus (1988)
Źródło: s. 90.

„Gdy filozof dojdzie do końca drogi do mądrości, dowiaduje się rzeczy, jakie ludzie prości i mądrzy wiedzieli od zawsze.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Obecność, wyd. Aneks, 1987, s. 66.

O ludziach

„Człowiek, jak wielki filozof powiadał, jest „bytem ku śmierci” i ona współokreśla naszą egzystencję. Jest przeto stosowne, by zaliczyć ją do filarów życia, chociaż jest końcem, a nie częścią. Ale pamiętanie o niej jest bardzo ważną częścią naszego życia.”

Leszek Kołakowski

Źródło: List-komentarz do własnego artykułu („Tygodnik Powszechny”, nr 43/2004), Kompletna i krótka metafizyka, „TP”, nr 48 (2890), 28 listopada 2004.

O śmierci

„(…) naród jest twórczą energią ducha ludzkiego, pięknym wynalazkiem natury czy Pana Boga i dzięki temu wynalazkowi ludzkość jest zbiorowiskiem zróżnicowanym i przez to zróżnicowanie pełnym siły. Chwalmy wielość, chwalmy różnice.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O Bogu , O naturze , O sile

„Dla narodu „żyć w godności” tyle oznacza, co uznać na serio, że naród może zginąć tylko z własnej bezwoli, że nie może – pod pretekstem, iż jest małoliczny, osłabiony, zewnętrzną siłą zniewolony – wyrzekać się swojej woli bycia dla siebie podmiotem; że uprawnienie narodu do bycia sobą nie przedawnia się, chyba za jego zgodą.”

Leszek Kołakowski

Sprawa polska (1973)

O sile

„Przyjaźń prawdziwa tym się odznacza, że trwa prawie nieporuszona przez czas; ileż to razy zdarzało się nam w naszym wieku nomadycznym zobaczyć przyjaciela po wielu latach niewidzenia i natychmiast przyjaźń i porozumienie wracają, jakby tych lat nie było, jakby przyjaźń na czas była odporna!”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O przyjaźni , O czasie , O wieku

„Rzeczywista wspólnota dóbr możliwa jest tylko gdy jest dobrowolna (…). Inaczej „wspólnota dóbr” znaczy tyle co „obóz koncentracyjny.””

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Jak odmienny sens mogą mieć identycznie brzmiące twierdzenia, umieszczone w różnych doktrynach.”

Leszek Kołakowski

Szkice o filozofii katolickiej
Źródło: s. 127.

Sens

„Filozofia kościelna nader często korzysta z tej właśnie argumentacji: kto dowiedzie, że boga nie ma. Jest to rzeczywiście pytanie zabójcze dla ateisty. W istocie: kto dowiedzie, że nad głową księdza Wettera nie unosi się milion szatanów, kto dowiedzie, że w jego głowie, nie żyje tuzin niewidzialnych i nieprzestrzennych duchów, kto dowiedzie, że nie ma krasnoludków, kto dowiedzie, że nie istnieje we wszechświecie takie ciało niebieskie, gdzie żyją gryfy, chimery i centaury, kto mógłby dowieść, że nie ma bytów absolutnie niepoznawalnych? I nie znajdzie się mąż taki, który dowiódłby tej rzeczy, albowiem mógłby dowieść jedynie własnego nieuctwa. Nie można oczywiście na serio, poza murami klasztorów, spierać się o istnienie i nieistnienie obiektów nieprzestrzennych i pozaczasowych i nauka od dawna nie troszczy się o nie.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty
Źródło: „Przekrój”, nr 26–52, 2009, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe, 2009, s. 57.

O Bogu , O nauce , Pytanie

„(…) nie zasługuje się na cudzą przyjaźń w tym sensie, w jakim można zasłużyć sobie na medal za odwagę na wojnie albo na dobry stopień na egzaminie.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O przyjaźni , O wojnie , Sens

„Życie jest interesujące i zabawne pod warunkiem, że nie próbuje się być szczęśliwym.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty

O życiu

„I prima facie nie ma nic absurdalnego w przekonaniu, że świat jest absurdalny.”

Leszek Kołakowski

Jeśli Boga nie ma (1987)
Źródło: s. 136

O świecie