Leszek Kołakowski: Na czasie cytaty

„Księżyc się pokłócił z jajkiem. Kto z nich ciszej milczeć umie. Żem był w piekle zacnym grajkiem. Ucierpiałem na rozumie. Com zarobił pracą w piekle, To straciłem przedtem w raju. Będę śpiewał coraz piękniej o księżycu i o jaju.”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

O śpiewie

„Inna jest też przyjaźń mężczyzny z kobietą (tam gdzie nie ma żadnej strony erotycznej; podejrzliwi twierdzą, że zawsze jest, ale to nieprawda) niż dwóch mężczyzn; mężczyźni bowiem przyuczeni są zwykle pokazywać, że są cynikami, ale kobiety nie muszą, z nimi więc łatwiej, gdy jest przyjaźń, porozumiewać się bez udawania.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O kobietach , O mężczyznach , O przyjaźni

„Filozofia jest wysiłkiem stałego kwestionowania wszystkich oczywistości, a więc stałego dezawuowania objawień istniejących; jednakże pokusa posiadania objawienia własnego niezmordowanie zastawia sidła na krytyków: każda filozofia, która ma aspiracje „systemu”, kwestionuje cudze objawienie po to, by natychmiast ustanawiać własne.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Kapłan i błazen (1959)

O wysiłku

„Matematyka jest moralnie obojętna, również diabeł, jak się domyślamy, może być wybornym matematykiem.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O matematyce

„Śmierć może nas dotknąć na pustyni, ale hańba tylko wśród ludzi.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O śmierci , O ludziach

„Możemy zatem – i powinniśmy – organy władzy podejrzliwie traktować, sprawdzać jak najwięcej i w razie potrzeby na nie narzekać (a potrzeba jest prawie zawsze), nie powinniśmy jednak narzekać na samo istnienie, samą obecność władzy, chyba że wymyślimy inny świat, czego już wielu próbowało, ale nikt z powodzeniem.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O świecie

„A diabeł pierwszy pada na ołtarzu, zawsze pierwszy.”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

„Można, oczywiście, utracić godność, nie tracąc rozumu, a z rozumem – zdolności do ironii; można więc umrzeć bez godności w konwulsjach bezsilnego śmiechu. Żyć w godności natomiast nie jest sprawą śmieszną ani niekłopotliwą.”

Leszek Kołakowski

Sprawa polska (1973)

O śmiechu

„Pytanie „czy przyjaźń w ogóle istnieje?” może się wydać niemądre, zauważmy jednak, że ludzie wcale nie głupi odpowiadali na nie przecząco, twierdzili bowiem, że wszystkie nasze zachowania i uczucia są sterowane pragnieniem władzy nad innymi ludźmi, wyzyskiwania ich na nasz użytek […]. Oświadczam, że jest to doktryna głupia, obalana codziennym doświadczeniem każdego z nas, tych którzy wiedzą, czym jest przyjaźń. Odważę się przeto publicznie ujawnić to osłupiające odkrycie: tak, przyjaźń istnieje.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O przyjaźni , O ludziach , O zachowaniu , O emocjach

„(…) nigdy nie brak argumentów dla uzasadnienia doktryny, w którą z jakichkolwiek powodów chce się wierzyć.”

Leszek Kołakowski

Jeśli Boga nie ma (1987)

„Młodość, jak wiadomo, nie jest szczególną zasługą, nie jest także pomyślnym przypadkiem. Z tych, co młodzi już nie są, większość była kiedyś młoda – zapamiętajmy sobie tę rewelację.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„(…) dobrze jest wiedzieć, że kłamstwo często szkodzi innym, ale jeszcze częściej szkodzi kłamcy, bo go wewnętrznie pustoszy.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O kłamstwie

„Kto nadzieję żywi, w strachu żyć musi (…)”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

O strachu

„(…) nie ma (…) lepszego środka na zapewnienie jedności niż wojna. W tym sensie rozpoczęcie wojny jest niemal zawsze aktem przyjacielskim. Nie ma zaś doktryny, która bardziej pragnie jedności niż wiara w jednego Boga. Dlatego cywilizacja militarna kwitnie w obrębie religii monoteistycznych.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O Bogu , O wojnie , O wierze , O religii

„Tam dopiero w pełni objawia się szatan, gdzie niszczenie nie ma poza sobą innego celu, okrucieństwo dla okrucieństwa się spełnia, upokorzenie dla upokorzenia, śmierć dla śmierci, cierpienie bez celu – albo gdzie cel jest tylko wtórnie przybraną maską racjonalizującą głód niszczycielski.”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

O śmierci , O głodzie , O cierpieniu

„Diabeł nie podlega reformie.”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

„Zawiść nie bardzo szkodzi temu, przeciw komu jest skierowana, ten bowiem może łatwo ją zlekceważyć, a widzi przecież, że zawistnik sam się ośmiesza. Szkodzi jednak samemu zawistnemu i przyprawia go o męki.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Wychowanie, całkowicie wyzwolone z autorytetu, tradycji i dogmatu, kończy się nihilizmem.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Cywilizacja na ławie oskarżonych, Res Publica, 1990, s. 172.

„Nie tylko można się rozpoznać w zniekształcającym lustrze (karykatura jest dobra tylko wtedy, gdy przypomina oryginał), ale samo to zniekształcenie, przez to, że przesadnie ukazuje pewne właściwości obiektu, może być użyteczne i przyczynić się do lepszego samo-zrozumienia.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O zrozumieniu

„Kościół wzywa wiernych bynajmniej nie do kontemplacji mistycznej, ale do walki politycznej. Nie chodzi mu o to, żeby wierni oddawali się religijnej ekstazie, ale o to, żeby wstępowali do bojówek Akcji Katolickiej.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty
Źródło: „Myśl filozoficzna”, Wydania 1–2, Państwowe Wydawn. Naukowe, Warszawa 1954, s. 219.

O myślach , O walce , O myśleniu