1. Cytaty
  2. Autorzy
  3. Leszek Kołakowski

Leszek Kołakowski cytaty
strona 3

Leszek Kołakowski – filozof zajmujący się głównie historią filozofii, historią idei oraz filozofią religii, eseista, publicysta i prozaik, kawaler Orderu Orła Białego, ojciec Agnieszki Kołakowskiej. Wikipedia  

✵ 23. Październik 1927 – 17. Lipiec 2009
Leszek Kołakowski Fotografia
Leszek Kołakowski: 210   Cytatów 5   Polubień

Leszek Kołakowski cytaty

„(…) największa szatanów siła tam się okazuje, gdzie pożądliwość prokreacji niewstydliwa w grzesznym ciele mieszka; a jako że grzechu pierworodnego skutkiem nikt od owej płci dwojga grawitacji zdrożnej nie bywa wolny, tedy wszyscyśmy od tej strony na pastwę czarcich złości wydani i na to najpilniej baczyć mamy, aby te wrota, przez które najłatwiej wróg się wkrada, gorliwie zawierać, przystępu mu nie dawać, a tak na żywot wieczny zasłużyć.”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

O sile

„Myślę, że jest to po prostu zdolność doprowadzenia własnej myśli do ostatecznych konsekwencji bez szukania wykrętów. Tyle tylko można by powiedzieć. Wielcy filozofowie na ogół tacy są, że prą w pewnym kierunku, nie obawiając się, iż może to być poczytane za szaleństwo. Chcą być konsekwentni bezwzględnie, chcą wyczerpać wszystko, co może się mieścić w ich podstawowych założeniach. Ja to cenię, wiedząc, że czasami to prowadzi do obłędu.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel, Część 2, wyd. Znak, 2008, s. 97.

O myślach , O czasie , O szaleństwie , O myśleniu

„Jeśli miecz kościelny chce mieć zwierzchnictwo nad państwowym i wydawać prawa, to po prostu przegra. Nie byłoby to złe, bo przegrać powinien. Chodzi tylko o to, by razem z nim nie przegrało chrześcijaństwo.(…)
Biskupi powiedzą, że dobrze jest się regularnie spowiadać, a źle – spowiedzi unikać. Nie żądają jednak, by państwo narzuciło przymus spowiedzi. Państwo nie potrzebuje tedy wyrażenia „wartości chrześcijańskie” jako formuły prawodawczej, gdyż mogłaby ona służyć głównie rozciąganiu prawa na te części odróżnienia dobra i zła, które są sporne albo wybitnie sporne, służyłaby tedy nietolerancji i opresji.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Amatorskie kazanie o wartościach chrześcijańskich (1996)

„Tomistyczny realizm jest walką przeciw wszelkiej samodzielności umysłowej.”

Leszek Kołakowski

Szkice o filozofii katolickiej
Źródło: s. 117.

O walce

„Wolno nam, gdy jest powód, mówić o zmarłym źle, ale gdy się przyzwyczaimy wszyscy do tego, że ich materialne szczątki są jak kamień przydrożny, bezosobowe, rzeczowe, bez żadnego odniesienia do naszego życia duchowego, choćby czasem mogły się przydać, grozi nam, że również żyjących będziemy traktować jako przedmioty wymienialne. I to byłby kres naszej kultury.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O czasie , O zmarłych

„Ja jestem za swobodą dla par homoseksualnych, mogą zawierać jakieś umowy dla celów podatkowych czy spadkowych, które ułatwiałyby im życie, ale nie powinny żądać od państwa uznania takiego związku za małżeństwo czy przyznania im prawa do adopcji dzieci. Czy to są postulaty lewicowe? Nie wiem i nie bardzo mnie to obchodzi. Małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny. Tradycyjnie małżeństwo było sakramentem, a potem wprowadzono śluby cywilne. Para homoseksualna może sobie urządzić taką ceremonię ślubu, ale nie powinna żądać od państwa uznania ich związku za małżeństwo w sensie ścisłym.”

Leszek Kołakowski

Źródło: „Europa”, nr 207, 22 marca 2008

O życiu , O kobietach , O małżeństwie , O dzieciach

„Prawda, co się chce utwierdzić przemocą, natychmiast prawdą być przestaje, jakakolwiek by to była prawda.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, wyd. Znak 2009, s. 290.

O Bogu , O prawdzie

„Szacunek dla wszelkiego życia jest hasłem absurdalnym, oznacza bowiem, że mamy szanować prątki gruźlicy i wirusy ospy: jesteśmy jednak żywymi organizmami, nie czystymi duchami, i nie możemy żyć, nie niszcząc innych form życia.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Często jest również i tak, że filozofia nie stawia nam pytań wprost, że są one mniej lub bardziej wyraźniej przez nią sugerowane. Złudne jest przekonanie, że w filozofii można uzyskać odpowiedzi ostateczne – mimo że usilnie ich szukamy.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty

Pytanie

„Śmiech jest więc bardzo dobrym wynalazkiem natury czy Pana Boga (bo Bóg, przynajmniej wedle Talmudu, ma poczucie humoru), jako że świat nie jest naprawdę nam przyjazny, lecz raczej wrogi, trzeba więc wrogość jego stępiać humorem.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O Bogu , O wrogości , O świecie , O naturze

„Wiara, że jest się człowiekiem sukcesu, jest próżna i złudna. Myślę, że również najwięksi geniusze XX w., tacy jak Albert Einstein albo Tomasz Mann, wiedzieli, że i oni są przegrani. Jesteśmy wszyscy przegrani nie tylko dlatego, że bardzo niewielu zdobywa to, o czym marzy. Jednej na tysiąc to się udaje, ale nawet ta jedna tysięczna powinna wiedzieć, że jej sukcesy są przejściowe, a więc nawet i ona jest nieudacznikiem.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty

O wierze , O myślach , O sukcesie , O myśleniu

„(…) kategoria sprawiedliwości nie jest stosowalna do przypadkowości, innymi słowy, to, co za sprawą przypadku się dzieje, bywa korzystne albo niekorzystne, ale nie bywa sprawiedliwe ani niesprawiedliwe.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O sprawiedliwości

„W złej bowiem wierze żyje ten, kto twierdzi, że udowodnił coś, czego udowodnić niepodobna, nie zaś ten, kto oświadcza, że musi się na coś zdecydować, chociaż nie potrafi ugruntować swoich decyzji z pewnością właściwą sądom naukowym. Nie jest w złej wierze ten, kto powiada, że wierzy w Boga, lecz zdradza złą wiarę ten, kto twierdzi, że istnienie Boga jest naukowo udowodnione, a twierdzi tak bądź dlatego, że chce sobie samemu wmówić pewność, bądź dlatego, że wydaje mu się, iż twierdzić inaczej byłoby społecznie niebezpieczne.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel, Część 2, wyd. Znak, 2008, s. 83.

O Bogu , O wierze , O decyzjach , O czasie

„Dyscypliny życia seksualnego, jakiej pragnąłby Kościół rzymski, nie uda się narzucić dzisiejszemu światu.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O świecie

„Credo moje zakłada, że odróżnienie dobra i zła jest dziełem intuicji moralnej i że, co więcej, jest to odróżnienie odnoszące się do tego, co w rzeczy samej w świecie ludzkim zachodzi.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Przeciw absurdom, fanatyzmom, kłamliwym propagandom mamy tylko broń edukacji. Niestety, procesy w kulturze, które wydają się nam tak niebezpieczne, redukowanie naszych zainteresowań do tego, co sprawia, że życie jest zabawniejsze i obfitsze w dobra konsumpcyjne, pogarda dla wartości tradycyjnych, dla prawdy, dla bezinteresownej wiedzy, o ile nie powiększają one naszych bogactw i nie oferują rozrywek – wszystko to podważa te właśnie systemy edukacyjne, które mogłyby stanowić antidotum.”

Leszek Kołakowski

podczas 66. Światowego Kongresu PEN Clubu.
Źródło: „Przekrój” http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=61774, nr 28/2820, 11 lipiec 1999, s. 12.

O życiu , O wiedzę , O bogactwie

„Zdarzało się kiedyś, że filozofowie mieli pomysły, które prawdziwie fizykom służyły, bardzo wątpię jednak, by było to możliwe dzisiaj.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

„Potępiać absolutnie wszelką przemoc, bez różnicy, to potępiać życie. Nie jest jednak nierozumne starać się o taki świat, gdzie przemoc skierowana będzie tylko przeciw niewoli, zbrodni, agresji i tyranii. Nie jest to nierozumne również wtedy, gdy mamy wielkie i dobrze uzasadnione wątpliwości co do tego, czy taki świat kiedykolwiek istnieć będzie.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O życiu , O świecie

„Każda poszczególna granica jest przekraczalna, nieprzekraczalne jest tylko istnienie granicy.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel, wyd. Znak, 2007, s. 231.

O czasie

„Nie ma bardziej ryzykownej metody oceny kierunków filozoficznych, jak zaufanie do nazw, które nadają sobie ich wyznawcy. Jest to bez wątpienia prawda banalna, ale godna częstego powtarzania.”

Leszek Kołakowski

Szkice o filozofii katolickiej
Źródło: s. 74.

O prawdzie , O zaufaniu

„Z wszystkich siedmiu grzechów głównych najłatwiej można wybaczyć lenistwo i obżarstwo, a najwięcej szkód i nieszczęść, zbrodni i wojen, jak sobie wyobrażam, powoduje zawiść.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O nieszczęściu

„(…) wolno ryzykować przypuszczenie, że słuchanie sumienia jest w sumie bezpieczniejsze i że ono mniej nas może oszukiwać aniżeli zasady moralne, które przecież niemal zawsze potrafimy na naszą korzyść przekręcić.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O oszukiwaniu

„Mierzyć wysoko jest chyba rzeczą dobrą. Tylko że lepiej jest mieć swoją własną miarę.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Jacek Żakowski, Co jest ważne w życiu? Rozmowa z prof. Leszkiem Kołakowskim, filozofem, polityka.pl, 15 września 2004 http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/niezbednikinteligenta/11583,1,rozmowa-z-prof-leszkiem-kolakowskim-filozofem.read#ixzz1ef7domqq

„Na ogół jednak lepsi są ludzie, co o sławie nie myślą, ale zadowoleni są z tego, że są lubiani i szanowani choćby w niewielkim gronie przyjaciół i bliskich.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O ludziach , O myślach , O myśleniu

„Myśmy chodzili i nosili czerwone gwiazdki z sierpem i młotem, śpiewaliśmy piosenki ze słowami Bruno Jasieńskiego, która się kończyła „o Polską Republikę Rad”. Nosiliśmy nagany w kieszeniach, przyjaźniliśmy się z bezpieką, takich nas było niewielu na uniwersytecie. Myśmy w zasadzie nienawidzili tej nacjonalistycznej frazeologii gomułkowskiej. Tej, co głosiła – demokracja, naród, Maria Konopnicka, Kościuszko. To wszystko bzdura. My jesteśmy komunistami i chcemy komunizmu. To, że się wyrzuciło Gomułkę, było dla nas bardzo przyjemne.”

Leszek Kołakowski

Źródło: P. Gontarczyk, Filozof pod lupą, „Rzeczpospolita” 4–5 listopada 2006.

O przyjaźni , O demokracji , O śpiewie

„Nadzwyczajna różnorodność zachowań seksualnych ludzkich jest jednak dziełem kultury, nie natury, i równie mało można ją z postanowień natury wydedukować, jak z faktu, iż natura kazała nam się odżywiać, można wydedukować menu wszystkich restauracji paryskich i reguł savoir-vivre'u przy jedzeniu.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O jedzeniu , O zachowaniu , O naturze

„Ponosi się zasłużone kary za niezasłużone przewagi.”

Leszek Kołakowski

Klucz niebieski albo Opowieści biblijne zebrane ku pouczeniu i przestrodze (1965)

O karze

„Wolność niczym nieograniczona staje się pojęciowo niemożliwa.(…) Państwo radykalnie liberalne to utopia, która obraca się przeciw sobie.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Jarosław Kuisz, Paweł Marczewski, Jak być liberałem w naszej części Europy, „Gazeta Wyborcza”, 11–12 grudnia 2010.

O wolności

„Cokolwiek wiesz i umiesz, pamiętaj o tym, że jesteś ignorantem i że wiedza twoja, jakkolwiek byłaby rozległa, nie sięga tego, co najważniejsze. Prawdziwa mądrość na tym polega.”

Leszek Kołakowski

Inne cytaty

O mądrości , O wiedzę

„Nie, nie jesteśmy stworzeni do próżniactwa absolutnego, to znaczy do śmierci. Nie lubimy jednakowoż – przynajmniej większość z nas – dyscypliny pracy i nie lubimy pracy, która polega na monotonnym powtarzaniu tej samej prostej czynności, nie wymagającej namysłu ani postanawiania.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O śmierci

„Odpowiedzialność jest to temat, w którym streszcza się i objawia wielka choroba naszej cywilizacji – choroba być może jeszcze nie śmiertelna, lecz niezwykle niepokojąca.”

Leszek Kołakowski

Źródło: Moje słuszne poglądy na wszystko, wyd. Znak, 1999, s. 203.

O chorobach

„Jeśli zbiorowe życie religijne redukuje się do organizowania socjalnych, politycznych, narodowych albo nawet moralnych potrzeb i emocji, może przetrwać czas jakiś, ale w końcu rujnuje się albo ustępuje pola innym formom religijności.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O życiu , O czasie

„Filozofia jest z definicji krainą pomieszania języków, tj. w której zgody co do kryteriów prawomocności nie da się osiągnąć.”

Leszek Kołakowski

Horror metaphysicus (1988)
Źródło: s. 135.

„Równość w ludzkiej godności i wynikająca stąd równość praw i obowiązków jest wymogiem, bez którego stoczylibyśmy się w barbarzyństwo.(…) Wiara w tę równość nie tylko chroni naszą cywilizację, ale czyni nas ludźmi.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O wierze

„Demokracja jest narzędziem, które kanalizuje konflikty międzyludzkie i umożliwia ich rozwiązywanie – czasem nawet usuwanie, czasem osłabianie – bez użycia przemocy.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O demokracji , O czasie

„Wolno publicznie jeść, lecz zakaz publicznego uprawiania seksu jest bardzo silnym tabu bodaj we wszystkich kulturach; zakaz ten należy do konstruktywnych znamion uczłowieczenia; wyraża umiejętność odnoszenia się do własnego ciała jak do rzeczy, a więc ostatecznie zdolność do odróżniania ciała od samego siebie; ludzkość pewnie nie wyszłaby ze stanu zwierzęcego, gdyby to tabu nie było ustanowione.”

Leszek Kołakowski

Mini wykłady o maxi sprawach (1997–2003)

O seksie

„Filozof współczesny, który nigdy nie miał poczucia, że jest szarlatanem, to umysł tak płytki, że dzieła jego nie są pewnie warte czytania.”

Leszek Kołakowski

Horror metaphysicus (1988)

O czytaniu

„Do śpiewu, proszę państwa, głos musi być bez skazy, tu nie ma stopni czystości, albo się ma głos doskonały, albo nie ma go wcale, najmniejszy błąd, choćby niedostrzegalny, leciutki, maleńki fałsz psuje od razu wszystko, z głosem nie ma żartów, śpiew jest mową boską albo nie ma śpiewu.”

Leszek Kołakowski

Rozmowy z diabłem (1965)

O błędach

„Uznanie własnej winy jest według nauczania Jezusa podstawowym warunkiem metanoi (przemiany duchowej), warunkiem życia w Bogu i, siłą rzeczy, warunkiem zbawienia. Dodajmy: zdolność do poczucia winy jest warunkiem bycia człowiekiem. Ta zdolność czyni nas istotami ludzkimi, mówi Księga Rodzaju, i słusznie. Słusznie dlatego, że nie mamy żadnej znajomości dobra i zła, jeśli nie odczuwamy ich w sobie; tak więc doświadczać zła jako stanu własnej duszy to czuć się winnym. Jeśli nie umiemy czuć się winni, nie jesteśmy zdolni do odróżnienia dobra i zła.”

Leszek Kołakowski

s. 26
Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny.

O sile , O Bogu , O duszy

„Przesłanie Jezusa było takie: w obliczu nieuniknionego Końca wszystkie dobra i rzeczy ziemskie są jeśli nie bezwartościowe, to w każdym razie drugorzędne i względne, nigdy nie powinny uchodzić za dobra same w sobie, a tym bardziej za wartości absolutne. Myśleć inaczej to idolatria, to oddawanie najwyższej czci temu, co nietrwałe, bez znaczenia, pozbawione wagi. (...) Jest tylko jedna rzecz godna bezwarunkowego pragnienia: to Bóg i jego Królestwo; jest tylko jedna rzecz, która jest złem absolutnym: utrata duszy, jej nieodwracalne zepsucie.”

Leszek Kołakowski

s. 21
Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny.

O myślach , O myśleniu , O duszy , O Bogu

„Krótko mówiąc, rozdarci jesteśmy między niedające się pogodzić pragnienia: chcemy coraz mniej państwa, którego nadzór i natrętne wtrącanie się w nasze sprawy odczuwamy z przykrością, względem którego przeżywamy niemiło własną swoją niemoc; jednocześnie chcemy coraz więcej państwa, by broniło nas przeciw wszystkim możliwym nieszczęściom, pochodzącym od natury, od społeczeństwa czy od nas samych, by zagwarantowało nam bezpieczeństwo totalne, zajęło się naszymi interesami i wspierało naszą szczególną sprawę przeciwko wszystkim innym.”

Leszek Kołakowski

Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań.
Źródło: s. 37. (Wieś utracona)

O naturze , O nieszczęściu

„Uganianie się za nowymi formami religijności, sukcesy rozmaitych sekt charyzmatycznych, sondowanie głębi i legend wiecznie tajemniczego Orientu, rozmaite techniki kolektywnej psychoterapii – wszystko to są symptomy tego samego dziwacznego schorzenia, jakie wyrasta z niejasnego poczucia, iż utraciliśmy zdolność i miejsce tzw. bezpośredniej komunikacji.”

Leszek Kołakowski

Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań.
Źródło: s. 36. (Wieś utracona)

O komunikacji , O sukcesie

„Pragnienie należenia do realnie przeżywanej wspólnoty, marzenia o życiu, w którym ludzie obcują ze sobą bez pośrednictwa instytucji, opisywane były wielekroć jako reakcyjne fantazje, jako rozpaczliwe próby unieważnienia nowoczesnej cywilizacji i imaginacyjnej ucieczki w pogodne barbarzyństwo. Reakcyjne czy nie, pragnienie to żyje w nas silniej niż kiedykolwiek i szuka wyrazu w najrozmaitszych ideologicznych przebraniach.”

Leszek Kołakowski

Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań.
Źródło: s. 35. (Wieś utracona)

O marzeniach , O ludziach , O pewności siebie , O fantazji

„Ruina wsi i ruchomość naszego życia oznaczają nie tylko postępującą zagładę względnie stałego i quasi-naturalnego środowiska sąsiedzkiego, ale także rozkład owej ludzkiej przestrzeni, ongiś tworzącej system odniesienia, wokół którego świat nasz krok za krokiem się budował; same pojęcia domu rodzinnego, rodzinnego miasta czy wsi, rodziny kilku-pokoleniowej raptownie zanikają, a razem z nimi samo pojęcie dzieciństwa; ponieważ jesteśmy wszędzie, nie jesteśmy nigdzie, przestrzeń nasza jest czysto kartezjańska, niezróżnicowana i nieskończona, bez uprzywilejowanych punktów.”

Leszek Kołakowski

Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań.
Źródło: s. 33. (Wieś utracona)

O domu , O dzieciństwie , O świecie