Tadeusz Żenczykowski: Kraj

„Szeroko używana przez komunistyczną propagandę teoria głosi, że Powstanie wywołała „reakcja polska” dla walki o zdobycie władzy. A przecież w Polsce Podziemnej (nazywanej w języku komunistycznym „reakcją”) działał od dawna prawowity aparat władzy, reprezentujący Rząd Polski i z jego ramienia nie tylko wskazujący społeczeństwu zasady postępowania pod okupacją, ale kierujący podziemnym szkolnictwem, sądownictwem, pomocą, społeczna, działalnością kulturalną i wielu innymi dziedzinami życia kraju. Delegatura Rządu – przekształcona później w Krajową Radę Ministrów – posiadała powszechny autorytet, wspierany przez Radę Jedności Narodowej, w której miały swych przedstawicieli wszystkie najważniejsze niepodległościowe ugrupowania polityczne. Terenowi kierownicy tych władz państwowych na równi z komendantami Okręgów AK ujawniali się wobec wkraczających wojsk sowieckich. Był to najlepszy dowód istnienia i działalności legalnej administracji państwowej. Polska Podziemna nie potrzebowała więc zdobywać władzy, gdyż ją od dawna sprawowała. To tylko Związek Sowiecki chciał Polsce narzucić samozwańcze władze z własnego doboru i nominacji.”

Tadeusz Żenczykowski

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 134.

O pomocy , O walce

„Powszechna jednak była w kraju instynktowna świadomość, że niepodległości nie przywrócą nam żadne układy między trzema mocarstwami, jeśli sam naród nie będzie o to walczył zarówno politycznie, jak i zbrojnie. To drugie zadanie jawnie już wykonywała Armia Krajowa w ramach operacji „Burza”. Nie do pomyślenia było w ówczesnych nastrojach kraju – a tym bardziej Warszawy – by stolica mogła być wyłączona z udziału w rozprawie z Niemcami. Od lat czekało na tę chwilę dosłownie całe miasto. Warszawiacy chcieli pierwsi uderzyć na wroga, zanim, jak można było tego się spodziewać, wejdzie do bitwy Armia Czerwona. Chodziło również o to, aby Rosjanie wkraczali do stolicy wyzwolonej w znacznym stopniu przez oddziały AK, do stolicy, w której pełnią już jawnie swe obowiązki prawowite władze Polski Podziemnej z Krajowa Radą Ministrów na czele.”

Tadeusz Żenczykowski

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 8.

O czekaniu

„Jaka więc była najlepsza i najpewniejsza droga Polski do odzyskania wolności i niepodległości? Czy można było nie wierzyć zobowiązaniom i obietnicom Aliantów zachodnich, starannie ukrywających swe porozumienia ze Stalinem? Czy można było rezygnować z wyczekiwanej przez lata okupacji i upragnionej przez cały naród walki z Niemcami o wolność? Jak zapobiegać rozbrajaniu przez Rosjan i wywożeniu do łagrów żołnierzy AK po wspólnej z nimi walce z Niemcami? To tylko niektóre zagadnienia, jakie w 1944 r. wymagały w równym stopniu decyzji kraju i Rządu Polskiego w Londynie. Dodajmy jeszcze, że w tajną dyplomację Wielkiej Trójki rząd nasz nie był wtajemniczony. Kraj miał jeszcze bardziej ograniczone możliwości prawidłowej oceny sytuacji międzynarodowej.”

Tadeusz Żenczykowski

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 8.

O decyzjach , O wolności , O walce

„Należy sięgnąć do przeszłości, do obrazu okupowanego kraju pod hitlerowskim terrorem, do rosnącej w siły Armii Krajowej i kształtujących się dążeń programowych Polski Podziemnej. Jak różne były przecież nastroje społeczeństwa w okresie od klęski wrześniowej do upadku Francji, od jego postawy, jaka się hartowała w poczuciu świadomości długiej okupacji, wymagającej wielu ofiar i wytrwałych przygotowań do upragnionego dnia jawnego chwycenia za broń. Gdy rozpoczynała się wojna, Stalin był partnerem Hitlera. W czasie Powstania Warszawskiego należał do Wielkiej Trójki, decydującej również o powojennych losach Europy i w tym charakterze uzyskał już w 1943 r. w Teheranie zatwierdzenie przez Roosevelta i Churchilla zaboru polskich ziem wschodnich, zagarniętych w porozumieniu z Hitlerem.”

Tadeusz Żenczykowski

Źródło: Tadeusz Żenczykowski, Samotny bój Warszawy, Wydawnictwo Editions Spotkania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin–Paryż 1990, s. 7–8.

O losie , O wojnie , O charakterze , O sile

„Trzeba było wykorzystywać nastroje żołnierzy, którzy walczyli coraz dalej od kraju; podsycać ich oburzenie przeciwko partii hitlerowskiej i dowództwu naczelnemu, lecz każdy z celów realizować w odmienny sposób. Należało wykorzystać długotrwałą rozłąkę żołnierzy z rodzinami. Warto było też akcentować, że ci, którzy walczą w Rosji, mają znacznie trudniejsze warunki niż ich koledzy na froncie zachodnim.”

Tadeusz Żenczykowski

o Akcji N
Źródło: Akcja „N”. Jak Armia Krajowa zniechęcała Niemców do walki? https://twojahistoria.pl/2018/05/31/akcja-n-jak-armia-krajowa-zniechecala-niemcow-do-walki/#2, 31 maja 2018.