Stanisław Wyspiański: Na czasie cytaty (strona 2)

„Tu mieszka Stanisław Wyspiański i prosi, aby go nie odwiedzać.”

Stanisław Wyspiański

tekst kartki, jaka wisiała na drzwiach Wyspiańskiego, kiedy mieszkał z rodziną przy ul. Krowoderskiej 79.
Źródło: Leon Płoszewski, Wyspiański w oczach współczesnych, Tom 2, Wydawn. Literackie, Kraków 1971, s. 72.

O rodzinie

„Wypadło mi się zatrzymać w Katowicach, gdyż na dworcu w Krakowie źle mnie poinformowano, i trzy godziny mam czasu. Zwiedzam więc Katowice. Jest to wielkie miasto malutkie. Zupełnie brzydkie i głupie, ale praktyczne, eleganckie i mądre, dziewczęta ładne, głupiuteńkie, sądząc z wyrazu twarzy.”

Stanisław Wyspiański

Cytaty z korespondencji
Źródło: kartka wysłana do Rydla 12 lipca 1898 z Katowic

O czasie

„Oni nic nie widzą, niczym się nie interesują. Widzą tylko materialny byt, dochody, pozycje, stanowiska, nie rozumieją żadnych naszych idei.”

Stanisław Wyspiański

o społeczności Krakowa.
Cytaty z korespondencji
Źródło: Aleksander B. Skotnicki, Historia krótkiego życia naznaczonego piętnem nieuleczalnej choroby, „Alma Mater” nr specjalny, 2007, s. 80.

O chorobach , O historii

„Chłop potęgą jest i basta.”

Stanisław Wyspiański Wesele

Postać: Gospodarz
do Poety
Wesele
Źródło: akt I, scena 24

„Wyobrażam sobie, co tam za studnie muszą być w Veronie – jeśli tutaj w Venecji są takie śliczne – szczęśliwe miasto. (…) ale te sceny koło studni tak mi obrzydły, bo widziałem ich już tyle malowanych, rysowanych – aquarellowanych i gwaszowanych na wszystkie sposoby i formaty, i to tutaj w sklepach – na wystawach, że już nie mam ochoty najmniejszej ich rysować – jak w ogóle scen ulicznych, choć się im przypatruję – nie rysuję, bo to nie moje, nie nasze. Zostawiam to Włochom – nie chcę, jak mówi Soplica w Panu Tadeuszu, żeby się ze mnie sąsiedzi śmiali i żartowali.”

Stanisław Wyspiański

Cytaty z korespondencji
Źródło: list do Stryjeńskiego, cyt. za: Listy Stanisława Wyspiańskiego do J. Mehoffera, H. Opieńskiego i T. Stryjeńskiego, oprac. M. Rydlowa, Kraków 1994, s. 224, 225.

„Podejmę może po raz wtóry
ten trud, co mnie zabijał.”

Stanisław Wyspiański

Źródło: początek wiersza, 1903

„Górą płynie niesiona
przez tłum ludzi…
włosy na wiatr… ramiona
obnażone…
uchyla płaszcz szkarłatny –
Widzę jej twarz…
oczy we łzach – zda się, że kona…
(…) leci, wichry ją wioną:
lud ujmuje, podtrzymuje…
Polska to nasza niesiona
Polska to nasza styrana (…).”

Stanisław Wyspiański

Źródło: Królowa Korony Polskiej

O ludziach , O koniach , Łza

„Pomysłów idzie mi tyle, tłoczą się tak obrazy, że jestem jak szalony – żyję takiem obrazowaniem odosobniającym mnie od ludzi, że dopiero teraz naprawdę wszedłem w świat mojej fantazji i unoszę się w dziwnych krainach. Co najważniejsze, że nie czuję się już wcale biedny, ale czuję się bogaty, wspaniale bogaty, i będę robić wszystko, co zechcę, i zrobić muszę.”

Stanisław Wyspiański

Cytaty z korespondencji
Źródło: list z 11 stycznia 1897, cyt. za: Ludmiła Bularz-Różycka, Nieznane rysunki Stanisława Wyspiańskiego, „Alma Mater” nr specjalny, 2007, s. 37.

O ludziach , O świecie , O fantazji , Obraz

„A mu mamy wielką scenę,
dwadzieścia kroków wszerz i wzdłuż.”

Stanisław Wyspiański książka Wyzwolenie

Wyzwolenie (1903)
Źródło: akt I

„Z okien pracowni, którą podnajmowałem, widziałem kopiec Kościuszki. Widok ten postanowiłem utrwalić. Tak powstał w 1905 roku pastel Widok na kopiec w okresie roztopów, rozpoczynając cykl obrazów przedstawiających ten krakowski monument. Niestety w tych latach zarysowywał się coraz drastyczniej tragiczny kontrast pomiędzy gwałtownym rozpędem moich sił twórczych (dramaty Wyzwolenie, Noc listopadowa, Bolesław Śmiały) a opuszczającymi mnie siłami fizycznymi, postępującą wciąż nieuleczalną chorobą. W tych latach powstały liczne liryki, pogłębiałem także moje zainteresowania twórczością Szekspira i Homera.”

Stanisław Wyspiański

Źródło: Aleksander B. Skotnicki, Historia krótkiego życia naznaczonego piętnem nieuleczalnej choroby, „Alma Mater” nr specjalny, 2007, s. 81.

O chorobach , O historii , O sile , O nocy

„Taki jestem osamotniony, żona i dzieci w polu, a ja wciąż myślę i myślę – i czasem proszę Boga, aby mi mózg zamknął – wizje prześladują z natarczywością, która mnie zamęcza.”

Stanisław Wyspiański

Źródło: Aleksander B. Skotnicki, Historia krótkiego życia naznaczonego piętnem nieuleczalnej choroby, „Alma Mater” nr specjalny, 2007, s. 83.

O Bogu , O dzieciach , O chorobach , O historii

„Scena wielka otwarta, Kościół Boga czy Czarta.”

Stanisław Wyspiański książka Wyzwolenie

Wyzwolenie (1903)
Źródło: akt I

O Bogu

„(…) obraz jest dobry wówczas, jeżeli jest dekoracyjny, tylko dekoracyjny obraz może być dobry.”

Stanisław Wyspiański

Źródło: Anna Król, Inspiracje sztuką Japonii w twórczości Stanisława Wyspiańskiego, „Alma Mater” nr specjalny, 2007, s. 89.

Obraz

„Niech nikt nad grobem mi nie płacze,
krom jednej mojej żony.”

Stanisław Wyspiański

początek wiersza.
Źródło: Niech nikt nad grobem mi nie płacze (7 lipca 1903)

O płaczu

„Coś okropnego ze mną się dzieje. Nie mogę sobie dać rady nad tą obrzydliwą pracą z witrażami; takim wstrętem jestem przejęty dla niej, żebym bez mrugnięcia okiem potrzaskać był w stanie wszystkie szkło w kawałki. Proszę Cię, co za okrucieństwo męczyć mnie jakimś kpem z XV-ego wieku, który nie wart u mnie palić w piecu z całą swoją religijnością, i ja męczyć się muszę nad tymi idiotyzmami (…), które szkoda, że się nie spaliły i zniszczyły do szczętu w pożarze 1850.”

Stanisław Wyspiański

Cytaty z korespondencji
Źródło: list do Lucjana Rydla, cyt. za: K. Zbijewska, Krakowskim szlakiem Stanisława Wyspiańskiego, Warszawa – Kraków 1986.

O piekle , O wieku

„Mówią rzeczy pięknie? Powinny jeszcze piękniej – milczeć.”

Stanisław Wyspiański

Źródło: Tadeusz Żuk-Skarszewski, Wyspiański o Zawiszy Czarnym Kazimierza Tetmajera, w: Wyspiański w oczach współczesnych, zebrał, oprac. i komentarzem opatrzył L. Płoszewski, t. II, Kraków 1971, s. 477.

„(…) z Pana Tadeusza można się napić polszczyzny, ale jest równie „trywialny” jak Herman i Dorothea.”

Stanisław Wyspiański

Cytaty z korespondencji
Źródło: list do Rydla z 6 marca 1895, cyt. za: Listy do Lucjana Rydla, teksty listów opracowali L. Płoszewski i M. Rydlowa, Kraków 1979, s. 271.

„Poezjo, precz!!! Jesteś tyranem!!”

Stanisław Wyspiański książka Wyzwolenie

Wyzwolenie (1903)

„Sztuka jest z ducha, stwarza się, nie robi,
a raz stworzona duchem, jest pewnikiem.”

Stanisław Wyspiański

Noty do „Bolesława Śmiałego”
Źródło: Dzieła zebrane, t. 11, Rapsody, hymny, wiersze, Kraków 1961, s. 146.

O sztuce

„Idą posępni,
a grają im dzwony.”

Stanisław Wyspiański książka Kazimierz Wielki

Źródło: Kazimierz Wielki