Michał Heller: Nasi

„Cała droga pośrednia jest znana i wiadomo, że po drodze sygnał jest poddawany przekształceniom matematycznym. Więc świat, tak jak go postrzegamy i rekonstruujemy w naukowych teoriach, na pewno jest w jakimś stopniu naszą konstrukcją. Co więcej, są zwierzęta, które mają inne zmysły niż my. Nie wiemy, co one widzą, jak czują ten świat. Matematyka jest wiedzą obiektywną, nie zależy od naszego widzimisię, ale przecież wszystkie symbole i aksjomaty my wymyślamy. Odkrywamy matematyczne struktury, ale nie całkiem biernie, wkładamy w ten proces nasze kategorie. Ale nasze kategorie poznawcze nie są dane z góry, tylko wypracowane przez ewolucję. Element wkładu człowieka jest ogromny, ale to, co niepoznane, da się jednak poznać przynajmniej w jakimś stopniu.”

Michał Heller

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O świecie , O matematyce , O zwierzętach

„Świat nie został skrojony ani na miarę naszych potocznych wyobrażeń, ani na miarę naszych poznawczych możliwości. Powinniśmy jednak się cieszyć, że nasze poznawcze możliwości sięgają aż tak głęboko.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 175, Rozdział 14: Na granicach metody

O świecie

„Wszystko dziś wydaje się wskazywać na to, że w naszych badaniach zbliżamy się jednak do jakiejś granicznej sytuacji. Najbanalniejszą, ale równocześnie najbardziej konkretną, jest granica finansowa.”

Michał Heller

Kosmologia kwantowa (2001)
Źródło: s. 147, Zakończenie: w erze Plancka fizyka spotyka się z filozofią

„Jeżeli mam kochać właśnie ten a nie inny skrawek ziemi tylko dlatego, że się na nim urodziłem, to dlaczego nie mam kochać tego wycinka czasu, który spośród wszystkich możliwych epok i stuleci został mi dany do dyspozycji? (…) Jeżeli mamy być patriotami naszych czasów, to powinniśmy starannie pielęgnować to, co się nam w nich udało osiągnąć.”

Michał Heller

Wszechświat u schyłku stulecia (1994)
Źródło: s. 7-8, Wstęp

O czasie , Kochać się

„Sądzę, że największe osiągnięcie współczesnej fizyki stanowi odkrycie, że nasz zdrowy rozsądek jest ograniczony do bardzo wąskiej dziedziny codziennego doświadczenia. Poza tą dziedziną rozciąga się obszar, do którego nasze zmysły nie mają dostępu.”

Michał Heller

Wszechświat u schyłku stulecia (1994)
Źródło: s. 153

„Zawsze najbardziej przyciąga naszą ciekawość to, co znajduje się poza granicą naszej wiedzy. Dlatego już od dłuższego czasu zajmuję się nie tyle kosmologią, ile poszukiwaniem kwantowej teorii grawitacji. (Podobno jest regułą, że w pewnym wieku każdy kosmolog zaczyna zajmować się kwantową grawitacją). Ta teoria ma wyjaśnić pierwsze sekundy istnienia Wszechświata. To jest dziś zagadnienie numer jeden dla fizyki.”

Michał Heller

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O poszukiwaniu , O wiedzę , O czasie , O wieku

„Podstawowe dla naszego postrzegania świata pojęcia załamują się po przekroczeniu progu Plancka, a gdy nie ma czasu i przestrzeni, nie można mówić o geometrii, a więc i o żadnym punkcie.”

Michał Heller

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O czasie

„Z oczywistych względów mamy prawo przypuszczać, że nasz Wszechświat jest bardziej prawdopodobny od tych, które nie zaistniały.”

Michał Heller

Kosmologia kwantowa (2001)
Źródło: s. 80, Rozdział 7: Wszechświat i instantony

O wszechświecie

„Jan Paweł II był bardzo otwarty na naukę, zapraszał nas, dyskutował, zachęcał i może to jakoś przeniknęło także do świadomości i postaw naszej hierarchii. Jest np. taki watykański dokument, chyba jeszcze z lat 80., przeciwko fundamentalistycznemu interpretowaniu Biblii. Także papież Benedykt XVI podziela ten punkt widzenia; proszę przeczytać jego słynne przemówienie w Ratyzbonie. On mówi o hellenistycznej tradycji chrześcijaństwa, o Bogu racjonalnym… to jest piękny tekst.”

Michał Heller

Wywiad Cząstka Pana Boga

O Bogu , O nauce

„Prawa matematyki nie podlegają zmianom, są wieczne, istnieją niezależnie od świata materialnego i od naszego umysłu”

Michał Heller

Wywiad Dowód na istnienie Boga

O matematyce

„Jeszcze raz się okazało, że rzeczywistość matematyczna jest bogatsza niż możliwości naszej wyobraźni.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 45, Rozdział 2: Czas i historia

O historii , O rzeczywostości , O czasie

„Nasze intuicyjne pojęcia ciągłości i gładkości wyrosły z nawyków powstałych w wyniku obcowania z przestrzeniami euklidesowymi. Nie ma żadnych powodów, by matematyk musiał ulegać tym nawykom.”

Michał Heller

Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata (2002)
Źródło: s. 80, Rozdział 5: Demiurg i geometria

O matematyce

„Kiedyś miałem na ten temat dyskusję ze znanym biologiem Richardem Dawkinsem, który jest autorem bardzo głośnej książki „Bóg urojony”. Książki moim zdaniem bardzo prymitywnej. Kiedy po raz pierwszy ją przeczytałem, to powiedziałem sobie, że ja z tymi problemami, które on tak ostro stawia, uporałem się, gdy miałem 17 lat. Nasza rozmowa miała miejsce kilkanaście lat temu. Jak twierdził Dawkins, Pan Bóg nie jest nam potrzebny, bo wszystkie zjawiska biologiczne możemy wytłumaczyć za pomocą praw fizyki. A ja na to: OK, bardzo dobrze. W jaki sposób w takim razie wytłumaczysz, skąd wzięły się prawa fizyki. No i dyskusja się skończyła.”

Michał Heller

Źródło: Izabela Filc Redlińska, Prawa fizyki stworzył Bóg http://www.rp.pl/artykul/128669.html, „Rzeczpospolita”, 2 maja 2008.

O Bogu , O książkach , O pomocy

„Fizyka to pasjonująca nauka, bo jest naszym Wielkim Pytaniem skierowanym do Rzeczywistości.”

Michał Heller

Kosmologia kwantowa (2001)
Źródło: s. 147, Zakończenie: w erze Plancka fizyka spotyka się z filozofią

O rzeczywostości , O nauce , Pytanie