Cytaty z książki

Na Zachodzie bez zmian

„Ileż niedoli mogą zawierać takie dwie małe plamki, tak małe, że można je zakryć kciukiem, oczy ludzkie.”

„Nie jesteśmy już beztroscy; jesteśmy straszliwie obojętni.”

„Najchętniej jestem sam, wtedy nikt mi nie przeszkadza. Bo wszyscy stale wracają do tematu […]. Z pewnością i ja tak dawniej żyłem, ale teraz nie umiem się do tego przystosować. Za wiele gadają. Mają troski, cele, życzenia, których nie mogę ujmować tak jak oni. […] Tak są podzieleni, rozdrobnieni, żaden nie odczuwa tego całym swym jestestwem; ja sam nie umiem dobrze określić, co mam na myśli.”

„Przerażam się, stop!, dalej nie trzeba snuć myśli. Ta droga wiedzie w otchłań. Jeszcze nie stosowna pora. Nie chciałbym jednak zgubić tej myśli, pragnę ją zachować, rozwijać ją, gdy wojna się skończy. Serce bije mi gwałtownie: a więc to jest celem, wielkim celem, o jakim marzyłem w okopach, jakiego szukałem, aby móc istnieć po tej katastrofie wszelkiego człowieczeństwa, więc to właśnie jest zadaniem późniejszego życia, godnym tych kilku lat grozy?”

„Nasza wiedza o życiu ogranicza się do śmierci.”

„Czekam, czekam.
Obrazy przechodzą jeden za drugim, nie utrwaliły się mocno - zaledwie cienie i wspomnienia.
Nicość, nicość.
Niepokój mój wzrasta.
Przerażające uczucie obojętności chwyta mnie nagle. Nie mogę znaleźć sobie miejsca, jestem stąd wykluczony; jakkolwiek błagam i wysilam się, nic się tu nie porusza, beznamiętny i smutny siedzę niby skazaniec i przeszłość odwraca się ode mnie. […] Jestem żołnierzem, tego muszę się trzymać.
Zmęczony podnoszę się i wyglądam przez okno. Następnie biorę jedną z książek [.. ] lecz odstawiam ją na miejsce i biorę drugą. […] i wciąż dochodzą inne książki, coraz szybciej - kartki, kajety, listy.
Stoję milczący przed tą stertą. Jak przed sądem.
Zniechęcony.
Słowa, słowa, słowa - nie dosięgają mnie.
Powoli ustawiam książki z powrotem na półkach.
Stało się.
Cicho wychodzę z pokoju.”

„Jestem młody, mam dwadzieścia lat; ale z życia nie znam nic poza rozpaczą, śmiercią, trwogą i spojeniem w jeden łańcuch najniedorzeczniejszej płaskości z całą otchłanią cierpienia.”

„Gryzę poduszki, zaciskam pięści na żelaznych prętach łóżka. Nie powinienem był tu przyjeżdżać. Tam byłem zobojętniały i często pozbawiony nadziei. Nigdy już nie wrócę do tego stanu. Byłem żołnierzem, a teraz jestem niczym więcej, jak bólem z powodu siebie, z powodu matki, z powodu wszystkiego, co jest tak beznadziejne i bez końca.
Nie powinienem był jechać na urlop.”

„Jesteśmy nikłymi płomykami, zaledwie ochranianymi słabymi ścianami przed nawałnicą rozpadu i bezsensowności, w której trzepocemy się i niekiedy prawie że toniemy.”