Philip Roth cytaty

strona 4

„Jest to doświadczenie złożone, ciekawe, zobowiązujące moralnie i zgoła wyjątkowe, przez co bardzo mi odpowiada.”

„Jak długo można gapić się na ocean, choćby się go uwielbiało od dzieciństwa? Jak długo można obserwować przypływy i odpływy, bez gorzkiej myśli, która dopaść może każdego, kto wpatruje się w morze, że życie zostało ci dane, jak każdemu, tylko jeden raz, przypadkowo, kapryśnie i bez określonego powodu?”

„Żyd który uciekł, nigdy nie ucieka do końca.”

„Ale kłamstwo… kłamstwo to tania ohyda, nędzne manipulowanie drugą osobą. Kłamca przygląda się spokojnie, jak ten drugi żyje w nieświadomości – jak się tym upokarza. Kłamstwo jest takie pospolite, a z drugiej strony, gdy się go samemu doświadczy – takie zdumiewające. Okłamywani żyją z wciąż wydłużającą się listą obelg, aż w końcu wy, kłamcy, zaczynacie nimi pogardzać – prawda, że tak jest?”

„W pewnym stadium upodlenia człowiek zrobi wszystko, żeby wyjaśnić, co się z nim dzieje, nawet gdy wie, że wyjaśnienia nie tłumaczą niczego, że jedno chybione wyjaśnienie goni drugie.”

„O nie, to nie jest uwodzenie. To komedia. Komedia nawiązywania kontaktu, który nie jest kontaktem – który nawet nie może równać się z kontaktem nawiązywanym bez sztuczności drogą pożądania. A to jest nachalna konwencjonalizacja, stwarzanie na siłę czegoś wspólnego, próba przesublimowania żądzy w zjawisko stosowne społecznie.”

„Czy osoba dowolnej płci jest w stanie oczarować nas, jeśli w obcowaniu z nią nie ma podtekstu erotycznego? Jak inaczej można człowieka oczarować? Nijak.”

„Przecież on nie jest chory – walczy z myśleniem o sobie jako chorym. Istota bólu chwytała w sidła każdą myśl, każde uczucie. Bólu, który bez końca powracał w kółko, pomniejszając wszystko oprócz poczucia izolacji – po pierwsze ból, który wypełnia świat, a potem usiłowanie przezwyciężenia go. Dłużej już tego nie ścierpi.”

„Praca – są ludzie, którzy łakną pracy, jakiejkolwiek, niechby była ciężka czy niewdzięczna, żeby się pozbyć bólu życia i wygnać z głowy zabójcze myśli.”

„Jestem Raskolnikowem masturbacji – lepkie dowody winy są wszędzie! (Źródło: Kompleks Portnoya (ang. Portnoy's Complaint), tłum. Anna Kołyszko))”

„Druga szansa… to jest ta ułuda. Szansę mamy tylko jedną. Działamy po omacku… robimy, co możemy… dajemy to, co mamy. Nasze zwątpienie jest także naszą pasją, a pasja jest naszym zadaniem. Reszta to już obłęd sztuki.”

„Gdy przestajesz być sobą, nie możesz być pisarzem, gdyż to właśnie pierwiastek osobisty popycha cię do dalszego działania, lecz jeżeli chwilę jeszcze pozostaniesz uczepiony wątków osobistych, to znikniesz we własnym odbycie.”

„Miłość powoduje w nas pęknięcie. Byłeś całością – i nagle pękasz, otwierasz się. Ona była obcym ciałem wprowadzonym w twoją pełnię. A ty przez półtora roku usiłowałeś to obce ciało przyswoić. Ale nigdy nie odzyskasz pełni, dopóki go z siebie nie wyrzucisz.”

„W tym czasie Andrea mówiła do mnie: – Felix też przepada za tym opowiadaniem. Szkoda, że go pan nie widział w samolocie. Co chwila potrząsał głową i wciąż się zaśmiewał. Gdzie ma pan to zamiar wydrukować? Może Felix pogada z… Wymieniła nazwisko: Knabel. Ale dla kogoś, czyje opowiadania ukazywały się dotąd tylko w kwartalniku uniwersyteckim, skutek był nie mniejszy, niż gdyby powiedziała: „Po tym przyjęciu muszę wracać do hotelu, żeby w barze przeprowadzić wywiad z marszałkiem Tito, ale w tym czasie Felix mógłby z holu wznieść się do nieba i porozmawiać o pańskim zabawnym opowiadaniu z autorem «Braci Karamazow.»”

„Ciało rozpada się, lecz kości zostają. Kości to jedyna nadzieja tych, którzy nie pokładają nadziei w życiu pozagrobowym i wierzą głęboko, że Bóg jest fikcją, a obecne życie – jedynym.”

„Jestem Raskolnikowem masturbacji – lepkie dowody winy są wszędzie!”

„Równość seksualna nie istnieje i istnieć nie może (…) Seks to zawsze powrót w leśny gąszcz. Powrót na trzęsawisko. To ciągła huśtawka dominacji, wieczna nierównowaga.”

„Ewolucja może obejść się beze mnie.”

“The concerns of fiction, let it be said, are not those of a statistician — or of a public-relations firm. The novelist asks himself, "What do people think?"; the PR man asks, "What will people think?"”

“Literary works do not take as their subjects characters and events which have impressed a writer primarily by the frequency of their appearance. For example, how many Jewish men, as we know them, have come nearly to the brink of plunging a knife into their only son because they believed God had commanded them to? The story of Abraham and Isaac derives its meaning from something other than its being a familiar, recognizable, everyday occurrence. The test of any literary work is not how broad is its range of representation — for all that breadth may be characteristic of a kind of narrative — but the depth with which the writer reveals whatever it may be that he has chosen to represent.”

“I do not write a story to make evident whatever disapproval I may feel for adulterous men. I write a story of a man who is adulterous to reveal the condition of such a man. If the adulterous man is a Jew, then I am revealing the condition of an adulterous man who is a Jew. Why tell that story? Because I seem to be interested in how — and why and when — a man acts counter to what he considers to be his "best self," or what others assume it to be, or would like for it to be. The subject is hardly "mine"; it interested readers and writers for a long time before it became my turn to be engaged by it, too.”

“You know, the dirty little secret is no longer sex; the dirty little secret is hatred and rage. It's the tirade that's taboo. Odd that this should be so a hundred years after Dostoyevsky (and fifty after Freud), but nobody nice likes to be identified with the stuff. It's the way folks used to feel about fellatio in the good old days. "Me? Never heard of it. Disgusting."”