Moses Mendelssohn – filozof żydowski i niemiecki, pisarz, językoznawca, pierwszy propagator zrównania praw Żydów z ludnością nieżydowską w krajach niemieckich, przyjaciel Gottholda Ephraima Lessinga. Prekursor i przedstawiciel ruchu oświecenia żydowskiego w Europie . Dla jednych był trzecim Mojżeszem w historii od którego miała się otworzyć nowa epoka w historii Żydów. Inni widzieli w nim tego, który doprowadził do asymilacji Żydów i stracenia przez nich tożsamości, a także zatracenia tradycyjnych wartości judaizmu. Był dziadkiem Feliksa Mendelssohna-Bartholdyego.
Jego ojcem był Mendel Heymann , ubogi sofer, stąd nazwisko Mendelsson . Naukę rozpoczął w wieku trzech lat u naczelnego rabina Dessau, Dawida Hirscha Fränkla; jako sześciolatek znał już język hebrajski. Gdy Fränkel otrzymał stanowisko naczelnego rabina Berlina, Mendelsson w 1743 roku udał się za nim.
W 1771 roku zostało jego członkostwo w Pruskiej Akademii Nauk odrzucone przez pruskiego króla Fryderyka II z powodu wcześniejszej oceny zbioru poezji władcy dokonanej przez Mendelssohna w 1760 roku, w której filozof krytykował niechęć króla do ojczystego języka i publikację w języku francuskim. W 1774 roku protestował przeciwko ustanowieniu kantonów szwajcarskich, które to miały zabraniać Żydom z terenu Szwajcarii posiadanie dzieci. Wbrew wielu ortodoksyjnym Żydom dokonał tłumaczenia na język niemiecki świętej księgi Żydów – Tory; za jego życia ukazały się trzy wydania.
Gotthold Ephraim Lessing będąc jednym z najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiego oświecenia uwiecznił w roku 1778 Mosesa Mendelssohna w swym poemacie Natan mędrzec . Tak się przynajmniej sądzi, lecz ani Mendelssohn ani Lessing nigdy o tej ewentualności nie wspominali.
✵
6. Wrzesień 1729 – 4. Styczeń 1786
