Ludwig Josef Johann Wittgenstein – filozof zajmujący się przede wszystkim językiem i logiką, poruszał także kwestie kluczowe dla filozofii umysłu i matematyki. Jego wczesne prace uczyniły z niego „ojca chrzestnego” neopozytywizmu, późniejsze natomiast stanowiły kluczowy wkład w badaniach nad pragmatyką. Wikipedia
„2.021 Przedmioty stanowią substancję świata. Dlatego nie mogą być złożone.”
2.0211 Die Gegenstände bilden die Substanz der Welt. Darum können sie nicht zusammengesetzt sein.
Tractatus Logico-Philosophicus
2.05 Die Gesamtheit der bestehenden Sachverhalte bestimmt auch, welche Sachverhalte nicht bestehen. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„Oby Bóg dał filozofowi wgląd w to, co leży przed oczyma wszystkich.”
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1947.
„Stawiam niezliczone niestosowne pytania. Gdybym tylko zdołał przedrzeć się przez ten las.”
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1947.
„Wzajemne pozdrowienie filozofów powinno brzmieć: Nie spiesz się!”
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1949.
„1.1 Świat to ogół faktów, nie rzeczy.”
1.1. Die Welt ist Gesamheit der Tatsachen, nicht der Dinge. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.04 Ogół istniejących stanów rzeczy jest światem.”
2.04 Die Gesamtheit der bestehenden Sachverhalte ist die Welt. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„1. Świat jest wszystkim, co jest faktem.”
1. Die Welt is alles, was der Fall ist.
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: Philosophical Investigations (1953), Blackwell Publishing, s. 126.
6.5 Zu einer Anwort, die man nicht aussprechen kann, kann man auch die Frage nich aussprechen.
D a s R ä t s e l gibt es nicht.
Wenn sich eine Frage überhaupt stellen läst, so k a n n sie auch beantworten werden. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„6. 4311 Śmierć nie jest epizodem życia. Śmierci się nie doświadcza.”
6. 4311 Der Tod ist kein Ereignis des Lebens. Den Tod erlebt man nicht. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„7. O czym nie da się mówić, to się musi przemilczeć.”
7. Wovon man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1948.
„2.024 Substancja jest tym, co istnieje niezależnie od tego, co jest faktem.”
2.024 Die Substanz ist das, was unabhängig von dem was der Fall ist, besteht. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.0271 Przedmiot jest tym, co trwałe i stałe; konfiguracja – tym, co zmienne i nietrwałe.”
2.0271 Der Gegenstand ist das Feste, Bestehende; die Konfiguration ist das Wechselnde, Unbeständige. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: list do Normana Malcolma, luty 1940 [za:] N. Malcolm, Ludwig Wittgenstein. A Memoir
2.02 Der Gegenstand ist einfach. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.0232 Nawiasem mówiąc: przedmioty są bezbarwne.”
2.0232 Beiläufig gesprochen: Die Gegenstände sind farblos. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: list do Normana Malcolma, luty 1940 [za:] N. Malcolm, Ludwig Wittgenstein. A Memoir
2.013 Jedes Ding ist, gleichsam, in einem Raume möglicher Sachverhalte. Diesen Raum kann ich mir leer denken, nicht aber das Ding ohne den Raum. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„5.6 Granice mojego języka oznaczają granice mojego świata.”
5.6 Die Grenzen meiner Sprache bedeuten die Grenzen meiner Welt. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: „Słynną tezę 5.6 zachowaliśmy w utartym już w naszej literaturze filozoficznej przekładzie oddającym «bedeuten» jako «oznaczają». Trzeba jednak podkreślić, że jest to przekład mylący, gdyż nie chodzi tu o oznaczanie w sensie stosunku semantycznego, ani też o oznaczanie w sensie tożsamości denotatów. «Bedeuten» znaczy bowiem w niemczyźnie także «dać do zrozumienia» (pośrednio, lecz stanowczo) i to właśnie znaczenie zdaje się Wittgenstein mieć na myśli. Trafniejszym przekładem tej tezy byłoby zdanie: «Granice mego języka wskazują granice mego świata.»” – Bogusław Wolniewicz, wstęp do Tractatus Logico-Philosophicus, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970. W literaturze polskiej spotyka się również użycie sfomułowania wyznaczają.
„2.027 To, co stałe i trwałe, oraz przedmiot, są jednym i tym samym.”
2.027 Das Feste, das Bestehende und der Gegenstand sind Eins. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.06 Istnienie i nieistnienie stanów rzeczy jest rzeczywistością.”
Istnienie stanów rzeczy nazywamy też faktem pozytywnym, nieistnienie – negatywnym.
2.06 Das Bestehen und Nichtbestehen von Sachverhalten ist die Wirklichkeit. (Das Bestehen von Sachverhalten nennen wir auch eine positive, das Nichtbestehen eine negative Tatsache.) (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: Culture and Value (1980), p. 31e
Źródło: Culture and Value (1980), p. 85e
Original German: Die Welt und das Leben sind Eins.
1920s, Tractatus Logico-Philosophicus (1922)
Conversation of 1930, in Personal Recollections (1981) by Rush Rhees, Ch. 6
Wariant: Philosophy is like trying to open a safe with a combination lock: each little adjustment of the dials seems to achieve nothing, only when everything is in place does the door open.
Źródło: 1930s-1951, Philosophical Occasions 1912-1951 (1993), Ch. 9 : Philosophy, p. 175
“So we do sometimes think because it has been found to pay.”
§ 470
Philosophical Investigations (1953)
Journal entry (1 November 1914)
1910s, Notebooks 1914-1916
Pt II, p. 217
Philosophical Investigations (1953)
“It is not by recognizing the want of courage in someone else that you acquire courage yourself..”
Źródło: Culture and Value (1980), p. 44e
“It's only by thinking even more crazily than philosophers do that you can solve their problems.”
Źródło: Culture and Value (1980), p. 75e
“To obey a rule, to make a report, to give an order, to play a game of chess, are customs”
uses, institutions
§ 199
Philosophical Investigations (1953)
“The logical picture of the facts is the thought.”
3
Original German: Das logische Bild der Tatsachen ist der Gedanke.
1920s, Tractatus Logico-Philosophicus (1922)
Worte sind Taten.
Źródło: Culture and Value (1980), p. 50e
“I never believed in God before.”
that I understand. But not: "I never really believed in Him before."
Źródło: Culture and Value (1980), p. 53e
Źródło: Culture and Value (1980), p. 60e
