Józef Ondrusz – znawca literatury i kultury ludowej, etnograf, nauczyciel, redaktor, bibliofil, zbieracz żywych tekstów ludowych, autor licznych prac oraz znawca ekslibrisów. Własnych i rodzinnych ekslibrisów posiadał ponad trzydzieści. Był także organizatorem wystaw, autorem wielu katalogów i artykułów poświęconych popularyzacji ekslibrisów.
Urodzony w rodzinie Karola Ondrusza i Marii, z domu Klimsza. Ojciec pracował jako górnik w kopalni „Gabriela” w Karwinie.
Znaczący wpływ na kształtowanie osobowości Józefa Ondrusza miały matka i babcia. Dzięki ich opowieściom regionalnym zrodziły się u młodego Ondrusza zainteresowania folklorystyczne i patriotyzm.
W latach 1924-1929 uczęszczał do pięcioklasowej Polskiej Szkoły Ludowej w Darkowie, a następnie do 1933 r.do czteroklasowej Polskiej Szkoły Wydziałowej w Karwinie-Frysztacie. W latach 1933-1937 studiował w polskich paralelkach przy państwowym Seminarium Nauczycielskim w Śląskiej Ostrawie, które ukończył w 1937 r. Należał do Harcerstwa Polskiego w Czechosłowacji, do amatorskiego kółka aktorskiego oraz do chóru.
Po egzaminie maturalnym został nauczycielem. Do wybuchu II wojny światowej pracował jako nauczyciel w polskich szkołach w Karwinie oraz Darkowie. Jako młody nauczycieli podharcmistrz założył drużynę harcerską i działał w komendzie HPC . Redagował dział harcerski w dwutygodniku „Ogniwo” oraz przewodniczył Chórowi Macierzy Szkolnej w Darkowie. Za działalność w HPC otrzymał w roku 1939 Srebrny Krzyż Zasługi.
W r. 1972 broni w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu pracę doktorską pt. "Proza ludowa Śląska Cieszyńskiego w latach 1845 - 1970" i otrzymuje tytuł doktora nauk humanistycznych.
„Anieli som piekni, bo som malowani.”
Źródło: Antologia poezji głupich i mądrych Polaków, wybór Ludwik Stomma, Gdańsk 2000.
