Edmund Veesenmayer – zbrodniarz hitlerowski, pełnomocnik III Rzeszy w Chorwacji i na Węgrzech, współodpowiedzialny za eksterminację europejskich Żydów.
Urodzony w Bad Kissingen, studiował ekonomię i został wykładowcą w szkołach w Monachium i Berlinie. Do NSDAP należał od 1925 i był także członkiem SS, w której uzyskał stopień SS-Brigadeführera w 1944. Veesenmayer rozpoczął służbę w dyplomacji niemieckiej w 1932 i szczególnie aktywny był na Bałkanach. Jako członek zarządu znaczących wiedeńskich firm, zdobył wiele znajomości, które następnie wykorzystał w toku II wojny światowej.
Na początku 1941 Veesenmayer został przydzielony do niemieckiego przedstawicielstwa w Zagrzebiu. III Rzesza, po inwazji na Jugosławię, utworzyła marionetkowe państwo chorwackie, instalując w nim faszystowskie władze. Veesenmayer wspomagał miejscowe władze w deportacji serbskich Żydów. Usiłował także wymóc na władzach słowackich i węgierskich podobną politykę, a gdy spotkał się z odmową, doniósł o tym Joachimowi von Ribbentropowi . Ostatecznie w 1944 został oficjalnym pełnomocnikiem Rzeszy na Węgrzech, gdzie od marca do listopada tego roku aktywnie współdziałał z Adolfem Eichmannem w deportacjach miejscowych Żydów. Veesenmayer zajmował się przy tym wszystkimi kwestiami dyplomatycznymi, koniecznymi do skutecznego przeprowadzenia "ostatecznego rozwiązania" na Węgrzech. Jego zadaniem było zwłaszcza pozyskanie do współpracy w tej akcji miejscowych władz. Mimo że nominalnie podlegał Ribbentropowi, odpowiadał bezpośrednio przed Ernstem Kaltenbrunnerem .
Po klęsce III Rzeszy Veesenmayer został ujęty przez aliantów i następnie zasiadł na ławie oskarżonych w tzw. procesie ministerstw przed Amerykańskim Trybunałem Wojskowym . W kwietniu 1949 został on skazany na karę 20 lat pozbawienia wolności, lecz już w grudniu 1951 Veesenmayera ułaskawiono i zwolniono z więzienia.
Veesenmayer zmarł w 1977 w Darmstadt.
Wikipedia
Źródło: György Ránki, Emlekiratorok es valosag Magyarorszag masodikvilaghaborus szereperol, „Kossuth Konyvkiado”, Budapeszt 1964, s. 247–248, cyt. za: Maciej Koźmiński, Piotr Luppóczy, Jerzy Robert Nowak, Węgry w: Europejskie kraje demokracji ludowej 1944–1948, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1972, s. 402.
