Anton Siemionowicz Makarenko – radziecki pedagog i pisarz, twórca systemu „wychowania komunistycznego” – teorii i metodologii wychowania w samorządowych kolektywach dziecięcych.
W 1917 roku ukończył ze złotym medalem Instytut Nauczycielski w Połtawie. Uważał za ważne właściwe wychowanie młodzieży, mówiąc: „Nie ma złej młodzieży, są tylko źli wychowawcy”.
W latach 1920–1935 organizował w Połtawie i Charkowie placówki opiekuńczo-wychowawcze dla bezdomnej i wykolejonej młodzieży, zaś po roku 1935 zajął się głównie pracą pisarską i popularyzatorską. Jego celem było włączenie wychowanków w formę działalności grupowej, zorganizowanej zgodnie z założeniami ideologii komunistycznej. Od Maksyma Gorkiego Makarenko przejął przekonanie, że nawet najbardziej zaniedbany społecznie i moralnie człowiek może ulec przeobrażeniu .
System Makarenki obowiązywał w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku w ZSRR i podporządkowanych mu krajach Europy Środkowej, w Rosji, obok innych systemów. Dorobek Makarenki jest znany w wielu krajach świata i wysoko oceniany, jednak zdarza się, że w literaturze specjalistycznej i popularnej pojawiają się objaśnienia jednostronne lub zupełnie błędne.
Makarenko w swoich pracach przedstawił wszechstronny system oddziaływań pedagogicznych na młodzież. Wychodził z założenia, że zadania wychowawcze wynikają z ogólnych zadań budownictwa komunizmu, a podstawowa forma wychowania, jaką stanowi kolektyw, z charakteru nowych socjalistycznych stosunków . Według niego styl kolektywu – połączenie wysokich wymagań z zaufaniem i szacunkiem dla ludzi – to tylko odbicie stylu życia społecznego, a jego rozwój dokonuje się przez wytwarzanie systemu więzi społecznych, opartego na dążeniu do wspólnego celu, na solidarności jego uczestników we wspólnej pracy i organizacji życia społecznego. Za ważny element kolektywu Makarenko uważał dobrą organizację, opartą nawet do pewnego stopnia na wzorach wojskowych.
Antoni Makarenko był patronem Szkoły Podstawowej nr 187 na warszawskich Bielanach .
Wikipedia
„Jak najwięcej wymagań od człowieka i jak najwięcej szacunku dla niego.”
Źródło: „Twórczość”, Wydania 1–4, wyd. Czytelnik, Warszawa 1951, s. 153.
