„Czy po takim zreasumowaniu postaw i motywów decyzji można się ograniczać tylko do krytyki ówczesnych decydentów? Czy kiedy patrzymy retrospektywnie na bieg wydarzeń lat 1945-1947, 1956, 1970, 1980–1981 możemy odrzucić koncepcję ratowania polskiej niepodległości zagrożonej przez Stalina, przy jednoczesnej obojętności naszych aliantów? Sądzę, że jest to dylemat niezwykle bolesny. Znamy z jednej strony cenę, jaką Polska – Warszawa zapłaciła za swój zryw niepodległościowy, z drugiej zaś możemy ubolewać nad nieprawidłowościami czy nerwowością decyzji ściśle militarnej. Czy jednak sama koncepcja wyboru między kapitulacją wobec Stalina a próbą ratowania niepodległości może być oceniana krytycznie? Zdaję sobie sprawę, że istnieją przesłanki do udzielenia różnych odpowiedzi na to pytanie. Osobiście usiłowałem przybliżyć dramat decyzji o bitwie o Warszawę, dramat ludzi postawionych biegiem wydarzeń w sytuacji, w której nie dysponowali szansami na sukces.”

— Stanisław Salmonowicz

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 41.

Pochodzi z Wikiquote. Ostatnia aktualizacja 4 czerwca 2021. Historia

Tematy

ludzie , historia , decyzja , sukces , sytuacja , postawa , odpowiedź , wybór , dramat , sprawa , oceniać , pytanie , motyw , bitwa , zapłacić , odrzucenie , niepodległość , bieg , nieprawidłowość , istnieć , usiłowanie , nasi , kapitulacja , ograniczać , zryw , wydarzenie , koncepcja , udzielić , drugi , warszawa , cena £

Stanisław Salmonowicz 20

polski historyk 1931

Podobne cytaty

„Syndrom Powstania powstrzymywał społeczeństwo od skrajnych form działania w latach zrywów 1956, 1970, 1980, ale z drugiej strony doskonała świadomość tego faktu wpływała moderująco na ocenę postawy społeczeństwa polskiego ze strony Moskwy i znacznie oględniejszy w sumie stosunek ZSRR do satelickiej Polski niż do innych państw bloku wschodniego.”

Władysław Bartoszewski (1922–2015) polski polityk, działacz społeczny, historyk

Źródło: wywiad dla „Gazety Wyborczej”, sierpień 2002 http://wyborcza.pl/56,75402,10046201,Wladyslaw_Bartoszewski__wywiad_dla___Gazety_Wyborczej___,,13.html

„Polityka Stalina wobec Polski, polityka realizowana w Wilnie, Lwowie i Lublinie była jedną z głównych przyczyn, które prowadziły do ryzykownej decyzji warszawskiej, traktowanej jako ostatni czyn mający ratować zagrożoną niepodległość kraju ze strony Wschodu.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 30.

„„T. Bór-Komorowski w „Armia Podziemna”: Osobiście zdawałem sobie jasno sprawę, że jako dowódca AK trzymam w ręku kartę, może jedną z ostatnich do rozegrania, w grze o Niepodległość Polski”. Dziś wiemy, iż owa karta była ówcześnie nie do wygrania, ale czy tę wiedzę a posteriori mogli mieć decydenci roku 1944?”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), wyd. Instytut Historii PAN, Warszawa 1995, s. 39.

„Zasadnicze zatem dylematy, przed jakimi stanęli polscy politycy wiosną 1944 r. brzmiały: czy kapitulować przed żądaniami Stalina, czy liczyć na jakąś możliwość uczciwego kompromisu, czy wreszcie podjąć ryzyko otwartego przeciwstawienia się dyktatowi Stalina. Polscy politycy stanęli więc przed niezwykle trudnym zadaniem. Z jednej strony to był problem właściwej oceny Związku Sowieckiego, z drugiej zaś stosunku do aliantów zachodnich. Ludzie nie mający bezpośrednich doświadczeń w kontaktach z Rosją, tak jak Stanisław Mikołajczyk, Stanisław Kot, ulegali z reguły złudzeniom co do Związku Sowieckiego. Tych złudzeń nie podzielali przywódcy krajowi obserwujący działania sowieckie w różnych formach na ziemiach polskich od 1939 r.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 35.

„Jest się w takiej sytuacji: po jednej stronie ma się Leppera, po drugiej Giertycha i ma się coś zrobić dla Polski. Nie do pozazdroszczenia.”

Jan Rokita (1959) polski polityk

Źródło: Sygnały dnia, Program I Polskiego Radia

„Oczywiście, że będę głosowała przeciwko traktatowi! Nie ma takiej ceny, za którą mogłabym zgodzić się na zniewolenie Polski.”

Gabriela Masłowska (1950) pracownik naukowy, działaczka polityczna

o traktacie lizbońskim.
Źródło: Jak to się skończy dla PiS, naszdziennik.pl, 1 kwietnia 2008 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20080401&typ=po&id=po53.txt

„Z punktu widzenia interesów Związku Sowieckiego (tak jak je pojmował imperializm stalinowski) działania polskie w Warszawie były działaniami antysowieckimi, ale z punktu widzenia polskiego interesu narodowego, (…) Powstanie było rozpaczliwą i ostatnią wielką próbą ratowania polskiej niepodległości.”

Stanisław Salmonowicz (1931) polski historyk

Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza
Źródło: s. 30.

„Heroiczna obrona Warszawy w 1939 r., udział lotników polskich w bitwie o Wielką Brytanię, solidarność i walka okupowanego kraju, jedynego, który odrzucił kolaborację z Niemcami, Monte Cassino i Normandia, sprawa Katynia – wszystkie te wydarzenia przebijały się na pierwsze strony prasy światowej. Powstanie Warszawskie było w tym łańcuchu wydarzeniem najmocniej kształtującym opinie i nastroje, nad którymi żadna demokracja nie może całkowicie przejść do porządku. Okazało się, że nawet Stalin nie mógł sobie na to pozwolić. Wydawało się, że po zwycięstwie miał w ręku wszystkie atuty i mógł robić, co mu się podobało. A jednak Polska w odróżnieniu od państw bałtyckich i Mołdawii nie została wcielona do ZSRR jako republika sowiecka. Polityczna cena takiej aneksji byłaby w wypadku Polski zbyt wysoka. Pociągnęłaby za sobą całkowite zerwanie z Zachodem, osłabienie wpływów komunistycznych w Europie Zachodniej i gdzie indziej. Potrzebny był kamuflaż i postępowanie stopniowe, a więc utrzymanie na jakiś czas pozorów niepodległości i demokracji. Takie pozory stwarzały tzw. demokracje ludowe.”

Jan Nowak-Jeziorański (1914–2005) polski dziennikarz, politolog, działacz społeczny, żołnierz AK

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), op. cit., s. 495.

„Z marszałkiem Piłsudskim schodzi do grobu postać organizatora niepodległości Państwa Polskiego, który rozumiał, ze polskich ruch niepodległościowy musi zbrojnie wystąpić przeciwko Rosji (…) Pakt o nieagresji nie jest dla ZSRR wyłącznie dokumentem dyplomatycznym, lecz wyrazem głębokiego pragnienia by żyć z Polska w pokoju. Naszą sprawą nad mogiłą człowieka, którego jedyną namiętnością była myśl o niepodległości i wielkości Polski, tak jak On rozumiał, jest wyciągnięcie ręki do narodu polskiego i powiedzenie mu: Nic nie grozi Polsce ze strony ZSRR. Przyjaźń Polski i ZSRR może stać się kamieniem węgielnym pokoju w Europie.”

Karol Radek (1885–1939) polityk austriacki

reakcja na śmierć Józefa Piłsudskiego w oświadczeniu prasowym.
Źródło: „Izwiestia”, cyt. za: „Gazeta Lwowska”, 110/1935, s. 3.

„Odrzućmy wszystko co nas dzieli i bierzmy wszystko co nas łączy w pracy i w walce o wolność i niepodległość Polski.”

Władysław Anders (1892–1970) polski generał

dewiza generała Andersa, jaką przyjął przy tworzeniu Wojska Polskiego w ZSRR.
Źródło: Bez ostatniego rozdziału: wspomnienia z lat 1939–1946

Tematy

Stanisław Salmonowicz 20

Podobne cytaty

Pokrewne tematy