„Słowiańszczyzna przed wysiedleniem Niemców po drugiej wojnie światowej była wyparta aż do granic Śląska i tylko na Górnym Śląsku pozostawała we względnym skupieniu (…), a mianowicie na tym terenie Górnego Śląska, który 1921 stanowił obszar plebiscytowy, wyjąwszy większą część powiatu głubczyckiego, pokrytej dialektami niemieckimi (…), Jeśli mówimy o względnie zwartym obszarze dialektów polskich, to określenie to domaga się odpowiedniej precyzji. Gdy rozpatrywać będziemy te stosunki językowe do czasów plebiscytu, to znaczy w latach przed podziałem Górnego Śląska, to w pewnym uogólnieniu dają się one sprowadzić do formuły, że polskimi dialektami mówiono głównie w środowiskach wiejskich i robotniczych zagłębia przemysłowego. Duże miasta były w przeważającej części niemieckojęzyczne, mniejsze miasta prowincjonalne niemiecko – i polskojęzyczne, przy czym używanie jednego, czy też drugiego języka z reguły uzależnione było od statusu społecznego użytkownika.”

— Reinhold Olesch

Pochodzi z Wikiquote. Ostatnia aktualizacja 4 czerwca 2021. Historia

Tematy

wojna , uzależnienie , środowisko , użytkownik , znaczenie , stosunek , część , teren , status , granica , górny , podział , plebiscyt , sprowadzenie , wyjąć , pozostawanie , określenie , rozpatrywanie , mówić , wysiedlenie , precyzja , drugi , obszar , za granicą

Reinhold Olesch 5

1910–1990

Podobne cytaty

„Na całym Górnym Śląsku, w szczególnej mierze jednak na zachodnim Górnym Śląsku, a mianowicie w latach między obu wojnami światowymi, u młodszej generacji, tym częściej przy tym na wsi, dokonało się przejście od języka dawnego do nowego, to znaczy od dialektów polskich do mówienia po niemiecku (…), o liczebności jednostek leksykalnych, które z gwar polskich zostały przejęte do mówionego języka niemieckiego przybliżone wyobrażenie daje trzytomowy słownik śląski długoletniego dyrektora niemieckiego atlasu językowego w Marburgu, Waltera Mitzki. Jest to kilkaset polskich gwarowych haseł leksykalnych, które ujęte są w tym słowniku śląskim, obejmującym w istocie nie tylko obszar górnośląski lecz cały Śląsk. To określa istotę właściwości górnośląskiej niemczyzny, która nie jest oparta na żadnym niemieckim dialekcie, raczej ukazuje się jako niemiecki język pisemny z polsko-gwarowym tworzywem (…), W swoich charakterystycznych rysach górnośląski krajobraz językowy okresu międzywojennego przedstawia się zatem jako typowy mieszany obszar językowy, na którym język niemiecki i język polski w różnych przejawach owego okresu egzystowały obok siebie i ze sobą.”

Reinhold Olesch (1910–1990)

„Nauczanie śląskiego powinno być fakultatywne, natomiast wszystkim uczniom na Górnym Śląsku warto przekazać podstawową wiedzę o mowie śląskiej. Tak, by nie postrzegali w niej żargonu, czy zepsutej polszczyzny, lecz by nauczyli się szacunku dla językowej różnorodności.”

Jerzy Gorzelik (1971)

Źródło: gazeta.pl, 30 listopada 2010 http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80273,8741572,Niezalezny_Slask_od_2020___Autonomia_to_rozwiazanie.html

„Przez siedem i pół roku spędzonych na Śląsku nigdy nie słyszałem tam języka niemieckiego. Tylko śląską gwarę, czyli jeden z polskich dialektów. W tym języku mówili do dzieci rodzice.”

Andrzej Pisowicz (1940)

Źródło: Elżbieta Dziwisz, Psychologiczna sylwetka językoznawcy, „Alma Mater” nr 144–149, czerwiec-wrzesień 2012, s. 49.

„Na Górnym Śląsku młodzież nie uczy się o dorobku naszego regionu, poznaje za to panteon wielkich Polaków! To właśnie przez ten strach z taką determinacją dąży się do tego, by w murach Muzeum Śląskiego pokazywać jedynie słuszny pogląd na historię Górnego Śląska”

Jerzy Gorzelik (1971)

Źródło: Gorzelik podbija stawkę i gra o autonomię wszystkich regionów kraju. A media ochoczo mu przyklaskują, rozdmuchując marsz RAŚ do granic możliwości, wpolityce.pl, 14 lipca 2013 http://wpolityce.pl/artykuly/57931-gorzelik-podbija-stawke-i-gra-o-autonomie-wszystkich-regionow-kraju-a-media-ochoczo-mu-przyklaskuja-rozdmuchujac-marsz-ras-do-granic-możliwości

„Fonetyczna i morfologiczna struktura polskich dialektów Górnego Śląska jest bez wątpienia polska – z częściowo archaicznymi cechami. To było i zawsze jest rzeczowo uzasadnione ujęcie slawistycznych badań językoznawczych. System deklinacyjny i koniugacyjny jest bez zarzutu słowiański w polskiej odmianie. Aspekt czasownikowy, jedna z cech językowych różniących zasadniczo język słowiański od niemieckiego, pozostał do dzisiaj nienaruszony. (…) Polskie dialekty Górnego Śląska wykazują zwykłą dla dialektów właściwą charakterystykę. Elementy archaiczne znajdują się obok dialektowych nowości. Poza tym polskie gwary Górnego Śląska odznaczają się licznymi zapożyczeniami ze słownictwa niemieckiego, zjawisko, które również w sensie dobrze pomyślanych uczuć patriotycznych stało się powodem, by mówić o rozwodnionym języku polskim. Rzeczowo bezzasadnym było natomiast określać polski język górnośląski jako język, który ulega rozkładowi i rozwija się od słowiańskiego ku niemieckiemu. Tę nienaukową wypowiedć możemy całkowicie pominąć. W dyskusjach naukowych nigdy nie odgrywała jakiejkolwiek roli. Są to więc dialekty polskie, które z powodu długiego, bo od lat trzydziestych XIV wieku, odosobnienia Śląska od Polski w następstwie historycznych rzeczywistości przejęły wiele ze słownictwa niemieckiego integrując to jednak w swój słowiańsko-polski system językowy. To słownictwo niemieckie, które podczas długiego odosobnienia Śląska od państwa polskiego w czasach czeskich, austriackich i pruskich zostało przejęte do dialektów górnośląskich, wzbogaciło się szczególnie w ostatnich dziesięcioleciach XIX wieku mnogością nowoczesnych pojęć technicznych i administracyjnych z języka niemieckiego. Fonetycznie i morfologicznie zostało jednak zintegrowane i nie zdołało ono polskiej struktury tych dialektów zasadniczo zmienić lub wręcz rozkruszyć (…). Podobne zjawiska spotykamy w najrozmaitszych okolicach europejskiego obszaru językowego. Jednym z najbardziej zwracających na siebie uwagę przykładów ukazać można język rumuński, który mimo bogatych leksykalnych zapożyczeń słowiańskich zachował swój romański charakter językowy; bo jego struktura gramatyczna pozostała w swoich wschodnioromańskich właściwościach. Nie ma trudności dowieść polskiego charakteru dialektów górnośląskich, co zresztą w badaniach naukowych dialektologicznych nigdy nie było poddawane w wątpliwość.”

Reinhold Olesch (1910–1990)

„Byłoby hańbą, gdyby miało się Polakom pozwolić na złamanie układu pokojowego i zajęcie Górnego Śląska, a Niemcom zakazać bronić tej prowincji, która do nich należała przez dwieście lat, a przez sześćset na pewno nie była polską.”

David Lloyd George (1863–1945)

po wybuchu III powstania śląskiego.

„– Z daleka do mnie przyjechaliście?
– Z Katowic.
– Aż z Katowic? Pieronie!
– O! Skąd ksiądz zna nasze słowo „pieronie”?
– Znam, bo w czasie wojny byłem w niemieckim wojsku we Włoszech. Miałem tam wielu kolegów z Górnego Śląska. No to jakie macie do mnie pytania?”

Georg Ratzinger (1924–2020) niemiecki duchowny katolicki, dyrygent chórów, brat papieża Benedykta XVI

Źródło: Józef nie ma czasu na melancholię, wywiad dla „Gościa Niedzielnego”, 28 maja 2006.

„Proszę jednak pamiętać, że ja w 1991 roku w Sejmie nie domagałem się likwidacji SSE. Ja domagałem się utworzenia jednej SSE – obejmującej CAŁY obszar Polski!”

Janusz Korwin-Mikke/P

o Specjalnych Strefach Ekonomicznych.
Źródło: blog, 7 kwietnia 2010

„Chcemy przypominać o najważniejszych wydarzeniach w historii Polski, a takimi wydarzeniami były niewątpliwie te, które odbywały się na Śląsku w latach 1919–1921. III Powstanie Śląskie okazało się zwycięskie. Dzięki niemu do Polski trafiła najbardziej uprzemysłowiona część tego regionu z większością kopalń i hut. Było to wydarzenie ważne nie tylko dla Śląska, ale także dla Polski. My chcemy o tym przypominać w formie konferencji.”

Bronisław Korfanty (1952) ekonomista polski, senator VI kadencji

Źródło: Aby o sprawach Śląska było trochę głośniej w Warszawie, naszdziennik.pl, 19 czerwca 2007 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20070619&typ=po&id=po42.txt

„Ślązacy są Polakami, ich mową jest język polski. A dziś zaprzeczają temu niedokształceni, choć trafniejsze byłoby określenie bałamutni członkowie RAŚ. Zamiast tego bredzą o narodzie śląskim i języku śląskim.”

Franciszek Marek (1930)

o Ślązakach.
Źródło: Leszek Frelich, Prof. Marek bajdurzy o Śląsku, wyborcza.pl, 8 kwietnia 2012 http://wyborcza.pl/1,75478,11501492,Prof__Marek_bajdurzy_o_Slasku.html

Tematy

Reinhold Olesch 5

Podobne cytaty

Pokrewne tematy