„Pańszczyzna oznaczała duże obciążenie, ale nie tak wielkie jak praca na plantacji niewolniczej.(…) Niewolnicy w Ameryce Łacińskiej i na południu USA byli bardziej ubezwłasnowolnieni niż polscy chłopi.”

—  Michał Kopczyński

Źródło: rozmowa Adama Leszczyńskiego, Chłopi swoich panów, „Ale Historia”, w: „Gazeta Wyborcza”, 28 października 2013.

Pochodzi z Wikiquote. Ostatnia aktualizacja 21 maja 2020. Historia
Tematy
historia , praca , obciążenie , wielki , pańszczyzna , chłop
Michał Kopczyński Fotografia

Podobne cytaty

„Najwiętszy fundament dobrej gospodarki, aby chłopi wszyscy wychodzili na robotę (pańszczyznę), a co najpierwsza i najpotrzebniejsza, kaźń (szubienica) ma być na chłopa i na włodarza.”

Anzelm Gostomski (1508–1588)

Gospodarstwo (1589)

Wincenty Witos Fotografia

„Chłopi bali się Polski niesłychanie, wierząc, że z jej powrotem przyjdzie na pewno pańszczyzna i najgorsza szlachecka niewola. Powstania uważali za jakąś potworną zbrodnię, której nawet nie umieli nazwać ani określić, a powstańców za dzikich, pomylonych zbrodniarzy, będących plagą ludności i nieszczęściem dla chłopów.”

Wincenty Witos (1874–1945) polski działacz ruchu ludowego, premier II Rzeczypospolitej

Źródło: Kiedy chłop stał się Polakiem? http://www.newsweek.pl/wiedza/historia/kiedy-chlop-stal-sie-polakiem-tomasz-kizwalter-newsweek-pl,artykuly,281641,1.html, newsweek.pl, 15 kwietnia 2018.

Włodzimierz Lenin Fotografia

„Komunista – to słowo łacińskie. Communis – znaczy wspólny. Społeczeństwo komunistyczne oznacza, że wszystko jest wspólne: ziemia, fabryki, wspólna praca – oto czym jest komunizm.”

Włodzimierz Lenin (1870–1924) organizator i przywódca Rewolucji Październikowej

Zadania związków młodzieży (1920)

Nicanor Duarte Frutos Fotografia

„Chiny nie wykonały nawet 15 procent obiecanych inwestycji. Obrzydliwie nas okłamano w sprawie planów dotyczących wielkich inwestycji w Ameryce Łacińskiej. Chiny nie współpracowały z Paragwajem podczas mojej kadencji.”

Nicanor Duarte Frutos (1956)

Źródło: gazeta.pl, 5 maja 2008 http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,5232484.html

Piotr Ściegienny Fotografia

„Zabijało się wojsko, a panowie z daleka patrzyli. W przyszłej zaś wojnie staną chłopi i mieszczenie polscy i rosyjscy z jednej strony, a panowie i królowie polscy i rosyjscy z drugiej strony, chłopi będą strzelali nie do chłopów, ale do panów.(…) Ta wojna ostatnia, wojna sprawiedliwa toczyć się będzie o porządek społeczny, oparty na wolności, równości i braterstwie; po wojnie tej ziemia, uprawiana przez chłopów, przejdzie w ich ręce, ustaną pańszczyzny, czynsze i opłaty kościelne, zaś dzieci chłopskie bezpłatnie uczyć się będą.”

Piotr Ściegienny (1801–1890) ksiądz katolicki, polski działacz niepodległościowy

Źródło: Złota książeczka (1842), cyt. za: Lidia Ciołkosz, Adam Ciołkosz, Zarys dziejów socjalizmu polskiego, tom I, Londyn 1966 http://lewicowo.pl/ksiadz-piotr-sciegienny/

Charles Wright Mills Fotografia

„My, ludzie z Ameryki Łacińskiej, umieramy przeciętnie w wieku lat 35; wy żyjecie ponad 65 lat. Czy masy niepiśmiennych, głodnych i dręczonych chorobami chłopów z Boliwii, Haiti czy Wenezueli, wczoraj zaś jeszcze i z Kuby są częścią tej samej „zachodniej cywilizacji” co i wy? Jakaż to cywilizacja, w której mogą dziać się podobne rzeczy?… Ustalamy to raz na zawsze: należymy do ludów głodnego świata. Czy ludy te zamieszkują Afrykę i Azję, czy Amerykę Łacińską, nie czyni to zbyt wielkiej różnicy… Śmierć poniesiona w 35 roku życia w Ameryce Środkowej w czasie pracy dla koncernu owocowego nie różni się tak bardzo od śmierci poniesionej w Afryce Południowej w czasie pracy w kopalni diamentów… Brak zaś umiejętności czytania jest takim samym brakiem w każdym języku… Prawie połowa nas, mieszkańców Ameryki Łacińskiej to takie właśnie prymitywne stworzenia – jesteśmy niepiśmienni.”

Charles Wright Mills (1916–1962) socjolog amerykański

Źródło: Słuchajcie, Jankesi, cyt. za: Grzegorz Jaszuński, Świat..., s. 318.

Bronisław Ferdynand Trentowski Fotografia

„Kiedy i co wielkiego uczynił chłop polski, ażeby na cześć jego składać całopalenie z własnego, wyżej stojącego jestestwa?.”

Bronisław Ferdynand Trentowski (1808–1869) filozof i pedagog polski

Źródło: Wizerunki duszy narodowej, cyt. za: Kronika Polski. Marzenia i klęska: 1847-1864, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków, 1998, s. 14.

Andrzej Mencwel Fotografia

„Reforma rolna była w Polsce oczekiwana przez pokolenia chłopów, zwłaszcza bezrolnych, których przed wojną były ponad 2 miliony. Walka polityczna o jej przeprowadzenie toczyła się przez całe dwudziestolecie międzywojenne. Została częściowo zrealizowana już wtedy. A w pełni – po zakończeniu II wojny światowej. Ta ustawa obowiązuje do dziś, w III RP nie została zniesiona. Tu chodzi o aspekt moralno-społeczny. Te wielkie dobra ziemskie i związane z nimi majątki, które podlegały reformie, zostały wypracowane przez wyjątkowo długo panujące w Polsce pańszczyznę i poddaństwo chłopów. To oznaczało wielowiekowy przymus darmowej pracy, niekiedy zajmującej siedem dni w tygodniu. To był rabunek. Każdy z dziedziców tego ziemiaństwa dochodząc swoich roszczeń powinien się nad tym zastanowić.”

Andrzej Mencwel (1940) polski historyk i krytyk literatury i kultury polskiej, antropolog kultury, eseista, publicysta

Źródło: Anna Gorczyca, Magnaci wracają po parki i pałace. U wojewodów setki wniosków o unieważnienie skutków reformy rolnej http://wyborcza.pl/7,75398,21571155,magnaci-wracaja-po-parki-i-palace-u-wojewodow-setki-wnioskow.html, wyborcza.pl, 31 marca 2017.

W.E.B. Du Bois Fotografia

„Bóg szlochał, ale nie miało to wielkiego znaczenia w tym stuleciu niewiary. Najbardziej liczyło się to, że świat płakał – i płacze nadal – oślepiony łzami i krwią. Bowiem to właśnie wtedy, w 1876 roku, zaczął wzrastać w Ameryce nowy kapitalizm i nowe zniewolenie ludzi pracy.”

W.E.B. Du Bois książka Black Reconstruction

Źródło: Black Reconstruction (1935); cyt. za: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 277.

„Głodny chłop do żadnej pracy się nie nadaje.”

Joanna Chmielewska (1932–2013) polska pisarka powieści sensacyjnych

Krwawa zemsta
Źródło: s. 274

Pokrewne tematy