„Piśmiennictwo endeckie było pozbawione skłonności do odrealnienia rzeczywistości narodowej i idealizacji narodu polskiego, jego charakteru i właściwości. Jego autorzy twierdzili, że brak megalomanii narodowej stawał się wyróżnikiem postaw i poglądów endeckich. Wprawdzie ustalali losy świata przez pryzmat spraw narodów, opowiadali się za etnocentrycznym ujęciem historii, byli jednak odlegli od megalomanii narodowej i polonocentryzmu.”

— Ewa Maj

Źródło: Komunikowanie polityczne narodowej demokracji 1918-1939, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 187. ISBN 978-83-227-3228-1

Pochodzi z Wikiquote. Ostatnia aktualizacja 22 maja 2020. Historia

Tematy

brak , los , ujęcie , charakter , pozbawienie , rzeczywistość , opowiadać , właściwość , pogląd , postawa , odległy , autor , skłonność , historia

Ewa Maj 2

1957

Podobne cytaty

„Polska Ludowa jest ukoronowaniem tysiąca lat narodowej historii.”

Andrzej Szczypiorski (1928–2000) pisarz polski

Źródło: Stanisław Murzański, Między kompromisem a zdradą. Intelektualiści wobec przemocy, 1945–1956, Arcana, 2002, s. 234.

„Przez eksploatację rynku światowego burżuazja nadała produkcji i spożyciu wszystkich krajów charakter kosmopolityczny. Ku wielkiemu żalowi reakcjonistów usunęła spod nóg przemysłu podstawę narodową. Odwieczne narodowe gałęzie przemysłu uległy zniszczeniu i ulegają mu codziennie w dalszym ciągu. (…) Dawna miejscowa i narodowa samowystarczalność i zasklepienie ustępują miejsca wszechstronnym stosunkom wzajemnym i wszechstronnej współzależności narodów. (…) Jednostronność i ograniczoność narodowa staje się rzeczą coraz bardziej niemożliwą.”

Karol Marks książka Manifest komunistyczny

Die Bourgeoisie hat durch die Exploitation des Weltmarkts die Produktion und Konsumtion aller Länder kosmopolitisch gestaltet. Sie hat zum großen Bedauern der Reaktionäre den nationalen Boden der Industrie unter den Füßen weggezogen. Die uralten nationalen Industrieen sind vernichtet worden und werden noch täglich vernichtet. (…) An die Stelle der alten lokalen und nationalen Selbstgenügsamkeit und Abgeschlossenheit tritt ein allseitiger Verkehr, eine allseitige Abhängigkeit der Nationen von einander. (…) Die nationale Einseitigkeit und Beschränktheit wird mehr und mehr unmöglich. (niem.)
Manifest komunistyczny (1848)

„Skoro nie uczy się o współodpowiedzialności idei rasistowskich i nacjonalistycznych za Holocaust, nie uczy się o odpowiedzialności idei nacjonalistycznych za pogromy, nie uczy się tych wszystkich faktów, które historycznie powinny tradycję narodowo-endecką raz na zawsze zdelegitymizować, to takie mamy efekty. Bojówkarska aktywność jawi się jako „prawdziwy patriotyzm.””

Ireneusz Krzemiński (1949) polski socjolog

Źródło: rozmowa Cezarego Michalskiego, Narodowcy nie rozliczyli się ze swojej historii, krytykapolityczna.pl, 16 listopada 2013 http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20131116/krzeminski-narodowcy-nie-rozliczyli-sie-ze-swojej-historii

„Charakter narodowy jako suma dyspozycji duchowych decydujących o postawie życiowej milionów jednostek, wyznacza rytm życia, tempo rozwoju cywilizacyjnego.”

Jan Stachniuk (1905–1963) polski filozof kultury, publicysta

Źródło: Dzieje bez dziejów, 1939

„Miłość do wszystkiego co polskie – to częsta formuła narodowej, „patriotycznej” głupoty. Bo „polski” był przecież i ONR, i pogromy we Lwowie, Przytyku i Kielcach, i getto ławkowe, i pacyfikacje wsi ukraińskich, i Brześć, i Bereza, i obóz w Jabłonnie w 1920 roku – by poprzestać na 20 latach naszej historii. Patriotyzm – to nie tylko szacunek i miłość do tradycji, lecz również nieubłagana selekcja elementów tej tradycji, obowiązek intelektualnego wysiłku. Wina za fałszywą ocenę przeszłości, za utrwalanie fałszywych mitów narodowych, za służące megalomanii przemilczanie ciemnych plam własnej historii – jest zapewne mniejsza z moralnego punktu widzenia niż wyrządzanie zła bliźnim, lecz przecież jest źródłem dzisiejszego zła i zła przyszłego.”

Jan Józef Lipski (1926–1991) polski działacz polityczny, historyk literatury

Źródło: Dariusz Gawin, Krytyczny patriotyzm, omp.org.pl, 3 września 2010 http://www.omp.org.pl/artykul.php?artykul=82

„Jeszcze dziś, na skutek opacznego myślenia, postrzega się faszyzm jako specyficzną, narodową skłonność Niemców lub Japończyków. (…) Faszyzm jest zjawiskiem międzynarodowym, przenikającym cały organizm ludzkiego społeczeństwa wszystkich narodów.”

Wilhelm Reich (1897–1957) psycholog austriacki

Źródło: Psychologia masowa faszyzmu, przedmowa do wydania trzeciego (1942)

„Zwalczanie etyki narodowej ze stanowiska chrześcijańskiego nie dowodzi wcale głębokiego zrozumienia zasad chrześcijańskich i mocnego do nich przywiązania, lecz tylko brak narodowego poczucia, a częstokroć i logiki. W stosunku do cudzoziemca, dajmy na to do Niemca lub Moskala, etyka chrześcijańska tyle mnie obowiązuje, ile idzie o stosunek prywatny, o stosunek człowieka do człowieka, tam wszakże, gdzie obaj występujemy jako przedstawiciele i obrońcy spraw swych narodów, jedynie mnie obowiązuje etyka narodowa. W stosunkach osobistych nie wolno mi go krzywdzić równie dobrze, jak gdyby był moim rodakiem, bo w tych stosunkach etyka nasza, etyka chrześcijańska, nie uznaje różnic narodowych. Ale nawet zabić go mam obowiązek w walce za ojczyznę.”

Roman Dmowski (1864–1939) polski polityk

Źródło: Podstawy polityki polskiej (drukowane w „Przeglądzie Wszechpolskim” w 1905, a następnie w trzecim wydaniu Myśli nowoczesnego Polaka, 1907)

„Chrystianizacja Polski przedstawiana jako konieczny etap krystalizowania się tożsamości narodowej w istocie jest oficjalną wersją historii zwycięzców.”

Monika Rudaś-Grodzka (1964) polska badaczka literatury

Źródło: Słowiańszczyzna. Pamięć i zapomnienie w wykładach Adama Mickiewicza i powieściach Józefa Ignacego Kraszewskiego, „Konteksty” 2003, nr 1–2, str. 217.

„Zamiłowanie do pieśni stanowiło od wieków wybitną cechę charakteru narodowego Polaków.”

Zygmunt Gloger (1845–1910) etnograf polski

Źródło: Encyklopedia staropolska, cyt. za: Kronika Polski. Lata wielkich nadziei: 1796–1814, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków 1998, s. 19.

„Ciekawe rozważania, choć w terminach nieco zamaskowanych, o klasowym charakterze kultury narodowej znaleźć można także w Myślach nowoczesnego Polaka Romana Dmowskiego. Świetne to dziełko było spóźnioną próbą wtłoczenia w mętną polską świadomość narodową wyraźnej treści burżuazyjnej i antyszlacheckiej – literacko bodaj przeżycia fazy, której nigdy nie było w naszej rzeczywistości. Wiemy, jak szybko ta próba wykoleiła się w praktyce. Antagonizm mieszczańsko-szlachecki przeżył się w Polsce nie wiedzieć jak i kiedy, i Dmowski-polityk tworzyć musiał swe stronnictwo z obu pierwiastków, oblepiając je obficie, ku większej trwałości, błotkiem małomiasteczkowego kołtuństwa. Lecz Myśli nowoczesnego Polaka pozostały dokumentem pierwszorzędnej wartości. Rzadka w Polsce jasność i konsekwencja myślenia zmusza autora do uznania, że to, co pospolicie uchodzi za „charakter narodowy”, jest właściwie charakterem klasy panującej i ulega zmianie, gdy na czoło narodu wypycha się inna klasa społeczna. W sposób przekonywający wykazuje Dmowski, że tak zwany polski charakter narodowy jest charakterem szlachcica polskiego, ściśle zależnym od sposobu bytowania tej klasy. Typ szlachecki wciąż jeszcze nadaje ton polskiemu życiu kulturalnemu, przy czym snobizm młodszych kulturalnie żywiołów o wiele łatwiej przyswaja sobie cechy ujemne tego typu, niż jego zanikające zresztą w nowoczesnych warunkach życia cechy dodatnie.”

Julian Brun (1886–1942) polski dziennikarz i działacz komunistyczny

Źródło: Stefana Żeromskiego tragedia pomyłek, www.nowakrytyka.pl http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article446

Tematy

Ewa Maj 2

Podobne cytaty

Pokrewne tematy