Shang Yang cytaty

„Zabiegać o awans, nie dając zwierzchnikowi prezentów, to tak jak dawać szczurowi kota na przynętę.”

„Próbować rządzić bez pomocy prawa to tyle co marzyć o tym, by nie być głodnym, a jedzenie odsuwać, pragnąć nie marznąć, a ubranie wyrzucać, chcieć iść na wschód, a wyruszyć na zachód.”

„Kto wielkiego dokonuje dzieła, ten nie zasięga rady u ludu.”

„Nie należy ustanawiać takich praw, które tylko inteligentni mogą zrozumieć. Nie wszyscy bowiem są inteligentni.”

„Natura ludzka każe głodnym walczyć o pożywienie, zmęczonym dążyć do odpoczynku, znużonym pracą szukać wytchnienia, a poniżonym zabiegać o zaszczyty.”

„Drzewo stoczone przez korniki musi runąć. Spękany mur musi się zawalić. Gdy ministrowie współzawodniczą ze sobą w samolubstwie, a o lud się nie troszczą, wówczas ci, co na dole, odsuwają się od tych, co są u góry, kraj zaś przypomina spękany mur. Gdy urzędnicy wszelkich stopni łupią lud potajemnie, są oni podobni do korników.”

„Prawo ustanowione bez względu na warunki, w jakich żyje lud, nie będzie działać skutecznie.”

„Trosk o rozpoczętą sprawę nie należy z ludem dzielić, lecz lud powinien móc radować się z jej ukończenia.”

„Mędrzec nie ogląda się na wzory starożytne, gdy coś służy wzmocnieniu państwa, ani nie trzyma się ustalonych obyczajów, gdy coś jest dla ludu korzystne.”

„Jeśli tytuły łatwo uzyskać, wówczas lud ani tych najwyższych, ani żadnych innych nie ceni.”

„Jeśli wymierzając kary poważne przestępstwa traktuje się jako poważne, a lekkie wykroczenia jako lekkie, wówczas lżejsze przestępstwa nigdy nie ustaną i nie uda się wyplenić przestępstw poważnych.”

„Jeśli kary są ciężkie, a nagrody nieznaczne, to znaczy, że władca miłuje lud.”

„Grzeczność i życzliwość to piastunki występku.”

„Są władcy, którzy tytuły nadają, ale armię mają słabą, nagrodami szafują, choć kraj pozostaje biedny, prawa stanowią, a kraj ich w zamęcie tonie.”

„Jeśli niewielu rolę uprawia, a wielu jest tych, którzy kosztem innych wiodą życie próżniacze, kraj będzie biedny i znajdzie się w niebezpieczeństwie.”

„Zabiegać o awans służąc szczerze zwierzchnikowi to tak jak chcieć wejść na krzywe drzewo i trzymać się złamanego konara.”

„Wojsko dobrego króla nie szczyci się zwycięstwem ani też nie żywi urazy z powodu klęski.”

„Gdy trzeba wielu przestrzegać zasad, kraj w zamęcie tonie. Ład panuje, gdy jednej ma się przestrzegać zasady.”

„Pragnienie bogactw i zaszczytów znika dopiero po zamknięciu trumny.”

„Kto w działaniu się waha, ten niczego nie dokona.”

„Silne państwa dążą do zaboru cudzych ziem, słabe zajęte są tylko obroną.”

„Jeśli w kraju zamęt panuje, to nie dlatego że prawa zamęt powodują, ale dlatego iż nikt ich nie przestrzega.”

„Sofistyka i spryt są pomocnikami bezprawia.”

„Jeśli kraj ma być dobrze rządzony, prawa muszą być jasne.”

„Prawo jest wyrazem miłości do ludu, rytuał zaś sprawia, że sprawy idą gładko.”

„Jeśli lud jest silniejszy niż prawo, w kraju panuje bezprawie. Jeśli zaś prawo od ludu silniejsze, wówczas armia rośnie w potęgę.”

„Nie ma władcy, który by umiał ład na zawsze zaprowadzić, ani też kraju, w którym zamęt byłby nieznany.”

„Gdy bramą do bogactwa i zaszczytów jest wojna, wówczas ludzie słysząc o niej gratulują sobie wzajemnie i czy to przy pracy, czy przy odpoczynku, przy jedzeniu czy też przy piciu, wojenne tylko śpiewają pieśni.”

„Zasługi położone w przeszłości nie powinny wpływać na złagodzenie kar za późniejsze wykroczenia.”

„Kto się zachowuje jak ktoś wybitny, tego ludzie z pewnością znienawidzą.”

„Kto zajęty jest troską o najwyższe cele, ten nie musi pozostawać w zgodzie z utartymi opiniami.”

„Natura ludzka skłania się ku ładowi. Okoliczności ją ku nieładowi pchają.”

„Mądry prawo stanowi, głupi prawu jest poddany. Zdolny zmienia obyczaj, tępy pozostaje w jego niewoli.”

„Kto na sobie samym polega, cesarstwo zdobędzie.”

„Kraj, który umie stać się potęgą, ale nie umie potem swej potęgi ograniczyć, sam ściąga na siebie napaści.”

„Wszystkie kraje mają prawa, ale nie istnieje takie prawo, które stosowanie prawa gwarantuje. Wszystkie kraje mają prawa zabraniające zbrodni i niegodziwości, karzące złodziei i bandytów, ale nie istnieje takie prawo, które by schwytanie złodzieja i bandyty zapewniało.”

„Natura ludzka sprawia, że gdy się coś odmierza, każdy chce najdłuższy kawałek, gdy zaś coś się odważa, najcięższy.”

„Stopnie i wynagrodzenie – oto cel ambicji żołnierza.”

„Rozwaga jest naczelną zasadą wojska.”

„Jeśli się cnotliwych zatrudnia urzędników, lud im podległy będzie będzie swych krewnych miłością otaczał. Jeśli jednak postawi się nad nim złych urzędników, lud będzie prawo miłował.”

„Prawy człowiek może innych ludzi miłować, ale nie sprawi, żeby inni ludzie go miłowali.”

„Głupiec nie zrozumie, nawet gdy coś już się dokonało, mędrzec zaś widzi wszystko, zanim zakiełkuje.”

„Jedne kraje zachęcają swoich mieszkańców do ładu, inne do nieładu.”

„Kto jest życzliwy, może tę życzliwość innym okazywać, ale nie może spowodować, by inni stali się życzliwi.”

„Gdy się rządy za pomocą kar sprawuje, lud żyje w strachu. Gdy zaś lud w strachu żyje, nie popełnia łajdactw. Gdy zaś nie ma łajdactw, lud jest szczęśliwy.”