Ludwig Josef Johann Wittgenstein – filozof zajmujący się przede wszystkim językiem i logiką, poruszał także kwestie kluczowe dla filozofii umysłu i matematyki. Jego wczesne prace uczyniły z niego „ojca chrzestnego” neopozytywizmu, późniejsze natomiast stanowiły kluczowy wkład w badaniach nad pragmatyką. Wikipedia
„2.021 Przedmioty stanowią substancję świata. Dlatego nie mogą być złożone.”
2.0211 Die Gegenstände bilden die Substanz der Welt. Darum können sie nicht zusammengesetzt sein.
Tractatus Logico-Philosophicus
2.05 Die Gesamtheit der bestehenden Sachverhalte bestimmt auch, welche Sachverhalte nicht bestehen. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„Oby Bóg dał filozofowi wgląd w to, co leży przed oczyma wszystkich.”
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1947.
„Stawiam niezliczone niestosowne pytania. Gdybym tylko zdołał przedrzeć się przez ten las.”
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1947.
„Wzajemne pozdrowienie filozofów powinno brzmieć: Nie spiesz się!”
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1949.
„1.1 Świat to ogół faktów, nie rzeczy.”
1.1. Die Welt ist Gesamheit der Tatsachen, nicht der Dinge. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.04 Ogół istniejących stanów rzeczy jest światem.”
2.04 Die Gesamtheit der bestehenden Sachverhalte ist die Welt. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„1. Świat jest wszystkim, co jest faktem.”
1. Die Welt is alles, was der Fall ist.
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: Philosophical Investigations (1953), Blackwell Publishing, s. 126.
6.5 Zu einer Anwort, die man nicht aussprechen kann, kann man auch die Frage nich aussprechen.
D a s R ä t s e l gibt es nicht.
Wenn sich eine Frage überhaupt stellen läst, so k a n n sie auch beantworten werden. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„6. 4311 Śmierć nie jest epizodem życia. Śmierci się nie doświadcza.”
6. 4311 Der Tod ist kein Ereignis des Lebens. Den Tod erlebt man nicht. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„7. O czym nie da się mówić, to się musi przemilczeć.”
7. Wovon man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Uwagi różne
Źródło: Uwagi różne, 1948.
„2.024 Substancja jest tym, co istnieje niezależnie od tego, co jest faktem.”
2.024 Die Substanz ist das, was unabhängig von dem was der Fall ist, besteht. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.0271 Przedmiot jest tym, co trwałe i stałe; konfiguracja – tym, co zmienne i nietrwałe.”
2.0271 Der Gegenstand ist das Feste, Bestehende; die Konfiguration ist das Wechselnde, Unbeständige. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: list do Normana Malcolma, luty 1940 [za:] N. Malcolm, Ludwig Wittgenstein. A Memoir
2.02 Der Gegenstand ist einfach. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.0232 Nawiasem mówiąc: przedmioty są bezbarwne.”
2.0232 Beiläufig gesprochen: Die Gegenstände sind farblos. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: list do Normana Malcolma, luty 1940 [za:] N. Malcolm, Ludwig Wittgenstein. A Memoir
2.013 Jedes Ding ist, gleichsam, in einem Raume möglicher Sachverhalte. Diesen Raum kann ich mir leer denken, nicht aber das Ding ohne den Raum. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„5.6 Granice mojego języka oznaczają granice mojego świata.”
5.6 Die Grenzen meiner Sprache bedeuten die Grenzen meiner Welt. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: „Słynną tezę 5.6 zachowaliśmy w utartym już w naszej literaturze filozoficznej przekładzie oddającym «bedeuten» jako «oznaczają». Trzeba jednak podkreślić, że jest to przekład mylący, gdyż nie chodzi tu o oznaczanie w sensie stosunku semantycznego, ani też o oznaczanie w sensie tożsamości denotatów. «Bedeuten» znaczy bowiem w niemczyźnie także «dać do zrozumienia» (pośrednio, lecz stanowczo) i to właśnie znaczenie zdaje się Wittgenstein mieć na myśli. Trafniejszym przekładem tej tezy byłoby zdanie: «Granice mego języka wskazują granice mego świata.»” – Bogusław Wolniewicz, wstęp do Tractatus Logico-Philosophicus, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970. W literaturze polskiej spotyka się również użycie sfomułowania wyznaczają.
„2.027 To, co stałe i trwałe, oraz przedmiot, są jednym i tym samym.”
2.027 Das Feste, das Bestehende und der Gegenstand sind Eins. (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
„2.06 Istnienie i nieistnienie stanów rzeczy jest rzeczywistością.”
Istnienie stanów rzeczy nazywamy też faktem pozytywnym, nieistnienie – negatywnym.
2.06 Das Bestehen und Nichtbestehen von Sachverhalten ist die Wirklichkeit. (Das Bestehen von Sachverhalten nennen wir auch eine positive, das Nichtbestehen eine negative Tatsache.) (niem.)
Tractatus Logico-Philosophicus
Źródło: Culture and Value (1980), p. 44e
Źródło: Culture and Value (1980), p. 56e
“Make sure that your religion is a matter between you and God only.”
Comment to Maurice O'Connor Drury, as quoted in Wittgenstein Reads Freud : The Myth of the Unconscious (1996) by Jacques Bouveresse, as translated by Carol Cosman, p. 14
Attributed from posthumous publications
“Animals come when their names are called. Just like human beings.”
Źródło: Culture and Value (1980), p. 67e
Preface
1920s, Tractatus Logico-Philosophicus (1922)
Źródło: 1930s-1951, Philosophical Occasions 1912-1951 (1993), Ch. 9 : Philosophy, p. 183
“Certainly it is correct to say: Conscience is the voice of God.”
Źródło: 1910s, Notebooks 1914-1916, p. 75
“We must plow through the whole of language.”
Źródło: 1930s-1951, Philosophical Occasions 1912-1951 (1993), Ch. 7 : Remarks on Frazer's Golden Bough, p. 131
Philosophical Remarks (1991), Part III (27), pp.66-67
Attributed from posthumous publications
Źródło: Culture and Value (1980), p. 91e
“205. If the true is what is grounded, then the ground is not true, nor yet false.”
On Certainty (1969)
“A philosopher who is not taking part in discussions is like a boxer who never goes into the ring.”
Conversation of 1930
Personal Recollections (1981)
“One age misunderstands another; and a petty age misunderstands all the others in its own ugly way.”
Źródło: Culture and Value (1980), p. 98e
“If a lion could talk, we could not understand him.”
Pt II, p. 223 of the 1968 English edition
Philosophical Investigations (1953)
“I must plunge into the water of doubt again and again.”
Źródło: 1930s-1951, Philosophical Occasions 1912-1951 (1993), Ch. 7 : Remarks on Frazer's Golden Bough, p. 119
Źródło: Culture and Value (1980), p. 15e
Źródło: 1930s-1951, The Blue Book (c. 1931–1935; published 1965), p. 19
“612. At the end of reasons comes persuasion.”
On Certainty (1969)
Conversation of 1930
Similar to Wittgenstein's written notes of the "Big Typescript" published in Philosophical Occasions 1912-1951 (1993) edited by James Carl Klagge and Alfred Nordmann, p. 175: Philosophical problems can be compared to locks on safes, which can be opened by dialing a certain word or number, so that no force can open the door until just this word has been hit upon, and once it is hit upon any child can open it.
Personal Recollections (1981)
6.51
1920s, Tractatus Logico-Philosophicus (1922)
“What we do is to bring words back from their metaphysical to their everyday use.”
§ 116
Philosophical Investigations (1953)
“When I obey a rule, I do not choose.
I obey the rule blindly.”
§ 219
Philosophical Investigations (1953)
“If someone is merely ahead of his time, it will catch up to him one day.”
Źródło: Culture and Value (1980), p. 8e
“What cannot be imagined cannot even be talked about.”
Journal entry (12 October 1916), p. 84e
1910s, Notebooks 1914-1916
Pt II, p. 189
Philosophical Investigations (1953)
Źródło: Culture and Value (1980), p. 17e
“What is the case, the fact, is the existence of atomic facts.”
2
Original German: Was der Fall ist, die Tatsache, ist das Bestehen von Sachverhalten.
1920s, Tractatus Logico-Philosophicus (1922)
