Jan Nowak-Jeziorański: Cytaty o czasie

„Tatar umyślnie nie wysłał depeszy o moim wyjeździe albo wysłał ją celowo tak późno, by nie doszła na czas. Nie mógł udaremnić mego odlotu „Mostem”, więc chciał przynajmniej utrudnić i opóźnić mój raport.”

Jan Nowak-Jeziorański książka Kurier z Warszawy

Źródło: Kurier z Warszawy, Znak, Kraków 1997, s. 309.

O czasie

„W czasie składania meldunku dowódcy Armii Krajowej i sztabowi AK na dwa dni przed wybuchem Powstania porównałem je z „burzą w szklance wody”, jeśli chodzi o jego wpływ na międzynarodową sytuację Polski. Z perspektywy 50 lat ocena ta wymaga pewnej korekty. Powstanie stało się jednym z pierwszych katalizatorów, które doprowadziły do radykalnej zmiany ocen zamiarów i polityki Moskwy w skali światowej. Dopiero w końcu lat czterdziestych Stany Zjednoczone zdały sobie w pełni sprawę z bezpośredniego zagrożenia płynącego z ekspansywnych dążeń sowieckich i przeszły do polityki powstrzymywania. Jej inicjator i główny architekt, George Kennan, był zastępcą ambasadora Harrimana w Moskwie w czasie Powstania Warszawskiego. Jak wynika z jego depesz, wspomnień, a przede wszystkim z wywiadu udzielonego prof. J. Zawodnemu, postępowanie Stalina wobec tragedii Warszawy było punktem przełomowym w jego ocenie długofalowych intencji i celów ZSRR.”

Jan Nowak-Jeziorański

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), op. cit., s. 494.

O czasie

„Rysio w czasie okupacji ryzykował życie! Przechowywał Żydów. I to nie jednego czy dwóch, ale chyba z kilkunastu! Miał malutkie dwupokojowe mieszkanko w bloku na Żoliborzu i w tej ciasnocie potrafił wygospodarować miejsce i dla naszego drużynowego z harcerstwa Antka Rosentala, i dla naszych kolegów z klasy. Dla mnie był to szczyt bohaterstwa.”

Jan Nowak-Jeziorański

o jednym ze swych kolegów z klasy, który ukrywał swojego drużynowego w swoim domu podczas okupacji (mowa o Ryszardzie Matuszewskim – „sprawiedliwym wśród narodów świata”).

O życiu , O domu , O czasie

„Państwo polskie, chociaż zniewolone i wasalne, zachowało swoją odrębność, przetrwało Stalina, który w swych zamysłach prawdopodobnie chciał z niego z czasem uczynić część ZSRR. Można więc uzasadnić tezę, że udział Polski w walce z Niemcami, której szczytowym punktem było Powstanie Warszawskie, ocalił w jakimś sensie odrębność państw satelickich Europy Środkowo-Wschodniej.”

Jan Nowak-Jeziorański

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), op. cit., s. 495.

O zachowaniu , O czasie , O walce , Sens

„Heroiczna obrona Warszawy w 1939 r., udział lotników polskich w bitwie o Wielką Brytanię, solidarność i walka okupowanego kraju, jedynego, który odrzucił kolaborację z Niemcami, Monte Cassino i Normandia, sprawa Katynia – wszystkie te wydarzenia przebijały się na pierwsze strony prasy światowej. Powstanie Warszawskie było w tym łańcuchu wydarzeniem najmocniej kształtującym opinie i nastroje, nad którymi żadna demokracja nie może całkowicie przejść do porządku. Okazało się, że nawet Stalin nie mógł sobie na to pozwolić. Wydawało się, że po zwycięstwie miał w ręku wszystkie atuty i mógł robić, co mu się podobało. A jednak Polska w odróżnieniu od państw bałtyckich i Mołdawii nie została wcielona do ZSRR jako republika sowiecka. Polityczna cena takiej aneksji byłaby w wypadku Polski zbyt wysoka. Pociągnęłaby za sobą całkowite zerwanie z Zachodem, osłabienie wpływów komunistycznych w Europie Zachodniej i gdzie indziej. Potrzebny był kamuflaż i postępowanie stopniowe, a więc utrzymanie na jakiś czas pozorów niepodległości i demokracji. Takie pozory stwarzały tzw. demokracje ludowe.”

Jan Nowak-Jeziorański

Źródło: Powstanie warszawskie z perspektywy półwiecza, Marian Marek Drozdowski (red.), op. cit., s. 495.

O demokracji , O zerwaniu , O czasie , O walce