Carlo Gesualdo cytaty

Carlo Gesualdo lub Gesualdo da Venosa – książę Venosy, włoski kompozytor i lutnista, żyjący i działający w okresie późnego renesansu, uważany też za reprezentanta manieryzmu w muzyce. Uczył się prawdopodobnie u Pomponia Nenny, a później udało mu się zebrać wokół siebie w Neapolu wielu ówczesnych kompozytorów włoskich. Łączyła go też przyjaźń z poetą Torquato Tasso.

Gesualdo należał do arystokratycznej rodziny, która zdobyła tytuł książąt Venosy w 1560 roku. Jego wujem był Carlo Borromeo, późniejszy święty Karol Boromeusz. Ponadto matka Gesualda, Girolama, była siostrzenicą Papieża Piusa IV.

Najprawdopodobniej urodził się w Venosa, niegdysiejszej części Królestwa Neapolu, niewiele więcej jednak wiadomo o jego młodości, nawet o dacie jego urodzin – 1560, 1561 lub 1566 – jest to kwestia sporna. Gesualdo przyjaźnił się z Pomponio Nenna, lecz nie wiadomo jakiego dokładnie typu był to kontakt. Wiadomo, że od najmłodszych lat wykazywał ogromne zainteresowanie muzyką. Oprócz lutni, grał także na klawesynie oraz gitarze.

W 1586 r. Gesualdo poślubił swoją kuzynkę, Donnę Marię d’Avalos, córkę markiza Pescara. Dwa lata później rozpoczął się romans Marii z Fabrizio Carafa, księciem Andrii, utrzymywany w tajemnicy przez kolejne dwa lata. W dniu 16 października 1590 r. w Palazzo San Severo w Neapolu, kiedy Gesualdo był rzekomo na polowaniu, para kochanków nie podjęła wystarczających środków ostrożności i kiedy wrócił on niespodziewanie do pałacu, złapał ich na gorącym uczynku i zamordował oboje, wystawiając później ciała na widok publiczny przed pałacem. Miał świadomość, że jako książę, nie będzie za to ścigany przez prawo, lecz z obawy przed zemstą rodziny żony lub jej kochanka, schronił się w swoim zamku w Venosie.

Pod koniec swego życia popadł w chorobę psychiczną, z której się już nie wyleczył. Choroba była tak silna, że wyciął własnoręcznie cały las wokół swojego zamku. Zmarł w odosobnieniu na zamku w Avellino.

Zdecydowaną większość jego twórczości stanowią madrygały. Początkowo wzorował się on na innych twórcach, lecz po pewnym czasie wykształcił swój własny styl, charakteryzujący się szeroko stosowaną chromatyką, mającą podkreślać wyraz utworów. Teksty przez niego opracowywane są raczej krótkie, lecz o dużym ładunku emocjonalnym. Często występują w nich oksymorony. Podstawowe motywy w tekstach madrygałów Gesualda to cierpienie, rozpacz i śmierć, sporadycznie występują też motywy pastoralne. Wszystkie kompozycje mają formę przekomponowaną, przeważają utwory pięciogłosowe a capella. Kompozytor stosuje ciekawe środki polifoniczne, np.: bliskie wejścia tematów, imitacje parami i modyfikacje tematów. Wprowadza w melodyce nie stosowane dotąd skoki oraz postępy chromatyczne od trzech lub czterech do siedmiu półtonów opadających np. chromatyka pojawia się we wszystkich głosach utworu polifonicznego. Stosowanie chromatyki łączyło się z następstwami harmonicznymi.

Gesualdo wykorzystywał np.:

połączenia akordów odległych o sekundę;

połączenia trytonowe;

opóźnienia pojedyncze i podwójne;

akordy z 6, 7 i 9;

dysonanse przygotowane i nieprzygotowane.

✵ 8. Marzec 1566 – 8. Wrzesień 1613
Carlo Gesualdo Fotografia
Carlo Gesualdo: 1   Cytat 0   Polubień

Carlo Gesualdo cytaty

„Ona jeszcze żyje!”

zabijając swoją żonę.
Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, tłum. Jerzy Korpanty, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, ISBN 9788324715480, s. 151.

Podobni autorzy

Wolfgang Amadeusz Mozart Fotografia
Wolfgang Amadeusz Mozart 2
austriacki kompozytor
Giordano Bruno Fotografia
Giordano Bruno 13
włoski astronom, naukowiec i filozof
Galileusz Fotografia
Galileusz 18
Włoski astronom, astrolog, fizyk i filozof, twórca podstaw …
Niccolò Machiavelli Fotografia
Niccolò Machiavelli 51
włoski pisarz, historyk i dyplomata
Alfons Maria Liguori Fotografia
Alfons Maria Liguori 2
włoski duchowny katolicki, założyciel zakonu redemptorystów…
Michał Anioł Fotografia
Michał Anioł 20
włoski rzeźbiarz, malarz, architekt i poeta
Jean de La Fontaine Fotografia
Jean de La Fontaine 20
jeden z czołowych przedstawicieli klasycyzmu francuskiego, …
Leonardo da Vinci Fotografia
Leonardo da Vinci 159
malarz, rzeźbiarz, architekt, konstruktor maszyn, filozof
Johann Sebastian Bach Fotografia
Johann Sebastian Bach 4
niemiecki kompozytor, organista, klawesynista, skrzypek i a…
Kamil de Lellis Fotografia
Kamil de Lellis 5
zakonnik włoski, święty Kościoła katolickiego